Nederlands English
"Wassend Werk" wordt een boek met afbeeldingen van schilderijen, tekeningen en collages, aangevuld met verhaalfragmenten en gedichten. 
Kortom: alles wat ik in de loop der tijd heb gemaakt. 
De titel slaat niet alleen op het groeiend aantal pagina's, maar ook op het feit dat veel van mijn werken een logisch vervolg / een voortborduren zijn op dat wat eraan voorafging.

Wassend Werk


Page 0
Page 2
Page 4
Page 6
Page 8
Page 10
Page 12
Page 14
Page 16
Page 18
Page 20
Page 22
Page 24
Page 26
Page 28
Page 30
Page 32
Page 34
Page 36
Page 38
Page 40
Page 42
Page 44
Page 46
Page 48
Page 50
Page 52
Page 56
Friesland in Europa EUROPA FRIESLAND Twaalf sterren staan symbool Verenigen een Europees continent Bevinden zich als cijfers op een wijzerplaat Cirkelvormig van verdraagzaamheid België, Bulgarije, Cyprus, Denemarken Duitsland, Estland, Finland Frankrijk, Griekenland, Hongarije Ierland, Italië, Kroatië Lotgenoten in de strijd naar vrede Verbinding en toegankelijkheid Creatie van gemeenschapszin Met eerbied en ontzag Letland, Litouwen, Luxemburg Malta, Nederland, Oostenrijk Polen, Portugal, Roemenië Slovenië, Slowakije , Spanje Tsjechië, Verenigd Koninkrijk, Zweden Twaalf sterren stralend in verscheidenheid Respect en integratie is wat hen verbindt Het cultureel erfgoed als stimulans waarden en normen in balans Laat je niet door angst regeren Maar raadpleeg je geweten Met een volk zo trots op de eigen taal, wapen, volkslied en markante vlag: blauw/wit gestreept met pompeblêd, een soort van hartje -zeven- rood op rij. “Fryske Sûkerbôle” en “dúmkes” Suikerbrood en duimpjes van anijs “Sukerlatte”, “koeke” en “kjellepaot” Suikerlat, koek en kalfspoot In de zomer “skûtsjesilen” -oude vrachtschepen trekken ten strijdkaatsen of “fierljeppen”, met de polsstok over een sloot. “Ús memkes” en “Fierljepstokken” Koeien en polsstokken van drop “Fryske keatsballen” en “Alve stêdendrop” Kaatsballen en de Elf Steden in een emmertje Friesland is uniek in de eigen dingen, handelt betrokken en verenigd. Een saamhorige gemeenschap; "Mienskip”: openheid voor iedereen. Samen de wereld een beetje mooier maken. Laat de cultuur spreken en de harmonie floreert
Page 62
FRIESE TAAL Voor mij - als import-Friezin - lijken veel klanken soms als luid kruiend ijs, kraaiend naar de kust. Harde tonen en soms een klinker met accent maken dat je de woorden niet altijd herkent. Toch is het niet zo dat ik mij daarin berust, want ook ik ben trots op de Friese taal. Veel mensen heb ik ondertussen horen praten. Het mag dan allemaal wel Westerlauwers Fries heten of Frysk, om in algemene termen te spreken, maar waarom dan dat onderscheid in al die streken, waardoor je het reeds aangeleerde weer dreigt te vergeten? Dat maakt dat je het niet snel leert: de Friese taal. Zuidwesthoeks, Woudfries, Hindeloopers, Aasters, Westers, Schiermonniksoogs en Kleifries. Om dit goed te kennen wordt het heel hard werken. Toegegeven: ik zou me tot het eerste kunnen beperken, maar dan bieden de steden met een eigen taal nog steeds geen opties. Dus blijf ik zoekende naar eenheid in de Friese taal. Ook de afgelopen herindeling maakt het niet makkelijker. Ik kwam terecht in de gemeente Nijefurd, bestaande uit buurtschappen, steden en dorpen. Circa elfduizend mensen vanaf 1984 bij elkaar geworpen. Een klein bewonersaantal dat de streek kleurt, waarvan slechts de helft spreekt in de Friese taal. Nijefurd: een gemeente alleen bekend onder Friese naam. Het nieuwe rechtsgebied is nu niet zelfstandig meer. Als onderdeel van Súdwest Fryslân nog meer variëteit en een verdergaande opsplitsing in taalonderscheid. Is het voor mij dan nog wel te behalen die eer om het ooit eens onder de knie te krijgen die Friese taal? ZE HOREN ER OOK BIJ Los van het land drijven ze daar, eilanden dobberend naast elkaar. Vuurtorens in woeste woelige baar Wind, water, zand als ingrediënt maken dat de vrijheid snel went. Vuurtorens raken gauw verwend Dan wordt het water weggezogen, leggen zandbanken zich te drogen. Vuurtorens over enkel land gebogen 't Is de ongerepte natuur van het wad; van land naar land een drassig pad. Vuurtorens zijn een Unesco-schat Sterren kijken op het stille strand met een zere rug, te rood verbrand. Vuurtorens verlichten 't natte zand Gasboringen verstoren 't onthaasten. Schreeuwen van meeuwen weerkaatsen. Vuurtorens deinzen terug, verplaatsen Wind door je haar, zout op de lippen; In de lucht zwoel de zwaluwstippen. Vuurtorens die door het slik hippen Hoe lang nog?
Na 14 jaar nieuwsbrieven te hebben uitgegeven, is dit de allerlaatste.

Kunst in Beweging 100


Page 2
Hoe je hiervoor in aanmerking kunt komen, lees je verderop. Eerst wil ik je vertellen over de geschiedenis en de redenen van de beëindiging van deze brief. Eerste nieuwsbrief meer dan 14 jaar geleden Het idee voor een nieuwsbrief is 14 jaar geleden ontstaan op de slaapkamer van onze woning in Gouda. Daar werkte ik als zzp'er voor MPS Media en Publiciteit Service, dat ik in 1988 had opgericht. De eerste nieuwsbrief verscheen op 1 februari 2007 onder de naam "Bijeen Geharkt". Met de komst van de galerie in 2017 veranderde deze naam in "Kunst in Beweging". In het begin gingen de nieuwsbrieven alleen over journalistieke en redactionele werkzaamheden. Later kwamen daar andere disciplines bij, zoals kunst, boeken, poëzie, reizen, schrijfcursussen, een eigen galerie en het atelier op wielen. Nu reis ik samen met mijn man permanent met een camper door Europa. Dit doe ik als kunstschilder, schrijver en dichter, werkend vanuit mijn 'atelier op wielen'. Kunst in beweging in de meest letterlijke zin! Dat betekent dat ik geen vaste locatie meer heb waar geïnteresseerden langs kunnen komen voor de bezichtiging of aankoop van een kunstwerk, het kopen van een boek, of voor het bijwonen van een presentatie/voordracht of schrijfcursus. En daaruit voortvloeiend dat ik op dit gebied dus geen relevant nieuws meer heb te melden. Dit alles in ogenschouw genomen met daarbij opgeteld het feit dat de mijlpaal van 100 nieuwsbrieven is bereikt, lijkt mij dit een mooi moment om met de nieuwsbrief te stoppen. Nieuwe invulling Kunst in opdracht en schrijfworkshop/presentatie op locatie Om het contact met mijn doelgroep niet te verliezen, heb ik het volgende bedacht. Behalve dat ik altijd 'in' ben voor een schilderij, boek, verhaal, gedicht of interview in opdracht, kun je me na de zomer benaderen voor een voordracht/presentatie of schrijfworkshop voor Nederlandstaligen op locatie, in de buurt van de plaats waar we ons op dat moment bevinden, in of buiten Nederland. Op facebook (en in mindere mate op LinkedIn, Twitter en Instagram) plaats ik telkens een fotoverslag, zodat je precies weet waar we zijn. En mocht je een schilderij op bestelling willen, brengen we dit speciaal voor jou gemaakte werk op onze route bij je thuis. Ook daarvoor geldt: zowel in binnen- als buitenland. Uiteraard doen we dit ook met bestaande kunst (https://www.connieharkema.nl/kunst/).
Page 4
Reisblog SLOW LIVING Nieuw is de toevoeging van een reisblog op de site (https://www.connieharkema.nl/reisblog/) Deze gaat niet alleen over de plekken die we aandoen en de mensen die we ontmoeten, maar ook over de manier waarop we leven en waarop het Atelier op Wielen functioneert. Dat we hebben gekozen voor vrijheid moge duidelijk zijn, en daar hoort natuurlijk ook veel ontspanning bij. Vandaar de naam “SLOW LIVING”. Tentoonstellingsruimte Verder ben ik op zoek naar bedrijven, instellingen, eet- en uitgaansgelegenheden en leeszalen die het interessant vinden om hun openbare ruimte kosteloos te vullen met mijn kunst. Nu ik zelf niet meer over een eigen ruimte beschik, zou ik het ervan kunnen blijven genieten. N.B. Omdat ik op de computer veel gedichten in tekeningen heb verwerkt, is een gedeelte van de kunstwerken ook uitermate geschikt om op te hangen in ruimtes waar mensen langere tijd moeten wachten, zoals bij zorginstellingen. Gratis kunstwerken Dan over de gratis kunstwerken. Om hiervoor in aanmerking te komen, zou ik graag een antwoord op de volgende vragen ontvangen (raadpleeg zo nodig de vernieuwde website connieharkema.nl waarop veel nieuwe achtergrondinformatie is toegevoegd) 1) Hoe ben je met mij in contact gekomen? 2) Wanneer was dat? 3) Weet jij waar Kunst in Beweging voor staat? 4) Wat is nieuw voor jou na een recent bezoek op mijn website? 5) Welke van mijn werkzaamheden spreekt je het meest aan? 6) Voor welk werk (kunst of boeken) heb je de meeste bewondering? (Titel) en waarom? 7) Welk van de vier gratis kunstwerken heeft je voorkeur? Waarom? 8) Heb je leuke suggesties voor mij voor de toekomst? Facultatief 9) Bij wie zou jij mij willen aanbevelen en voor welke werkzaamheden? 10) Weet jij iemand die mijn werk in de openbare ruimte zou willen tentoonstellen? 11) Weet jij een plaats waar ik mijn reisblog zou kunnen promoten? Na het toesturen van de antwoorden, ontvang je uiteraard een bevestiging, en hoor je z.s.m. of jij de gelukkige winnaar bent van een originele Connie Harkema! Tot slot wens ik je een goed en gelukkig leven toe met veel mooie gebeurtenissen, en natuurlijk hoop ik je ooit weer eens ergens tegen te komen. leuk vinden als anderen Contact en achtergrondinformatie De website (www.connieharkema.nl met webshop) is 24/7 bereikbaar. Je kunt me mailen op connieharkemainfo@gmail.com of bellen op 06 - 87 265 366 De nieuwste berichtjes vind je op: http://www.facebook.com/profile.php?id=100002148662167 http://www.linkedin.com/pub/connie-harkema/17/b54/244 http://twitter.com/ConnieHarkema https://www.instagram.com/connie_harkema/ Online publicaties: http://onlinetouch.nl/connieharkema

Kunst in Beweging nieuwsbrief 99


Page 6
Page 8
Page 10

Kunst in Beweging nieuwsbrief 98


Page 2
We hebben de feestdagen op camperplaatsen in Drenthe en Overijssel doorgebracht, waar ik ook het atelier heb opgestart. De kunst die ik hier maak, zijn nu nog vooral bewerkingen op de computer en tekeningen. Wanneer het weer mooier wordt, zal ik ook weer buiten gaan schilderen. Centraal staan het regenboogcoronaproject en de voorbereiding op de zomerexpositie in de Grote Kerk in St.-Jacobiparochie. En natuurlijk zijn er weer aanvullingen op het online boek “Wassend Werk” en heb ik een nieuwe Tekencollage gemaakt. Daarnaast houd ik me bezig met schrijven, lezen en fotografie. Op Facebook en andere sociale media kun je precies volgen waar we zijn. Ik wens je weer veel lees- en kijkplezier, Connie Harkema, beeldend woordkunstenaar Work in progress voor coronaproject Toen bekend werd dat we in de tweede coronagolf waren terechtgekomen, zei kunstenaar Richard van Ekeren al een tijdje rond te lopen met een idee dat te maken heeft met het coronavirus en of ik daarin misschien wilde participeren. Hoe het er precies moest komen uit te zien, wist hij niet. Alleen dat er prenten met uitspraken van politici centraal zouden komen te staan. Daaraan wilde ik wel meewerken en we spraken af dat ieder 7 prenten in zijn eigen stijl zou maken in de kleuren van de regenboog. Dat laatste was dan weer een idee van mij, omdat de connectie met de regenboog de hoop vertegenwoordigt die we allen zo nodig hebben. Inmiddels heb ik de eerste vijf prenten af. Ook heb ik de twee coronagedichten (over het begin van de eerste en de tweede golf) bewerkt op de computer.
Page 8
“Wassend Werk” is een alsmaar groeiend online boek in woord en beeld. Met afbeeldingen van schilderijen, tekeningen en collages, aangevuld met verhaalfragmenten en gedichten. Kortom: alles wat ik in de loop der tijd heb gemaakt. De titel slaat niet alleen op het groeiend aantal pagina's, maar ook op het feit dat veel van mijn werken een logisch vervolg / een voortborduren zijn op dat wat eraan voorafging. Wil je alles bekijken wat ik tot nu toe in “Wassend Werk” heb gepubliceerd, ga dan naar: https://onlinetouch.nl/connieharkema/wassend-werk?html=true#/0/ Tekencollages Tekencollages zijn collages samengesteld uit oude tekeningen of stukjes daaruit. Door ze samen te voegen op een blanco vel en ze daarna met nieuwe lijnen, figuren en vlakken met elkaar te verbinden, ontstaan totaal andere (nieuwe) voorstellingen. Alle op die manier gemaakte collages vertellen een verhaal, dat ik in gedichten heb proberen te vangen. Hieronder de nieuwste creatie “Blikken”. Blikken Blikken blozen blakend, al wat leeft aanrakend. Blikken beleven bovenmatig en bruisen van levenslust. Blikken buitelen behendig als fladderende vlinders. Blikken breien beeldig gelijkgestemden aan elkaar. Blikken beoordelen bedachtzaam, banen een weg voor de toekomst. Blikken borduren baldadig voort op wat eerder was. Blikken bezitten begerig alles dat is veroverd. Blikken boren blijmoedig gaatjes in een ander. Blikken breken beloftes als het te moeilijk wordt. Blikken beloven braaf het gedrag te zullen beteren. Blikken blinken bravourig wanneer het ze voor de wind gaat. Blikken brokkelen behoeftig af, wanneer ze uitgekeken zijn. Blikken blijven bezig; het hele leven lang, totdat de dood erop volgt, want dan is het zover dat blikken bevriezen.
'111 elfjes verbeeld' is een boekje van Connie Harkema en Ryt Kooistra met  111 gedichtjes in de vorm van elfje. De illustraties zijn eveneens van beide dames. Het boekje dat in eigen beheer is gemaakt kost € 15 en is te bestellen via connieharkema.nl of mail@rytsverbeelding.nl

111 elfjes verbeeld reviews


Page 0
- Jullie hebben me verrast met dit boekje! Het ligt op mijn tafel en ik bekijk / lees het vaak. Dank daarvoor! - Een prachtig boekje! Ik ben aangedaan door de inhoud en strekking van sommige elfjes. Het is geen boekje om in één keer uit te lezen. - Een prachtig boekje en erg leuk om te lezen. - Een klein boekje, maar groot door z’n inhoud. Om lange tijd bij tekst en beeld weg te dromen. - Een heel bijzonder boekje! Bijzonder omdat ik deze dichtvorm niet kende. Bijzonder dat twee vrouwen op deze manier communiceren en elkaar versterken. Bijzonder omdat de thema’s zo raak worden beschreven met maar elf woorden. Bijzonder dat de gedichtjes voorzien zijn van illustraties met eigen kunst. - Wat een gaaffff boekje! Prachtigggggg! - Mooie rijk geïllustreerde bundel met speciale gedichtjes. Er zijn in Nederland niet veel dichters die de dichtvorm “Elfje” als een serieuze dichtvorm gebruiken. - Het is een enig boekje!! - Vind het een bijzonder mooi en verrassend boekje. Het is KUNST om met zo weinig woorden zo ‘beeldend’ te schrijven. Ook de illustraties zijn prachtig. Kortom: “Dit boekje is genieten.” - Mooi kleurrijk boekje! Merkte wel dat ik tijd nodig had om de gedichtjes in me op te nemen waarbij mijn ver – bewondering groeide. - Het boekje “111 elfjes verbeeld” van Ryt Kooistra en Connie Harkema combineert kunst met poëzie. Hoe eenvoudig lijkt het maken van een elfje? Maar schijn bedriegt! Elk woord van de elf woorden die gebruikt mogen worden, zijn zorgvuldig gekozen. De woorden worden ook nog eens versterkt door de gekozen kunst. Het boekje is toegankelijk, kleurrijk en inspirerend. - Een bijzonder mooi niet alledaags boekje wat je lekker dicht bij je moet houden en zo nu en dan eens moet pakken. Meerdere teksten raken me echt! Ik heb bewondering voor hoe het boekje is samengesteld. - Spelen met woorden, kern-woorden die gedachten, gevoelens en geweten verwoorden, aanspreken en/of ontroeren. Verbeeldingen verluchten en verlichten de woorden, vullen ze aan, verwijzen er naar. Een leuk en mooi boekje, dat tot nadenken stemt. - Zoals je ’s avonds in de verlichte huizen binnen kunt kijken, kun je hier door het venster van de vriendschap tussen twee mensen kijken. De warmte waarmee ze op elkaar reageren is voelbaar, de treffende woorden elkaars éénklank. Je wordt uitgenodigd om hun denken te delen en je gaat graag naar binnen. Eenvoudige woorden blijven niet in de ruimte zweven, maar geven doeltreffend weer waar
Kunst in Beweging nieuwsbrief 97

Kunst in Beweging 97


Page 4
Wassend Werk Doordat ik 25 jaar werkzaam was als journalist en redacteur trad ik eerder met woorden naar buiten dan met beelden. De combinatie met schilderijen en tekeningen is later ontstaan. Woorden zijn nog altijd de basis en het is daarom dat mijn beeldend werk meestal een verhaal heeft te vertellen. De derde serie die ik heb opgenomen in dit online boek in wording heet de “Mooie Mensen Galerij”, een woordproject van proza naar poëzie. Elf gedichten in elf verschillende dichtvormen, opgemaakt als krantenpagina. “Wassend Werk” is een alsmaar groeiend online boek in woord en beeld. Met afbeeldingen van schilderijen, tekeningen en collages, aangevuld met verhaalfragmenten en gedichten. Kortom: alles wat ik in de loop der tijd heb gemaakt. De titel slaat niet alleen op het groeiend aantal pagina's, maar ook op het feit dat veel van mijn werken een logisch vervolg / een voortborduren zijn op dat wat eraan voorafging. Wil je alles bekijken wat ik tot nu toe in “Wassend Werk” heb gepubliceerd, ga dan naar: https://onlinetouch.nl/connieharkema/wassend-werk?html=true#/0/ Tekencollages Tekencollages zijn collages samengesteld uit oude tekeningen of stukjes daaruit. Door ze samen te voegen op een blanco vel en ze daarna met nieuwe lijnen, figuren en vlakken met elkaar te verbinden, ontstaan totaal andere (nieuwe) voorstellingen. Alle op die manier gemaakte collages vertellen een verhaal, dat ik in gedichten heb proberen te vangen. Hieronder de twee nieuwe creaties “Vogels honden bloemen planten” en “Spinnenmans”

nieuwsbrief Kunst in Beweging 96


Page 8
Vol. Overvol. Mijn hoofd zit vol. Er kan echt niets meer bij. Herinneringen en gedachten; ze buitelen over elkaar. Opeengestapelde souvenirs. Beelden verspringen, geleefde jaren komen langs, belevenissen van kinds af aan. Ik kijk naar de sneeuwpop, bezem in zijn hand. Ook hij kent een opeenhoping, maar dan van ijskristallen. Ze plakken aan elkaar. Totdat de zon gaat schijnen en hij ontwaakt uit zijn bevroren zijn, slechts glimlachend onder zijn peen. Tot ook die langzaam verdwijnt... Dan besef ik: genoeg is genoeg! De knop moet om. Ik wil zijn als die pop en denken aan niets. Ik sluit mijn ogen, laat me meevoeren door een waaier van bloemen. Geuren, verspreid door de wind. 111 elfjes verbeeld Zoals gezegd bestaat het boekje “111 elfjes verbeeld” uit gedichtjes geschreven in de vorm 'elfje'. Een elfje is een eenvoudige, compacte dichtvorm die bestaat uit elf woorden. Elfjes lezen gemakkelijk en zijn humoristisch van aard en daardoor voor een breed publiek toegankelijk. Daarnaast zijn onze ook nog eens heel herkenbaar, omdat ze gaan over alledaagse gebeurtenissen, waarbij maatschappijkritische uitdagingen niet zijn geschuwd. Ook zitten er autobiografische elementen in. Kortom: de inhoud van het boekje betreft een scala aan onderwerpen die gerubriceerd zijn in tien thema’s.‘ Elk hoofdstuk begint met eigen afbeeldingen van onze zelfgemaakte kunst in relatie tot het onderwerp. De afzonderlijke thema's worden nog eens extra benadrukt met zelfgemaakte foto's. Zo is er telkens een wisselwerking tussen woord en beeld waarbij als rode draad bijna alles van Ryt links staat en van Connie rechts. Nu ons boekje – waar we best trots op zijn – een feit is, willen we dit graag bij je aanbevelen. Voor jezelf of als cadeautje. Ook leuk voor de komende decembermaand of als een bedankje. En daarbij is het ook nog eens coronaproof, want het past door de brievenbus. “111 elfjes verbeeld” kost € 15, exclusief verzendkosten. Het boekje is te bestellen via connieharkemainfo@gmail.com of famkooistra@planet.nl.

Kunst in Beweging 95


Kunst in Beweging nieuwsbrief 94


Page 4
Elfjes De afgelopen keer had ik het ook over het 'elfenboekje', dat ik samen met beeldend kunstenaar Ryt Kooistra aan het maken ben. Geen boekje over 'echte' elfjes, maar poëzie geschreven in de dichtvorm elfje, 111 in totaal. 110 zijn spontaan ontstaan door op elkaars elfjes te reageren. Hierdoor ontwikkelde zich een soort tweetallen van links naar rechts kunt doorlezen. Het 111e elfje hebben we samen geschreven en gaat over ons beiden en hoe we tot dit project zijn gekomen (zie hieronder, helaas geen mooie foto omdat deze pagina rechtstreeks vanaf het laptopscherm is gefotografeerd). 'samenspraak' met als bijzonder resultaat dat je sommige van de elfjes ook als Het boekje wordt geïllustreerd met eigen foto's, voornamelijk van ons beeldend werk; alles passend bij de verschillende thema's die we hanteren. Sommige kunstwerken moeten nog worden gemaakt, zodat de kunst helemaal op de gedichten zijn afgestemd. Met het realiseren van dit beeldend werk zijn we momenteel bezig, evenals met de vormgeving van het boekje. In de volgende nieuwsbrief presenteer ik de cover die we hebben bedacht. Boek in woord en beeld Daarnaast ben ik nog een boek aan het voorbereiden. Dit proces bevindt zich in een heel pril stadium. De bedoeling is een overzicht te maken van mijn complete werk: afbeeldingen van schilderijen, tekeningen, collages en gedichten, uitgezonderd de Reisschilderingen, de Friese Elfsteden en de Wintertaferelen, want die zijn al ondergebracht in onderstaande boeken. Alle drie te bestellen via: https://www.connieharkema.nl/boeken/ Veel van de voorstellingen uit deze boeken (originele schilderijen die niet zijn verkocht), vind je hier: https://www.connieharkema.nl/galerie-1/kunstuitleen/ Contact en achtergrondinformatie Kunst in Beweging is open op afspraak. De website (www.connieharkema.nl met webshop) is 24/7 bereikbaar. Je kunt me mailen op connieharkemainfo@gmail.com of bellen op 06 - 87 265 366 De nieuwste berichtjes vind je op: http://www.facebook.com/profile.php?id=100002148662167 http://www.linkedin.com/pub/connie-harkema/17/b54/244 http://twitter.com/ConnieHarkema https://www.instagram.com/connie_harkema/ Online publicaties: http://onlinetouch.nl/connieharkema

Kunst in Beweging nieuwsbrief 93


Page 2
Ook neem ik deel aan “Fragmenten in woord en beeld” van Studio Onbekommerd, die elke dag een nieuwe uitdagende opdracht bedenkt; alles te lezen op hun facebookpagina. Bovendien heb ik voor het eerst van mijn leven al twee online bijeenkomsten meegemaakt, en wel van de open coffee voor kunstenaars – Leeuwarden, waar ik ook nog eens uit eigen werk mocht voorlezen. Elfjes Daarnaast werk ik samen met beeldend kunstenaar Ryt Kooistra aan een bijzonder leuk project, namelijk een boekje geschreven in elfjes. We hebben voor deze dichtvorm gekozen, omdat elfjes de kracht van de verbeelding hebben en heel herkenbaar zijn. De elfjes zijn inmiddels geschreven en spontaan ontstaan door op elkaars elfjes te reageren. Hierdoor ontstond een soort 'samenspraak' met als bijzonder resultaat dat je sommige van de elfjes ook als tweetallen van links naar rechts kunt doorlezen. Het boekje wordt geïllustreerd met eigen foto's, voornamelijk van ons beeldend werk; alles passend bij de verschillende thema's die we hanteren. Toegepaste kunst Tot slot heb ik me beziggehouden met het maken van wat kleine frutsels, zoals het beschilderen van een bloempotje, waardoor mijn schilderij “Lichtpunt” een 3D-weergave krijgt. Eigenlijk kun je heel veel beschilderen, zo ook dit onderstaande kleine glazen flesje en lampenkapje met op het laatste een voorstelling gebaseerd op de trulli. Dit zijn kleine schattige kabouterhuisjes in het Italiaanse Alberobello. Al deze beschilderingen zijn een vorm van toegepaste kunst. Tot zover de “ditjes en datjes” en over naar de andere projecten, waaraan ik werk. Ik wens je behalve veel lees- en kijkplezier, deze keer ook een goede gezondheid en inspiratie voor de komende weken. Connie Harkema, beeldend woordkunstenaar Harkitecten Onder het mom van 'Toen ik later groot werd, had ik wel architect willen zijn' ben ik begonnen aan een serie van 30 x 30 cm die ik 'Harkitecten' noem.

Kunst in Beweging nieuwsbrief 92


Page 2
Kussens Normaal gesproken schreeuw ik het niet van de daken als ik mijn werk verkoop, maar deze keer was wel heel bijzonder. Na een afspraak voor de aankoop vaneen kussen in de galerie van Kunst in Beweging (die nog steeds operationeel is) bleken de belangstellenden zo enthousiast dat ze niet één maar vijf kussens tegelijk aanschaften. Daarmee was, op eentje na, gelijk mijn hele collectie zelfontworpen en zelfgenaaide kussens verkocht! Journaalcollages: woordproject 1 Gedurende de laatste maanden heb ik verder gewerkt aan een selectie van alle journalistieke artikelen die ik gedurende 25 jaar als zzp’er heb geschreven. Het voelde als een reis door de tijd. Waar maakte men zich druk om tussen 1988 en 2013? Wat is er veranderd en wat is hetzelfde gebleven? Door teksten (en foto’s) uit te knippen en te herschikken ontstonden nieuwe verbanden. Deze breng ik samen in zogenaamde “Journaalcollages” met daarbij telkens een korte samenvatting in de vorm van een haiku. De Journaalcollages worden onderdeel van een boek met daarin een overzicht van al mijn werk: afbeeldingen van schilderijen, tekeningen, collages en gedichten. Deze derde Journaalcollage is een samenstelling van stukjes tekst uit: Bouw in Uitvoering (vakblad voor rijk, provincie en gemeenten), Privilege (ledenblad Pretium), Quality & More (glossy magazine), Rotterdam in Bedrijf managementjaarboek), en Traditie (tijdschrift over alledaagse dingen, tradities en rituelen). De bijbehorende haiku luidt als volgt: Tradities en trends Ontwerpen en vooruitgaan Computervirus De vierde Journaalcollage is een samenstelling van stukjes tekst uit: Bouw in Uitvoering (vakblad voor rijk, provincie en gemeenten), Middenkader (wijkkrant voor Heerenveen-midden), Neerlandia (Nederlands-Vlaams tijdschrift voor taal, cultuur en maatschappij) en TVB (tijdschrift voor verzorging en beheer). De bijbehorende haiku luidt als volgt: Leven met comfort Oud wordt nieuw en nieuw wordt oud Rouwverwerkingen
Project Friesland in Europa

Friesland in Europa


Page 4
LEEUWARDEN Leeuwarden, uit drie terpnederzettingen ontsprongen, werd als Oldehove, Nijehove en Hoek bedwongen. Ooit opgeworpen aan een inham van de Middelzee deed deze plaats na dichtslibbing aan inpoldering mee. Daaraan voorafgaand was ‘n vrouw aan ‘t breien en, terwijl ze er al handwerkend zat uit te dijen, dreef een oude toren op een stukje land voorbij. ‘Hou alde, hou!’ (Stop oude, stop), zeide zij. De toren luisterde braaf naar de Friese kreet; als de “Aldehou” staan blijven, dat was wat hij deed, en werd in het Nederlands “Oldehove” genoemd. De toren was reeds in bouwfase tot scheefte gedoemd. Verzakkingen werden al wel met de bouw gecorrigeerd, maar door “te lood” te metselen ging het nog meer verkeerd, en werd de scheve toren ook nog eens een “kromme”. De Oldenhove blijft immer een enorme kostenpost. Uiteindelijk is het mysterie van ’t bouwwerk opgelost: waar de toenmalige bouwmeesters niet op hadden gelet was, dat ze de toren op ‘t talud van ‘n oude terp hadden gezet! Vroeger als grootste symbool en gezicht van deze 11-stedenstad, is nu de Achmeatoren de hoogste op de Noord-Nederlandse meetlat. Leeuwarden, lang geleden uit drie terpnederzettingen ontsprongen. SNEEK Sneek, ooit op een hoge zandige landtong ontstaan, drie eeuwen later was het al met de stad gedaan; een grote, alles verzengende brand legde alles plat... Stadsgracht en stadsmuur kwamen twee eeuwen later, plus een bolwerk en een markante poort aan het water. Sneek werd de enige ommuurde stad, een mooie start. Samen met de Grote of Martinikerk, als kloppend hart, behoorden zowel de Binnenstad als Stationsbuurt tot beschermd stadsgezicht, vol overgave bestuurd. Inmiddels zijn er ook woonwijken buiten de grachten en industrieterreinen die werkgelegenheid brachten. Daarbij nog veel parken en natuurlijk groenbeheer met Sint Maarten, als beschermheilige, een heer. Goedklinkende namen als kledingwinkelketen C&A, King pepermuntjes uit de suikerwerkfabriek Tonnema en kledingmerk Gaastra vinden in Sneek hun oorsprong. Evenals het “Zouthoudertje”, een dropje voor op de tong, en de “Salmiakklinker”, familie van de bekende “Oldtimer”. Op al dat lekkers zuigend verzink je algauw in gemijmer over die mooie Friese stad in een karakteristieke streek, als enige beroemd om zijn zomerse watersportweek. Sneek, ooit op een hoge zandige landtong ontstaan.
Page 6
IJLST In IJlst, waar Geeuw en Ee zijn samengevloeid, draaide het om scheepsbouw en rijke handel. Nog altijd zijn er boten; zij worden vaak geroeid. En langs 't water mensen aan de wandel, genietend van de tuinen, mooi verzorgd, direct grenzend aan de frisse gracht; altijd in particulier bezit ondergebracht. Dat heeft de Friese overheid zo geborgd. Het zijn de overtuinen, oftewel bleken, zoals men ze ook wel vaak noemde toen de schone was nog op de groene grasdeken lag uitgespreid en bijen erboven zoemden. Het stadhuis heeft zich als politiebureau gemanifesteerd, voordat het als decorstuk diende voor de “Kameleon”, een familiefilm door Steven de Jong geregisseerd met een schippersduo dat vrijpostig avonturieren kon. Met de fabricage van schaatsen en houten speelgoed hielden fabrieksarbeiders van “Nooitgedagt” zich zoet. Zij maakten gereedschappen, tot aan de bedrijfssloop; slechts de verhoogde schoorsteen bleef behouden. Nog wel volop in productie is houtzagerij De Rat: ‘n Unieke molen, het gedraai en gestamp nooit zat. IJlst, waar Geeuw en Ee zijn samengevloeid. SLOTEN Naast een van Slotens mooie waterpoorten staat de Korenmolen, krachtig en achtkantig. Draaiende wieken zwaaien zwierig en parmantig de tarwe vermalend tot broodverse soorten. Binnen de zware vestingwallen en veilige poorten vloeien voortdurend de heldere waterstromen; kabbelt een gracht, omgeven door lindebomen. Over ‘t Diep schijnt schriel het zonnetje. Op het molenerf een kloek kanonnetje, zomers afgeschoten door de schutterij. Eromheen koeien in een drassig wollige wei. Plaats van mooie monumentale koopmanshuizen, zonder vlugge voertuigen die er aan voorbij suizen. Een stad van historisch statige hals- en trapgevels. Boven het meer hangen de dampige mistnevels. 't Is een treffen van rustieke land- en waterwegen; daar waar de inwoners leven, met eigen wil en zege. Ook vroeger al, ten tijde van Pier Lupckes’ verraad. Samen met de Spaanse troepen van Philips II dacht hij de stad te veroveren, vanuit zee. Een verhaal dat de stadsomroeper nog altijd verslaat. Een listige daad, mislukt, volkomen onbezonnen, ook al was hij verstopt op een boot vol biertonnen. Onthoofding deed ten slotte de blanke botten kraken. De hoofden stonden dagenlang op slanke staken, naast een van Slotens mooie waterpoorten.
Page 8
STAVOREN Het vrouwtje van Stavoren heeft haar stad verloren. Omwille van stoere hoogmoed haar schepen verspeeld. Verbolgen over de meegebrachte graanteelt smeet ze de kostbare lading subiet over boord. Stilletjes aan, de stroming ruw verstoord, verzandde de toegankelijkheid van de Staverse kust. Meegevoerd door een water wreed van onrust spoelden schip voor schip de wrakken aan. Het was met het voortvarende Stavoren gedaan. Een sieraad vormde de rampzalige aanleiding. Hooghartig gooide de vrouw haar schitterende ring het water in, naar ze dacht voor eeuwig. Maar een vis, slagvaardig, sluw en stevig keerde er onverrichter zake mee terug het stadje in. Verdwenen waren voorspoed en het rijk gewin. Als een kaartenhuis stortte de handel in elkaar. Vanaf de kust slechts de graanhalmen zichtbaar. Het vrouwtje versteende door uitblijvende vangst. Moest lijdzaam ondergaan, gekweld door angst, hoe haar hart in de golvenstroom verdween; gelijk een pompeblêd in het blauw-wit verscheen, meanderend als een vlag in de waterkoude wind. Het vrouwtje van Stavoren heeft haar hart verloren. HINDELOOPEN Hindeloopen is een vreemde eend in de Friese bijt. 't Heeft een eigen dialect met middeleeuwse klinkers en was, als een van de Friese 11-stedenuitblinkers, een belangrijke vissersplaats en Hanzestad. Opmerkelijk, omdat het geen echte haven had! Grootschippers hebben op de Oostzee handel gedreven. Puike producten als jenever en wollen stoffen vergeven in ruil voor hout, dat naar de overkant werd gebracht; naar Amsterdam en de Zaanstreek, vracht na vracht. Ook naar Engeland gingen ze met hun fluitschepen. Werden door de taal van Amsterdamse kooplieden gegrepen en creëerden zo al snel hun eigen Hollands-Friese dialect, dat nog altijd niet voor iedere andere Fries echt lekker bekt. Hindeloopen - gerechtelijk tot stad gebombardeerd - heeft statig en stijfkoppig een eigen stijl gecreëerd, is folkloristisch met een fraaie kleurrijke klederdracht: schitterende patronen gebaseerd op prentenboekenpracht. Tafels, kastjes, reiskoffers, stoelen en miniaturen, gracieus in echt Hindelooper motieven beschilderd; compleet met rode, witte, blauwe en groene figuren en kenmerkende krullen, bloemen en bladeren om zo blijvend de achttiende eeuw te benaderen. Hindeloopen: immer een vreemde eend in de Friese bijt.
Page 10
WORKUM Workum, schilderachtig jonge Friese 11-stedenstad. Als een van de laatste steden 't recht verworven. Nu de schilderijen van Jopie Huisman georven, zo vol met liefde voor de natuur, en mededogen; 't onaanzienlijke waarde gegeven, binnen z’n vermogen. Een stad nog altijd interessant in het heden met rijksmonumenten uit een roemrucht verleden; met de Merk en de Grote Sint-Gertrudiskerk, vlak na de middeleeuwen zo jammerlijk verkracht. Een noodlot, voor krampachtig behoud te sterk in de genadeloos vlammende brandverspreiding door een felle strijd onder Karel V’s leiding tegen een in de kerk verschanste troepenmacht. Voor de losstaande toren nu een bronzen beeld die de Workumer monnik Uffing verbeeldt. Scheepsbouw en molenbouw kondigden zich aan, leidden verzanding en inpoldering in goede baan. Maar misschien nog wel het bekendste kenmerk is het eenvoudig bruin Workumer aardewerk, zo mooi gedecoreerd in ringeloortechniek, waardoor nog altijd wonderbaarlijk authentiek. Workum, schilderachtig oude Friese 11-stedenstad. BOLSWARD Bolsward, op drie oude terpen ontstaan. Drie verhogingen in het landschap vormden de eerste onzekere stap voor het oudste gebouw van deze stad: de Broerekerk in - ook drie - beuken gevat. Verworden tot een ruïne vervallen schone schat met een overkapping geveld door brand. Nu zonder toren en een dakloos glazen gat grondig geconserveerd als monumentaal pand. Bolsward, een Hanzestad voortvarend in bloei. Het stadhuis prominent en protserig aanwezig. Japick Gysberts was er met het ontwerp bezig: een burgemeester in de dop, altijd in de weer. Toch wilde men later qua uitstraling iets meer: uitbundige tierlantijnen, rococostijl op de groei. Maar de bekendste Bolwarder man was de schrijver Gysbert Japicx. Hij viste woorden uit de Renaissancevijver. Zijn Friese rijmelarij bestond uit volksversjes en -verhalen, serieuze tweegesprekken en liederen. Vol ijver kon hij Psalmen en geestelijke liederen vertalen. Gaf het Fries een plaats tussen Europese cultuurtalen. Ten slotte is er Sonnema Berenburg, een kruidenbitter bedacht door Fedde, een Dokkumer eenmanspitter. Met zijn recept is de distilleerderij van start gegaan. Aan de Snekerstraat bleef bierbrouwerij Us Heit bestaan. Dat alles in Bolsward, op drie oude terpen ontstaan.
Page 12
HARLINGEN Harlingen is wellicht de minst Friese stad. Niet nationalistisch en Hollands georiënteerd liep het met de handel ontzettend gesmeerd. Het heeft de belangrijkste haven van de provincie: menig coaster legt er aan vanwege de zoutindustrie. Vrachtroutes naar Scandinavië worden onderhouden en een grote Urker vloot ijverig in stand gehouden. Meer zuidwaarts ligt de Afsluitdijk, de verbindingsbaan; veerboten leggen bij Terschelling en Vlieland aan. In het centrum vind je de robuuste verdedigingswerken, grachtengordels, huizen met ornamenten als merken waaraan het beroep van de vroegere bewoners is af te lezen, en pakhuizen waar arbeiders heel hard moesten pezen. De trein passeert de Stenen Man, een standbeeld langs de dijk, ter nagedachtenis aan de grootse dijkherstelling; zo belangrijk. Stadhouder Caspar de Robles kreeg de Friezen op één lijn: wie niet meewerkte zou als onwillige met de galg bedreigd zijn. In de volksmond kreeg het beeld de functie van ooievaar: driemaal om 't beeld heen en een broertje of zusje was daar. Schrijver en dichter Simon Vestdijk werd in Harlingen geboren. Zijn geboortehuis staat nog altijd in de Voorstraat te gloren. Hier staat ook het beeld van Anton Wachter, een romanfiguur. Vestdijks standbeeld staat in Doorn. Een beetje zuur voor Harlingen, nog altijd gezien als minst Friese stad. FRANEKER Even leek Franeker de Friese hoofdstad te worden. Hertog Albrecht van Saksen wilde er zelfs wonen, doch Leeuwarden ging grotere stadsallures vertonen. Wel kwam er een universiteit: de Franeker Academie voor rechten, medicijnen, klassieke talen en theologie. Ook wijsbegeerte en wis- en natuurkunde werden onderwezen. Helaas moesten studenten na een tijd voor opheffing vrezen. ‘t Was Napoleon die voorgoed de deuren van ‘t studiehuis sloot. Nu fungeert de Franeker Martinikerk nog als kleine poot van Rijksuniversiteit Groningen, voor Friese thema's. Buitengewoon leraar was de zoon van de Eisinga's: Eise, verantwoordelijk voor het prachtige planetarium: nog steeds 's werelds oudst werkende instrumentarium. Ook broer Stephanus Jeltes was hierin geïnteresseerd. Eise had zijn boterham weliswaar als wolkammer verdiend, maar intussen een boek over zonnewijzers gepubliceerd. Nu vergaapt Franeker zich jaarlijks aan de kaatswedstrijd PC in de wetenschap dat Eise Eisinga haar ereburger werd. Een roman verscheen, een straat kreeg zijn naam mee. Eise kreeg veel roem. Uiteraard was hij niet onsterfelijk, wel ontving het planetarium het predicaat Koninklijk. Toch zal Franeker nooit de Friese hoofdstad worden.
Page 16
WINTER IN VENETIË Een zeldzaam mooie maar zinkende stad, zeker in het winterseizoen wanneer overstromingen ziltig oprukken vanuit de Adriatische Zee en je Venetië slechts op tijdelijke verhogingen kunt verkennen, gedwee; je verbazend over de rijke historie en bezienswaardigheden van toen. Van zo’n oude stad, gebouwd op eilanden in een lagune, raak je uit je doen. Wennen aan noodgedwongen transporten over water geschiedt van lieverlee. Kanalen en gondels brengen romantiek en aantrekkingskracht met zich mee, maskers en snuisterijen van glas verleiden je al dobberend tot een zoen. Venetië, vurig en waterrijk tegelijk, vraagt gretig om te worden bekeken. Het Canal Grande, de levensader, met daaroverheen de oude Rialtobrug en winkeltjes zo knus om je heen, terwijl de gondels er onder doorsteken. En wanneer het water stijgt, begint de priester in de kathedraal te preken, hopend dat Dogepaleis en Campanile op 't San Marcoplein niet losweken, want van wassend water in de Venetiaanse winter heb je echt nooit terug. WINTER IN ROME Rome, robuust en rond in de kunst van bouw met als best bewaard gebleven monument het pantheon, waar je als mens zo nietig bent onder het hemelgat, aan alle goden trouw. Een zweem van oneindigheid, flauw en gauw. Alleen de oculus die 't natuurlijk licht zendt, terwijl 't oog aan 't donkere binnenste went, gelijk een treurende vrouw in zwarte rouw. Sneeuw in een van de nieuwe wereldwonderen: het grootste Romeinse amfitheater aldaar. Gladiatoren die mensenmassa’s overdonderen. Duizend stralende sterren om te bewonderen. Wanneer de winter zich begint af te zonderen liggen op de Spaanse trappen bloemen klaar.
Page 22
ZOMER IN FRANKFURT Een Europese metropool met alle allures van een wereldstad; een beursstad, gedomineerd door wolkenkrabbers, zo hoog; Mainhattan waar de Altstadt door oorlog onfortuinlijk vervloog. Op het centrale plein vullen de nieuwe vakwerkhuizen het gat. Vanwege Deutsche Bundesbank en de Beurs op de financiële lat: als brutaal boegbeeld de grote gele euro met sterren in een boog; gelijk een stekelige doorn, koortsachtig prikkend in Occupy’s oog, de macht van grote ondernemingen en financiële instellingen zat. Links en rechts, politiek lijnrecht tegenover elkaar gepositioneerd. Dit in tegenstelling tot de linker- en rechterzijde van de rivier, door negentien bruggen met elkaar verbonden. Heel begeerd. Een prachtig gezicht op de skyline, dat geen hoogbouw weert; Zoete zonnestralen zo weerkaatsend dat het niemand deert. De glazen wolkenkrabbers zorgen voor zompig zomerplezier. ZOMER IN MALMÖ Kamperen naast Malmö's lagune is een dubbel geluk: de ene kant Denemarken en de andere kant Zweden. Landen die zich onlangs van individualisme ontdeden door het bouwen van een sierlijk overbruggingsstuk: De Sontbrug, van stoer en stevig staal zonder opsmuk. Toegankelijkheid voor twee Scandinavische steden. Terwijl de vissersboten over het koude water gleden, vlogen meeuwen in hun kielzog, vliegensvlug en druk. Twee vlaggen met eenzelfde kruis, verschillend van kleur. Rood-wit en blauw-geel wapperen zij elk naar de overkant de zomer omarmend; vrolijk en eensgezind, zonder gezeur. Deense tuidraden aan de brug als een geopende deur. Nieuwe architectuur doorbreekt eenzaamheid en sleur. De Turning Torso kronkelt aan de rand van het land.
Page 24
HERFST IN FLORENCE Bekend om rijke historie, mooie kunst en architectuur. Met de Dom als dominerend kathedraal stadssymbool: een basiliek, qua versiering bijna bombastisch frivool. De koepel met marmeren steunbalken staat best duur. De op drie na grootste kerk van Europa in herfstig guur. Gauw naar binnen waar ik langs het sobere interieur dool met in de koepel "Het Laatste Oordeel" als tegenpool. Bij dit fresco denk ik aan de Campanile als naaste buur. Ook deze toren is met diverse soorten marmer bekleed en heeft maar liefst 414 treden te beklimmen naar de top. Ondertussen spreidt rivier de Arno haar blauw stromend kleed, en is de Ponte Vecchio - waar rijk ooit het gewone volk meed via een extra doorgang bovenop - nu voor samensmelting gereed. Herfst in Florence, antieke architectuur nog niet in het slop. HERFST IN LONDEN Londen gevangen in een statige stadsstructuur, hiërarchische patronen, ingekerfde tradities. En keurige parades, volgens koninklijk devies langs grote en parkgroene huizenarchitectuur. De wisselende wacht voor Buckingham’s muur, present bij het paleis, perfect en pijnlijk precies. Dan het parlement. Big Ben's klokkeninstallaties beluiden er 't Londens eigenzinnige politiek vuur. Verderop, van armoede naar kunstzinnig ontluiken: Bricklane. Linksrijdend verkeer, dubbeldekkerrood, markt, straatcultuur. Blaadjes gaan van de struiken. Onder de hoge brug zo vreemd blauw en groot vaart op de Theems de herfst voort in een boot. Golven passeren de Tower, juwelen en gebruiken.
Page 34
NEDERLAND Klein, laag landje aan de zee; groen, door dikke dijken omgeven. Rivieren en polders onder bewaking; het water nauwkeurig gemanaged. Windmolens, klompen, tulpen, Kaas, rauwe haring, kroketten, Drop, stamppot, oliebollen, Pannenkoeken en stroopwafels Het land waar alles kan en mag. Tolerant in drugsbeleid, vrij in meningsuiting en altijd vreedzaam in overleg. Poffertjes, pepernoten, vla, Hagelslag, erwtensoep, oranje, Speculaas, marsepein, schaatsen, Grachten, koeien en Sinterklaas Zo trots op het verworven recht, dat steeds minder vanzelfsprekend lijkt. Onzekerheid speelt parten; een roep om normen en waarden Keer de kentering de rug toe en laat je hart ruimhartig zijn. FRIESLAND Met een volk zo trots op de eigen taal, wapen, volkslied en markante vlag: blauw/wit gestreept met pompeblêd, een soort van hartje -zeven- rood op rij. “Fryske Sûkerbôle” en “dúmkes” Suikerbrood en duimpjes van anijs “Sukerlatte”, “koeke” en “kjellepaot” Suikerlat, koek en kalfspoot In de zomer “skûtsjesilen” -oude vrachtschepen trekken ten strijdkaatsen of “fierljeppen”, met de polsstok over een sloot. “Ús memkes” en “Fierljepstokken” Koeien en polsstokken van drop “Fryske keatsballen” en “Alve stêdendrop” Kaatsballen en de Elf Steden in een emmertje Friesland is uniek in de eigen dingen, handelt betrokken en verenigd. Een saamhorige gemeenschap; "Mienskip”: openheid voor iedereen. Samen de wereld een beetje mooier maken. Laat de cultuur spreken en de harmonie floreert.