In het pastorale gesprek vooral geen ‘oplossing’ aandragen Vorige maand hebben de studenten van de Module Pastoraat*) van het Rafaël Nederland Instituut voor Training en Vorming hun studiemaanden afgerond. Al het huiswerk is ingestuurd, de diploma’s zijn uitgereikt. Tijd voor een terugblik. In de Module Pastoraat wordt de gelegenheid geboden om te groeien in het ‘langszij komen’ bij de ander. Er worden allerlei onderwerpen behandeld die in het pastoraat belangrijk zijn en er wordt geoefend op gespreksvaardigheden voor het voeren van een pastoraal gesprek. Wat maakt een gesprek tot een goed gesprek? En wat maakt een gesprek tot een pastoráál gesprek? Denk eens terug aan een gesprek waarin jij je hart deelde en wat jij zelf een goed gesprek vond. Wat maakte dat jij het een fi jn gesprek vond? Wat waren de ingrediënten van dat gesprek? Als ik deze vraag stel aan de studenten van de module pastoraat komt de interactie als vanzelf op gang. Allerlei elementen worden er genoemd: ik voelde me gerespecteerd, er was een luisterend oor, er was gelijkwaardigheid, er werd geen pasklare oplossing aangereikt, ik voelde me gehoord e.d. Het pastorale gesprek is een gesprek waarbij de ander zijn of haar verhaal kan doen, waar ontmoeting plaats vindt, waar de ander op adem kan komen. Waar het verhaal van de ander in het licht van het Grote Verhaal geplaatst kan worden, in het licht van Gods weg met ons. Daarmee is het pastorale gesprek ook een gesprek van ontmoeting met God, onze Schepper. Ruimte voor het verhaal Een mooi voorbeeld daarvan vind je in Lukas 24, waarin Jezus in gesprek raakt met twee discipelen die na de kruisiging onderweg gingen van Jeruzalem naar Emmaus. Jezus ‘komt langszij’, loopt met hen op. Dat is een mooi beeld van een pastorale ontmoeting. In het gesprek dat ontstaat stelt Jezus eerst alleen maar open vragen. ‘Waar zijn jullie over aan het praten?’ ‘Wat dan?’ Hij geeft ruimte voor hun verhaal. In hun verhaal hoor je hun emoties die ruimte krijgen. Er is verdriet om het sterven van Jezus. Er is teleurstelling over hun verwachting die zij over Jezus hadden. Wij dachten dat dit de Messias was, maar nu is Hij dood. Er is ook verwarring. Vrouwen hebben gezegd dat Jezus zou zijn opgestaan uit de dood. En wat doet Jezus? Hij luistert, Hij luistert en Hij Gesprek waarin de ander op adem kan komen luistert! En dan…. na al dit luisteren verbindt Jezus hun verhaal met het Verhaal van God.Hij legt hun de schriften uit. Maar…. Hij dringt dat niet aan hen op! Heel opvallend is dat er dan staat, dat Jezus deed alsof Hij door wilde lopen. Pas als de Emmaüsgangers erop aandringen dat Hij bij hen blijft, gaat Hij verder met hen mee. Hierin zit wel een mooi beeld voor het pastorale gesprek: durf je ook weer door te lopen? Durf je het eff ect van wat je tegen de hulpvrager zegt, los te laten. Bij de ander te laten. Durf je in te houden en pas als de ander zo ver is om meer te horen, of meer te willen ontvangen, dan weer aan te sluiten? Het moment van de Geest Als het gesprek met de discipelen en Jezus op een nog meer persoonlijk niveau is, als er de ontmoeting bij de maaltijd is, dan komt daar het moment van het breken van het brood bij de maaltijd. Dan worden de ogen van de discipelen geopend, en herkennen zij hun Heer. Ook daarin zit een mooi principe voor het pastorale gesprek: Hier is het moment dat er iets gebeurt dat alleen geduid kan worden als een werk van de Heilige Geest.In het pastorale gesprek is het NIET onze taak om de ander de ogen te openen! Dat is iets wat de Heilige Geest doet! Het is niet aan ons. Geen oplossing aandragen Het voorgaande is een voorbeeld van een mooi pastoraal gesprek. Zijn er ook valkuilen bij pastorale gesprekken? Uiteraard zijn verschillende aspecten aan pastorale gesprekken waar we in de module aandacht aan geven, te veel om hier te beschrijven. Ik noem de allergrootste valkuil die we tegenkomen in het pastorale gesprek; dat is de valkuil om de ander te overladen met adviezen of de neiging om een oplossing aan te dragen! Het is wellicht het grootste misverstand over pastoraat: de ander heeft een probleem en komt bij mij voor een oplossing. Het is heel belangrijk om te leren dat de ander niet komt voor een oplossing, maar om gehoord te worden! Om begrepen te worden, om op adem te komen. En dan toch is daar steeds de neiging om met een oplossing te komen! Dat doen we soms met de beste bedoelingen en vanuit liefde voor de ander. We gunnen die ander zo, dat 15 Pastoraat
16 Online Touch Home