Column Ik denk dat het aandraaien van de duimschroeven niet leidt tot aanpak van het echte probleem... Geven gevaarlijke stoffen in 2020 weer nieuwe kopzorgen? I n 2019 gaf de omgang met gevaarlijke stoffen al de nodige kopzorgen, mijn verwachting is dat dit in 2020 alleen maar meer zal worden. Hoewel voor vele gevaarlijke stoffen geldt dat ze al tientallen jaren worden gebruikt en toegepast, worden de milieu-, natuur- en gezondheidsrisico’s van gevaarlijke stoffen meer en meer onderkend. Politiek Nederland wordt zich, gelukkig, steeds meer bewust van de risico’s. De Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) worden sinds een aantal jaar met prioriteit behandeld. Het gaat om stoffen die gevaarlijk zijn voor mens en milieu omdat ze bijvoorbeeld kankerverwekkend zijn, schadelijk zijn voor de voortplanting of zich in de voedselketen ophopen. Het RIVM houdt een database bij met ZZS én potentiële ZZS. Het belang is zo groot, dat deze lijsten twee keer per jaar geactualiseerd worden. Ook sommige PFAS behoren tot de ZZS of staan op de lijst van potentiële ZZS. Henk Krols Henk Krols is partner en adviseur bij BMD Advies, de fullservice QHSE partner voor bedrijven. 10 | nummer 1 | 2020 Het Nederlandse beleid is erop gericht om deze stoffen uit de leefomgeving te weren, of in ieder geval sterk terug te dringen. Er geldt een minimalisatieverplichting, waarbij de eerste stap voor een bedrijf is te kijken of de ZZS vervangen kunnen worden door minder schadelijke stoffen, de zogenaamde bronmaatregelen. Naast de regels die moeten voorkomen dat dit soort gevaarlijke stoffen in de leefomgeving terechtkomen, zijn er ook nieuwe en strengere regels die werknemers beter moeten beschermen tegen blootstelling aan kankerverwekkende of mutagene stoffen op het werk. Terecht; kanker is de belangrijkste oorzaak van werkgerelateerde overlijdens in de EU. Hoewel het doel om gevaarlijke stoffen uit onze leefomgeving te weren en medewerkers te beschermen tegen blootstelling absoluut een nobel en zelfs noodzakelijk streven is, denk ik dat het aandraaien van de duimschroeven en het opleggen van nieuwe wetgeving en rapportageverplichtingen niet leidt tot aanpak van het echte probleem. Hoeveel brieven er ook over dit onderwerp worden gestuurd, hoeveel rapporten er ook worden geschreven; zo lang er geen sprake is van een acute crisis, zullen de bedrijven het probleem niet vanuit een intrinsieke motivatie aanpakken en zal er maar weinig veranderen. De daadwerkelijke oplossing ligt in de ketenaanpak: bewustwording, weten waar een grondstof vandaan komt en waar het naartoe gaat. Onderzoeken wat het effect op mens en omgeving is tijdens productie, bij het gebruik van deze stof, maar ook wat er gebeurt ná de levenscyclus. Al bij ontwikkeling van een nieuw product of proces moet hier naar gekeken worden, rekening mee worden gehouden. Moet er gezocht worden naar alternatieven die minder schadelijk zijn. Hiervoor zijn innovaties nodig. Al met al houd ik voor 2020 mijn hart vast. De analysemethoden verbeteren continu, waardoor de detectiegrenzen van stoffen steeds lager worden. Het gevolg is dat hierdoor ook zeer, zeer lage concentraties stoffen geconstateerd kunnen worden. Natuurlijk is dat een goede ontwikkeling, maar ik hoop dat het in 2020 beter lukt om deze nieuwe ontdekkingen in het juiste perspectief te blijven zien. Dat het beleid met betrekking tot omgang met gevaarlijke stoffen niet te ver doorslaat en dat er niet nog meer geboden en verboden komen. Op een nieuwe crisis à la stikstof en PFAS zit niemand te wachten!
11 Online Touch Home