Augustin Braem, Augustijnermonnik, pastoor van Vinkem en laatste abt van de Sint-Pietersabdij te Lo Jef Ameeuw deel 1 Augustin Braem Gedurende meer dan 600 jaar bestond er een nauwe relatie tussen het Augustijnerklooster van Lo en de parochiebevolking van Vinkem. Maurits Van Coppenolle schrijft zelfs dat de kerkelijke geschiedenis van Vinkem versmelt met deze van de nabije abdij van Lo. (1) HOE HET BEGON Een zekere priester Thomas verzamelt op het einde van de 11de eeuw rondom hem een kleine gemeenschap van gelijkgezinden. Hieruit ontstaat begin 12de eeuw een kleine kloostergemeenschap. (2) Paus Calixtus II verleent de gemeenschap een pauselijke goedkeuring in 1119 en Jan van Waasten, bisschop van Terenburg erkent de gemeenschap als proosdij met aan het hoofd een proost. (3) Een proosdij is de residentie van de proost van een kapittel. De proost is de eerste waardigheidsbekleder van een kapittel, dat een bijeenkomst is van de kloosterlingen die de oversten kiezen. (4) VINKEM WORDT PAROCHIE In 1174 schenkt Desiderius, bisschop van Terenburg, het altaar van ‘Veighem’ aan Walter, zevende proost van Sint-Pieters te Lo. (5) Zie uittreksel bovenaan volgende pagina. De schenking wordt op 17 december 1185 bij bulle, gegeven te Verona door Paus Urbanus III, bekrachtigd. (6) Hierdoor wordt het bezit van het altaar door de paus erkend en voor de toekomst verzekerd. In een oorkonde van 18 februari 1229 verleent bisschop Adam van Terenburg aan de proost te Lo de toelating om de kerk van ‘Veighem’ door één van zijn monniken te laten bedienen en de inkomsten van het celebreren van gezongen missen te innen. (7) _____ (1) Maurits Van Coppenolle - Een Houtlandse parochie-Vinkem - Deel 5 (2) Meyerus, Commentarii sive Annales serum Flandricarum - lib III, pag. 31 (3) Monasticon Belge - Tome III - Flandre occidentale - Troisième volume - pag. 892-893 (4) Henri Vandenberghe - gewijd of vervlogen - pag. 310 en pag. 562 (5) Liber memorialis - pag. 31 / archief parochie Lo (6) Monasticon Belge - prévoté Lo - pag. 897 (7) Liber memorialis - pag. 52-53 1 Wapenschild van de proosdij van St.-Pieters-Lo. Het kroontje verwijst naar de grafelijke titel die de oversten kregen bij hun aanstelling. Paus Calixtus II - 1119-1124 © Wikipedia
postkaart Vinkemkerk anno 1910 Uittreksel Cartularium ‘Het altaar van Vinkem wordt geschonken aan de proost van Lo. Deze gunst wordt door Petrus de Doy, opvolger van bisschop Adam bevestigd. De proost moet wel een geschikte persoon aan de bisschop voorstellen. Deze zorgt dan voor de benoeming en de deken van Veurne voor de installatie. De nieuw benoemde pastoor moet bij zijn aanstelling gehoorzaamheid beloven aan de bisschop en zijn opvolgers. (8) Het klooster van Lo moet ook zelf instaan voor het onderhoud en de huisvesting van de pastoor. Tot aan de Franse Revolutie zal de pastoor altijd een kanunnik van Lo zijn. (9) De eerste bekende pastoor is Johannes Boutelgier. Hij wordt aangesteld op 12 maart 1352. De namen van alle gekende kanunnikenpastoors kan men lezen tegen de zuidgerichte buitenmuur van de rechter-zijbeuk van de St.-Omaarskerk te Vinkem. (10) Foto links - steen met namen kanunniken-pastoors Foto’s bovenaan volgende pagina: situering van de locatie waar de steen bevestigd is. _____ (8) Nyudia van de Boogaerde - de vroegste geschiedenis van de St.-Pietersproosdij te Lo - onuitgegeven licentiaatsthesis - p. 46-47 (9) Monasticum Belge - pag. 902 (10) Liber memorialis - steen aangebracht door pastoor Jan Haerens. © postkaart Vinkemkerk - Herman Duron 2
De zuidkant van de St.-Audomaruskerk te Vinkem met verwijzing naar de plaats waar de steen met de gekende namen van de kanunnikken-pastoors te vinden is. Op 11 oktober 1621 wordt proost Remi de Zaman door Paus Gregorius XV benoemd tot abt en wordt de proostdij alzo verheven tot abdij. Zaman wordt de eerste in een reeks van 11 abten. (11) De tiende abt is Albert De Meuninck. Paus Gregorius XV 1621-1623 © Wikipedia Wapenschild van de abdij van St.-Pieters-Lo. Het betreft een aanpassing van het wapenschild van de proosdij, sinds 1621 bekroond met staf en mijter. Het linkse wapenschild is heraldisch correcter omdat de kroon op het schild moet rusten. De staf en mijter op de rechtse afbeelding staat los van de kroon met onderaan de punt van de staf. Dit schild vind je ook terug in de rechterbovenhoek van de perspectieftekening van de Sint-Pietersabdij van Lo uit de Cartulaire Saint-Pierre de Loo (1093-1794), pag. 3 en 4. _____ (11) Monasticon Belge - pag. 916 © foto’s - Stefaan Duron - Samengesteld wapenschild via Joeri Stekelorum / Jan Van Acker 3
1 Online Touch