met grote zekerheid te bewijzen of een man al dan niet de biologische vader is van een bepaald kind. Deze methode wordt ook toegepast bij criminologisch/ forensisch onderzoek, waarbij het DNAprofiel van een gekende verdachte wordt vergeleken met dat van biologische sporen (bloed, sperma ... ) gevonden op de "crime scene". Omdat het DNA-profiel uniek of specifiek is voor een individu, wordt het ook "genetische handtekening" genoemd. Enkel ééneiige tweelingen hebben dezelfde genetische handtekening! Bij de hier beschreven "DNA-test" wordt DNA van het Y-chromosoom niet standaard onderzocht. Om bovengenoemde redenen (1° recombinatie en 2° willekeurige paarvorming) laat een klassieke DNA-test echter niet toe om met voldoende zekerheid verre (3e graad en verder) verwantschappen aan te tonen. Met elke generatie die verwijderd is tussen de onderzochte personen, neemt de toevallige mix van DNAkenmerken toe, en de statistische zekerheid van de conclusies die uit vergelijking van de DNA-profielen getrokken kunnen worden, af. Onderzoek van het Y-chromosoom vormt de oplossing voor dit fundamentele probleem. In tegenstelling tot alle andere chromosomen, vertoont het Ychromosoom immers géén recombinatie doordat elke (mannelijke) cel er slechts één heeft, zodat er geen "paren" kunnen gevormd worden die stukken DNA onderling uitwisselen. Voor de erfelijkheid in het algemeen en de genealogie in het bijzonder heeft dit als gevolg dat bepaling van het Y-chromosomale DNAprofiel, "Y-haplotype" genaamd, het mogelijk maakt om te bewijzen dat personen tot dezelfde mannelijke/vaderlijke "lijn" behoren. Praktische betekenis voor de genealoog Elke man bezit dus een Y-haplotype dat identiek is aan dat van zijn vader, grootvader, overgrootvader, der, enz. Via typering van betovergrootvahet Ychromosoom kan dus (extreem) ver in de tijd worden teruggegaan, in principe véél verder dan met de klassieke geschreven genealogische bronnen mogelijk is. Yhaplotypering laat in elk geval toe om, door het typeren van actueel levende mensen, verwantschap langs mannelijke lijn aan te tonen, hoe lang (100 jaar? 1000 jaar? 5000 jaar?) geleden die gemeenschappelijke voorouder ook geleefd heeft. Het is echter niet rationeel noch efficiënt om zomaar willekeurige mannen te gaan testen om na te gaan of ze toevallig geen gemeenschappelijk Y-haplotype hebben en dus een gemeenschappelijke voorvader. lndien dan toch toevallig overeenstemming zou worden ontdekt, zonder enige historische contextuele gegevens, dan lijkt ons dit voor de genealoog weinig interessant. Het komt er voor de genealoog op aan om gericht personen te gaan vergelijken, op basis van concrete argumenten. Dan kan het Y-haplotype de vermoede verwantschap hard maken of ontkrachten. Omdat het Y-haplotype op dezelfde wijze wordt doorgegeven als de familienaam, kan de test gebruikt worden om te onderzoeken of mensen met dezelfde familienaam ("isonymie"), doch actueel geen duidelijke "familie" van mekaar, toch een gemeenschappelijke stamvader hebben en dus wel degelijk deel uitmaken van eenzelfde clan. Zoals voor de klassieke "DNA-test" voor vaderschapsonderzoek, kan ook met het Yhaplotype een hoge graad van zekerheid bekomen worden betreffende de mannelijke lijn. Het is eveneens relevant en 7
6 Online Touch Home