19

BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 31 | 2020 ACHTERGROND 19 Volstaat voor burgers een kwitantie of heb je een officiële factuur nodig? met terugwerkende kracht: hij is geldig voor aankopen vanaf 4 mei tot heden. Heel veel burgers hebben, hopend op de bonus, sindsdien een fiets aangeschaft. Maar het verkrijgen van de bonus kostte een enorme inspanning. Reden: een hoog oplopend bureaucratisch conflict. Volstaat voor burgers een kwitantie of heb je een officiële factuur nodig? De vertraging die deze stimuleringsmaatregel, bedoeld om duurzame mobiliteit in tijden van het coronavirus aan te moedigen, nu oploopt wordt gênant. Het heeft misschien nog het meest weg van een tovenaarshoed: de lange besluitenlijst om de Italiaanse economie na de coronacrisis weer op gang te helpen. Voor 55 miljard euro aan rijksgeld wordt verdeeld over de verschillende regio’s. Parlementsleden probeerden in totaal achtduizend amendementen in te dienen, later tot ‘slechts’ 1.200 teruggebracht. Het resultaat is een bonte reeks bonussen en stimulansen. Van de speciale belastingaftrek voor de renovatie van gebouwen tot een vakantievoucher voor burgers om het toerisme in Italië nieuw leven in te blazen. Er zijn subsidies voor kinderopvang, financiële ondersteuning voor zzp-ers en tijdelijke werknemers. Maar ook premies voor de aankoop van fietsen, elektrische scooters en hybride of elektrische auto’s. Op de website van de Italiaanse regering staan in totaal 38 financiële steunmaatregelen vermeld. Ze zijn onderverdeeld in drie categorieën. Als eerste de steun voor bedrijfsleven en de economie. Als tweede maatregelen die werknemers beter moeten beschermen en het hen makkelijker maakt om werk en gezinsleven te combineren. En als laatste belastingvoordelen, stimulansen en fiscale maatregelen per sector. Een van de stimuleringsmaatregelen waar het meest naar werd uitgekeken, is de bonus van maximaal 500 euro voor de aanschaf van een fiets of scooter. Die kan worden uitgekeerd aan volwassenen in gemeenten van ten minste 50.000 inwoners of in stedelijk gebied. De fietsbonus geldt INGEWIKKELD Dan de vakantievoucher, geldig vanaf 1 juli. Daarvoor is een bedrag vrijgemaakt van in totaal 2,4 miljard euro. Het is een maatregel die bedoeld is om Italianen te helpen een deel van hun vakantiekosten voor dit jaar te dekken. De voucher kan worden uitgegeven in onder meer hotels, campings, kampeerboerderijen en bed & breakfasts, op voorwaarde dat die zich op Italiaans grondgebied bevindt en er geen tussenpersonen als Airbnb of Booking in het spel zijn. Voor een gezin van minstens drie personen is er een voucher van 500 euro, voor gezinnen van twee personen een van 300 euro en voor alleenstaanden eentje van 150 euro. Zo helder als het klinkt, zo werkt het helaas niet. Naast het feit dat de voucher alleen toegankelijk is voor minder draagkrachtige gezinnen die in het bezit moeten zijn van een speciaal certificaat zijn er nog andere problemen. Een test die het dagblad Corriere della Sera heeft gedaan bij het boeken van vakanties wees uit dat, vanwege de ingewikkelde afhandeling, slechts één op de vier hotels de vouchers accepteert. Om gezinnen uit de crisis te helpen is er een extra toeslag ingevoerd voor opvang van kinderen tot twaalf jaar. Gezinnen kunnen tot 1.200 euro gecompenseerd krijgen bij de inkoop van kinderopvang, als alternatief voor de sociaal-educatieve centra in de zomer of de kleuterscholen. Het geld kan ook worden gebruikt om oppassende grootouders, tantes en ooms van het kind te betalen, zolang zij tenminste niet in hetzelfde huis als het kind wonen. Ook dit klinkt simpel, maar de dagelijkse praktijk is anders. In de eerste versie van de toeslag was die onverenigbaar met de dertig dagen ouderschapsverlof die in Italië gelden. Een ouder kon ofwel vijftien verlofdagen ofwel 600 euro aan toeslag vragen, maar die twee instrumenten niet afwisselen. Dan de bureaucratische complicaties. De ouder die de toeslag aanvraagt, moet van het Nationaal Instituut voor Sociale Zekerheid (INPS) een persoonlijke pincode krijgen. Ook de oppas moet geregistreerd zijn op het webportaal van het instituut. Bij toekenning van de toeslag door het INPS ontvangt de ouder het bedrag in de vorm van een voucher die hij in zijn eigen ‘gezinsprofiel’ moet bijschrijven. Inschrijven kan tot 31 december, maar de diensten die via het INPS-portaal worden gemeld en betaald, moeten uiterlijk op 31 juli door de oppas zijn geleverd. DOORBETALING De moeilijkheden om toeslagen en vouchers te krijgen, is een. Er speelt daarnaast nog een ander probleem: de doorbetaling van salarissen van ontslagen werknemers. Ten minste twee miljoen werknemers wachten nog op een uitkering uit een ontslagfonds. De overgrote meerderheid van hen heeft nog geld over maart of april tegoed, of zelfs over beide maanden. Van deze twee miljoen zijn er anderhalf miljoen afhankelijk van het INPS; de rest is afhankelijk van een speciaal solidariteitsfonds voor ambachtslieden. Bij het INPS is er geen gebrek aan geld, maar de reserves van het andere fonds zijn een schim afgezet tegen wat er nodig is. Je kunt waardering hebben voor de wil van de Italiaanse regering om op te treden op dit moment van de coronacrisis. Maar de bureaucratie, het labyrint van regels, vermindert de slagkracht. Covid-19 heeft zo een chronische zwakte van Italië blootgelegd: de complexiteit van de procedures en de bureaucratische vertragingen. Je vraagt je af waarom Italië de afgelopen jaren niet in staat is gebleken om een administratief apparaat op te tuigen dat past bij dat van een geavanceerd land. Inmiddels staat vast dat een gezaghebbende, technisch goed voorbereide en efficiënte staat essentieel is, wil je de doelstellingen van het overheidsbeleid kunnen realiseren. ‘Alle hoop vervliegt, bij u die hier binnenkomt’, schrijft de dichter Dante Alighieri

20 Online Touch Home