voldoende op schaal kan worden geproduceerd en gebruikt. Om die reden zien wij voorlopig ook nog steeds een rol weggelegd voor fossiele brandstof, blauwe waterstof, biobrandstof, herbebossing enzovoorts.” Welkom Voor Shell is het ongebruikelijk dat een project, dat eigenlijk nog op de tekentafel ligt, al kenbaar te maken. De reden dat het nu wel gebeurt, is dat het consortium op zoek is naar partners om het project te realiseren. “We hebben de overheden nodig voor het wettelijke kader, er moeten grote electrolysers gebouwd worden en er moet goed nagedacht worden over de opslag van waterstof. Iedereen in de keten is welkom om zich aan te sluiten.” Licht uit Shell kreeg de laatste tijd flink wat kritiek te verduren. Zo bleek onlangs uit de vrijgekomen archieven van onderzoeker Böttcher dat hij door diverse grote bedrijven werd betaald om verwarring te zaaien in klimaatonderzoek. Bij Shell werden geen transacties gevonden die dat konden aantonen, maar de verdenking alleen al deed het bedrijf geen goed in de (Nederlandse) publieke opinie. “Uiteindelijk streven we allemaal hetzelfde doel na met betrekking tot CO2 -reductie, ook bij Shell”, verduidelijkt De Jongh. “De energietransitie is wel een complexe uitdaging. Het kost tijd om over te stappen op duurzame energie, ook in de industrie.” Meer windenergie Ook Michiel Bal van Gasunie benadrukt waarom Nederland zo geschikt is voor waVan de 12.000 kilometer gasleidingen gaan we zo’n 1100 kilometer inzetten om waterstof naar de grote industriële afnemers te transporteren... terstof: “We verkeren als Nederland in een bijzondere positie dat we op de Noordzee grote hoeveelheden windenergie kunnen oogsten, hoeveelheden die ook internationaal van belang zijn. Die windenergie kan je omzetten in waterstof. Bovendien hebben we industrieën die graag gebruik maken van waterstof. En dan is er nog de gasinfrastructuur die hergebruikt kan worden voor waterstof.” 90% geschikt Er werd al vaker gezegd dat het Nederlandse gasnetwerk geschikt is voor waterstof, maar hoe zit dat nu precies? “Van de 12.000 kilometer gasleidingen gaan we zo’n 1100 kilometer inzetten om waterstof naar de grote industriële afnemers te transporteren”, verduidelijkt Bal. “Dat netwerk, zoals het er nu ligt, is voor 90% geschikt voor het gebruik van waterstof. De leidingen zelf zijn op dit moment al geschikt zonder grote aanpassingen. Waar je wel aanpassingen aan zult moeten doen, zijn bepaalde installaties die nu specifiek voor aardgas zijn bedoeld. Daarnaast zal er wat extra leidingwerk moeten worden aangelegd om de waterstof op de juiste plek bij de klant te krijgen. Voor het geschikt maken van ons netwerk hebben we ongeveer 1,5 miljard euro nodig. Door het gasnetwerk te hergebruiken voor waterstof hoef je het stroomnetwerk niet onnodig uit te breiden, waardoor je tientallen miljarden euro’s niet hoeft uit te geven. Dat is belangrijk om de energie betaalbaar te houden.” Ervaring Gasunie heeft al ervaring met het transporteren van waterstof door bestaande aardgasleidingen. Bijvoorbeeld in het project waar Dow en Yara bij betrokken zijn. “Dat werkt in de praktijk uitstekend”, bevestigt Bal. “En daar hebben we ook de bestaande aardgasleiding gebruikt.” Ook de opslag van waterstof lijkt er positief uit te zien. De zoutcavernes bij Veendam, die nu worden ingezet voor de opslag, kunnen worden ingezet voor de opslag van waterstof. Bal: “We verwachten in 2027 de eerste caverne in gebruik te kunnen nemen. Samen met SodM (Staatstoezicht op de Mijnen) kijken we we op welke manier dat op een veilige en efficiënte manier kan.” Toch zal de vraag naar aardgas tot 2030 niet direct afnemen, meent Bal. “Richting 2050 zal die vraag naar fossiel vervangen worden door duurzame stroom uit zon en wind en groene moleculen, zoals waterstof en biogas.” Zoutcavernes in Veendam Op diverse plekken in de NoordNederlandse ondergrond bevinden zich uitgestrekte zoutlagen. “Je kunt daar een holte in uitlogen waar je de Eiffeltoren met gemak twee keer in kwijt kunt”, vertelt Michiel Bal van Gasunie. Deze sigaarvormige holtes van 300 tot 600 meter lang en enkele tientallen meters breed worden nu gebruikt om aardgas in op te slaan om in piekmomenten te kunnen voorzien. “Er zijn nu vijf cavernes in gebruik en we hebben een vergunning om nog eens vijf cavernes aan te leggen, mocht dat nodig zijn.” Een reeds bestaand windmolenpark in de Noordzee. Vele honderden windturbines zullen volgen om in 2040 10 gigawatt aan vermogen op zee te hebben gerealiseerd. 9
10 Online Touch Home