Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 26e Jaargang • no. 2 • April 2018 02 In dit nummer: Metamorfose entree Wierden Pagina 7 De Kasbah, een dorp op zich, binnen de stad Pagina 18 Sluitersveldssingel krijgt frisse, eigentijdse uitstraling Pagina 35
02 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 03 05 Inhoudsopgave Voorwoord: Spannende tijden! Stationsplein Wierden 5 8 13 14 15 Tweede fase metamorfose Wierden nadert voltooiing Gewonnen prijsvraag leidt tot nieuw stationsgebied Bewerkelijke opdracht voor Wessels Vakbouwers Breman trots op deelname project Stationsplein Advertorial Kremer verzorgt de elektra in drie appartementengebouwen 17 Nieuwe eigenaren Sepawand Nijverdal 18 23 Groot onderhoudsproject De Kasbah in Hengelo De Kasbah, een dorp op zich, binnen de stad De Koning Schilders: Elke dag een nieuwe woning 27 29 31 33 35 39 40 Kasbah uniek project voor Timmerfabriek Groothuis Innovatieve oplossingen Asselux voor project Kasbah Column Caspar Jansen: “People Protection” Column KienhuisHoving: “Contracteren in de bouw” Almelose Sluitersveldssingel krijgt frisse en eigentijdse uitstraling Column BIM4ALL: “De BIM-academie” Advertorial: Nieuwe TA-STAD inregelafsluiter Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 26e Jaargang • no. 2 • April 2018 18 7 8
Voorwoord Voorwoord Spannende tijden Voor diegene die nog vraagtekens wenste te plaatsen over de duur, omvang en kracht van het economisch herstel in het algemeen en de bouwsector in het bijzonder, weet inmiddels beter. De bouw is booming, Aannemers, installateurs en wie dan ook in deze kolom, iedereen is druk doende om voldoende mensen te kunnen inzetten. Projecten voldoende, zo bleek onlangs ook uit de cijfers die het Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB) en Bouwend Nederland publiceerden over de regio Overijssel en Gelderland. Ten opzichte van vorig jaar groeide de totale bouwproductie met negen procent. Weliswaar beïnvloedde Flevoland dit percentage door met dertien procent bovengemiddeld te scoren in landsdeel Oost, maar imposante cijfers blijven het. Nog een paar actuele cijfers: in Gelderland naam de werkvoorraad in het eerste kwartaal toe met maar liefst 4,3 maanden. De gemiddelde Gelderse bouwer kan meer dan dertien maanden vooruitblikken. Dat is overigens het hoogste cijfer van het hele land. De provincie Overijssel steekt daar met een gemiddelde werkvoorraad van 6,5 maanden wellicht wat bleekjes bij af, maar hoe lang is het geleden dat een aannemer voor een dergelijke portefeuille een moord wilde plegen? De omvang van het arbeidsvolume nam landelijk met drie procent toe en in deze regio vier. Voor dit jaar wordt vijf procent verwacht. Dan heb je het over 24000 arbeidsjaren. Het spectaculairste cijfer is zonder twijfel de volumestijging van het aantal bouwvergunningen voor nieuwbouw. In het derde kwartaal van 2017 was dat maar liefst 85% in de oostelijke regio. Dat is ruim twee keer zo hoog als het landelijk gemiddelde. Veel bedrijven ervoeren het economisch herstel in eerste instantie als een Randstedelijk fenomeen. Daar gebeurde het immers! Met deze laatste cijfers in het achterhoofd mag inmiddels gesteld worden dat onze regio de achterstand in een rap tempo aan het wegwerken is. Of dit zal leiden tot minder busjes op de A1 en A12 ’s ochtends is nog even afwachten. Er zijn ook economische actoren die minder stuurbaar zijn. De markt zal zijn werk doen. Qua arbeidspotentieel, maar ook op inkoopgebied en andere werkterreinen waar schaarste bepalend zal worden. Het zijn en worden spannende tijden. Gerard van Leeuwen Redactie Op de cover Op de cover groot onderhoud st.joseph Almelo (SW vastgoed verbetering) Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen Eindredactie: Elly Kroese Fotografie: Henny de Mönnink, Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis Accountmanagement: Frits Visser (Uitgever) (06 - 533 394 89) Rob van Luit (06-18448355) Vormgeving & opmaak: Niels Visser (Visser Vormgeving Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Sandd GF Uitgevers BOUWEN IN HET OOSTEN 3 Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 26e Jaargang • no. 2 • April 2018 02 In dit nummer: Metamorfose entree Wierden Pagina 7 De Kasbah, een dorp op zich, binnen de stad Pagina 18 Sluitersveldssingel krijgt frisse, eigentijdse uitstraling Pagina 35
Stationsplein Wierden Tweede fase metamorfose entree Wierden nadert voltooiing De entree van Wierden vanaf het spoor was weinig aantrekkelijk. De Gemeente Wierden heeft dus een stedenbouwkundige visie gemaakt om deze entree te verbeteren. Op basis van deze visie is een selectie uitgeschreven om de visie om te zetten in een stedenbouwkundig plan met een schetsontwerp. Het selectiecriterium was naast een vastgesteld grondbod, de architectuur en stedenbouwkundige kwaliteit. Deze is gewonnen door Nijhuis. Als stedenbouwkundige en architect heeft Nijhuis de samenwerking gezocht met IAA Architecten uit Enschede. Het plan bestaat uit drie onderdelen. Het verleggen van de Spoorstraat, waardoor er een plein voor het station wordt gecreëerd; het aanleggen van een plantsoen, waardoor openheid, groen en zichtlijnen worden gecreëerd en het bouwen van drie appartementencomplexen. De aanleg van het plan is opgeknipt in twee fases. Fase 1 betreft het verleggen van de Spoorstraat, het aanleggen van een plein en fase 1 van een plantsoen en het bouwen van appartementencomplex de Schakel bestaande uit dertig ruime appartementen in drie en deels vier lagen en 1.000 m2 commerciële ruimte. BOUWEN IN HET OOSTEN 5
Stationsplein Wierden Het appartementencomplex vormt de wand van het plein en de begeleiding van de straat en plantsoen. Een deel van de appartementen (achttien stuks) zijn afgenomen door de Woningstichting SWWE (tegenwoordig Reggewoon) de andere twaalf zijn verkocht aan particuliere kopers. We zaten nog midden in de crisis, maar de belangstelling overtrof onze stoutste verwachtingen. Ook de helft van de commerciële ruimte was snel verkocht. De bouw is in 2015 gestart en eind 2016 is het aan de gebruikers en bewoners opgeleverd. Oplevering tweede fase eind mei Fase 2 bestaat uit de bouw van twee appartementencomplexen Tolhuys en Pleinzicht met respectievelijk vijftien en 22 appartementen; het afmaken van het plantsoen; het aanleggen van het parkeergebied voor zowel Tolhuys en Pleinzicht, als voor het bezoekersparkeren van de Schakel. Tenslotte behoort ook het herstraten van de omgeving tot fase 2. Woordvoerder Jeroen Altena: “De bouw hiervan is begin 2017 gestart en als alles volgens plan gaat, dan leveren we eind mei de gebouwen op. Het herstraten van de omgeving zal in juni plaats vinden. We hebben in het plan ruimte geboden voor verschillende kunstobjecten. Een oude mozaïek dat ooit in het postkantoor hing, is opgeknapt en heeft een plaats gekregen in de gevel van de Schakel en in het plantsoen aan het einde van het wandelpad krijgt het kunstwerk dat ooit was gemaakt voor de Wierdens revue een prominente plaats. Ook de oorlogsmonumenten die vroeger een beetje verdekt stonden opgesteld in het struikgewas, hebben nu een fraaie plek gekregen aan het plein. De herdenking kan nu elk jaar plaats vinden met voldoende ruimte voor de belangstellenden. De locatie van deze monumenten zijn bepaald door een enquête onder alle inwoners van Wierden. In deze enquête hebben de bewoners van Wierden ook gekozen voor de kleurstelling van de gebouwen en voor de uitstraling van de inrichtingselementen in de openbare ruimte. Hiervoor hebben we voor elk onderdeel een paar verschillende opties gemaakt, waaruit gekozen kon worden. De appartementen in de gebouwen Tolhuys en Pleinzicht zijn verkocht aan Amvest, welke ze heeft opgenomen in hun beleggingsportefeuille.” BOUWEN IN HET OOSTEN 7
Stationsplein Wierden Gewonnen prijsvraag leidt tot nieuw stationgebied in Wierden De prijsvraag Het nieuwe Stationsplein van Wierden met zijn aantrekkelijke bebouwing en het vele groen is het resultaat van de prijsvraag die in 2013 werd gewonnen door de combinatie Nijhuis Bouw, Explorius Vastgoedontwikkeling en IAA Architecten. De stationsomgeving is van iedereen, het werkt als een visitekaartje van de hele gemeente. In Wierden was die entree vanaf het spoor tot het centrum dringend aan verbetering toe. In 2008 was dat voor de gemeente Wierden de aanleiding om een stedenbouwkundige visie te laten ontwikkelen en aan de hand daarvan een prijsvraag voor de herontwikkeling van het gebied uit te schrijven. Niet alleen moest het stationsplein veranderd worden in een uitnodigende ontmoetingsplek met een groene dorpse sfeer met een menselijke maat, maar er moest ook bebouwing komen die aansloot bij de dorpse sfeer van de omgeving. Van belang was een goede vormgeving van de openbare ruimte en een optimale bereikbaarheid en oriëntatie. Het plan is ontwikkeld in de crisistijd, met een heel onzekere markt waarbij Nijhuis Bouw toch het initiatief nam en de kwaliteit van de plek zo hoog waardeerde dat het plan haalbaar werd. Inmiddels is het complete plan verkocht aan een belegger. 8 BOUWEN IN HET OOSTEN
Stationsplein Wierden Levendig plan ontstaan door integrale aanpak In het winnende ontwerp ‘Onlosmakelijk Wierden’ heeft IAA Architecten door een integrale aanpak tussen de afdelingen stedenbouw & landschap en architectuur en in nauwe samenwerking met Nijhuis Bouw een passend antwoord kunnen geven. De stationsomgeving heeft een compleet nieuwe uitstraling gekregen en functioneert nu als de poort naar het centrum. Het is een schakelpunt geworden, ook in verkeerstechnisch opzicht. Rondom het stationsgebied is een aangename, veilige en groene woonomgeving gecreëerd met ruimte voor zowel starters en senioren als bedrijvigheid, passend bij de schaal van Wierden. De drie bouwblokken verdelen het stationsgebied in twee gebieden: het Stationsplein en het verbindende plantsoen. Er is gekozen om voetgangers in deze twee plekken als belangrijkste gebruiker te zien. Het plein is ingericht volgens het principe van ‘shared space’. In het plantsoen zijn de verbindingen voor auto’s en fietsers zo veel mogelijk teruggedrongen tot de essentiële doorgaande verbindingen. Ook is er een mogelijkheid voorzien het plantsoen door te trekken om zo een groene wandelzone van station naar centrum te realiseren. In het plan zijn zichtlijnen naar de kerk opgenomen en sluit de groene omgeving aan op het zwembad. De aanwezige kunst en monumenten zijn herplaatst in het plan. Burgerparticipate In de uitwerking van de plannen, zowel voor de drie appartementengebouwen als voor de openbare ruimte, had de Wierdense gemeenschap een belangrijke stem. Er werd meegedacht over de plannen, over architectuurstijlen en over de kleur van de baksteen. Hierdoor ontstond het draagvlak voor deze herontwikkeling. BOUWEN IN HET OOSTEN 9
Stationsplein Wierden Aangepast aan de schaal van Wierden In het plan is de parcelering, de pandsgewijze uitstraling, van groot belang. Samen met wisselende detaillering wordt de vereiste kleinschaligheid bereikt en ontstaat gelijktijdig een rijker gevelbeeld. Daarnaast is bewust gewerkt aan de leefkwaliteit op straatniveau. In De Schakel bevinden zich in de plint bedrijfsruimten voor startende ondernemers et cetera. Deze plint werkt als een doorloop van het station naar het centrum en sluit aan op het winkelprofiel verderop. Om het maaiveld vrij te houden zijn in het gebouw Pleinzicht de bergingen in de kelder geplaatst. 10 BOUWEN IN HET OOSTEN Zoveel mogelijk woningen zijn georiënteerd op het plantsoen of het Stationsplein om de sociale veiligheid en levendigheid van deze twee openbare ruimten zo groot mogelijk te laten zijn. Het parkeren vindt plaats in het binnengebied van de gebouwen en aan de kant van het spoor. Beperkingen tijdens het ontwerpproces en de bouw Binnenstedelijk bouwen is een enorme uitdaging en vergt een doordachte logistiek. Door het plan te faseren kon de bouwhinder geminimaliseerd worden en bleef het station steeds bereikbaar. In fase 1 is De Schakel gebouwd en zijn in fase 2 de gebouwen Pleinzicht en Het Tolhuys gerealiseerd. Verder moest een wegentraject verlegd worden en speelden de veiligheid en het geluid van de spoorbaan een grote rol. Al deze aspecten hadden hun invloed op het stedenbouwkundige ontwerp. IAA Architecten: al 50 jaar een integraal werkend bureau IAA Architecten heeft als een van de weinige bureaus in Nederland alle essentiële disciplines in huis om écht integraal te ontwerpen. Van stedenbouw & landschap tot architectuur, en van interieur tot productontwerp. Om volwaardig te kunnen participeren in alle onderdelen van het
Stationsplein Wierden ontwerp- en ontwikkelingsproces versterken wij onze teams waar nodig met planologen, bouwkundigen, tekenaars, duurzaamheidsdeskundigen, kostendeskundigen of bestekschrijvers. En zelfs tijdens de bouw kunnen we onze opdrachtgever bijstaan met eigen toezichthouders. Elke opgave opnieuw, beginnen wij samen met onze opdrachtgever een proces waarin het ontwerp niet een op zichzelf staand doel is, maar juist het resultaat vormt van een intensieve en vruchtbare samenwerking. In veel gevallen dragen onze ontwerp-oplossingen bij aan de vernieuwing of verbetering van een organisatie, leiden tot een waardevolle omgeving, een representatief gebouw of interieur. Wij zijn een groot voorstander van een nauwe samenwerking met de bouwer. Wij kunnen goed schakelen tussen bouwmethodes en esthetische kwaliteiten, daar ligt onze kracht. De opgaven vragen om technisch inzicht, ontwerpvaardigheden, visie, overtuigingskracht, invoelingsvermogen, vasthoudendheid, daadkracht, ervaring en een maatschappelijk verantwoordelijkheidsgevoel. Wij doen dat door onze vakkennis in de volle breedte aan te bieden, maar vooral met zorgvuldigheid en onze liefde voor het vak. Om deze redenen was de herontwikkeling van het stationsgebied in Wierden ons op het lijf geschreven. Projectgegevens • • • • • 6.700 m2 woningbouw 1.100 m2 verhuurbare, commerciële ruimte ontwerp: 2013 realisatie: 2016-2018 bouwkosten: EUR 7.500.00,00 Aantallen woningen • • • De Schakel: 30 Pleinzicht: 15 Het Tolhuys: 22 BOUWEN IN HET OOSTEN 11
Gespecialiseerd in renovatie en nieuwbouw voor projecten, bedrijven en particulieren Buitenhavenweg 10 7604 PW Almelo Postbus 274 7600 AG Almelo Tel: 0546-816410 info@rekotwente.nl
Stationsplein Wierden Bewerkelijke opdracht voor Wessels Vakbouwers in Wierden Het steiger –, isolatie-en metselwerk aan het werk in het centrum van Wierden wordt uitgevoerd door Wessels Vakbouwers uit Lichtenvoorde. Het, qua omvang tot de top drie behorende metselbedrijven van Nederland, is ketenpartner van bouwkundig hoofdaannemer Nijhuis Trento. Directeur Erwin Wessels is de tweede generatie van het dit jaar jubilerende familiebedrijf dat in 1968 werd opgericht. Wessels vertelt dat werk in Wierden een bewerkelijk karakter had. “Het zit hem vooral in de details die de gevel een fraai uiterlijk geven. Zo zijn er veel steenstrips verwerkt op prefab betonelementen. We hebben een inbreng gehad in de werkvolgorde en logistiek. Zo zijn de steenstrips voor montage van het prefab beton reeds verwerkt op deze elementen. Door een goede samenwerking met het uitvoeringsteam van Nijhuis Bouw is de uitvoering van deze complexe gevel vlekkeloos verlopen. We werken nu al vijf jaar als co-maker binnen Nijhuis Trento samen en naar volle tevredenheid. Het grootste deel van de metselomzet realiseren we op deze wijze voor enkele grote, landelijk opererende ontwikkelende aannemers. Nijhuis is één van onze grootste opdrachtgevers. We verzorgen binnen het Trento concept landelijk het steiger- en metselwerk. De kracht zit hem in de herhaling van de werkwijze. Een voorbedacht en uitgekiend proces wat zorgt voor goede arbeidsomstandigheden voor onze medewerkers en een hoge kwaliteit van de gevel.” Volgend jaar voor zestig procent vol Dat de bouwsector behoorlijk booming is, blijkt uit de woorden van Erwin Wessels. “We kennen als bedrijf geen verloop in personeel. Toch maken ons grote zorgen over de bezetting in de toekomst. We zijn een “uren-fabriek” die bestaat uit “Vakbouwers”. De aanwas in de bouw dekt nog lang niet de toekomstige behoefte aan vakbekwame medewerkers. Voor 2019 zitten we op dit moment al voor zestig procent vol!” BOUWEN IN HET OOSTEN 13
Stationsplein Wierden Installatiebedrijf T. Breman: “Trots op deelname project Stationsplein Wierden” ‘In mei ken je Stationsplein van Wierden echt niet terug’, kopte eind vorig jaar een artikel in Dagblad Tubantia. Momenteel wordt er hard gewerkt aan de herinrichting van de locatie, waarbij de opdracht in handen ligt van Nijhuis Bouw. Installatiebedrijf T. Breman is verantwoordelijk voor alle voorkomende W-werkzaamheden van het project. Een mooie opdracht voor dit bedrijf uit Genemuiden. “Dit soort grote projecten zijn voor ons natuurlijk de ‘krenten’ in de pap”, vertelt Klantcoördinator Bert Hoekman van Breman. “We zijn trots op het verkregen vertrouwen op het gebied van alle werktuigbouwkundige zaken. Aan ons om dat vertrouwen waar te maken.” Installatiebedrijf T. Breman is één van de dochterondernemingen van Breman Installatiegroep. Ze is gevestigd in Genemuiden aan het Zwartewater. Van hieruit worden voor een groot aantal aannemers installatiewerkzaamheden uitgevoerd op het gebied van loodgieterswerk, centrale verwarming en mechanische ventilatie. De werkgebieden liggen daarbij verspreid over een groot deel van Nederland afhankelijk van waar de relaties hun projecten realiseren. Installatiebedrijf T. Breman voert hoofdzakelijk werkzaamheden uit voor aannemers in de seriematige woningbouw. Dit werk wordt voornamelijk gekregen uit co-making met de bouwkundige aannemers of werk waarvoor binnen een bouwteam ook reeds is geadviseerd. Mede binnen de bouwteams en co-making aannemers kan er ook rechtstreeks met de opdrachtgevers worden gesproken. Het doel van bouwteams/co-making is te allen tijde om gezamenlijk, als gelijkwaardige partners, tot een optimaal ontwerp te komen. Streven is om zoveel mogelijk producten geprefabriceerd op de bouw aan te leveren. De Breman Installatiegroep is een landelijk werkende groep van 36 gespecialiseerde installatiebedrijven. Breman werkt zowel voor particulieren als voor de zakelijke markt. Breman is een belangrijke speler in de service- en onderhoudsmarkt voor woningen. Daarnaast zijn de bedrijven gespecialiseerd in onder meer het aanleggen van werktuigbouwkundige en elektrotechnische installaties, rookgasafvoersystemen en bitumineuze dakbedekkingen in zowel de woningbouw- als de utiliteitsmarkt. De herinrichting van het totale Stationsplein bestaat uit twee fasen en heeft als doel de entree van het dorp vanaf het spoor te verbeteren. Daartoe is ook de Spoorstraat verlegd waardoor een plein ontstaat. De drie appartementencomplexen, waarvan er één klaar is, zijn ontworpen door IAA Architecten. De totale aanneemsom is ruim 4 miljoen euro. De eerste fase werd eind vorig jaar afgerond. 14 BOUWEN IN HET OOSTEN
Advertorial Verzorgt voor Nijhuis Rijssen de elektra in drie appartementengebouwen Het betreft drie appartementengebouwen: de eerste genaamd “De Schakel” is in 2016 en 2017 gebouwd volgens het trento bouwconcept. De 30 appartementen bevinden zich voor namelijk op de verdiepingen, op de begane grond zijn zowel een zorgplint als enkele kantoren gerealiseerd. Kremer heeft naast de installaties in de appartementen de video intercom, de algemene verlichting, én de PV panelen geïnstalleerd. Op het dak zijn 229 PV panelen aangebracht. Deze zijn verdeeld over de appartementen waarbij één deel bestemd is voor de algemene installatie. De tweede en derde appartementengebouwen (respectievelijk “Het Tolhuys” en “Pleinzicht”) worden dit jaar gebouwd, ook deze twee gebouwen worden volgens de conceptuele trento bouwmethode opgericht. Dit betekent o.a. dat er strakke afspraken zijn gemaakt over het bouwproces WWW.KREMER.NL BOUWEN IN HET OOSTEN 15 (de planning) en over de toe te passen materialen. Een voordeel hiervan is dat je niet alleen hoeft te leunen op ervaringen opgedaan vanuit het eerste gebouw, maar dat iedereen die bij de bouw betrokken is precies weet wat wanneer van hem verwacht wordt. Naast de elektrische installaties in de appartementen, de algemene verlichting en de video intercom brengt Kremer op de daken van zowel het Tolhuys als Pleinzicht 114 PV panelen aan.
/jadibedrijfsvloeren Concreet in vloeren: Wij zijn een landelijk opererend vloerenbedrijf met een jarenlange ervaring. Jadi Bedrijfsvloeren is gespecialiseerd in het leveren en aanbrengen van de juiste bedrijfsvloer. Wij kunnen daarbij zorg dragen voor het complete pakket. Jadi Bedrijfsvloeren beschikt over de nodige kennis en ervaring van ontwerp, uitvoering en het juiste onderhoud. Postbus 25 Bedrijfsvloeren B.V. 7460 AA Rijssen Spinnerstraat 12 Tel: 0548 545 836 www.jadivloeren.nl info@jadivloeren.nl Neustraß 17 48599 Gronau T. 0049 151 523 62 073 info@jadiindustrieboden.de Industrieboden GmbH
Algemeen Nieuwe eigenaren Sepawand Nijverdal. De Sepagroep met het in Nijverdal gevestigde Sepawand en in Berkel en Rodenrijs gevestigde Wandenservice, is deze week voor 100% overgenomen. De nieuwe aandeelhouders zijn de eigenaren van de Hemink Groep uit Holten/Amersfoort en Fred Mak die tevens de dagelijkse leiding van de Sepagroep en haar werkmaatschappijen op zich zal gaan nemen. De eigenaren van de Hemink Groep zien veel synergie mogelijkheden met de bedrijven in de Sepagroep. Het van oudsher bekende Hemink schildersbedrijf heeft zich ontwikkeld tot een 100% vastgoedpartner. Naast het verduurzamen van woningen worden er steeds vaker projecten in de utiliteitsbouw uitgevoerd waarbij de systeemwanden en plafonds van Sepawand en Wandenservice een mooie aanvulling zijn. De nieuwe directeur, Fred Mak, die zijn carrière ooit in 1986 als trainee bij Sepawand begon, heeft zijn sporen verdiend in de gevelbouw en was jarenlang directeur van Solarlux Nederland. Met zijn ruime ervaring in de bouw, op zowel commercieel als technisch gebied, zal hij met hulp van de andere aandeelhouders nieuwe impulsen aan het bijna 50-jarige Sepawand gaan geven. De Sepagroep was in het bezit van Ronald Eikenaar maar door persoonlijke omstandigheden was deze de laatste jaren niet meer in staat om zelf leiding aan de bedrijven te geven. De heer Eikenaar is blij met de nieuwe aandeelhouders en heeft alle vertrouwen in een succesvolle continuering van het bedrijf en behoud van de werkgelegenheid. BOUWEN IN HET OOSTEN 17
Kasbah Welbions voert groot onderhoud uit aan 184 woningen De Kasbah, een dorp op zich binnen de stad In de oktobereditie van Bouwen in het Oosten werd uitgebreid stilgestaan bij de asbestverwijdering binnen het gemeentelijk monument de ‘Kasbah’ in Hengelo. Inmiddels, ruim een half jaar later, voert woningbouwcorporatie Welbions groot onderhoud uit aan de 184 woningen binnen dit bijzondere complex, ontworpen door Piet Blom. Naast het vernieuwen van de keukens, de badkamers en de toiletten worden diverse brandveiligheidswerkzaamheden uitgevoerd. Tevens worden de CV-ketels inclusief de rookgasafvoeren vervangen. Aannemer Hegeman Bouwgroep, vestiging Hengelo heeft van Welbions de opdracht gekregen om de werkzaamheden uit te voeren. Door: Jolanda Groothuis Links: Stefan Brilhuis, rechts: Eddie Nijhuis. 18 BOUWEN IN HET OOSTEN
Kasbah Nadat in 2017 enkele proefwoningen zijn gemaakt werd er begin 2018 gestart met het uitvoeren van het groot onderhoud aan de 184 woningen. Indien alles volgens planning verloopt wordt de laatste woning eind 2018 opgeleverd. Stefan Brilhuis is Senior Projectleider Vastgoed binnen woningbouwcorporatie Welbions. Hij legt uit dat Welbions al vele jaren goed samen werkt met Hegeman Bouwgroep. “Ik heb er dan ook alle vertrouwen in dat dit project uitstekend wordt uitgevoerd en niet in de laatste plaats met respect voor de bewoners. Dit is een niet onbelangrijk aspect, want tijdens de werkzaamheden zullen de bewoners overlast ervaren. Zij dienen er rekening mee te houden dat er tijdelijk geen gebruik kan worden gemaakt van het toilet, de douche en de keuken. Hiervoor bieden wij alternatieven in de vorm van een pauzewoning of tijdelijke logeerwoning. Tevens bezoeken wij de bewoners minimaal twee weken voordat de binnenwerkzaamheden starten. Dit bezoek door de uitvoerder van Hegeman en ondergetekende doen wij om: persoonlijk kennis met hen te maken, de werkzaamheden nog eens goed toe te lichten, de technische details van de woning te bekijken, met de bewoners te bespreken. Mochten er specifieke bijzondere omstandigheden zijn zoals gezondheid, ouderdom of gezinssituatie dan kunnen we hier rekening mee houden. Bovendien maken we de bewoners er op attent dat Welbions goede afspraken heeft gemaakt met de aannemer over het waarborgen van de privacy. Tevens garanderen we dat iedereen kan overnachten in zijn of haar eigen huis.” Bewonersparticipatie Ook in de voorbereiding van het groot onderhoud is er contact geweest met de bewoners via de bewonersvereniging. De plannen zijn uit de doeken gedaan en suggesties van bewoners werden meegenomen in de planvoorbereiding. Er is een modelwoning gerealiseerd waar alle bewoners van de Kasbah een kijkje konden nemen. Naar aanleiding van deze gesprekken en inloopdagen is het plan nog op enkele punten aangepast. Goede technische staat Eddie Nijhuis is vestigingsleider bij Hegeman Bouwgroep vestiging Hengelo. Hij legt uit dat het onderhoudsplan uit verschillende werkzaamheden bestaat die nodig zijn om de 184 woningen weer in een goede technische staat te brengen. “Het groot onderhoud heeft derhalve als doel dat de woningen qua duurzaamheid en woongenot voor de bewoner weer een hele tijd vooruit kunnen. Het verbeterplan voor de woningen bestaat uit drie onderdelen, namelijk: Maatregelen buiten de woning." Verplichte maatregelen binnen de woning." Optionele werkzaamheden binnen de woning." Elf dagen werkzaamheden “De maatregelen buiten de woning zijn vooral gebaseerd op brandveiligheid. Dit geldt eveneens voor de maatregelen binnen de woning, echter hier worden ook de keuken, de badkamer, het toilet en eventueel de zachtboard plafonds vervangen. Daarnaast wordt tevens het dak van de technische ruimte geïsoleerd. Bovendien beschikt het merendeel van de woningen nog over een cv-ketel uit het begin van deze eeuw. Deze ketels worden vervangen. De rookgasafvoer- en toevoer van de cv-ketel moet in opdracht van de GEAS in alle woningen vervangen worden. Dit houdt in dat er een gecombineerd kanaal vanaf de ketel naar de dakdoorvoer boven de badkamer wordt aangebracht. BOUWEN IN HET OOSTEN 19
Kasbah De oude rookgasafvoer- en toevoer worden daarvoor verwijderd. Dit betekent dat de leidingschachten open gemaakt moeten worden. Nadat het kanaal vervangen is worden deze koven weer gesloten en afgewerkt. De bewoners moeten er rekening mee houden dat onze vaklieden maximaal elf dagen in de woning werkzaam zijn. Wij garanderen echter dat zij aan het einde van de dag de woning opgeruimd verlaten. Dat betekent bijvoorbeeld dat er geen gereedschap achterblijft en dat puin en afval netjes zijn opgeruimd. Aan het einde van de werkdag dienen de ruimten waarin gewerkt is te worden gestofzuigd”, vervolgt Nijhuis. Minder stookkosten Stefan Brilhuis legt uit wat de financiële consequenties van het groot onderhoud zijn voor de bewoners. “De woningen worden door de werkzaamheden aanzienlijk verbeterd. Voor een deel is het noodzakelijk onderhoud, maar er is ook duidelijk sprake van verbeteringen. Door het isoleren van (een klein gedeelte van) het dak, de nieuwe hoogwaardige beglazing in de voordeur, de nieuwe cv-ketel en het isoleren van de panelen onder de keukenramen zullen de bewoners besparen op de stookkosten. De werkzaamheden worden zonder huurverhoging uitgevoerd. Tegen een geringe huurverhoging kunnen bewoners een tweede toilet in de badkamer laten plaatsen. Tevens bestaat de mogelijkheid om tegen een huurverhoging dakramen in de woonkamer aan te laten brengen. Tijdens voorgaande jaren zijn de bewoners in de gelegenheid gesteld om dakisolatie aan te laten brengen. Bewoners die dit destijds weigerden en nu spijt hebben worden opnieuw in de gelegenheid gesteld om dit tegen huurverhoging aan te laten brengen.” Sociale controle Op de vraag hoe de bewoners in het algemeen reageren op het groot onderhoud en de daarbij behorende overlast, reageren zowel Stefan Brilhuis als Eddie Nijhuis positief. “De mensen die binnen dit bijzondere complex wonen voorzien niet gauw problemen. De Kasbah is een dorp op zich in Hengelo. De manier waarop de huizen gesitueerd en gebouwd zijn maakt dat de bewoners veel van elkaar zien. De sociale controle is dus vrij hoog.” Goede sfeer Ondertussen wandelt een bewoner de locatie binnen waar het interview plaatsvindt. Deze man op leeftijd beaamt de woorden van Stefan en Eddie. “Juist dat maakt het wonen binnen de Kasbah zo prettig”, vertelt hij. De mensen houden elkaar onbewust in de gaten op een positieve manier. Dat vinden velen een veilige en fijne gedachte. Kinderen die hier geboren, getogen en uitgevlogen zijn komen dikwijls weer terug naar het oude honk. Dat zegt genoeg over de sfeer binnen de Kasbah.” BOUWEN IN HET OOSTEN 21
Kasbah Elke dag een nieuwe woning Een prominente rol in het Kasbah project is weggelegd voor het eveneens in Hengelo gevestigde De Koning Schilders. Het bedrijf is inmiddels onder leiding van de vierde generatie actief in de regio. Sinds de oprichting in 1906 is het bedrijf gegroeid tot een veelzijdig bedrijf met ongeveer dertig medewerkers. Projectleider Frank Hengstman licht het werk in Hengelo toe. “Wij zijn een van de co-makers van Welbions en hebben diverse complexen in Hengelo in vast onderhoud. De Kasbah is een van deze vaste complexen. Ook Hegeman-VNO Bouw is al lange tijd een vaste partner van ons. Wij voeren diverse binnen schilderwerkzaamheden uit welke voorvloeien uit de toilet, badkameren keuken renovatie. Ook zijn er diverse werkzaamheden die een gevolg zijn van de vervanging van de CV-installaties en de vervanging van de zachtboardplafonds door gipsplatenplafonds. In verband met de brandwerende voorzieningen vinden er ook glasen schilderwerkzaamheden plaats aan de entreepuien en diverse betimmeringen buiten. Het werk omvat 184 woningen, waarbij er gemiddeld twee of drie schilders aanwezig zijn. Elke dag wordt er gestart met een nieuwe woning. Dus met de vakanties erbij loopt het gehele project bijna een jaar. Niet constant Aangezien de bewoners kunnen kiezen of ze meedoen met een of meerdere onderdelen van de binnenrenovatie is de hoeveelheid binnenschilderwerk niet constant. Om dit qua bezetting goed te kunnen regelen is er voor gekozen de woningen te bundelen waar een keuken/toilet/douche renovatie aan de orde is , daarna de woningen waarbij maar twee onderdelen onder handen worden genomen en daarna de woningen waar één onderdeel gebeurt aangepakt wordt. Hierdoor kunnen we vooraf de bezetting beter regelen. De complexiteit van de BOUWEN IN HET OOSTEN 23
24 BOUWEN IN HET OOSTEN
Kasbah werkzaamheden valt voor ons erg mee. Wij zijn bekend met de Kasbah en weten waar we op moeten letten. De opdrachtgever verwacht een actieve houding met betrekking tot de toe te passen producten. Deze kunnen wij samen met onze leveranciers goed invullen. Op verzoek van de opdrachtgever worden de nieuwe houten delen buiten in de oorspronkelijke Kasbah-kleuren geschilderd. Een eventuele verdere kleurwijziging wordt uitgevoerd tijdens de volgende geplande schildersbeurt. Echte mee- en tegenvallers hebben we tot nu toe niet gehad. Doordat binnen diverse onderdelen slechter zijn dan gedacht en er door bewoners een diversiteit aan kleuren is toegepast dienen wij diverse onderdelen vaker te behandelen. Hier tegenover staat dat diverse onderdelen niet of nauwelijks beschadigen door de- en montage waardoor schilderwerk niet meer noodzakelijk is. Onze verwachting is dat de meer- en minderwerkzaamheden elkaar aardig in evenwicht houden." De Koning Schilders is voornamelijk actief op de onderhoudsmarkt. Men voert hier glas- schilder- en stofferingswerkzaamheden uit voor diverse vaste opdrachtgevers in de regio zoals woningbouwverenigingen, zorginstellingen , de gemeente Hengelo, vastgoedbeheerders, aannemers en particulieren. Voor een aantal vaste aannemers voert De Koning ook werkzaamheden uit op de nieuwbouwmarkt. Hengstman: “Het leveren van een goed product staat centraal bij ons. Dit vinden we terug in ons streven de medewerkers aan ons te binden, zorg te dragen voor goede (bij-)scholing, gebruik van kwaliteitsproducten en het toepassen van gekeurd klim- en steigermateriaal. Sinds 2005 zijn wij VCA-gecertificeerd.” BOUWEN IN HET OOSTEN 25
Kasbah Kasbah uniek project voor Groothuis Timmerfabriek “Een heel mooi en uniek project. Een gemeentelijk monument ontworpen door de Amsterdamse architect Pieter Blom.” Het is duidelijk. Richard Groothuis, directeur groot aandeelhouder van de gelijknamige timmerfabriek uit Mariaparochie is erg blij dat hij een steentje mag bijdragen aan de renovatie van dit bijzondere project. Het in 1929 door zijn grootvader opgerichte en door zijn vader uitgebreide Timmerfabriek Groothuis maakt Richard Groothuis erg trots dat hij het werk van hen mag voortzetten en de passie voor hout en houten gevelelementen in een steeds moderner en meer industrieel jasje mag gieten. De fabriek verbindt het de mensen in Mariaparochie en omgeving. “Timmerfabriek Groothuis is een moderne multidisciplinaire producent en leverancier van duurzame houten kozijnen, ramen en deuren", vertelt de derde generatie Groothuis. “ Zowel particuliere als professionele afnemers uit heel Nederland kunnen bij ons terecht voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Samenwerking, mee- en oplossingsgericht denken van ontwerp tot oplevering, flexibiliteit, duurzaamheid en uiteraard kwaliteit staan hoog in het vaandel bij ons bedrijf. Mede hierdoor veroverden wij in 2015-2016 de titel Topleverancier en werden wij het jaar daarop wederom genomineerd (een nominatie aandragen door opdrachtgevers, red.). Naast mezelf werken 25 medewerkers dagelijks mee aan de succesvolle voortzetting van het bedrijf en de industrialisatie die deze tijd verlangt. Veel van deze medewerkers namen ook het stokje van hun vader over binnen het bedrijf. Vaak wordt gesproken over Groothuis-genen of het Groothuis-hart. De heren Oude Nijhuis en Wesselink dragen dan wel niet de naam Groothuis, maar hun Groothuis-genen en Groothuis-hart maakt dat zij al klaar staan om over een paar jaar het stokje van mij over te nemen.” Kasbah Het Kasbah project kwam in beeld via de nauwe contacten met de hoofdaannemer. BOUWEN IN HET OOSTEN 27
Kasbah Richard Groothuis: “Hegeman, is al jarenlang een relatie. Je kunt hier echt spreken van een langdurige samenwerking die is gebaseerd op wederzijds vertrouwen. We leveren in dit renovatieproject de entreepuien, deuren en kozijnen voor bergingen en winkelpanden. Om de bewoners zoveel mogelijk te ontlasten, is de planning essentieel in dit renovatieproject. Het is dus zaak dat het bouwteam, waar Timmerfabriek Groothuis een onderdeel van is, goed vooruit denkt. De woningen worden één voor één gerenoveerd. Elke vijf weken worden 20 á 25 woningen ingemeten. Just in time worden kleine hoeveelheden aangeleverd, omdat er weinig ruimte beschikbaar is in de woonwijk. Hierop kunnen we heel goed inspelen, omdat binnen de fabriek wordt gewerkt volgens het QRMsysteem. Uiteraard heeft Groothuis inbreng via het bouwteam. Maar uiteindelijk wordt gezamenlijk ingemeten, gezamenlijk bepaald hoe de detaillering wordt en hoe beeld van de gevel eruit moet zien. Met als hoogste doel dat het de uitstraling behoudt zoals Pieter Blom het heeft bedoeld". Groeiende markt Er is volgens Richard Groothuis sprake “van een groeiende markt en er ligt een grote uitdaging voor de timmerindustrie. Timmerfabriek Groothuis gaat deze uitdaging vol enthousiasme aan met haar ketenpartners. Voor dit jaar staan er zowel nieuwbouw als renovatieprojecten in de planning. Een bijzonder project is de renovatie van het VOC-gebouw aan de Handelskade te Rotterdam. Dit monumentale pand wordt omgebouwd tot een appartementencomplex. In dit project wordt intensief samengewerkt met de monumentencommissie om het behoud van het oude gevelbeeld te waarborgen. Daarnaast heeft de timmerfabriek ook een aantal leuke projecten van particuliere opdrachtgevers in portefeuille, waarbij graag gebruik wordt gemaakt van de bouwkundige kennis van onze medewerkers. Een project, groot of klein, krijgt van ons de aandacht die het verdient. Dit om er zeker van te zijn dat aan de verwachtingen van de klant wordt voldaan of liever deze overtreft.” 28 BOUWEN IN HET OOSTEN
Advertorial Innovatieve oplossingen Asselux voor project Kasbah Asselux ontwerpt en produceert keramische speciaal producten en is gevestigd in Nederland. De afgelopen tien jaar heeft ze zich gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van semi-prefab afbouwsystemen, waaruit het Keratop Tec-board paneel is ontstaan. Het Keratop Tec-board paneel wordt veelal toegepast door de utiliteitsbouw, aannemerij, woningbouwcorporaties en in hotelprojecten en is geschikt voor uiteenlopende toepassingen. Van badkamers, toiletgroepen en wellness ruimtes tot (bedrijf) keukens en gevelbekleding. Edo Oude Rikmanspoel licht toe: “Ons bedrijf is voortdurend op zoek naar innovatieve oplossingen. Het onlangs ontwikkelde Keratop Tec-board paneel versnelt het werkproces en verlengd de levensduur. Dit zijn kant-en-klare panelen, gemaakt van XPS met een keramische toplaag, welke zowel als wand- en vloerbekleding toegepast kunnen worden. Tegenwoordig wordt het steeds vaker gebruikt in renovatie- en nieuwprojecten. Asselux biedt hierin de mogelijkheid om bedrijven op te leiden voor het vakkundig plaatsen van de Keratop Tec-board panelen. De meest recente ontwikkeling is het badkamerrenovatie concept, wat het mogelijk maakt in enkele dagen een badkamer te renoveren. De kracht van dit concept is dat het ontwikkeld is met de eindgebruiker in ons BOUWEN IN HET xOOSTEN 29
Advertorial achterhoofd: grootformaat tegelpanelen, welke vrijwel voegloos zijn, onderhoudsarm, duurzaam en eenvoudig te monteren zonder teveel haken breekwerk. Indien gewenst kunnen de panelen vooraf voorzien worden van een put, drain of leidingwerk. Dit brengt de montagesnelheid op de bouw ten goede.” Een mooi voorbeeld van de toepassing van dit Keratop Tecboard systeem is het Kasbah project in Hengelo. Edo Oude Rikmanspoel: “In opdracht van een grote aannemer en belegger hebben we zeer recent een project van 192 badkamers en toiletten afgerond. Woningbouwcorporatie Welbions zag dit en is zeer innoverend qua zienswijze. Daaruit is een opdracht van 184 woningen voortgevloeid. We bieden in de modelwoning vijf kleuren aan waar de huurder een keuze uit kan maken. Door te kiezen voor Keratop Tec-board kan Welbions de garantie aan haar huurders bieden dat de renovatie van een toilet binnen één dag gereed is en er ’s avonds weer gebruik van gemaakt kan worden.” Het succes van deze panelen is vrij eenvoudig te verklaren volgens Asselux: “We hebben het product ontwikkeld tijdens de crisis. Toen was men blij de mensen aan het werk te kunnen houden en zat men niet te wachten op het versnellen van Montage Productieproces de uitvoering. Nu er in de sector handjes tekort zijn en vakmensen schaarser zijn dan ooit, loopt het ineens boven verwachting goed. Elk uur winst is er één. Vorig jaar is de omzet al met 25 procent gestegen, ook dit jaar gaat het wederom prima. Op dit moment kunnen we vijfduizend vierkante meter per week produceren. De projecten komen steeds meer los, met name omdat het Keratop Tec-board paneel minder onderhoud vergt voor de opdrachtgever.” Wil je meer informatie over het Keratop Tec-board paneel? Stuur een mail naar info@asselux.nl. Of scan de QR code om de montage en het productieproces te bekijken. 30 BOUWEN IN HET OOSTEN
Vinden, binden en verbinden van vraag en aanbod door Haldu Groep tussen werkgevers en vakmensen in de bouw, techniek en automotive. 100% gecertifi ceerd, 100% begeleid en vooral: 100% professioneel & persoonlijk. Dat is ook wat Caspar Jansen, directeur en mede-eigenaar van Haldu Groep doet in deze rubriek. Het professioneel belichten van dearbeidsmarkt,maar wel persoonlijk. Serieus maar ook gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd met cases uit de praktijk van alledag. People Protection Graag bespreek ik met u een serieus onderwerp: de AVG. De nieuwe Europese wet (AVG) vervangt in 2018 Wet bescherming persoonsgegevens. Vanaf 25 mei 2018 verdwijnt de Nederlandse Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). Op deze datum is de Europese Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) van toepassing. Deze verordening treedt direct in werking en zal dus niet meer in de nationale wetgeving vastgelegd worden. In plaats van 28 verschillende wetgevingen, geldt er dan één Europese regelgeving. In het Engels heet de AVG General Data Protection Regulation (GDPR). De tijd dringt! Organisaties en toezichthouders kregen ruim twee jaar om zichzelf goed voor te bereiden. Maar die tijd dringt! Want 25 mei staat al snel voor de deur! De belangrijkste veranderingen? In de nieuwe wet staat een speciaal artikel over toestemming, waarin de voorwaarden vermeld zijn voor organisaties om geldige toestemming te krijgen van mensen om hun persoonsgegevens te verwerken. Of, in gewone mensentaal: bedrijven moeten bewijs hebben dat zij geldige toestemming hebben gekregen. Krijgt u dat straks niet op tafel? Dan mag de overheid u en ons boetes tot enkele tonnen opleggen.Den Haag heeft al fijntjes laten weten die handhaving direct ter hand te nemen. Onbegonnen werk Uw en onze bedrijfssystemen staan ból van de informatie van klanten en medewerkers. Al die mensen moet u nu om toestemming voor die registratie vragen. Ook is het zo dat iemand die denkt bij u in de systemen te staan, u kan bellen, en met de wet in de hand kan eisen dat u álle informatie over die specifieke persoon uit uw systemen opdregt en daar inzage in geeft. Ben ik tegen of kom ik negatief over? Nee en dat is ook zeker niet mijn bedoeling. Want de bescherming van persoonsgegevens vind ik uitermate belangrijk en al helemaal in ons vak waar wij alleen maar werken met mensen die zich bewegen van bouwbedrijf naar bouwbedrijf. Daar hoort nu eenmaal de uitwisseling van persoonsgegevens bij. We kunnen ons niet een situatie veroorloven zoals recent met Facebook en Cambridge Analytica. Dus vind ik dat het eensluidend gereguleerd moet worden waarbij de privacy van een ieder kan worden gerespecteerd. En natuurlijk pakken wij het als Haldu dan ook zodanig op dat wij dit naar onze belanghebbenden, medewerkers én klanten goed hebben ingeregeld, want dat is nu eenmaal onze business. Tegelijkertijd willen we wel blijven ondernemen, want goed ondernemen kost tijd en het moet wel weer allemaal lukken in een beperkte tijd. Kortom, het gaat opnieuw om de balans tussen ‘moeten en willen’. Nieuwe technologie = nieuwe banen Overigens constateer ik dat alle nieuwe digitale technologie om ons heen de roep om gegevensbescherming enorm heeft gestimuleerd, en terecht. Tegelijkertijd levert die gegevensbescherming ook weer nieuwe werkgelegenheid op, want het vereist specialisten om dit werk te kunnen uitvoeren. Een nieuw soort banen dat het wegvallen van de meer traditionele banen kan helpen opvangen. Een grappig fenomeen en eens te meer wordt dan maar duidelijk; een mens vreest het meest het lijden dat niet is geweest. Altijd aardig blijven, ook voor collega’s die vertrekken Ik heb u uitgelegd hoe ik denk over de bescherming van persoonsgegevens. Maar laten we het eens hebben over bescherming van persónen! Dit vind ik ook een relevant onderwerp. Niet in een wet te vangen, want het gaat om de goede behandeling van mensen van vlees en bloed. Zoals bij elke organisatie verlaten ook bij Haldu Groep soms collega’s ons bedrijf. Daar hebben ze allerlei redenen voor, veelal is of lijkt het gras bij de buren groener en dat is ook helemaal niet erg. Het zit in het DNA van Haldu Groep om dit vertrek te betreuren, maar tegelijkertijd ook om van deze collega’s op een stijlvolle wijze afscheid te nemen. Het is hún beslissing en wij wensen hen het allerbeste voor hun werkzame toekomst. No hard feelings, voor vertrekkende collega’s. Geen natrappen of nawijzen. We houden de deur voor hen open als zij voor de laatste keer het pand en het werk verlaten. En die deur blijft open…… Het bewijs leest u in onze Haldu nieuwsbrief Dat is wat ik bedoel met ‘bescherming van persónen’. Want wat zien we? Inmiddels keren meerdere vertrokken collega’s na een uitstapje terug op het vertrouwde Haldu nest. En omdat we in goede harmonie uit elkaar zijn gegaan, halen we ze ook weer net zo blij naar binnen. We hebben ze immersnetjes ‘beschermd’. Het bewijs? Dát leest u in twee voorbeeldverhalen in onze volgende Haldu nieuwsbrief. Het gaat zowel om een terugkerende timmerman als een terugkerende controller, dus dit gevoel vindt u terug in alle geledingen van onze organisatie. Kortom, ik schetste u twee fenomenen die sterk uiteen lijken te lopen, maar die toch onder één motto zijn te vangen: de wet en… de werkelijkheid! Het is werkelijk waar. Caspar Jansen BOUWEN IN HET OOSTEN BOUWEN IN HET OOSTEN 31
KienhuisHoving informeert Contracteren in de bouw De samenwerking tussen partijen die bij een bouwproject betrokken zijn kan op veel manieren worden georganiseerd en vastgelegd. De hoofregel hierbij is dat naarmate een project meer complex en dynamisch is, partijen meer belang hebben bij specifiek op het project toegespitste samenwerkings- en contractvormen. Wat de gevolgen kunnen zijn wanneer dit niet gebeurt blijkt uit een uitspraak van de Raad van Arbitrage voor de Bouw van 6 maart 2018, waarin de gemeente Maastricht de bouw van een zwembad aan vijf aannemers in nevenaanneming had opgedragen (zaaknummer 34.534). Bij nevenaanneming wordt een bouwopdracht in delen opgeknipt. De opdrachtgever sluit vervolgens voor ieder deel een separate aannemingsovereenkomst. De gemeente Maastricht heeft in deze kwestie vijf afzonderlijke overeenkomsten gesloten: voor het bouwkundige deel, voor de werktuigkundige installaties, voor de elektrotechnische installaties, voor de waterbehandelingsinstallaties en voor de grondboringen voor het grondwatersysteem. In alle aannemingsovereenkomsten is bepaald dat de betreffende nevenaannemer een coördinatieovereenkomst dient te sluiten met de overige nevenaannemers. De bouwkundig aannemer dient het geheel te coördineren. Wanneer er bij aanvang van de werkzaamheden onverwacht grondwater wordt geconstateerd, leidt dit tot de eerste vertraging. Mede hierdoor blijkt het vervolgens onmogelijk om tot een geïntegreerde planning te komen. Er wordt besloten dan maar verder te werken op basis van een niet goedgekeurd afbouwschema. In februari 2013 wordt het zwembad bijna een jaar later dan gepland in gebruik genomen, waarna de eindafrekeningen moeten plaatsvinden. Twee nevenaannemers (W en E) spreken de gemeente aan voor de door hun geleden stagnatieschade. De gemeente stelt echter dat zij zich tot de andere nevenaannemers moeten wenden en in ieder geval tot de coördinerend bouwkundig aannemer. Wat volgt is een omvangrijke juridische procedure die bijna vijf jaar duurt en waarbij zowel de gemeente als de vijf nevenaannemers betrokken zijn. Na gedeeltelijke toewijzing van de vorderingen wordt de gemeente veroordeeld tot diverse betalingen aan de W-aannemer en E-aannemer, alsmede in een groot deel van de proceskosten van de vijf nevenaannemers. Deze column is geschreven door: Robert de Vries, advocaat Bouwrecht Mail: robert.devries@kienhuishoving.nl tel.nr. 053-4804281. BOUWEN IN HET OOSTEN 33 33 Uit deze uitspraak blijkt het belang van het kiezen voor de juiste samenwerkingsen contractvorm voor een project. Het is aannemelijk dat de uiteindelijke schade voor de gemeente lager zou zijn uitgevallen en de procedure aanzienlijk korter had geduurd, indien de gemeente vooraf had gekozen voor een samenwerking in bijvoorbeeld een bouwteam of alliantie. Ook lijkt deze complexe opdracht zich goed te lenen voor een geïntegreerde aannemingsovereenkomst met één (hoofd)aannemer op basis van de UAV-GC. Wilt u meer inzicht krijgen in de juiste samenwerkings- en contractvorm voor een bepaald project? Meldt u zich dan aan voor de Masterclass ‘Contracteren in de Bouw’ van de KienhuisHoving Academy (https://www.kienhuishoving-academy.nl). Verspreid over drie bijeenkomsten praten wij u bij over het juiste contract voor ieder bouwproject.
Sluiterveldssingel SW Vastgoedverbetering transformeert huizenblokken in Almelo Sluitersveldssingel krijgt frisse en eigentijdse uitstraling De vijf appartementengebouwen aan de Sluitersveldssingel in Almelo krijgen momenteel een bijzondere uitstraling. Woningstichting Sint Joseph gaf IAA Architecten uit Enschede opdracht om de sociale huurwoningen een frisse en eigentijdse uitstraling te geven. IAA Architecten wist dat te creëren door met verschillende kleurtinten te werken en door kaderranden rondom de kozijnen aan te brengen. De appartementen gebouwen krijgen hierdoor meer karakter en sfeer, alsof het op zichzelf staande huizen zijn. SW Vastgoedverbetering is de uitvoerende partij. Door: Jolanda Groothuis Al geruime tijd stond het schilderwerk van de vijf appartementengebouwen aan de Sluitersveldssingel in Almelo bij woningstichting Sint Joseph op de planning. Bovendien was het eveneens noodzaak om aan de achterzijde op de balkons diverse reparaties uit te voeren, waaronder het aanbrengen van tochtafdichting, het vervangen van deuren, ramen en hangen sluitwerk. Martine Keizer is manager Vastgoed bij Sint Joseph. Zij legt uit dat de woningstichting een lange historie in de samenwerking met IAA kent. “Toen begin november bekend werd BOUWEN IN HET OOSTEN 35
Sluitersveldssingel dat er definitief een kleurwijziging doorgevoerd zou worden kwamen we al vrij snel bij IAA Architecten uit.” Michelle Booltink, architect bij IAA Architecten werkte mee aan dit project. Met hoeveel mensen hebben jullie aan het ontwerp gewerkt? “De 3D-modellen van de bouwblokken zijn door een bouwkundig modelleur van IAA Architecten getekend aan de hand van plattegronden en geveltekeningen die door Sint Joseph werden aangeleverd. Vervolgens ben ik hiermee aan de slag gegaan en in samenspraak met Henk Gersen, directeur IAA Architecten, werd het ontwerp gerealiseerd. Het proces, van ideevorming tot definitief ontwerp, heeft anderhalve maand in beslag genomen.” Waar werd expliciet naar gekeken? “In eerste instantie onderzochten we de huidige verschijningsvorm en in dit geval ook het oorspronkelijk uiterlijk van de bouwblokken. Wat zijn de kwaliteiten van de gebouwen en omgeving en hoe kunnen deze verbeterd worden? Vervolgens werd er een visie bepaald aan de hand van de vraagstelling: Wat zou er bereikt kunnen worden met het schilderen van de gevels? Door verschillende opties aan de opdrachtgever aan te bieden en deze te motiveren ontstond er een discussie waarin uiteindelijk gezamenlijk een richting werd gekozen.” Waar komt het definitieve ontwerp op neer? “Door de lange bouwblokken op te gaan delen in verschillende vlakken ontstaat er een beeld van individuele herkenbare eenheden. De verschillende kleurtinten versterken dit. De witte kaderranden rondom de kozijnen geven een verbijzondering en veranderen hiermee schaal en maat van de raamkozijnen. Bij de kleurkeuze is gezocht naar een pallet van natuurlijk ogende tinten die goed bij elkaar en de omgeving passen. Er ontstaat individualiteit en samen vormt het geheel een evenwichtige compositie. De woonblokken krijgen hierdoor meer karakter en sfeer met een eigentijdse uitstraling.” Professionele partij De 160 woningen aan de Sluitersveldssingel dateren van 1956/1957 en zijn vanaf het begin eigendom geweest van Sint Joseph. SW Vastgoedverbetering kreeg de opdracht in handen om het werk uit te voeren. Martine Keizer: “Dit werd besloten op basis van prijs, ervaring en kwaliteit. We werken al dertig jaar samen met SW Vastgoedverbetering. Zij zijn een professionele partij die het vak goed Planmatig onderhoud Jeroen Brinks is werkvoorbereider 36 BOUWEN IN HET OOSTEN
Sluiterveldssingel bij Sint Joseph. Op de vraag hoe de bewoners reageerden op deze transformatie reageert hij positief. “De doelgroep die hier woont doet nooit echt moeilijk wanneer het gaat om veranderingen. We hebben eerst een brief met een aankondiging verstuurd. Hier kregen we slechts drie reacties op. Deze huurders hebben we persoonlijk te woord gestaan. Vervolgens is er een tweede brief de deur uitgegaan met een impressie van het ontwerp en meer informatie over de werkzaamheden. Dit werd gewaardeerd, evenals het feit dat de werkzaamheden geen gevolgen hebben voor de huur. Wij voeren dit als regulier, planmatig onderhoud uit, waarbij we zeker geluisterd hebben naar de klachten van bewoners over tocht. Daarom worden er overal aan de achterzijde kaderlatten aangebracht met tochtafdichting.” Aanbesteding SW Vastgoedverbetering werd, met nog twee andere partijen door Sint Joseph in november uitgenodigd om te rekenen aan dit project. Begin december kregen zij de opdracht in handen. Bouwkundig projectleider Marcel Oldeman: “In januari werd het ontwerp definitief en konden wij direct aan de slag, want de prijsvorming liep parallel aan de ontwerpvorming. Het is een mooie opdracht. We werken met zeven verschillende tinten; van steenrood tot klassiek bruin en verschillende grijstinten. Deze kleuren uit de Sigma Siloxan collectie zijn speciaal geschikt voor buiten door de stabiele en lichtechte pigmenten en zijn tevens hoog waterdamp doorlatend. Sommige kleuren dekken niet in één keer, daar moeten de kwast en roller dus vaker overheen.” Uitstekende communicatie Ondanks dat er tijdens de extreme kou begin maart sprake was van onwerkbaar weer, verlopen de werkzaamheden vooralsnog volgens planning. Uitvoerder Ferdinand Schulenburg is dagelijks aanwezig op de bouw met gemiddeld zeven vaklieden van SWBV. Hij legt uit dat het sauswerk aan de voorkant van één gebouw drie à vier weken in beslag neemt. “Voor ons is dit project redelijk standaard, waardoor we wellicht aan het tijdsschema- oplevering staat in mei gepland- kunnen voldoen, mits er zich geen calamiteiten voordoen. Dit is echter zeker ook te danken aan de steigerbouwers en de gevelreinigers. De onderlinge samenwerking en communicatie verloopt uitstekend met als gevolg dat er van stagnatie tijdens de werkzaamheden geen sprake is.” In de steigers Marcel Oldeman voegt er aan toe dat de communicatie tussen SW Vastgoedverbetering en de bewoners tevens prima verloopt. “Aan de voorzijde staat twee weken lang een steiger met netten voor de woning en enkele bewoners kunnen tijdelijk geen gebruik maken van de garages die zij huren vanwege de steiger. Dit levert echter geen problemen op omdat de woningstichting dit ruim van te voren met hen heeft gecommuniceerd. Dit geldt eveneens voor de achterzijde. De bewoners zullen ons tijdelijk toegang tot hun woning moeten verschaffen. Dat heeft te maken met de bouwkundige werkzaamheden die wij ook uitvoeren; het hang- en sluitwerk wordt vervangen, er wordt tochtdichting aangebracht, evenals een aluminium slijtstrip over de granito onderdorpel waardoor de nieuwe espagnolet de dubbele balkondeuren weer goed kan afsluiten. Kortom, dit is een mooie opdracht waardoor de Sluitersveldssingel in mei een doorgaande straat is met woonblokken die flink geüpgraded zijn.” BOUWEN IN HET OOSTEN 37
Column De BIM-Academie Dat wij zelf 3D BIM-modelleren weet u natuurlijk allang. Maar wist u al dat wij ook complete BIM-trainingen verzorgen? In ons gecertificeerde Autodesk Training Center bieden wij trainingen aan die zijn samengesteld vanuit onze praktijkervaringen. Geschreven door: ing. Robbert Evers Teamleider BIM-Academie BIM4ALL B.V. Als trainer heb ik de motivatie om de kennis van BIM over te dragen op anderen. Mijn naam is Robbert Evers en ik vertel u graag meer over onze BIM-Academie. In het begin Vanaf de oprichting van BIM4ALL in 2013, zijn we gelijk begonnen met het aanbieden van op maat gemaakte BIM-trainingen. Door de praktijkervaring die wij de afgelopen jaren hebben opgedaan, mogen wij onszelf specialist op het gebied van BIM noemen. We delen onze kennis niet alleen met onze klanten, maar gebruiken het ook voor de verbetering van onze interne kennis. Zo blijven wij altijd op de hoogte van de laatste trends en ontwikkelingen binnen ons vakgebied. Sharing is Caring Het motto van de BIM-Academie is ‘Sharing is Caring’, want wij vinden het delen van kennis en ervaringen belangrijk. Met kennisdeling willen wij het draagvlak voor BIM vergroten zodat iedereen beter, slimmer en sneller kan werken. Ook draagt het bij aan een goede binding met de markt. Je leert elkaar kennen en vertrouwen, wat ten goede komt van de samenwerking. Meer dan alleen software Tijdens de trainingen wordt niet alleen de BIM software behandeld, maar worden ook BIM-protocollen, -standaarden en diverse communicatierollen behandeld. De combinatie van al deze aspecten zorgt ervoor dat het maximale resultaat kan worden behaald. Het belangrijkste aan Bouw Informatie Modellering is dat elke partij op dezelfde manier werkt zodat aspectmodellen naadloos op elkaar aansluiten. Dit kan niet worden behaald zonder een goede samenwerking. BIM gaat verder dan de software alleen, daarom moeten betrokken partijen niet angstig zijn in het delen van hun informatie. Door deze trainingen wordt er een draagvlak gecreëerd in combinatie met een eenduidige werkwijze. En dit allen komt ten goede van het uiteindelijke BIM-model. Meerwaarde van kennisdeling Het mag dus duidelijke zijn dat het delen van kennis, informatie en ervaringen het gehele proces optimaliseert. Dit voorkomt in de uitvoering dat er onnodig fouten worden gemaakt, wat leidt tot een reductie van de faalkosten. En dat is nou precies de meerwaarde van kennisdeling Al onze trainingen zijn op maat te maken. Waardoor u hetgeen kunt leren dat van meerwaarde is voor u of uw bedrijf. Meer weten? Neem dan contact op met ons via: +31 (0)548 - 37 67 97 of info@bim4all.com Building value | www.bim4all.com
Advertorial NIEUWE TA-STAD Inregelafsluiter Legendarische kwaliteit met verbeterde prestaties en bedieningsgemak IMI TA loopt al decennia lang voorop in oplossingen voor inregeling en –regeling van HVAC-installaties. Onze baanbrekende TA-STAD inregelafsluiter is sinds de introductie meer dan 60 jaar geleden de standaard voor nauwkeurig waterzijdig inregelen van verwarmings- en koelsystemen - en nu is hij nόg beter. Verbeterde functies zijn onder andere: Nieuw ergonomisch handwiel Compacter ontwerp Hogere nauwkeurigheid voor instelling ‘laag-debiet’ installaties Veiliger, goed zichtbare beschermkap Hogere (PN25) drukklasse Nieuwe verpakking Aangepaste Kv-waardes En, vanzelfsprekend, is hij nog steeds verkrijgbaar in een uitgebreide range maten en configuraties, met of zonder aftap, waardoor hij geschikt is voor de meeste types installaties, met smooth-end en een uitvoering met 2 x buitendraad. Up-dated technische support Onze TA-Scope, HyTools en HySelect databases zijn ook ge-update om de nieuwe STAD te ondersteunen. Van 1 februari tot 1 juli 2018 zijn zowel de “oude” als de nieuwe versie beschikbaar in de TA-Scope, HyTools en HySelect databases. Ook kunt u de noodzakelijke Revit plugin voor gebruik in uw BIM omgeving van onze website downloaden klik hier Voor de technische informatie, productfoto’s etc. leest u verder op onze website. De nieuwe STAD is verkrijgbaar vanaf 1 mei 2018. 40 BOUWEN IN HET OOSTEN
1 Online Touch