Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 27e Jaargang • no. 2 • April / Mei 2019 02 In dit nummer: Nieuwbouw Farm Food Nijverdal gereed voor de bouwvak Pagina 5 Groot onderhoud Hengelose Es Pagina 11 Nieuwe levensfase voor De Klokkenbelt Almelo Pagina 25
02 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 03 Voorwoord: “Vrijetijdsklussers op de steigers 05 11 17 19 21 Nieuwbouw Farm Food Nijverdal Farm Food vestigt zich op Lochter Renovatie 344 wooneenheden De Hengelose Es Duurzame facelift voor 344 wooneenheden Zes woningen per week, anderhalf jaar lang Verhoging sociale veiligheid en verduurzaming hand in hand Veel uitdagingen voor installatiebedrijf Velo van der Bij 23 Jongeren kiezen weer voor de bouw 25 29 31 Transformatie de Klokkenbelt Almelo Nieuwe levensfase voor De Klokkenbelt Badkamers Klokkenbelt van Hengelose makelij Hoogeboom Raalte met nieuw materieel actief 51 57 Nieuwbouw Mooi Vechte Hardenberg Uniek wonen op een fantastische locatie aan de Vecht Ponec de Winter, strategie en ontwerp voor een duurzame leefomgeving 32 35 39 41 43 47 Hemink geeft nieuwe Klokkenbelt kleur op de wangen Advertorial SW architecten: “Mensen zijn belangrijk” Column BIM4ALL: “Werkvoorbereiding en BIM Column KienhuisHoving: “Aanvaarding en oplevering van het werk onder de UAV-GC Advertorial Van Buuren: “Succesvol zaken doen? Dat doe je samen!” Column Caspar Jansen: “Employer Branding? Doe maar gewoon, dan vinden je medewerkers je al leuk genoeg.” Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 27e Jaargang • no. 2 • April/Mei 2019 25 5 57
Voorwoord Voorwoord Vrijetijdsklussers op de steiger In het onvolprezen radioprogramma BNR Bouwmeesters worden wekelijks bouwgerelateerde onderwerpen voor het voetlicht gebracht. By the way: een echte aanrader voor de professional in de sector. Eind april stond het personeelstekort in de bouw centraal. Een item dat ook in deze kolommen veelvuldig aan de orde komt. Directe aanleiding was een rapport van het Economisch Instituut waarin werd vastgesteld dat de komende vijf jaar zestigduizend mensen nodig zijn in de bouw. Let wel: nieuwe instromers! Fijntjes werd er aan toegevoegd dat dat zevenduizend mensen meer zijn dan de laatste raming. In het programma stelde arbeidsdeskundige en landelijk adviseur bouw & infra van het UWV Albert Bergers dat deze aantallen niet te verwachten zijn via de opleidingsinstituten. Dat werd bevestigd door Erik Colijn, directeur van opleidingsbedrijf BouwSchool uit Breda. Hij denkt dat hij twee derde van zijn streef aan uitstromers kan halen. Maximaal. En ik denk dat dit landelijk gezien geen uitzondering zal zijn. Integendeel, sommige opleidingsscholen zouden de handen dichtknijpen met dit resultaat. Het advies van Albert Bergers aan het eind van het programma was dan ook: kijk ook naar andere sectoren in de maatschappij. Bedrijven zitten ook al in deze richting te denken. Zij-instromers, vijftigplussers, mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Het zijn de “reservoirs van arbeidspotentieel” waar in eerste instantie niet naar om werd gekeken, maar die door de nijpende tekorten nu toch in beeld zijn. Bergers sprak over “vrijetijdsklussers die zelf niet eens door hebben wat ze allemaal wel kunnen.” Het klinkt allemaal logisch. Van mijn kant zou ik eraan willen toevoegen dat het UWV, geplaagd door veel interne ellende en ict- fi asco’s, ook zelf de handschoen wat meer zou kunnen oppakken. Niet meer alleen de digitale coach spelen, maar ook proactief koppelen. Ja, de rol zoals het oude Arbeidsbureau die vervulde. Zou niet weten wat daar is mee is! Op de cover Op de cover: Jacob Kolk & Gerwin Voortman Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen, Eindredactie: Joeri van Leeuwen Fotografie: Wim van 't Hoff ( Eyemagic) Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis Accountmanagement: Gerard van Leeuwen Redactie Frits Visser (Uitgever) (06 - 533 394 89) Rob van Luit (06-18448355) Vormgeving & opmaak: Niels Visser (Visser Vormgeving) Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Sandd GF Uitgevers BOUWEN IN HET OOSTEN 3 Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 27e Jaargang • no. 2 • April / Mei 2019 02 In dit nummer: Nieuwbouw Farm Food Nijverdal gereed voor de bouwvak Pagina 5 Groot onderhoud Hengelose Es Pagina 11 Nieuwe levensfase voor De Klokkenbelt Almelo Pagina 25
Farm Food Oplevering nog voor de bouwvak Farm Food vestigt zich op “Lochter 3“ in Nijverdal. Dat een succesvolle realisatie van een bedrijfspand regelmatig leidt tot een nieuwe opdracht is bekend. Dit was ook het geval in Nijverdal, waar bouwkundig hoofdaannemer Nieuwenhuis Bouwbedrijf momenteel de laatste hand legt aan het nieuwe bedrijfsonderkomen van Farm Food. Gerwin Voortman & Jacob Kolk BOUWEN IN HET OOSTEN 5
Farm Food Farm Food gunde de opdracht voor de realisatie van het nieuwe onderkomen van Farm Food aan Nieuwenhuis Bouwbedrijf in de eerste helft van 2018. De opdracht omvat de complete ontwerp- en Turn-key bouwwerkzaamheden. De bedrijfsactiviteiten van Farm Food zijn nu over drie locaties in Nijverdal verspreid. Een van de uitgangspunten van de eigenaren was om zoveel mogelijk te kijken naar de mogelijkheden voor wat betreft duurzaamheid. Directeur Jacob Kolk van Nieuwenhuis Bouwbedrijf: “We hebben ruime ervaring met keurmerken zoals GPR en Breeam. Dit gebouw zal worden gerealiseerd worden met een EPC-0 waarde en wordt om de duurzaamheid uit te stralen gekenmerkt door het toepassen van duurzaam hout. Een en ander heeft er onder andere in geresulteerd dat circa 750 zonnepanelen in de plannen hebben opgenomen. De materialen waaruit het gebouw is opgebouwd bestaan uit houten kolommen en spantdelen in het zicht, metselwerk en metalen geveldelen. De donkere geveldelen bestaan uit metalen potdekselprofielen. De esthetische keuzes zijn voor een groot deel gebaseerd op een van de huidige vestigingen, een boerderij waarbij de stal dient als distributieruimte en het voorhuis functioneert als kantoor. Door dit door te laten klinken in het ontwerp is de cirkel als het ware rond.” BOUWEN IN HET OOSTEN 7
Farm Food Voorafgaand aan het definitief ontwerp passeerden vele voorbeelden en varianten de revue. Jacob Kolk: “Voordat we echt aan het rekenen en tekenen sloegen, heeft Farm Food een kijkje kunnen nemen bij buren op ’t Lochter, Niverplast, waarvoor wij ook gebouwd hebben. Daar heeft Farm Food kunnen zien hoe we bepaalde uitgangspunten in de praktijk realiseren. Door de positieve uitwisseling van ervaringen en het bezoek kwamen we al snel in beeld. Het was een soort win-winwin situatie. De opdrachtgever wilde een mooi pand op ’t Lochter, Niverplast had de begrijpelijke voorkeur voor een goede buur en een mooi pand van statuur naast de hunne en wij wilden graag bouwen en ontwerpen. Naast het feit dat Farm Food graag een toekomstbestendig, praktisch en logistiek optimaal ingedeeld bedrijfspand ambieerde stond ook de duurzaamheid centraal. Dat is een van de redenen waarom we gekozen hebben voor het samenstellen van een bouwteam inclusief de installateur, Van Losser. Er zijn nu eenmaal nogal wat varianten en gradaties mogelijk, zeker op het gebied van keurmerken en energielabels. Deze varianten hebben wij qua gebruikers voordelen en ook financieel in spreadsheets naast elkaar gezet. Ook zijn de milieu-investeringsaftrek (MIA), belasting en de jaarlijkse energie kosten hierin meegenomen. Dit heeft erin geresulteerd dat we gekozen hebben voor de registratie in het groenregister en een groenfinanciering door de Rabobank. We hebben overigens dat hele traject inclusief de fiscale aspecten en de aanvragen voor de subsidieregelingen voor Farm Food uitgevoerd. Het gebouw is in de basis energieneutraal. Maartschappelijk verantwoord ondernemen Het nieuwe bedrijfspand van Farm Food kan volgens Kolk simpelweg gekarakteriseerd worden als “warm en natuurlijk” zeg maar een tweede thuis voor het personeel en de bezoekende klanten. “Er is weliswaar gekozen voor een staalconstructie, maar naar buiten heeft het een andere ‘look and feel’ door onder andere de toepassing van houten spanten van De Groot Vroomshoop. Eenzelfde warmte heeft het bedrijf ook binnen. We hebben het pand op verzoek van de directie van farm Food, waar dit benodigd was, aangepast aan mensen met een beperking. De opdrachtgever zet mensen in met een afstand tot de reguliere arbeidsmarkt via Soweco uit Rijssen en wil de infrastructuur daar zou optimaal mogelijk voor inrichten." BOUWEN IN HET OOSTEN 9
De Hengelose Es Welbions investeert fors in opwaardering Hengelose Es Duurzame facelift voor 344 wooneenheden De dit jaar jubilerende woningcorporatie Welbions pleegt momenteel grootschalig onderhoud aan 344 wooneenheden in de wijk Hengelose Es. Naast het feit dat de appartementen, die dateren van het eind van de jaren zestig, volgens de planning aan een sterke revitalisering toe waren, zijn er enkele specifieke redenen aan te geven om tot een rigoureuze facelift te komen. Het opknappen van de 344 woningen is onderdeel van een grotere opgave in de Hengelose Es. Projectcoördinator Chiel Overbeek en projectleider Hans Krabbe vertelden redacteur Gerard van Leeuwen over het hoe en waarom. “De eerste planvorming voor het groot onderhoud vond zo’n vier jaar geleden plaats”, vertelt Hans Krabbe. Chiel Overbeek: “We hebben zoals te doen gebruikelijk eerst een nauwkeurige inspectie en inventarisatie gemaakt van hetgeen nodig was. Vanaf het eerste moment hebben we daarbij de klankbordgroepen per flat erbij betrokken. Van beide zijden hadden we een lijstje met “noodzakelijke” en “het zou mooi zijn dat…” aanpassingen gemaakt. Die bleken grotendeels, ( ongeveer tachtig procent, red.) overeen te komen.” Hans Krabbe: “Bij de bewoners stond een eigen cv ketel, verbeteren van isolatie, uitstraling, ventilatie en veiligheid op de belangrijkste plaats. Bij veiligheid moet je denken aan aspecten als verlichting, cameratoezicht en het veiliger en transparanter maken van de bergingen die op de begane grond zijn gesitueerd. In de oude situatie kwam het zeer regelmatig voor dat men de fiets meenam naar de galerij. Dat is natuurlijk onwenselijk met het oog op brandveiligheid en dergelijke. Naast de technisch noodzakelijke maatregelen hadden we zelf verduurzaming hoog op de lijst. Meer comfort, technische vernieuwingen en verfraaiing van het exterieur en de directe omgeving waren allemaal gemeenschappelijke wensen.” Bezuinigingsronde De begroting van het project omvatte rond de 25 miljoen euro. De optelsom van het wensenlijstje en de ontvangen prijzen in de aanbesteding leverde een ander beeld op. Chiel Overbeek: “Er was een bezuinigingsronde noodzakelijk om een paar miljoen te winnen. Uitgangspunt daarbij was onzerzijds wel dat dit onder geen beding ten koste zou gaan van de noodzakelijke aanpassingen, de belangrijkste architectonische en esthetische verbeteringen die mede centraal hadden gestaan bij de planvorming en de vertaling hiervan door MAS architectuur. BOUWEN IN HET OOSTEN 11
De Hengelose Es Met het bouwteam zijn we tot voor alle partijen acceptabele oplossingen gekomen. We hebben de bezuiniging voornamelijk gerealiseerd in de technische uitwerking bij de balkons en galerijen. Ogenschijnlijk waren het niet grote in het oog springende aanpassingen, maar als je het over 344 woningen hebt dan telt een relatief geringe bezuiniging direct door uiteraard. Alle partijen, zowel wij als opdrachtgever als de bouwer, installateur, architect en de adviseurs en bewoners konden prima leven met de aanpassing. Alles verliep in een harmonieuze sfeer.” Kamperen in je eigen woning Welbions koos ervoor om de bewoners tijdens de onderhoudswerkzaamheden in hun woning te laten blijven. Hans Krabbe: “We hebben ook daarover uitvoerig overleg gehad met de bewoners via de klankbordgroepen. Verreweg de meeste bewoners ‘kamperen in de eigen woning’. We hebben een strak schema dat uitgaat van twaalf werkdagen per woning. Per week starten we zes woningen op. Voor mensen met kleine kinderen en bewoners die bijvoorbeeld in ploegendienst werken bieden we BOUWEN IN HET OOSTEN 13
De Hengelose Es tijdelijke vervangende woonruimte aan. Daar wordt ook gebruik van gemaakt. De eerste 120 woningen zijn zonder noemenswaardige problemen opgeknapt. Helaas hebben we nu te maken met het feit dat een bewoner, tegen eerdere afspraken in, niet wil meewerken. We zijn nu gedwongen een en ander via een kort geding af te dwingen. Dat is een behoorlijke tegenvaller want de betreffende woning is gesitueerd op een van de hogere etages van een hoog complex. Op de wijze waarop we de planning hebben ingericht heeft zoiets direct verstrekkende gevolgen. We proberen dit zo goed mogelijk op te lossen, zodat het voor de bewoners zo min mogelijk gevolgen heeft. Dat vergt veel van ons, maar zeker ook van onze bouwteampartners. De eindoplevering van alle vijf complexen, tegen de zomervakantie van 2020, zal niet in gevaar komen. We hebben het volste vertrouwen in het verdere verloop.” Energetisch forse slagen De verduurzaming van de vijf complexen zet echte zoden aan de dijk. Chiel Overbeek: “De meeste wooneenheden hebben nu het energielabel G of F. Dat zal over de hele linie straks A zijn. Dan heb je het over forse verbeteringen. We hebben de optie 'gasloos' nadrukkelijk onder de loep genomen, maar daar kwamen we op dit moment technisch en financieel niet uit. Wel hebben we de infrastructuur zodanig vernieuwd dat we in een later stadium relatief eenvoudig kunnen overstappen op mogelijk toekomstig warmtenet in de regio. Vooralsnog hebben we gekozen voor individuele cv-ketels van Intergas. GEAS zal het onderhoud voor haar rekening nemen.” Den Haag De laatste jaren klinken er steeds hardere bewoordingen vanuit Haagse politieke kringen dat woningcorporaties gaten laten vallen qua investeringsbereidheid. “Wij investeren fors in de verduurzaming van ons woningbezit en in initiëren ook nieuwbouw. Dit jaar leveren we, als alles volgens planning verloopt, vier nieuwbouwprojecten op. Woningen in de Hengelose Es, Sloetsweg, Bronforelstraat en ook in Borne in de Bornsche Maten. Initiatieven voldoende hier.” Veranderingen In de woning Vervangen van badkamer, keuken en toilet Aanbrengen CO2 gestuurde ventilatie Individuele cv ketel Vervangen van afvoeren en leidingen Diverse brandveiligheidsmaatregelen Veranderingen in de schil Nieuwe kozijnen Nieuwe dakbedekking Vervangen balkonhekken Vervangen voegwerk Isoleren van koudebruggen Schil isoleren Verbeteren ventilatiemogelijkheden Vervangen entrees Pv panelen Ten behoeve van de algemene voorzieningen Architectonische opwaardering Algemene ruimtes Verbeteren van de veiligheidsbeleving door o.a. realisatie individuele bergingen en transparanter maken van de galerijen Verbeteren van brandveiligheid Verbeteren van de verlichting (LED) Verbeteren van de uitstraling Geluidsisolatie Vervangen van de liften BOUWEN IN HET OOSTEN 15
De Hengelose Es Nijhuis Bouw voert groot onderhoud Hengelose Es uit Zes woningen per week, anderhalf jaar lang Elke week zes woningen opleveren die een meer dan behoorlijke upgrading krijgen en daarnaast ook een forse opwaardering van de buitengevels, balkons en gemeenschappelijke ruimten. Het zal menigeen hoofdbrekens bezorgen. Zo niet bij Michel Kiewiet van Nijhuis Bouw. De hoofduitvoerder kent na 25 jaar het klappen van de zweep. “Het zit in de optelsom van goede mensen om je heen. We doen het hier met z’n allen.” Michel Kiewiet werd al in een vroeg stadium betrokken bij het omvangrijke project van woningstichting Welbions. “Ik zat nog in de afrondende fase van een ander onderhoudsproject in Doetinchem toen deze opdracht voorbij kwam. Ik rolde vrijwel naadloos van het een in het andere. In de voorbereiding hebben we nauw overleg gehad met zowel de opdrachtgevers als de andere belangrijke partijen, zoals installateur Velo van der Bij. Samen met Welbions hebben we de bewoners zo optimaal mogelijk geïnformeerd over wat er op het programma stond. Zowel qua interieur als exterieur, keuzemogelijkheden en zaken als planning en eventueel te verwachten overlast. Daarvoor zijn informatieavonden georganiseerd en ook inloopmiddagen. De rol van de woonconsulent is daarbij van essentieel belang. Die zorgt voor een open communicatie, ook op de bouwplaats. Per wooneenheid zijn we tien tot twaalf dagen te gast bij mensen. Die moet je op een fatsoenlijke manier van repliek dienen als er vragen zijn. Onze jongens zijn daarvoor goed opgeleid. Nogmaals, je bent tenslotte te gast.” Veel variatie Het groot onderhoud in de Hengelose Es mag als zeer divers geschetst worden. Er moet veelvuldig “geschakeld” worden. Volgens Michel Kiewiet ligt daarin de grootste uitdaging. “Technisch gezien valt het redelijk mee wat de complexiteit betreft. BOUWEN IN HET OOSTEN 17
De Hengelose Es De uitdaging zit hem met name in het tempo en de grote variatie. In de Hengelose Es hebben we te maken met maar liefst 344 wooneenheden, verdeeld over twee hoogbouwflats en drie laagbouw. Alle gebouwen hebben verschillende entrees, bergingen en gevels. Je moet dus behoorlijk schakelen, want de buiten- en binnen activiteiten lopen parallel aan elkaar. Ook hebben we te maken met diverse 'takken van sport'. Van kunststof kozijnen tot hier en daar doorbraken tussen keuken en woongedeelte, sanitaire aanpassingen tot isolatie en vernieuwen van balkons en daken tot gevelreiniging en metsel- en voegwerk. Ook qua materieel zetten we verschillende technieken in. De ene keer hefsteigers, een kraan of hoogwerkers, de andere keer verreikers. Ook de Hengelose Es bewijst weer dat een gedetailleerde voorbereiding een soepele realisatie eenvoudiger maakt. Zo zijn er, als gevolg van bezuinigingen, een aantal zaken aangepast aan de originele plannen. Dit hebben we ‘aangevlogen’ door middel van zogenaamde ‘snelkookpansessies’ waar alle direct betrokkenen hun kennis en ervaring konden inbrengen. Dat leidt tot eensgezinde oplossingen. De jarenlange relatie tussen Welbions en ons helpt daarbij. We kennen elkaars cultuur en weten wat we aan elkaar hebben. Het resultaat mag straks gezien worden. De bezuinigingen hebben beslist niet geleid tot een soort kaalslag. Het ziet er volgend jaar allemaal goed uit. Daarvan zijn we overtuigd.” 18 BOUWEN IN HET OOSTEN
De Hengelose Es Verhoging sociale veiligheid en verduurzaming hand in hand in de Hengelose Es Medio 2016 is MAS architectuur door Welbions benaderd voor de ontwerp- en engineeringswerkzaamheden voor de grootschalige renovatie van de Hengelose Es. Wat kenmerkt de Hengelose Es: het originele stedenbouwkundige plan is opgesteld in de naoorlogse wederopbouwperiode. Nadat de kern van Hengelo in de oorlog door een verkeerd gemikt bombardement van de geallieerden was verwoest, brak de wederopbouwperiode aan. Het was in deze periode dat het Rijk voor een enorme uitdaging stond. Nederland floreerde en de welvaart deed haar intrede op allerlei niveaus, zoals ook de sociale woningbouw. Hengelo had behoefte aan een nieuwe vorm van sociale woningbouw waarbij vooral gekeken werd naar architectonische plannen die gekenmerkt werden door soberheid en vernieuwing. De Hengelose Es is een schoolvoorbeeld van de uitbreidingsplannen uit deze zo kenmerkende periode. De vernieuwende split level plattegronden die door architectenbureau van den Broek & Bakema waren bedacht kregen internationale erkenning. Zo staat er in de Berlijnse wijk Hansaviertel het eveneens door dit bureau ontworpen betonnen woongebouw dat in 1959 is gerealiseerd. De woongebouwen van de Hengelose Es zijn gebouwd in de jaren 1966 tot en met 1968 door aannemer B.J. Nijhuis en Zonen N.V. Terwijl u dit leest, is dezelfde aannemer Nijhuis Bouw nu druk in de weer met de bouwwerkzaamheden in het kader van het groot onderhoud aan de Hengelose Es. Vijf flats met daarin 344 wooneenheden waren dringend toe aan een renovatie. De middelhoogbouw flat aan de Peter Rubensstraat was de eerste in een reeks van vijf en momenteel zijn de werkzaamheden aan de hoogbouwflat in de Pieter Breugelstraat ook van start gegaan. BOUWEN IN HET OOSTEN 19
De Hengelose Es MAS architectuur is door woningcorporatie Welbions gevraagd voor de totaalbegeleiding van dit project. Dit is door MAS architectuur gedaan in samenspraak met raadgevend adviesbureau Nieman te Zwolle verantwoordelijk voor het Installatie concept, en Nijenhuis Bouwconsulting te Hengelo dat o.a. de bouwkostenanalyses heeft opgesteld. Reeds eerder heeft MAS architectuur ook in combinatie met deze partners de naoorlogse woningen op ’t Kotte te Hengelo met succes gerenoveerd. Een dergelijk renovatie opgave verschilt enorm van een reguliere nieuwbouw ontwerpopgave doordat je als architect nu ook rechtstreeks met de bewoners kunt communiceren. MAS architectuur heeft reeds veel ervaring op het gebied van communicatie met deze belangrijke eindgebruiker “de bewoner”. Niet alleen de architect, maar vooral ook opdrachtgever Welbions heeft kosten nog moeite gespaard om de communicatie met bewoners op zo een constructieve mogelijke wijze te waarborgen. Zo zijn er diverse overleggen gepland met vertegenwoordigers van de bewoners die inspraak hadden in de totaalaanpak van het project. Van baksteen tot en met de keuze van het nieuwe tapijt in de galerijen zijn de bewoners betrokken geweest. De voornaamste uitgangspunten voor de renovatie bestonden uit het opnieuw vormgeven van de flat-entrees, het verhogen van de (sociale) veiligheid, een verduurzaming van de gebouwen voor de toekomst voor de duur van minimaal 25-30 jaar met een upgrading van de energetische buitenschil naar een energielabel B. In het ontwerp is gekozen voor rustige, warme kleuren in het interieur van de algemene galerijen met meer zicht op de omgeving (grotere glaspartijen), houten prefab belatting op plintniveau met een robuuste en degelijke, maar toch warme uitstraling, duidelijke entree-situaties van de wooneenheden door het gebruik van accentkleuren en het gebruik van een nieuw kleurenpalet wat beter aansluit op de groene omgeving. Architect: Richard Brok Project architect: Haroen Martens 20 BOUWEN IN HET OOSTEN
De Hengelose Es Veel uitdagingen voor installatiebedrijf Velo van der Bij Installatiebedrijf Velo van der Bij B.V. bestaat sinds 1979, is gevestigd aan De Reulver 26 te Enschede en is met ruim vijftig medewerkers werkzaam in zowel renovatie, onderhoud als nieuwbouw. Het bedrijf is onder andere betrokken bij het grootschalig onderhoud aan de Hengelose Es. Projectleider Niels Krebber licht toe. Metin, Coen en Wirrin BOUWEN IN HET OOSTEN 21
De Hengelose Es “Ons installatiebedrijf werkt voor woningbouwverenigingen, diverse zorgcentra, diverse aannemers, gemeentelijke instellingen, de Politie regio Twente, diverse scholen, kerken, bedrijven en particulieren. Al met al een breed terrein dus. Velo van der Bij B.V. is een erkend leerbedrijf en heeft gemiddeld drie tot vier leerling-installateurs in dienst die vier dagen per week binnen de organisatie de fijne kneepjes van het vak leren. We zijn aangesloten bij de Vereniging Nederlandse Installateurs (Uneto-VNI), waardoor wij altijd op de hoogte blijven van de nieuwste technieken en laatste ontwikkelingen. Tevens zijn wij gecertificeerd voor de BRL 6001 (vervanger van het waarborgcertificaat) en VCA1. We zijn momenteel bezig met dit omvangrijke renovatie/ onderhoudswerk in Hengelo. Het gaat hier om 344 woningen die worden gerenoveerd/ onderhouden door verschillende partijen. Onze werkzaamheden bestaan uit het aanleggen van sanitair installaties, elektrische installaties, aanleggen van standleidingen en rookgasafvoeren, mechanische ventilatie, zonnepanelen enzovoort. Ook hebben wij onderaannemers aan het werk die voor ons de mechanische installatie aanbrengen en zonnepanelen op de verschillende gebouwen leggen. Dit wordt uitgevoerd door de Twentse Energie Groep en AQE”, aldus Krebber. Regelwerk en organisatie "Omdat we hebben te maken met woningen die gedurende de werkzaamheden bewoond blijven, vergt dit veel regelwerk en organisatie met betrekking tot het verstrekken van de juiste informatie aan de bewoners. De bewoners komen ook vaak even langs om te kijken hoe het gaat met de diverse werkzaamheden. Er zijn drie uitvoerders op de bouw aanwezig die ervoor zorgen dat alles goed verloopt. Zij regelen onder andere de materialen en de planning. Onze uitvoerder Wirrin regelt de elektrische installaties en stuurt de elektriciens aan. Daarnaast zijn de uitvoerders Metin en Coen op de bouwplaats aanwezig. Zij zijn verantwoordelijk voor de technische installaties van het gehele bouwproces. We hechten veel belang aan het feit dat we elkaar scherp houden betreft veiligheid, we werken veilig of we werken niet is ons motto. We zijn vorig jaar begonnen met de eerste laagbouw, de Peter Rubenstraat, dit waren 72 woningen. Eind februari startten we met de hoogbouw aan de Pieter Breugelstraat. Hier zat voor ons veel werk in. We hebben hier eerst de schachten voorgetrokken aangezien hier alle standleidingen van de woning in moesten. We zijn nu met de laatste schacht bezig. Op de bouw kom je veel verschillende uitdagingen tegen. We hebben veel overleg met de bouwkundige aannemer, dit heeft te maken met het feit dat wij de rode draad zijn op de bouw. We zijn de grootste partij die voor de aannemer werkt en dat gaat in het algemeen goed. Natuurlijk zijn er wel eens moeilijkheden die we met elkaar moeten bespreken, maar uiteindelijk is er maar een doel en dat is dat we tevreden bewoners hebben. Ook hebben we met diverse culturen te maken tijdens onze werkzaamheden, en dat maakt het extra leuk en uitdagend. We hebben vorig week de honderdste woning gehad en daar werd nog even bij stil gestaan op de bouwlocatie met een heerlijk ijsje. We zijn goed op de rit.” 22 BOUWEN IN HET OOSTEN
Algemeen Aantal nieuwe leerlingen Bouwmensen Twente in jaren niet zo groot Jongeren kiezen weer voor de bouw De vlag kan uit bij Bouwmensen Twente en het ROC van Twente. In jaren is het aantal aanmeldingen van nieuwe leerlingen voor de bouw niet zo groot geweest. Woensdagavond 17 april was het daarom weer ouderwets ‘full house’ in de grote praktijkhal aan de Veldkampsweg. Ruim honderd timmerlieden, metselaars en tegelzetters met hun ouders – het overgrote deel uit de gemeente Tubbergen - werden er verwelkomd en bondig geïnformeerd over wat ze mogen verwachten zodra ze met hun bouwopleiding gaan beginnen. Bouwmensen Twente is het opleidingsbedrijf van zo’n zeventig bouwondernemingen uit Almelo, Twenterand, Tubbergen, en Dinkelland. Bouwmensen Twente neemt leerling bouwvakkers (timmerlieden, metselaars en tegelzetters) in dienst en detacheert hen bij aangesloten bouwondernemingen. Het ROC van Twente verzorgt één dag in de week de theorieopleiding van de leerling bouwvakkers, Bouwmensen Twente staat vier dagen in de week garant voor hun praktijkopleiding op de bouw en in de eigen praktijkhal. Vorig jaar signaleerde Bouwmensen Twente in Almelo voor het eerst een stijgend aantal aanmeldingen van jongeren dat bouwvakker wil worden, maar dit jaar overtreft de verwachtingen. Tot nog toe zijn er al veertig aanmeldingen, en het is nog maar april. Ervaring is dat tot aan de zomervakantie nieuwe leerlingen binnenstromen. Timmeren is veruit favoriet met bijna dertig leerlingen, onder wie voor het eerst niet één maar zelfs twee jonge vrouwen. Lisa Geerdink uit Geesteren, leerling van Het Noordik, gaat timmervrouw worden. Zoveel was woensdagavond al duidelijk. Bij Bouwmensen Twente is de inschrijvingstermijn voor het nieuwe leerjaar 2019-2020 nog tot de bouwvakvakantie geopend. Ook neveninstromers kunnen zich melden. BOUWEN IN HET OOSTEN 23
De Klokkenbelt IAA Architecten Nieuwe levensfase voor De Klokkenbelt Na een aantal jaren waarin de toekomst onzeker was, is De Klokkenbelt in Almelo toe aan een nieuwe levensfase. Het complex zal vanaf 2020 in hoofdzaak bewoond gaan worden door mensen met een niet aangeboren hersenletsel. Bovendien wordt er een eerstelijns gezondheidscentrum ondergebracht. Woningstichting Sint Joseph Almelo is opdrachtgever en verhuurder voor de transformatie en het gereedmaken van het complex voor een duurzame toekomst. Bouwbedrijf Gebr. Meijer Raalte is de uitvoerende partij. Door: Jolanda Groothuis Claudia Beumer en Gaby Drees, respectievelijk directeur-bestuurder en communicatieadviseur binnen woningstichting Sint Joseph, Martijn Endeman, directeur Gebr. Meijer Bouwbedrijf en uitvoerder Jan Poppe schuiven aan de tafel in de directieruimte van De Klokkenbelt. Met trots vertellen ze over de transformatie van het complex dat gehuisvest is op de plaats waar in oude tijden klokken werden gegoten. Claudia Beumer: “De Klokkenbelt dateert van 1952 en werd destijds gebouwd voor het huisvesten van bejaarden. Rond de jaren ’70 werd de huisvesting van de ouderen grondig aangepast. Nadien heeft er geen groot onderhoud meer plaatsgevonden. De hoogste tijd voor verandering volgens onze organisatie. Uit oogpunt van duurzaamheid en de nog goede bouwkundige staat kwam totaalsloop niet aan de orde. Bovendien is De Klokkenbelt een aanwinst voor Almelo, als blikvanger aan de Vriezenveenseweg en heeft een hoge, onvervangbare historische waarde.” Prijs, deskundigheid en ervaring Eind 2017 vond de aanbesteding plaats. Bouwbedrijf Gebr. Meijer uit Raalte kreeg uiteindelijk op basis van prijs, deskundigheid en ervaring met dergelijke opgaven de opdracht in handen. Directeur Martijn Endeman legt uit dat De Klokkenbelt niet alleen binnen een grote verandering ondergaat, maar dat ook de buitenzijde wordt aangepakt. “Een keimlaag van lichte kleur moet straks de wat somber ogende baksteengevel eigentijds maken. Dit zal versterkt worden door het rookglas in de balustrades te vervangen door een groene variant. Tevens worden de houten gevelkozijnen vervangen door aluminium varianten in een meer eigentijdse kleur. Een breed en rank ogend dak overstek maakt het geheel af. De hoofdstructuur van het complex krijgt hierdoor een aangenaam BOUWEN IN HET OOSTEN 25
De Klokkenbelt en vrolijk karakter. De nieuwe betuining en ander straatmeubilair zorgen er straks voor dat De Klokkenbelt oogt als een grote witte villa in een historische en lommerrijke omgeving, dichtbij de binnenstad en overige primaire voorzieningen. Uiterlijk begin 2020 wordt het complex opgeleverd; een unieke woon-zorglocatie met een prachtige combinatie van authentieke en eigentijdse uitstraling.” Strakke planning Uitvoerder Jan Poppe is sinds de kick-off, in november 2018 de dagelijks aansturende persoon op de bouwlocatie. Hij vertelt dat de bouw vooralsnog volgens de planning verloopt. “Er is geen sprake geweest van onwerkbaar weer, waardoor stagnatie kon worden vermeden. Bovendien verloopt de onderlinge communicatie en samenwerking tussen onze vaklieden en de ketenpartners uitstekend. Dagelijks zijn hier ongeveer honderd mensen werkzaam. Het (samen)werken met een dergelijk groot team vereist duidelijke communicatie. Daarom vindt er wekelijks overleg plaats met de voorlieden van de onderaannemers. Dan wordt de algehele stand van zaken besproken, het verwachtingspatroon en de actieen aandachtspunten. Dat is bij een specialistische bouw van deze omvang beslist een must. Door de onderlinge goede verstandhouding is het mogelijk de strakke LEANplanningen na te komen.” Niet aangeboren hersenletsel Communicatieadviseur Gaby Drees legt uit dat met InteraktContour een partij werd gevonden die, qua maatschappelijke doelstellingen, uitstekend aansluit bij de primaire missie en visie van woningstichting Sint Joseph. “InteraktContour is gespecialiseerd in zorgverlening en ondersteuning van mensen met een niet aangeboren hersenletsel. De eisen en wensen van de cliënten sluiten goed aan op de mogelijkheden die De Klokkenbelt biedt op het kwalitatieve vlak voor functie en locatie. InteraktContour 26 BOUWEN IN HET OOSTEN
De Klokkenbelt huurt straks in totaal 66 appartementen. Het gaat om 48 kernappartementen en 18 vleugelappartementen. De vleugelappartementen zijn iets groter dan de kernappartementen. Om deze 66 appartementen te realiseren, worden de negentig bestaande wooneenheden samengevoegd. Sint Joseph houdt 18 appartementen beschikbaar voor reguliere verhuur. Tot slot zijn er nog 13 appartementen. Voor de verhuur van deze 13 appartementen zijn we in overleg met een andere zorginstelling.” Blikvanger Claudia Beumer vervolgt: “Essentieel in de toekomstige exploitatie van het complex is de komst van een eerstelijns gezondheidscentrum met ruimte voor een apotheek, huisartsenpraktijken, fysiotherapeuten, een prikpost en diverse aanverwante zorgactiviteiten en diensten. De meeste gebruikers van het gezondheidscentrum zijn straks zelfstandige zorgverleners die nu nog decentraal gevestigd zijn in de omliggende wijken. Het nieuwe gezondheidscentrum vormt straks als blikvanger van al deze zorgactiviteiten en zorgdiensten het centrale punt binnen deze wijken. De huidige en toekomstige cliënten van al deze zorgverleners zullen de weg naar De Klokkenbelt dan ook feilloos kunnen vinden. We zijn er echt trots op dat we hen straks al deze faciliteiten onder een dak kunnen aanbieden.” Claudia Beumer & Martijn Endeman Bouwbedrijf Gebr. Meijer Raalte Gebr. Meijer Bouwbedrijf is specialist in het transformeren en verduurzamen van bestaande gebouwen. Zij werkt hierbij onder andere volgens de volgende kwaliteitsnormen: - NEN-EN-ISO 9001:2015 - VCA ** 2008/05.1 - Erkend leerbedrijf Gebr. Meijer Bouwbedrijf bouwt van nature met veel aandacht voor kwaliteit en vakmanschap zowel in voorbereiding als tijdens de uitvoering. Deze gestructureerde manier van werken was de basis voor het verkrijgen van het NEN-EN-ISO 9001:2015 certificaat. Dit heeft te maken met de mentaliteit en kernwaarden van het bedrijf, maar bovenal is het een bewijs van professionaliteit. Gebr. Meijer Bouwbedrijf besteedt bij alle projecten veel aandacht aan de veiligheid en arbeidsomstandigheden. Als bewijs van deze aanpak heeft het bouwbedrijf het certificaat VCA** 2008/05.1. Gebr. Meijer Bouwbedrijf is tevens een gecertificeerd leerbedrijf voor diverse opleidingen binnen het vakgebied om ook in de toekomst dezelfde kwaliteit en vakmanschap te kunnen blijven bieden. BOUWEN IN HET OOSTEN 27
De Klokkenbelt Badkamers Klokkenbelt van Hengelose makelij Rietmeijer Tegels uit Hengelo zorgt voor de betegeling van de badkamers van De Klokkenbelt in Almelo, dat momenteel een grootscheepse renovatie ondergaat. Volgens eigenaar Rene Oude Lashof past het project prima in het straatje van het bedrijf. “We wisselen relatief kleinere opdrachten af met langlopende, grotere projecten. In de laatste categorie valt De Klokkenbelt.” De Hengelose tegenspecialist werd benaderd door de bouwkundig hoofdaannemer. Oude Lashof: “We doen heel veel voor Gebr. Meijer. De bedrijven weten wat ze aan elkaar hebben. Men heeft een aanvraag bij ons neergelegd waarop we een prijs hebben afgegeven. Voor ons is het een echt a-b-c- tje. Veel recht toe, recht aan, zonder veel complexe aspecten. We passen MOSA tegels toe, waarbij de kleurkeuze bepaald is door de toekomstige bewoners. We leveren wekelijks vijf tot zes badkamers af. Ik schat dat we in de loop van juni het project kunnen afronden.” Na het Almelose project hoeven de vakmensen van Rietmeijer Tegels zich volgens Rene Oude Lashof bepaald niet te vervelen. “Als ik zo de orderportefeuille analyseer kunnen we vooruit kijken tot mei 2020. We houden altijd wat speling over voor opdrachten die er tussendoor komen, maar je mag van een luxe situatie spreken. Daarbij kun je aantekenen dat er niet zoveel aanbieders zijn die nog echte grootschaliger opdrachten aankunnen. We voeren opdrachten uit variërend van badkamers in luxe villa’s voor particulieren tot sportcomplexen en zwembaden. Om een paar voorbeelden te noemen: we zijn actief in het zwembad van Denekamp, op het terrein van de UT in Enschede en een sportcomplex in Emmen, maar ook een exclusieve villa in Maarssen. Nee, alles samenvattend mag je rustig vaststellen dat het ons goed gaat.” BOUWEN IN HET OOSTEN 29
De Klokkenbelt Hoogeboom Raalte met nieuw materieel actief in De Klokkenbelt De betrokkenheid van Hoogeboom Grondwerken uit Raalte bij het project van de Klokkenbelt laat zich redelijk eenvoudig verklaren. Gert Hoogeboom: "Bouwbedrijf Meijer, ook uit Raalte, is een bestaande relatie, van ons waar we al jaren mooie projecten mee uitvoeren. We weten wat we aan elkaar hebben. Dit project had voor ons een behoorlijk divers karakter. We hebben een bouwweg aangelegd van 720 m2. Voorts bestond het grondweg uit drie onderdelen van respectievelijk(1200 m1, 750 m2 en 460 m3. Ook het verwijderen en afvoeren van asbest (1600 m1 en 1200 m2) en het slopen van verschillende gebouwdelen (8000 m2) is onder onze verantwoordelijkheid uitgevoerd. Het boren van gaten met verschillende diameters (3000 stuks), het zagen van sleuven, vloeren en sparingen 2800 m1 en het aanleggen van riolering en bestrating completeerden de opdracht. De complexiteit van het project was met name het weghalen van de betonsparingen, bestaande uit dertig centimeter dik beton. Onze eigen inbreng qua techniek was de manier van slopen. Centrale vraag was hoe de complexiteit aan te kunnen pakken. Dit hebben we gedaan door de inzet van een slooprobot. (zie foto, red.) De piekbelasting voor ons lag in dit project lag in de periode december 2018 en januari 2019. De opdracht is vrij soepel verlopen. Een tegenvaller was het aantreffen van meer asbest, dan verwacht." Nieuwe verreiker Gert Hoogeboom vervolgt: “In Almelo voerden we de sanering van het asbest met behulp van onze nieuwe verreiker en hoogwerker uit. En voor het sloopwerk maakten we dus gebruik van een slooprobot. Via een lopende band wordt het bouw- en sloopafval eenvoudig verwijderd. Verder laten we hier onze kwaliteiten zien op het gebied van rioolwerk en grondwerk. Het boor- en zaagwerk maakt dit project tot een zeer veelzijdige klus! We blijven überhaupt investeren in mensen en materieel. Met het nieuwe materieel gehanteerd door onze vakmensen kunnen we nog sneller en efficiënter werken. Dat komt overigens goed uit want de orderportefeuille is goed gevuld voor de komende tijd. Het mooie daarvan is dat het met name projecten zijn waar we breed op kunnen inzetten met onze verschillende disciplines.” BOUWEN IN HET OOSTEN 31
De Klokkenbelt Hemink Groep geeft nieuwe De Klokkenbelt kleur op de wangen Een mooi en veelzijdig project dat prima bij ons past. Zo vat mede- eigenaar en projectleider Robert Asbroek van de Hemink Groep de betrokkenheid van zijn onderneming samen aan het Klokkenbelt renovatieproject in Almelo. “Het project stond al wat langer op ons netvlies. Een andere marktpartij zou in eerste instantie dit project uitvoeren en had ons gevraagd mee te denken en een prijs te maken. Toen men ervan afzag is onze informatie via woningstichting Sint Joseph terecht gekomen bij Gebr. Meijer. Ik kende het bedrijf vanuit het verleden, maar we hadden recent geen samenwerkingsprojecten gehad; althans niet op deze schaal. Voor ons is De Klokkenbelt een mooie, brede opdracht waar diverse bedrijfsonderdelen van ons aan bod komen. Zo leveren en monteren we de brandwerende, veiligheids-en balkonbeglazing, vervangen we huidige beglazing ten faveure van HR++ beglazing, voeren we het schilderwerk uit, zowel binnen als buiten, en realiseren we al het keimwerk. Eind januari zijn we gestart in Almelo met de gebouwen B1 en B2. Deze worden zeer binnenkort opgeleverd. Daarna is voor ons de voortgang sterk afhankelijk van het tempo dat de bouwkundig hoofdaannemer kan hanteren. Tijdens het project zijn er nogal wat tussentijdse aanpassingen, een tijdspad is dus moeilijk te geven. We zijn nu gemiddeld met een man of vijf, zes op de bouwplaats maar kunnen eenvoudig opschalen indien dat noodzakelijk mocht zijn. Dat is een groot voordeel als je 32 BOUWEN IN HET OOSTEN
De Klokkenbelt een omvang als de onze hebt. Dat geldt andersom natuurlijk ook. Er is ruim voldoende werk aanwezig. We kunnen onze vakmensen snel elders aan het werk zetten. Extra aandachtpunten zijn ook aanwijsbaar in dit project. Zo is en blijft het keimwerk een secuur werk. Je hebt terdege rekening te houden met luchtvochtigheid en temperatuurswisselingen. Ook het brandwerend glas blijft continu overleg vergen met de opdrachtgever, die op haar beurt geadviseerd wordt door de brandweer.” Positieve markt Gevraagd naar een analyse van de huidige markt, vertelt Robert Asbroek optimistisch gestemd te zijn. De orderportefeuilles van al onze sectoren zijn goed gevuld. Dan denk ik zowel aan planmatig vastgoedonderhoud, met name voor woningstichtingen, maar ook nieuwbouw en de activiteiten de we ontplooien vanuit de samenwerkingsverbanden met andere ketenpartners. Vooral het energetisch verbeteren is tegenwoordig een hot item. In de loop van volgende maand zullen we een nieuwe formule introduceren onder de naam Continu Wonen. We rollen dit uit ten behoeve van woningbouwverenigingen. Het betreft nieuwe complete energieneutrale woningen op basis van houtskeletbouw. We werken in dit kader nauw samen met installateurs, kozijnenbouwers en wandenspecialisten. Er is een grote vraag vanuit de markt naar dit soort oplossingen. We hebben er hooggespannen verwachtingen van.” BOUWEN IN HET OOSTEN 33
Advertorial BOUWEN IN HET OOSTEN 35
Advertorial 36 BOUWEN IN HET OOSTEN
Advertorial BOUWEN IN HET OOSTEN 37
Advertorial Klaar voor de toekomst! Na de introductie van de Intergas Xtreme 36 zijn vanaf nu ook de Xtreme 24 (CW3) en de Xtrme 30 (CW4) leverbaar. In de Xtreme-serie van Intergas gaan prestaties, intuïtieve bediening, een eigentijds design en een extreem hoog rendement op warmwater hand in hand. Door dit hoge rendement gebruikt de Xtreme minder energie, zonder in te leveren op comfort. De Xtreme is uitermate geschikt om te combineren met een warmtepomp oftewel klaar voor de toekomst. De Intergas Xtreme toestellen maken gebruik van het beproefde concept van de dubbele aluminium twee-in-een warmtewisselaar. Het gepatenteerde Intergas ontwerp, met twee gescheiden koperen circuits, zorgt voor optimale warmteoverdracht en minimaal warmteverlies. Het CV-water en het koude tapwater stromen rechtstreeks door de warmtewisselaar, zodat de rookgassen maximaal afkoelen en de condensatiewarmte optimaal wordt benut. Naast deze beproefde wisselaar wordt in de Intergas Xtreme gebruik gemaakt van een tweede warmtewisselaar (warmte terugwin unit). Deze tweede warmte - wisselaar is geïntegreerd in de rookgasafvoer van het toestel waarmee de verbrandingsgassen nog verder afgekoeld worden. Tevens wordt de restwarmte van de rookgassen tijdens CV-gebruik benut om het tapwater voor te verwarmen. Hierdoor is er minder energie nodig om het water op temperatuur te brengen. Door toepassing van deze technologie wordt een extreem hoog rendement behaald. Door het toepassen van een Xtreme in de bestaande bouw is het mogelijk om een flinke stap te maken in het verbeteren van de energieprestatie van een woning. De Intergas Xtreme cv-ketel zorgt direct voor een significante energiebesparing, op zowel gas als elektriciteit. Door zijn hoge jaartaprendement wordt het zeer eenvoudig om de CO�–uitstoot flink te reduceren. Bovendien zorgt het toepassen van een Xtreme voor een flinke verbetering op het Energie Prestatie Label. 38 BOUWEN IN HET OOSTEN
KienhuisHoving informeert Aanvaarding en oplevering van het werk onder de UAV-GC Opleveringsgeschillen komen bij geïntegreerde contracten minder voor dan bij traditionele bouwcontracten. Toch is juist dit onderwerp uitgebreid aan bod gekomen in een recente uitspraak van de rechtbank Den Haag. Een goede gelegenheid om bij dit onderwerp stil te staan. De aanvaarding en oplevering van het werk is geregeld in paragraaf 24 van de UAV-GC. Samengevat komt het erop neer dat zodra de aannemer het werk gereed acht, hij de opdrachtgever schriftelijk verzoekt het werk te aanvaarden. Vervolgens heeft de opdrachtgever 14 dagen de tijd om het werk al dan niet te aanvaarden. Wordt het werk aanvaard, dan geldt (in tegenstelling tot de UAV 2012) als opleverdatum de datum van verzending van het verzoek van de aannemer. In de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 13 februari 2019 (ECLI:NL:RBDHA:2019:1239) had een aannemer een verzoek tot aanvaarding verzonden aan de gemeente Den Haag. Na een opname van het werk is door de gemeente een restpunten-/ opleverpuntenlijst toegezonden, waaruit de aannemer afleidt dat het werk is aanvaard en opgeleverd. De gemeente verklaart ter zitting echter dat aan het einde van de opname is gezegd dat er niet is opgeleverd. Daarbij overlegt de gemeente een brief van de aannemer van na de opname, waarin de aannemer zelf verwijst naar deze opmerking. Hieruit leidt de rechtbank af dat de aannemer er zelf ook van uitging dat het werk niet was opgeleverd. Vervolgens stelt de aannemer dat het werk (fictief) is aanvaard, doordat de gemeente niet schriftelijk heeft gemeld dat zij het werk niet heeft aanvaard (paragraaf 24 lid 4 UAV-GC). De rechtbank oordeelt dat conform het bepaalde in lid 5 van deze paragraaf van fictieve oplevering pas sprake kan zijn, indien na het uitblijven van een reactie van de gemeente, de aannemer nogmaals per aangetekende brief een verzoek tot aanvaarding van het werk verstuurt en de gemeente ook daarop niet reageert. Dit had de aannemer niet gedaan, zodat volgens de rechtbank geen sprake is van een fictieve oplevering. Het laatste anker waarvoor de aannemer gaat liggen, is de door haar enige tijd later van de gemeente ontvangen prestatieverklaring voor betaling van de laatste bouwtermijn. Uit deze afgifte volgt volgens de aannemer dat het werk door de gemeente is aanvaard en opgeleverd. De rechtbank oordeelt echter dat het enkele feit dat het werk voltooid is, niet betekent dat dit door de gemeente is aanvaard. De rechtbank komt tot de conclusie dat het werk nog niet is opgeleverd. Heeft u vragen over deze bijdrage of over aanvaarding en oplevering onder de UAV-GC? Neem dan contact op met één van onze bouwrechtadvocaten. Deze column is geschreven door: Robert de Vries (advocaat vastgoed en bouwrecht) E-mail: robert.devries@kienhuishoving.nl Tel: 053-4804281 41 41
Algemeen Advertorial Succesvol zaken doen? Dat doe je samen! De Van Buuren Groep is met haar negen vestigingen een toonaangevende technische groothandel en één van de grotere spelers in Nederland op het gebied van toelevering van ijzerwaren in de bouw. Het bedrijf bedient vanuit de hoofdvestiging in Rijssen en de nevenvestigingen in Almelo, Apeldoorn, Barneveld, Doetinchem, Hengelo, Rijssen, Soesterberg, Wierden en Zwolle onder andere de bouw- en installatiebranche met een assortiment van ruim 40.000 artikelen, waarvan 20.000 op voorraad. De Van Buuren Groep levert snel, efficiënt, klantgericht en met een grote mate van flexibiliteit haar bouw gerelateerde artikelen. Alles op het gebied van ijzerwaren, bevestigingsmiddelen, gereedschappen, hang- en sluitwerk, ventilatietechniek, zonne-energie, kleding en persoonlijke beschermingsmiddelen. Of het nu gaat om verzorgen van grote orders, persoonlijk en specialistisch advies op de bouw, reparatie- en onderhoudswerkzaamheden aan uw machinepark of specifiek maatwerk op het gebied van ventilatietechniek, zonne-energie, domotica of toegangscontrolesystemen, de Van Buuren Groep wil u graag ontzorgen. Hiervoor heeft zij een team goed geschoolde medewerkers in dienst die zich in diverse takken van sport hebben gespecialiseerd. Van Buuren Solar Duurzaamheid staat bij Van Buuren hoog in het vaandel. Allereerst intern waarbij het dak van het hoofdkantoor in Rijssen ligt vol met zonnepanelen voor de eigen stroomvoorziening en het hele pand is voorzien van ledverlichting. Maar ook toeleveranciers worden beoordeeld op duurzaamheid van hun bedrijf en producten. Uiteraard wordt bij de concepten en producten die Van Buuren adviseert deze duurzaamheid verder uitgedragen. Zo levert Van Buuren Groep hoogwaardige complete zonnestroomsystemen voor de lokale vakbekwame verwerker. Via de site www. van-buurensolar.com is het samenstellen van een SOLARKIT met behulp van de slimme configurator in 4 stappen heel eenvoudig. Met de offerte die uit het systeem rolt kan de installateur eenvoudig zelf calculeren naar de eindgebruiker en vervolgens ook de complete SOLARKIT bij Van Buuren bestellen. De SOLARKIT bevat alle materialen die nodig zijn om een compleet zonnestroomsysteem te installeren. Door deze SOLARKIT methode is het voorraadbeheer voor de installateur zeer eenvoudig en overzichtelijk. Zo houdt hij meer tijd over om zich te focussen op de klant. ‘Door gebruik te maken van elkaars sterke punten kunnen we meer bereiken’, is het motto. BOUWEN IN HET OOSTEN 43
Algemeen De kracht van de lokale vakbekwame installateur is het bepalen van de klantbehoefte, het verkopen van SOLARKIT en vervolgens de installatie van de hoogste kwaliteit. Van Buuren ondersteunt met gezamenlijke marketingacties, tools en een uitstekende service. Samenwerking Van Buuren - Schutte bouw en ontwikkeling Ook bij het meedenken in conceptontwikkelingen is Van Buuren een perfecte partner. Eén van de vele voorbeelden is de samenwerking tussen Schutte bouw & ontwikkeling bij project Breecamp. Project Breecamp is een revolutionair project in de wijk Stadshagen in Zwolle waar duurzaamheid hoog in het vaandel staat. De doelstelling van opdrachtgever woningcorporatie Openbaar Belang was vrij eenvoudig; vier rijtjes van tien woningen. Openbaar Belang zocht vooral naar een partij die snelheid kon maken met bouwen en dan specifiek nul op de meter woningen. Schutte bouw & ontwikkeling was de partij met de beste papieren en garandeerde in staat te zijn in 2 maanden een kant en klare woning neer te zetten. Zij zochten daarbij al vroeg in het project contact met Van Buuren. Rick Meijer, ventilatie- en solarspecialist bij Van Buuren, heeft samen met de afdeling planvoorbereiding van Schutte bouw & ontwikkeling dit project opgepakt. Nul op de meter was de uitdaging die aangegaan werd, dit was alleen mogelijk met een goed doordacht concept . Voor een aantal woningen is een specifieke aanpassing gedaan in verband met het te klein zijn van het dakoppervlak om voldoende zonnepanelen neer te kunnen leggen en zo de nul op de meter grens te kunnen halen. Hier zijn Duco balansventilatieboxen gemonteerd, de Ducobox Energy, om het energieverbruik van de woning te verminderen. Dit is slechts één van de maatwerk oplossingen die succesvol zijn gebleken wanneer Van Buuren vroeg in het project aan tafel schoof. Van Buuren Experience Center In oktober dit jaar opent Van Buuren haar Experience Center. Een ruimte waar Van Buuren de klant de diverse concepten die Van Buuren heeft kan laten zien én ervaren. Rick Meijer: In het Experience Center tonen we zo met Van Buuren Solar niet alleen de zonnepanelen en omvormers maar laten we de klant het concept duurzaamheid met behulp van zonnepanelen en ventilatietechniek ervaren. Voor opdrachtgevers en eindgebruikers natuurlijk een ideale gelegenheid om eens van dichtbij te kijken hoe een concept als balansventilatiesysteem in combinatie met zonnepanelen nu precies werken maar tegelijk een opleidingscentrum voor de aannemer en installateur. Installateurs kunnen hier bijvoorbeeld hun Duco VIP certificaat halen. Hierbij leren ze hoe de onafhankelijk producten werken en hoe ze een ventilatiesysteem moeten inregelen. De trainingen op het gebied van zonnepanelen sluiten hier op aan en zorgen er zo voor dat het plaatje compleet is. Naast de installateurgerichte concepten en producten laat Van Buuren hier andere bouw gerelateerde zaken zien en ervaren. Onder andere volledig werkende domotica systemen in een deurencentrum waarin hang & sluitwerkoplossingen en digitale toegangscontrole niet alleen worden getoond maar ook ter plekke kunnen worden ingeregeld. Het Experience Center bevestigd zo het motto: Van Buuren - Meer dan een groothandel. BOUWEN IN HET OOSTEN 45
Algemeen Vinden, binden en verbinden van vraag en aanbod door Haldu Groep tussen werkgevers en vakmensen in de bouw, techniek en automotive. 100% gecertifi ceerd, 100% begeleid en vooral: 100% professioneel & persoonlijk. Dat is ook wat Caspar Jansen, directeur en mede-eigenaar van Haldu Groep doet in deze rubriek. Het professioneel belichten van dearbeidsmarkt,maar wel persoonlijk. Serieus maar ook gelardeerd met een knipoog, geïllustreerd met cases uit de praktijk van alledag. Employer Branding? Doe maar gewoon, dan vinden je medewerkers je al leuk genoeg We hebben tegenwoordig de wereld aan online recruitment marketing technieken nodig als het gaat om het vinden van de juiste kandidaat om die te kunnen verbinden met u als werkgever. En daar spenderen wij jaarlijks inmiddels tienduizenden euro’s aan. Maar mijn echte inspiratie voor de verdere groei van ons bedrijf doe ik op in mijn gesprekken met u. Zoals bijvoorbeeld met Gerard Beltman, algemeen directeur van De Groot Vroomshoop Groep. Net als ik, is Gerard lid van de Bouwklup in Rijssen, de netwerkclub van Ad Struik, een platform van, zoals Ad zelf zegt eigenwijze doeners, ontdekkers, uitzoekers en uitvinders, optimisten en doorzetters en overige hemelbestormers in de brede bouwbranche. Net een club voor mij dus waar ik mij prima thuis voel. Haldu Groep doet (nog) geen zaken met De Groot Vroomshoop Groep, maar heeft wel een groot respect voor de prijs die zij onlangs in de wacht sleepten: die van Béste Werkgever in de Bouw en Infra in Nederland. Graag maak ik daarom plaats op dit podium voor Gerard Beltman. Ik vroeg hem hoe het hen lukte deze award op hun naam te schrijven. Volledig verrast Gerard Beltman: “Deze prijs is het resultaat van de goede beoordelingen die onze werknemers gaven in meerdere onderzoeken naar bedrijfscultuur en werkgeverschap o.a. vanuit onze moeder Volker Wessels, uitgevoerd door het 100% onafhankelijke onderzoeksbureau Effectory. We wisten niet dat dit toonaangevende bureau, tweejaarlijks een Beste Werkgever Award uitreikt en de toekenning van de prijs op basis van de positieve rankings die wij mochten ontvangen heeft ons volledig verrast, in de positieve zin uiteraard. Onze medewerkers hebben op eigen merites geoordeeld.” Informatie delen wordt gewaardeerd “Het geheim achter deze hoge waardering van onze werknemers? In al mijn bescheidenheid vermoed ik dat een aantal kernwaarden van De Groot Vroomshoop Groep zeker heeft bijgedragen aan dit succes. Vooral: doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg. De normale omgang met onze werknemers wordt gewaardeerd. Plus écht luisteren naar je medewerkers en écht iets doen met hun BOUWEN IN HET OOSTEN 47
Algemeen verbeterideeën. Wat we ook doen, is heel veel informatie delen met medewerkers. Een voorbeeld? Wij zijn een productiebedrijf en de medewerkers waarderen het als we met hen heel concreet de stand van de orderportefeuille delen. Dat verhoogt de motivatie en tevredenheid. Het delen van informatie, ook over de kleine zaken, wordt gewaardeerd. Wat bijvoorbeeld ook als positief wordt gezien, is ons personeelsbulletin dat we zo'n 8 keer per jaar verspreiden, met zowel uiteraard zakelijk maar zeker ook met persoonlijk en sociaal nieuws.” Inzet op maatschappelijke verantwoording “Ook doen we er veel aan dat medewerkers voelen dat zij ertoe doen, en erkenning ervaren voor hun inzet. Dit houdt in dat we bij onze inzet op maatschappelijke doelen niet alleen buiten de deur kijken, maar ook focussen op onze medewerkers. Een voorbeeld daarvan (en een doorslaand succes) is onze viswedstrijd, met zelfgemaakte hengels van panlatten met een visdraad eraan. Die vindt jaarlijks plaats aan het kanaal voor het bedrijf. Dit evenement, bedacht en georganiseerd door enkele collega’s, wordt enorm gewaardeerd.” Geen verschil tussen vaste medewerkers en flexibele schil “Bij De Groot Vroomshoop Groep werken we ook met inleenkrachten. Uiteraard behandelen wij hen zowel sociaal als arbeidsrechtelijk, op dezelfde manier als onze vaste medewerkers. Regelmatig nemen we flexkrachten in vaste dienst, onlangs nog een medewerker van 60 jaar. Leeftijd speelt dan geen bepalende rol, wel kennis, inzet en ervaring.” Houding en uitstraling “De gerichte inzet op een hoge motivatie en betrokkenheid bij onze medewerkers komt vanuit alle managementlagen in onze organisatie. Als algemeen directeur kan en wil ik mij daarin niet vooropstellen. Uiteraard ben ik mij er wel van bewust dat mijn houding en uitstraling invloed hebben op de motivatie en het gedrag van onze medewerkers, het is een wisselwerking. Dan telt het positief mee dat ik iemand ben die intrinsiek geïnteresseerd is in mensen en dus ook op een prettige manier met hen wil omgaan. We zijn uiteraard een zakelijke organisatie, maar ik zie genoeg kansen om binnen die zakelijke kaders op een plezierige manier met elkaar samen te werken. Arbeidsvreugde is het resultaat! Kijk, iedereen kent wel de bekende P’s van het Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen: People, Planet, Profit. Wij voegen daar twee P's aan toe: de P's van Proud en Pleasure. Als je medewerkers trots zijn op wat ze doen en daar plezier aan ontlenen, dan komt de rest vanzelf!” Welgemeende felicitaties Beste Gerard, als jij het zelf niet doet, dan kan ik niets anders doen dan je via deze column een keer in de schijnwerpers te zetten. Van harte gefeliciteerd met de welverdiende prijs voor de Beste Werkgever 20182019 van Nederland in de bedrijfstakken Bouw & Infra. Caspar Jansen BOUWEN IN HET OOSTEN 49
Mooi Vechte Uniek wonen op een fantastische locatie aan de Vecht Heerlijk genieten van een kopje koffi e op een ruim balkon, even wegdromen in de vroege zon met zicht op de kabbelende Vecht. Dat kan in Mooi Vechte; twee unieke en uiterst comfortabele appartementencomplexen op een fantastische plek. Geert Stel van DLH Ontwikkeling Zwolle zag mogelijkheden in Hardenberg. Hij ontwikkelde het project én hij had gelijk dat er behoefte is aan deze mooie manier van wonen. Alle appartementen waren in no-time verkocht. De gebouwen werden ontworpen door Ponec De Winter Architecten en worden gebouwd door Bouwbedrijf Wessels Rijssen. Door: Jolanda Groothuis Het is vrijdagmiddag 12 april wanneer een groep toekomstige bewoners van de in aanbouw zijnde appartementen Mooi Vechte de bouwkeet uitkomen. Het hoogste punt van het tweede appartementencomplex is bereikt en dat verdient een speciaal tintje. De bewoners mochten rekenen op een rondleiding door Geert Stel van DLH Ontwikkeling en projectleider Marcel Kreijkes van Bouwbedrijf Wessels Rijssen. Vervolgens werden ze uitgenodigd voor een kop soep en broodjes in de bouwkeet, waar ze samen met de vaklieden van genoten. “Het is een kleine moeite, maar het wordt ontzettend gewaardeerd”, aldus Geert Stel en Marcel Kreijkes. “Je krijgt immers nooit een tweede kans om een eerste goede indruk te maken.” Modern en robuust Het eerste wat opvalt aan Mooi Vechte, is de fantastische locatie aan het water. Maar ook de complexen zijn bijzonder. De architectuur is modern en robuust met markante verticale accenten. De gebouwen zijn met twee appartementen per verdieping kleinschalig en compact. Die kleinschaligheid zorgt voor veel privacy, maar vormt ook een goede basis voor het ontstaan van een hechte en betrokken gemeenschap. Een plek waar mensen elkaar kennen en waarvoor het niet BOUWEN IN HET OOSTEN 51
Mooi Vechte alleen een huis, maar vooral ook een thuis wordt. “Dat is voor de doelgroep niet onbelangrijk”, volgens Geert Stel. “De toekomstige bewoners zijn nagenoeg allemaal 65-plussers die behoefte hebben om kleiner te gaan wonen. Toen bekend werd dat dit project doorgang zou krijgen was de belangstelling enorm. In eerste instantie hadden we het idee om één appartementencomplex te bouwen, maar door de overweldigende vraag kwam daar al gauw een tweede bij.” Nauw betrokken De twee woontorens bestaan uit 15 en 11 appartementen, inclusief 2 penthouses. In mei 2018 werd gestart met de bouw van het eerste complex. In september 2018 vond reeds de aftrap van het tweede complex plaats. Marcel Kreijkes vertelt dat hij de toekomstige bewoners persoonlijk heeft begeleid door gesprekken met hen te voeren over de procedures met betrekking tot de individuele mogelijkheden . “Tijdens deze gesprekken vertelde ik over het verwachtingspatroon, de verschillende mogelijkheden ten aanzien van de inrichting en gaf ik uitleg over optionele showrooms. Dat was een intensief traject, maar het 1 op 1 contact werd enorm gewaardeerd. Ook het feit dat we de mensen nauw betrekken over de voortgang van de bouw wordt ons absoluut in dank afgenomen.” Veiligheid voorop! Kreijkes legt tevens uit dat het bouwtraject volgens planning verloopt. “Dagelijks zijn hier gemiddeld 50 vaklieden werkzaam. Dat vereist een strakke organisatie. BOUWEN IN HET OOSTEN 53
Mooi Vechte Johan Smelt en Peter de Jong, respectievelijk hoofd- en assistent uitvoerder verdienen alle respect. Zij hebben uitermate nauw en goed contact met de voorlieden van de ketenpartners en staan garant voor absolute veiligheid op de bouw. En zo hoort het ook, we werken veilig of we werken niet. Bij Bouwbedrijf Wessels Rijssen doen we geen concessies aan veiligheid. Het is verweven met ons dagelijks handelen. Ons veiligheidsbeleid is VCA-gecertificeerd en voldoet aan de Arbo-wetgeving. Al onze bouwplaatsmedewerkers hebben een VCA & GPI certificaat. Waarom we dat doen? We willen geen ongevallen! Eenvoudig is het overigens niet om aan mensen te komen die hun vak nog ouderwets verstaan. We merken echt dat de jeugd, sinds de economische crisis, niet gauw kiest om de bouw in te gaan. Dat betreur ik terdege, want er is echt gebrek aan werkbare handen.” De juiste mentaliteit Wanneer we het gesprek afronden kan ik alleen maar concluderen dat Geert Stel en Marcel Kreijkes sympathieke, toegankelijke personen zijn die houden van hun vak en de taal spreken van degenen waarmee ze werken. “Dat is een niet onbelangrijk aspect”, volgens de heren. We staan tussen de mensen en voelen ons allesbehalve boven hen verheven. Integendeel; zonder onze vaklieden zijn we nergens. Ons motto: ‘Bouwen is een feest en wij houden daarvan’, spiegelt zich aan de mentaliteit van de mensen waarmee we werken. Alleen dan kun je projecten, waaronder Mooi Vechte, succesvol realiseren!” V.l.n.r. Marcel Kreijkes (Bouwbedrijf Wessels Rijssen), Johan Smelt (hoofduitvoerder) en Geert Stel (DLH Ontwikkeling) BOUWEN IN HET OOSTEN 55
Voor al uw betonwaren Wetering 7 7641 LG Wierden T. 0546 - 57 14 22
Mooi Vechte Ponec de Winter, strategie en ontwerp voor een duurzame leefomgeving Wie zijn we De leefomgeving is het meest complexe samenspel van belangen dat we kennen. De leefomgeving faciliteert ons dagelijks leven. Om dit systeem aan te vullen, te verbeteren, te veranderen, is collectieve wijsheid nodig en inlevingsvermogen. We hebben een toegepast vak, we verstaan de kunst van het maken. We brengen mensen, ruimte en geld samen in ruimtelijke ontwikkelingen voor een duurzame leefomgeving. We bundelen expertise op sociaal, ruimtelijk, financieel en procesmatig vlak, op zoek naar optimale oplossingen uit schijnbaar tegenstrijdige belangen. Inhoud vóór ego. We kruipen in de geest van de plek. We maken vastgelopen processen weer vloeibaar. We werken aan projecten waar mensen van gaan houden, dat doen wij ook. We bewaken de droom en staan met alle benen op de grond. We reizen graag af naar het oosten, Hardenberg was geen onbekend terrein. Al eerder realiseerden we, ook met DLH & Geert Stel, een buurtje aan de Marsch Krusenbrink. We werken graag samen, de Primark aan de Melkmarkt in Zwolle is daar een bewijs van. Mooi Vechte MooiVechte staat, zoals de naam al doet vermoeden, aan de oevers van de Vecht, tussen rivier en stadskern. Het ensemble wordt onderdeel van een reeks gebouwen die de kromming van het Vechtpark volgt en daarmee de skyline van Hardenberg bepaalt. Andersom is het verloop van de rivier vanuit de stadskern te herkennen door de kloeke, landschappelijke schaal van de BOUWEN IN HET OOSTEN 57
Mooi Vechte reeks, een schaal die past bij Vecht en Vechtpark. De organisatie van de gebouwen is eenvoudig, twee woningen per verdieping, gegroepeerd rondom de ontsluitingskern met ruime terrassen op het zuiden. Door de bestaande dijk wat te verbreden wordt het gedeelte van de begane grond waar de bergingen zich bevinden deels uit het zicht genomen. De dakterrassen zorgen voor een verfijning van de heldere contour, net als de uit de reeks gehaalde balkons op de eerste verdieping. De stoere, industriële uitstraling doet denken aan silo’s of burchten, stoere, eenduidige bouwwerken tussen land en water. Geen toeters en bellen, wel een stevige gevouwen gemetselde huid die een spel speelt met schaduw en licht. Elk moment van de dag en elk weertype een ander perspectief voor bewoners en voorbijgangers. De entrees en gemeenschappelijke ruimtes op de begane grond zijn royaal en transparant, ze zijn de ogen naar de openbare ruimte, net als de lage balkons aan de doorsteek naar de Vecht. Alles bij elkaar zorgt straks voor een levendig blokje om en een comfortabele weg naar huis. BOUWEN IN HET OOSTEN 59
Advertorial IMI-Heimeier Halo thermostatisch regelelement,fraai design voor uw klant, perfect voor stijlvolle interieurs. De stijlbewuste klanten van vandaag eisen technologie die niet alleen efficiënt is, maar er ook stijlvol uitziet. IMI Heimeier's Halo combineert een stijlvol, strak design met nauwkeurige temperatuurregeling en energieefficiëntie. Het thermostatisch regelelement Halo regelt perfect de temperatuur van individuele ruimtes waar bijvoorbeeld convectoren en radiatoren zijn geplaatst. Halo heeft een volledig gesloten behuizing waardoor hij ideaal is voor toepassing in hygiënisch gevoelige installaties zoals in ziekenhuizen en zorgomgevingen. Belangrijkste kenmerken: » » » » » » Kap geheel gesloten Bijzonder geschikt voor een hygiënisch veeleisende omgeving Vloeistofgevuld regelelement met grote regelnauwkeurigheid Vergrendeling temperatuurinstelling d.m.v. vergrendelingsschuif Slank, cylindrisch ontwerp Toepassing op ventielcompact radiatoren De Multilux-4 set ten behoeve van o.a. Design radiatoren is ook leverbaar in de Halo uitvoering. Dit maakt de installatie helemaal af. De groef aan de voorkant van de Halo is voor bevestiging van onze “partner clips” die u kunt laten voorzien van uw eigen firma logo. Deze partnerclips zijn gratis te bestellen via uw IMI vertegenwoordiger of via E-mail: Partnerclip.Montage@imi-hydronic.com 60 BOUWEN IN HET OOSTEN
1 Online Touch