Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 25e Jaargang • no. 1 • februari 2017 01 In dit nummer: JAAR Nieuw netwerk wil vooral werk maken van werk Pagina 5 De Rokade houdt eer Apeldoornse Loolaan hoog Pagina 19 Geschiedenis blijft zichtbaar na transformatie gasfabriek Deventer Pagina 34
01 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 01 03 05 07 Inhoudsopgave Voorwoord: “Feest!” Nieuw netwerk wil vooral werk maken van werk Man&Mach nu ook in Zwolle 8 11 13 15 17 19 23 Nieuwbouw De Rokade in Apeldoorn Architectuur De Rokade was prachtige opgave De Rokade voorbeeld van integrale dienstverlening All disciplines Rikkert Afbouw aanwezig bij Rokade project Schildersbedrijf Gerald Janssen zoekt graag de uitdagingen Winselaar Steigers maakt snelle groei door Rokade houdt de eer van de Loolaan hoog Multicom verwacht sterke groei 25 27 29 30 Westerveld& Nederlof plukt vruchten van ketensamenwerking Column BIM4ALL: “BIM is kennisdeling” Column Jan Steggink: “Beurs 2.0” LedTec Solutions: No nonsens in LEDland 33 Column KienhuisHoving: “Splitsing vergunningplicht voor bouwen” 34 39 41 44 Bouwen in het Oosten Magazine voor bouwend Oost Nederland 25e Jaargang • no. 1 • februari 2017 34 Transformatie gasfabriek in Deventer “De geschiedenis moet zichtbaar blijven” Twentse passie voor staal in project Sallandse gasfabriek Transformatie Gasfabriek mooie uitdaging voor Van Dalen Installatietechniek Column SweetPepper: “Omdenken in de bouw” 5 19
Voorwoord Voorwoord Feest Dit jaar viert Bouwen in het Oosten haar 25 jarig bestaan. Een bewogen periode met economische hoogte- en dieptepunten. In het prille begin was er de innige samenwerking met bouw- en informatiecentrum Bouwhof Citadel, dat inmiddels een andere weg is ingeslagen. De banden zijn weliswaar nog steeds aanwezig, maar niet meer zo dominant als in de jaren negentig van de vorige eeuw. Bij zo’n korte terugblik ontkom je er niet aan om enkele namen te noemen. Jan Flim uit Rijssen en, de helaas veel te jong overleden, Wlady Middelkamp uit Nijverdal zijn mede gezichtsbepalend geweest voor ons magazine. Hun grote zakelijke netwerken hebben het blad geholpen een vaste plaats te bemachtigen in het overbezette regionale medialandschap. Bouwen in het Oosten anno 2017 is niet meer vergelijkbaar met de start in 1992. De formule is sterk veranderd en ook qua vormgeving lijkt het magazine in de verte verte niet meer op de eerste edities, waar het kleurgebruik nog zeer summier was. Daartegenover staat dat er bepaalde journalistieke uitgangspunten onveranderd zijn gebleven. Bouwen in het Oosten tracht nog steeds een actueel beeld te schetsen wat er zoal op de bouwplaatsen gerealiseerd wordt in de oostelijke regio. Persoonlijke meningen, verwachtingen, innovatieve materialen of bouwmethodes…, het zijn de vaste bakens die elke twee maanden op één of andere wijze terugkeren in de redactionele kolommen. Een stabiel gegeven in een trendgevoelige en tegelijkertijd traditionele bedrijfstak. Ook redacteur Jolanda Groothuis en fotogaaf Henny de Mönnink zijn bekende gezichten geworden voor de meeste aannemers, uitvoerders, installateurs en architecten. Met zes edities per jaar en twee specials op het specifieke terrein van duurzaamheid heeft Bouwen in het Oosten een vaste plek veroverd. We zijn van plan dat tot in lengten van dagen te blijven. Veel leesplezier, nu en in de toekomst. Mede namens commerciële duizendpoot bladmanager Frits Visser, die er ook vanaf het eerste uur aanwezig is geweest! Gerard van Leeuwen Redactie Op de cover De Rokade houdt eer van de Apeldoornse loolaan hoog. Colofon Bouwen in het Oosten ISSN: 1385-7185 Uitgever: GF Uitgevers Postadres: Postbus 204, 8600 AE Sneek Bezoekadres: Graaf Adolfstraat 36d Tel.: (0515) 429 429 Fax: (0515) 429 422 Web: www.bouweninhetoosten.nl E-mail: redactie@bouweninhetoosten.nl Redactie: Gerard van Leeuwen, Joeri van Leeuwen Eindredactie: Elly Kroese Fotografie: Henny de Mönnink Tekstbijdrage: Jolanda Groothuis Accountmanagement: Frits Visser (06 - 533 394 89) Hester Wijenberg (06 - 485 673 09) Erna Sommer (06 - 512 315 23) Vormgeving & opmaak: Niels Visser Druk: Scholma Druk, Bedum Verspreiding: Sandd GF Uitgevers BOUWEN IN HET OOSTEN 3
De Bouwklub Decathlon Aftrap ‘De Bouwklub’ Nieuw netwerk wil vooral werk maken van werk In de Rijssense Citadel vond op 1 februari jl. de aftrap plaats van ‘De BouwKlup’.Waarom een nieuw ondernemersnetwerk? Wat is de stip op de horizon en wat biedt de BouwKlup? V.l.n.r: Gaby Abdalla (DWA), Ad Struijk (Bouwklup), Arjan te Lintelo (Accent op ontwikkeling), Margreet Koster (Tekst&Event), Erik van der Leij (Elan fotovideo), Peter derks (Certafix) en André Guis (PHB Deventer) Platform ‘Werk maken van werk’ Spreekstalmeester Arjan te Lintelo trapt af met het primaire doel van de BouwKlup: ‘Werk maken van werk’. Hiervoor is het platform. Voor ondernemers die in de bouwbranche voorop lopen in nieuwe manieren van werken en organiseren, die het anders en beter willen doen. Centraal staat samen werken rond een thema of aan een opdracht. Het eerste thema:‘Resultaatgericht onderhoud en beheer’. Actualiteitencolleges en Klup Naast het platform worden colleges over actuele onderwerpen en ‘Klupactiviteiten’ georganiseerd. Gepland staan colleges over integraal onderhoud en beheer, aanbesteden, cement en beton. ‘Help het zand is op’. Bij de ‘ Klup’ kan men terecht voor lezingen, workshops, entertainment, op reis, evenementen en verrassingen. De Aftrap ‘Anders Willen’ André Guis, directeur van bouwbedrijf PHB Deventer is in zijn presentatie ‘Anders Willen’ kritisch over de utiliteitsbouw. Duurzaamheid, innovatie, ketenintegratie, BIM, MVO, ISO en LEAN zijn al jaren actuele thema’s in de bouw. Er wordt wel veel over gepraat maar het echt oprecht doen en veranderen gebeurt nog (te) weinig. Bijvoorbeeld ISO heeft de kwaliteit niet vergroot. Een zes-min-cultuur is de tendens en bij aanbestedinBOUWEN IN HET OOSTEN 5
De Bouwklub gen gaat het gaat uiteindelijk toch vaak om de laagste prijs. De Aftrap ‘Anders Willen’ Gaby Abdalla, manager innovatie en business development DWA, pleit ervoor BIM, Bouwbesluit en ISO als kansen te zien. Innovatie gebeurt niet vanzelf, je moet het organiseren. Door in je bedrijf de factoren waar je invloed op hebt, zoals proces, tools en sociale innovatie, op elkaar af te stemmen. DWA wil vooral prestatiegerichte opdrachten uitvoeren. Integraal ontwerpen is succesvol, als je met alle disciplines letterlijk om tafel gaat. Daartoe heeft DWA een ontwerpstudio ingericht met simulatietools. Integraal ontwerpen Ton Glashorst (DWA) en Hans van den Dobbelsteen (LKSVDD Architecten) tonen in een live workshop hoe dit in de praktijk werkt. Met een integrale strategie werd gebouw N van Thales op High Tech Systems Park geoptimaliseerd. Het doel was het pand zo kostenefficiënt mogelijk te maken. Gebouw N werd installatietechnisch en bouwkundig aangepast. Speciale simulatie software rekende verschillende scenario’s uit. De gevolgen van keuzes en wijzigingen in het ontwerp waren direct zichtbaar. Deze tool geeft al in het voortraject duidelijkheid over kosten en exploitatie. In het nieuwe netwerk ligt het accent leren door te doen. Snel uitzoeken wat wel en niet werkt. Samen met de eindgebruiker en opdrachtgever. Te Lintelo sluit af. De BouwKlup belooft een mooie, frisse start te maken. De uitdaging is om vanuit ‘niet weten’ te vertrekken. Zo ontstaan andere perspectieven en ruimte om de verhouding tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers anders in te vullen dan we tot nu toe gewend zijn. En dit kan zo in de nieuwe Bouwagenda. interesse in De BouwKlup? Bel Ad Struik 06-10783473 info@debouwklup.nl Tekst: Margreet Koster – Text & Event Fotografie: Erik van der Leij – Elan Foto & Video 6 BOUWEN IN HET OOSTEN BOUW W WE WEN IN HET ET T T OOSTEN
Man&Mach Man&Mach nu ook in Zwolle Medio vorig jaar opende Man&Mach een nieuwe vestiging in Zwolle. Het van oudsher op het Noorden gerichte bedrijf bestrijkt alweer enige tijd half Nederland. “Ons werkgebied omvat alles boven de grote rivieren”, vertelt directeur Sjoerd Kuiper. In Overijssel, Gelderland en Flevoland werd het steeds drukker de laatste tijd. Een locatie in Zwolle was een logisch gevolg hiervan.” Asbestsanering, en in pakketvorm desgewenst ook renovaties in woningen en aan de buitenschil, vormen de kernactiviteiten van Man&Mach. Kuiper: “ Dat pakket mag je als breed omschrijven. Veelal is de opdracht tot asbestsanering de directe aanleiding, maar we merkten al geruime tijd dat bijvoorbeeld woningcorporaties, vastgoedondernemers of aannemers zoiets bij voorkeur koppelen aan een renovatie zodat bewoners niet meerdere malen hinderlijk worden onderbroken in hun dagelijkse leven. Niet zelden verwijderen we asbest zowel op daken als in de woningen zelf, maar renoveren we tegelijkertijd keukens, badkamers, wanden, plafonds. En frezen we bijvoorbeeld vloeren en leggen een nieuwe gietvloer aan. Vrijwel alles doen we in eigen beheer met ons zusterbedrijf Kenders Bouw, maar we werken ook regelmatig nauw samen met aannemers, schilders en andere specialisten. Het is duidelijk dat de oude grenzen steeds meer vervagen. Vroeger had je de aannemer die daarnaast voor alle specifieke zaken onderaannemers inschakelden. Nu is het ook vaak andersom. Ik juich dat toe. Je krijgt veel meer opdrachten die je als een bouwteam aanpakt en kennis deelt. Dat zal de toekomst worden in onze sector.”De toename van het aantal opdrachten was een van de voornaamste redenen voor Man&Mach ook de vleugels uit te slaan naar het Oosten. Kuiper: “Zoals ik al zei merkten we dat de markt er gewoon klaar voor was en is. We kregen steeds meer aanvragen uit de regio. Daarnaast was er enige reuring in de markt bij een aantal collegae en hebben we de beschikking over de juiste vakmensen, zowel in de sales als in de uitvoerende sfeer, in het oosten. Tenslotte noem ik de regelgeving. Het asbestdakenverbod dat, kortgezegt, verplicht tot asbestloze daken in 2024 brengt dusdanig veel werk met zich mee dat ik betwijfel of we sectorbreed genoeg capaciteit hebben om dat überhaupt te realiseren. 244 at ik b tijf ik b tij gen t ik betwijfe ge t ik betwijfel geno t ik b d ge eell w ik el w el l w ik betwijfel eno enoeg m d d dat l werk Voor het komende jaar zijn we positief gestemd. Tot en met mei zitten we zo goed als vol. Vol betekent echter wel dat we een flexibele ruimte willen houden om onze vaste opdrachtgevers indien gewenst a la minute van dienst te kunnen zijn. We hebben kortgeleden twee belangrijke pilots afgerond in opdracht van woningcorporaties uit Zwolle en Hengelo. De verwachting is dat daar enkele belangrijke projecten van grotere omvang uit voort zullen vloeien. We BOUWEN IN HET OOSTEN 7 hoeven ons in 2017 beslist niet te vervelen. Onze ideeën zijn om zo snel mogelijk een goede, bekende naam op te bouwen in de regio zodat aan het eind van dit jaar iedereen Man&Mach kent.”
Rokade Unieke ontwerpen Friso Woudstra Architecten BNA B.V. Architectuur Rokade was prachtige opgave Friso Woudstra weet op bijzondere en onderscheidende wijze het comfort van de huidige tijd te ombineren met historisch erfgoed. “Het ontwerp van Rokade, op deze unieke en karaktervolle locatie, was een prachtige opgave. Passend in de omgeving is er bewust gekozen voor een herkenbare en karaktervolle architectuurstijl die teruggrijpt naar het verleden. De bakstenen gevels op een donkere bakstenen plint, keramisch blauw gesmoorde dakpannen en houten kozijnen met een roedeverdeling geven de gebouwen de grandeur van weleer.” Het bouwen in de stijlen van weleer, Jugendstil en Neoclassicisme, kan alleen succesvol zijn als ook werkelijk de materialen, de detaillering en verhoudingen worden gerespecteerd van de gekozen stijlen, ingebed in een passende ambiance.Zo bezit de Rokade de kenmerkende verticale gelding. Naast de hoge kozijnen en het plaatsen van schoorsteen op de hoek van het dak, wordt het gewenste beeld verkregen door de midden risaliet uit te voeren in keimwerk met een afwijkende lichte kleur. Zoals het hoort bevindt de hoofdentree zich in het midden van voorgevel. Achter voordeur is een vestibule gesitueerd, alvorens men bij hal met de trapopgang en lift komt. De ontwerpen van Friso Woudstra Architecten BNA B.V. (zie foto’s) ) kenmerken zich met deze werkwijze door een “positieve veroudering”. Kwalitatieve retrobouw behoudt om die reden in de toekomst zijn waarde. “Leven in de sfeer van het verleden met het comfort van heden” is het uitgangspunt. Optimaal woongenot, routing en bezonning zijn vanzelfsprekend in ieder ontwerp. Het plan is zo ontworpen dat alle appartementen (wooneenheden) contact hebben met de Loolaan. Omgeving / tuin Langs de lommerrijke allee, de Loolaan, die het dorp Apeldoorn vanaf 1739 verbond met het Kroondomein Het Loo, zijn in de loop van de negentiende eeuw statige buitens gevestigd, omringd door prachtige tuinen in de late landschapsstijl. Er is gebruik gemaakt van het hoogte verschil op het terrein. De parkeerplaats is achter het complex verzonken t.a.v. straat niveau aangebracht, zodat de auto’s uit het oog worden onttrokken vanaf de Loolaan. Volgens de architecten van Friso Woudstra Architecten bna is: ‘echte architectuur tijdloos’. ‘Het is mooi op het moment dat het ontstaat en nog lang daarna’. Woudstra: ‘De stijl kan neoclassicistisch of een van de andere zich bewezen stijlen zijn: essentieel is dat er een gebouw van 8 BOUWEN IN HET OOSTEN
Rokade blijvende waarde wordt gecreëerd. Dit betekent onder meer dat er naast een passende stijl gekozen moet worden voor optimale materialisatie en detailleringen. Opdrachtgevers met oog voor kwaliteit herkennen dat in ons werk. Ze waarderen ons om het handschrift van onze architecten en onze passie voor bepaalde stijlvormen. Maar ook om het feit dat we de projecten die we realiseren in vormgeving, materiaal- en kleurgebruik weten af te stemmen op het gewenste tijdsbeeld’. Synergie tussen architect en opdrachtgever is volgens Woudstra cruciaal. ‘Het ontwerp moet een weerspiegeling zijn van hetgeen de opdrachtgever wil uitstralen. Tijdens een eerste vrijblijvend gesprek moet je wederzijds ervaren of architect en opdrachtgever bij elkaar passen. De opdrachtgever kan vervolgens een “wensenlijstje” samenstellen en zal de architect de ruimte moeten geven om hiermee een eerste “praatschets” te vervaardigen. In een unieke combinatie van historisch wonen en modern comfort creëren we dan met de nodige flair een villa waarin functie, vorm en structuur in stijl worden verenigd.” Friso Woudstra Architecten bna (sinds 1976) I Ruurloseweg 83, 7251 LC Vorden I ± 20 medewerkers I 0575 519 455 I www.frisowoudstra.nl Friso Woudstra Architecten BNA B.V. Friso Woudstra Architecten BNA B.V. is gespecialiseerd in het nieuw bouwen van historische villas, het ontwikkelen van landgoederen, restauratie en appartementenbouw met een klassieke uitstraling. Met name de bouwstijlen midden negentiende eeuw, begin twintigste eeuw en de jaren dertig zijn favoriet. Detaillering, materiaalgebruik, indeling en gebruikte kleuren zijn authentiek. Ons bureau heeft een groot historisch besef en veel kennis van de bouwstijlen van weleer. Nostalgische panden met die typische klassieke uitstraling, landhuizen, schitterende patriciërswoningen in oude stads- en dorpscentra inspireren onze ontwerpen. De kennis die Friso Woudstra Architecten verkregen heeft uit het renoveren van monumenten is vertaald naar het bouwen van nieuwe “historische” villa’s, landhuizen en landgoederen. Hieruit volgde het bouwen van appartementengebouwen in een klassieke stijl. Friso Woudstra Architecten BNA B.V. is gevestigd in het koetshuis op landgoed Wientjesvoort te Vorden. Zowel het landhuis als koetshuis zijn door Friso Woudstra gerenoveerd. BOUWEN IN HET OOSTEN 9
Aveco De Bondt Decathlon De Rokade voorbeeld van integrale dienstverlening In het project De Rokade aan de Loolaan in Apeldoorn is een prominente rol weggelegd voor ingenieursbedrijf Aveco De Bondt uit Holten. Niet geheel verwonderlijk omdat er al jarenlange banden zijn tussen opdrachtgever Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn (de overgenomen Veluwse bouwonderneming) en het ingenieursbedrijf licht Ing. Walter Kemna, senior constructeur bouwconstructies, toe. “Voor Aveco de Bondt is De Rokade een mooi voorbeeld van een integrale opdracht. In Apeldoorn traden we op als hoofdconstructeur. In ons takenpakket zat daarnaast ook de toetsing van geluidsaspecten en bouwfysische onderwerpen. Je kunt dan denken aan geluidswerende items, daglichttoetreding en de brandveiligheidstoetsing. Zeer uiteenlopende vakgebieden die wij integraal aan kunnen bieden aan opdrachtgevers. Soms kun je het pakket nog breder trekken. Advisering over boren in de ondergrond, ecologisch advies, onderzoek en ontwerp op infragebied en installatieadvies. Dit kan op basis van 3D scanning en modelling. De Rokade is opgebouwd in een kalksteencasco en breedplaatvloeren. De balkons zijn aangebracht door middel van koudebrugonderbreking die ingestort zijn in de breedplaatvloeren. De hogere verdiepingsvloeren zijn opgevangen in stalen spanten. Het gebouw heeft een kelder en de fundatie leent is op staal. De keldervloer is voorzien van een verzwaarde stroken met balkwapening. Deze spreidt de belasting naar de ondergrond. De opbouw van dit appartementen complex is vrij standaard. Je ziet dit veel vaker. Esthetisch gezien denk ik dat De Rokade mooi past in de omgeving van de Loolaan en dat het complex positieve aandacht zal trekken. Wij zijn benieuwd wanneer de verdere ontwikkeling van de omgeving ter hand zal worden genomen”, aldus Kemna. Andere projecten Aveco de Bondt is nauw betrokken bij enkele andere spraakmakende projecten. Kemna: “Anderhalf jaar geleden is de bouw van de tweede ring van het SC Heracles stadion voltooid”. Wij hebben daar in opdracht van Akor Bouw opgetreden als hoofdconstructeur. De betonnen draagconstructie, de stalen overkapping en de aansluitingen hiertussen zijn door ons constructief ontworpen, berekend en uitgewerkt. Daarnaast hebben we daar ook de volledige prefab engineering verzorgd. De prefab betonnen kolommen en tribuneBOUWEN IN HET OOSTEN 11
Aveco De Bondt delen zijn tot in detail uitgewerkt, zodat de productie van hieruit rechtstreeks aangestuurd kon worden. Momenteel zitten we in de eindfase van de nieuwbouw van Bauhaus, de nieuwe bouwmarkt die gevestigd wordt in Hengelo. Onder een dak van 15.000m2 kunnen de klanten straks een keuze maken uit een assortiment met ruim 120.000 kwaliteitsproducten, deze zijn ondergebracht in de Stadstuin, de winkel en de Drive-in. Het unieke van de Drive-in is dat men hier met de auto en aanhanger naar binnen kan rijden, bouwmaterialen kan uitzoeken, inladen, betalen en starten met klussen. Aveco de Bondt verricht voor dit werk de uitwerking van de hoofddraagconstructie. Dit betreft de gehele kelderconstructie die in beton uitgevoerd wordt. Daarna volgt de bovenbouw die in staal wordt uitgevoerd. Het zijn slechts twee voorbeelden van werken waarbij we betrokken zijn. Ook voor dit jaar staan er al weer mooie projecten op stapel. We kunnen merken dat het bouwvolume landelijk gezien weer toeneemt, al blijft onze eigen regio enigszins achter. Projecten die een aantal jaren in de koelkast zaten, komen nu toch in uitvoering. We zijn positief gestemd voor de toekomst.” 12 BOUWEN IN HET OOSTEN
Rikkert Afbouw Decathlon Alle disciplines Rikkert Afbouw aanwezig bij Rokade project In Apeldoorn is een belangrijke rol weggelegd voor Rikkert Afbouwgroep uit Enter. Directeur Arjen Jansen merkt onder andere op dat alle drie vakgebieden binnen de Rikkert Afbouwgroep betrokken zijn bij het Rokade project. “Ter Steege is al jaren een vaste opdrachtgever voor de Rikkert Afbouwgroep. We hebben al veel projecten gerealiseerd waar zij hoofdaannemer waren. Dit appartementencomplex aan de Loolaan te Apeldoorn is al in vroeg stadium in opdracht verkregen bij Rikkert Afbouwgroep. De opdracht omvat een totaalpakket waarbij alle disciplines van de Rikkert Afbouwgroep aan de orde komen. Gestart met het lijmwerk en het metselwerk bestaat de opdracht voor de afbouw uit de binnenwanden, de afwerkvloeren, het stukadoorswerk en het tegelwerk. Last but not least wordt de vloerbedekking gelegd in de algemene ruimtes, waarmee dus alle bedrijfsonderdelen van de Rikkert Afbouwgroep hun steentje mogen bijdragen.” Gevraagd naar zijn mening over het project, antwoordt Jansen: Rokade is een schitterend project waar een ervaren uitvoeringsteam de bouw organiseert. Het afwerkingsniveau is zeer hoog, maar door de gedegen voorbereiding van alle partijen goed haalbaar. Zoals gezegd richt Rikkert Afbouwgroep BV zich op drie bedrijfsonderdelen, te weten: afbouw, metselwerk en stoffering. Jansen: “De afbouw omvat het gehele pakket van binnenwanden, afwerkvloeren, stuc- en tegelwerk en is vooral actief in de woningbouw. Het vakgebied metselwerk bestaat uit lijmwerk, steigerwerk, metselwerk en voegwerk. De stofferingstak richt zich op allerlei soorten vloerafwerkingen op voornamelijk projectmatig gebied ten behoeve van zorg, scholen en kantoren. Onze clientèle bestaat uit nagenoeg alleen professionele partijen zoals bouwbedrijven, beleggers en overige zakelijke opdrachtgevers. Met circa 150 werknemers op de loonlijst en tenminste eenzelfde aantal in de flexibele schil wordt een omzet van ruim dertig miljoen gerealiseerd. De vooruitzichten voor de komende tijd zijn goed, al plaats ik wel enige kanttekeningen. Vooral de woningbouw in het midden van Nederland lijkt wat overspannen trekjes te vertonen in relatie tot de aanwezige capaciteit in de markt. Tekort aan vakmensen is al degelijk aan de orde en zal de markt de komende tijd bepalen. “ Rikkert Afbouwgroep Rikkert Afbouwgroep is ontstaan vanuit verschillende bedrijven die in 2002 hun krachten hebben gebundeld onder deze naam. Nadien zijn nog een aantal bedrijven overgenomen die in de jaren daaropvolgend alle zijn geïntegreerd binnen de groep. Het bedrijf kenmerkt zich door een no-nonsens mentaliteit en als een energieke organisatie. Vanuit de hoofdvestiging in Enter en de nevenvestigingen in Groningen en Leeuwarden wordt het werkgebied in voornamelijk Noord-, Oost- en Midden Nederland bestiert. BOUWEN IN HET OOSTEN 13
Gerald Janssen Decathlon Gerald Janssen: “Wij zoeken graag de uitdagingen” Eigenaar Gerald Janssen is jarenlang werkzaam geweest als schilder, planner, calculator, werkvoorbereider en uiteindelijk als directeur bij een gerenommeerd, middelgroot schildersbedrijf in Rijssen. In 2014 is er met al deze ervaring een eigen onderneming opgericht. Sinds de oprichting is Gerald Janssen BV gegroeid van een klein schildersbedrijf naar een onderneming waar particuliere en zakelijke klanten terecht kunnen. Omdat het bedrijf volledig zelfstandig kan opereren heeft het de flexibiliteit welke in de huidige markt van belang is. Gerald Janssen is eind 2016 mede-eigenaar geworden van Thuisin Rijssen BV, totaalleverancier in woninginrichting en is WIJ-Rijssen BV opgericht, een groothandel in verf en toebehoren. Hierdoor kan het schildersbedrijf verder groeien naar een totaalleverancier en totale woningen projectinrichting. De organisatie is voornamelijk werkzaam op de zakelijke markt, in een bouwstad als Rijssen betekent dit een nauwe samenwerking met aannemers, bouw- en klusbedrijven. Door de overname van Thuisin Rijssen BV weet ook de particuliere markt gebruik te maken van de vakschilders van Gerald Janssen BV. Met een totaalgroep van zo’n 45 vakschilders, glaszetters, behangers en specialisten op gebied van woninginrichting voldoet het bedrijf aan de wensen die de markt nu vraagt. De Rokade Ter Steege Bouw Vastgoed BV is al vanaf de oprichting een vaste partner waardoor de kwaliteit die afgeleverd wordt binnen haar dochterondernemingen niet onopgemerkt bleef. Ondertussen werkt Gerald Janssen BV samen met alle onderdelen van de Ter Steege Groep en zijn het geen onbekenden meer van elkaar. Het contact over De Rokade is te herleiden aan deze relatie. De Rijssense specialisten is gevraagd om het gehele schilderwerk te voorzien voor de 39 appartementen. Hieronder valt het complete pakket aan binnen- en buitenschilderwerk, waaronder ook het keimwerk. Ook het plaatsen van beglazing wordt door Gerald Janssen BV uitgevoerd. Zoals eerder genoemd is ook hier sprake van diverse werkzaamheden die allen onder één pakket vallen. Ter Steege Bouw Vastgoed BV en al haar dochterondernemingen kennen een hoge mate van kwaliteit in de afwerking. Ook in dit project is niet gekozen voor de makkelijkste weg maar juist voor een aanvulling op de bestaande architectuur van Apeldoorn, zeker gezien de prachtige locatie. Gerald Janssen BV juicht dit alleen maar toe. “Als schilder zoek je graag de uitdagingen die dit soort projecten bieden. Door de hoge mate van afwerking waarvoor de architect gekozen heeft moet je hier als schilder in mee, de juiste mensen en de juiste materialen samenbrengen is van groot belang”, aldus directeur eigenaar Gerald Janssen. “Dat geldt bijvoorbeeld ook voor het keimwerk dat in ieder project “een vak apart” is. Alleen door het gebruik van de juiste materialen en kennis van de leveranciers kan dit een succes worden. Wij werken intensief samen met onze leveranciers en ook dit plan is opgesteld met de vakkennis van de schilder en de productkennis van de leverancier.” Druk jaar 2017 lijkt een druk jaar te worden. Janssen: “De bouwwereld krabbelt op na de crisis en dit levert voor alle toeleveranciers volle orderportefeuilles op. Helaas betekent dit ook dat in de krappe markt van schilders er een tekort aan vakkundig personeel lijkt te ontstaan. Ik hoop dat dit door de opleidingen onderkend wordt, zodat in de toekomst de talenten weer beschikbaar komen.” BOUWEN IN HET OOSTEN 15
Bouwinvest Veel interesse voor De Rokade Vastgoed vermogensbeheerder Bouwinvest verwacht dat de belangstelling voor De Rokade ruim voldoende zal zijn om de huurappartementen binnen niet al te lange termijn te verhuren. Ontwikkelingsmanager Martin Otten: “De oplevering zal in de loop van het voorjaar plaatsvinden. We hebben onlangs een eerste informatiebijeenkomst gehouden waar de plannen enthousiast zijn ontvangen. Overigens was er vanaf het moment van de eerste planvorming al interesse vanuit de markt. Dat was ongeveer twee jaar geleden. Toen zijn bouwbedrijf Ter Steege en Bouwinvest met elkaar in gesprek geraakt over het project. De contouren van het gebouw waren toen al duidelijk. Wél vonden we de grootte van de wooneenheden aan de forse kant. In goed overleg en in nauwe samenwerking zijn we tot een definitief ontwerp gekomen waar beide partijen goed mee konden leven. De locatie aan de Loolaan is “wereldberoemd in Nederland.” Het wordt een prachtig pand. We geloven er in. We verwachten met name interesse van oudere stellen waarvan de kinderen het huis uit zijn. De appartementen zijn uitgerust met veel comfort. Er is gekozen voor een hoge kwaliteit op het gebied van sanitair, keuken en afwerking. Er zijn parkeerplaatsen gecreëerd, kortom niets staat meer in de weg voor een succesvolle verhuur.”
Winselaar Steigers Decathlon Winselaar Steigers maakt snelle groei door Ruim drie jaar geleden raakte Henry Winselaar door de aanhoudende crisis in de bouw zijn baan kwijt, na jarenlang als uitvoerder in loondienst te hebben gewerkt. Dat was bepaald geen reden om moedeloos af te wachten op wat eventueel zou komen. “Ik besloot vrijwel direct om als ZZP-er aan de slag te gaan en zelf de hamer weer op te nemen”, vertelt Winselaar. “Mijn klantenkring die ik in een reeks van jaren had opgebouwd, geloofden in me en gingen voor een belangrijk deel mee. Vorig jaar oktober diende zich een uitdaging aan. Ik kon het materieel van een bedrijf overnemen. Samen met mijn echtgenote Monique besloot ik om daadwerkelijk door te pakken. In de twee maanden daarna hebben we beiden bergen werk verzet en in februari is Winselaar Steigers B.V. opgestart. We runnen het bedrijf samen. Per 1 oktober jongstleden zijn we officieel gevestigd in Enter; een regio waar van oudsher veel klanten van mij zitten. Ons bedrijf kan een totaalplaatje aanbieden aan opdrachtgevers. Dan hebben we het over demontage, montage en verhuur van steigers, maar ook kunnen we bouwliften leveren en desgewenst steigers geheel inpakken. Voor het transport maken we gebruik van de diensten van een vaste transporteur. Op dit moment werken we met twee vaste medewerkers een aantal ZZP-ers. In piekdruktes kunnen we opschalen tot 25 mensen. We zijn dus best wel flexibel. In de praktijk werken we door heel Nederland. Dit jaar hebben we ook al enkele opdrachten in Duitsland uitgevoerd.” Goede relatie “Het werk aan De Rokade is mede te danken aan de goede relaties die ik heb met de mensen van de aannemer. Ik werkte zo af en toe al voor Ter Steege en zo werd ook deze opdracht aan mij voorgelegd. In Apeldoorn omvat de klus monteren, demonteren, netten hangen en het plaatsen van regenkappen op de steigers. Er is in totaal zo’n 2700 vierkante meter Tube Lock gemonteerd. De Rokade is voor ons een mooi project. Andere betrokken partijen staan open voor advies van ons en omgekeerd uiteraard ook. De bouw is goed georganiseerd. Met uitvoerder Bert Blauw kunnen we lezen en schrijven. Veiligheid staat altijd voorop, zoals het hoort. Onze steigerbouwers waren goed te spreken over het project.” Positief Henry Winselaar is positief gestemd voor het jaar 2017. “We hebben al behoorlijk veel werk in voorraad, mede omdat er twee doorlopende projecten zijn die in ieder geval tot april duren. De kleinere werken lopen eigenlijk altijd wel door. Al ons materieel is verhuurd. We huren eigenlijk constant in en de druk ligt soms behoorlijk hoog. Er is sprake van piekdrukte en dat al zo vroeg in het jaar. De verwachting is dat er binnen onze bedrijfstak het nodige gaat veranderen. Elke steigerbouwer zal zich opnieuw moeten certificeren en dat geldt dus ook voor ons. De aangepaste regelgeving zal de nodige impact hebben. Daarvan zijn wij overtuigd.” BOUWEN IN HET OOSTEN 17
Ter Steege Decathlon De Rokade houdt de eer van de Loolaan hoog De Rokade is een schoolvoorbeeld van het werkgebied waarbinnen Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn B.V. zich thuis voelt. Andries Tolman, Hoofd Vastgoedontwikkeling licht toe: “ Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn B.V. is een zogenaamde bouwende ontwikkelaar. Het grootste deel van onze portefeuille is dan ook gevuld met opdrachten van de eigen ontwikkelafdeling. Opdrachten voor de realisatie van grondgebonden en gestapelde woningbouw in zowel de koop- als vrije huursector. Hierbij wordt regelmatig samengewerkt met particuliere en institutionele beleggers. Naast woningbouw realiseert Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn B.V. ook projecten in de zorg en utiliteit. De locatie aan de Loolaan in Apeldoorn is in 2006 voor eigen rekening en risico aangekocht met als doel hier luxe koopappartementen te realiseren. Door de crisis was de vraag hiernaar echter weggevallen. De vraag naar vrije sector huurappartementen is de laatste jaren echter explosief gegroeid waardoor begin 2015 contact is gezocht met Bouwinvest. Enerzijds is dit positief, maar anderzijds brengt dit ook risico’s met zich mee. Prijzen stijgen, levertijden nemen toe en goed personeel zal steeds moeilijker gevonden kunnen worden. Desondanks is het erg fijn dat dit soort luxe problemen ontstaan na zeven zware jaren. Karakteristiek pand Projectleider Gertjan Teussink licht op verzoek de technische keuzes van De Rokade toe. “Het project De Nieuwe Kroon III, BOUWEN IN HET OOSTEN 19
Ter Steege De Rokade bestaat uit 39 appartementen met een gemiddeld gebruiksoppervlak van 97 m2 onderkelderd en heeft een totaal oppervlak van 865 m2 . Het gebouw is geheel . In deze kelder bevinden zich de bergingen voor de huurders en zijn er twee riante fietskelders. De buitenwanden van de kelder zijn in het werk gestort. De binnenwanden zijn opgebouwd van kalkzandsteen elementen gelijk als het opgaande casco. De vloeren zijn uitgevoerd met breedplaatvloeren, waarvan er ca. 5500 m2 is verwerkt. Onze piekbelasting ligt in maart. In deze fase zijn we nog bezig met het sluiten van de gevels en is de afbouw al van start gegaan. Het is een karakteristiek pand met bijzondere details. Deze zijn te zien bij de hoofdentree en de bovenliggende balkons. De hoofdentree krijgt zijn body door het toepassen van zuilen en balusters van Haddonstone. Over Ter Steege “Ter Steege Bouw Vastgoed Apeldoorn is ontstaan door de overname van de Veluwse Bouwonderneming in 2007 door de Ter Steege Groep. Hiermee werd zij onderdeel van een familiebedrijf dat gedurende de afgelopen 100 jaar uitgegroeid is tot een groep van zelfstandig opererende bedrijven, onderverdeeld in de divisies: Bouw Vastgoed, Handel en Industrie. Ter Steege is een zeer solide en financieel stabiel familiebedrijf dat klantgerichtheid en kwaliteitsbesef hoog in het vaandel heeft. De divisie Bouw met naast Apeldoorn vestigingen in Rijssen, Hardenberg en Tiel is een totaalaanbieder die haar opdrachtgevers van dienst kan zijn bij ontwikkeling, financiering, realisatie, beheer en onderhoud. Door onze integrale kennis is Ter Steege in staat om van begin tot eind mee te denken met het vraagstuk van de opdrachtgever. Wil een opdrachtgever op onderdelen gebruik maken van onze expertise, dan kan dat uiteraard ook. Met de kernwaarden Betrouwbaar, Betrokken en Bekwaam wil Ter Steege een partner zijn, die afspraken nakomt en handelt vanuit respect voor de ander en de omgeving. Conform het Fundament van Ter Steege Groep handelt Ter Steege open, transparant en integer en streeft Ter Steege naar een prettige, persoonlijke en langdurige relatie met onze klanten.” BOUWEN IN HET OOSTEN 21
Ter Steege De gevel wordt in drie verschillende manieren uitgevoerd. De plint en een gedeelte bij de entree worden gestuct. De sprong in de voor- en achtergevel worden gekeimd en het overige opgaande werk is schoon metselwerk. Boven de kozijnen wordt hanenkam metselwerk toegepast waarin een sluitsteen is opgenomen. De goot wordt voorzien van gedetailleerde getimmerde sierlijsten welke exact overeenkomen met de randen van de prefab balkons. Kortom een pand wat de eer van de Loolaan hoog houdt. Aangezien het pand uit eigen ontwikkeling tot stand is gekomen heeft Ter Steege Bouw Vastgoed samengewerkt met de architect om zo tot een goed ontwerp te komen. Gaandeweg het project zijn nog kleine details aangepast voor een beter eindresultaat. Deze zijn allen in samenwerking met de architect besproken om geen inbreuk te doen in het optisch ontwerp. De bouw loopt vooralsnog zeer voorspoedig. Als projectteam hebben we veel overleg waardoor valkuilen en risicopunten vroegtijdig met elkaar worden besproken en uitgewerkt. Samen met onze onderaannemers en leveranciers hebben we een transparante samenwerking waar we elkaar ondersteunen in het behalen van het beste resultaat.” Appartementencomplex De Rokade Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij de realisatie van appartementencomplex De Rokade te Apeldoorn; Opdrachtgever: Bouwinvest, Amsterdam. Hoofdaannemer: Ter Steege Bouw Vastgoed, Apeldoorn; Architect: Friso Woudstra Architecten BNA, Vorden; Constructeur: Aveco de Bondt, Holten; Nuts- en aansluitingen: Liander; Water: Vitens; CAI: KPN; Media: Volker Wessels; Uitzetten: Ter Steege Bouw Vastgoed, Apeldoorn; Grondwerk, buitenriolering, drainage, beplanting, terreininrichting: Sweco, Arnhem: Steigermaterieel: TS Materieel, Rijssen; Montage steiger: Winselaar Steigers, Wierden; Steigertekeningen en berekeningen: Vogels, Helmond; Afvalcontainers: Ten Brinke Rijssen, Houten; Bouwplaats – schoonmaak keten: Voortman Schoonmaak, Rijssen; Bouwplaaats beveiliging: VPSitex, Den Haag; Beton, wapeningsstaal, Monoliet keldervloer + wanden: Augustinus, Ochten; Vloeivloer: Faber beton,Zoeterwoude; Kalkzandstenen wanden: Calduran: Hardewijk; Kalkzandsteen V-blokken kelder, Gevelstenen, spouwisolatie: Raab Karcher,Apeldoorn; Lijmwerk kalkzandsteen, metselwerk onderaann.: Rikkert, Enter; Metselmortel: Bruil, Ede; Gevellat., geveldr. En BW-steun: Vebo Staal BV, Bunschoten; gas-beton binnenwanden, lijmwerk kalkzandsteen, metselwerk onderaann.: Rikkert, Enter; Prefab schoorstenen: Likusto, Rijssen; Liftput/pompput: Martens prefab beton, Oosterhout; Breedplaatvloeren: Orion Beton BV., Enschede; Prefab balkons, galerijen, trappen: Multicom BV, Kampen; Prefab betondorpels + spekbanden: Jannink beton, Hoge Hexel; Hanekammen: Röben Nederland, Hardenberg; Prefab kap: Witzand bouwmaterialen BV, Vriezenveen; Prefab kap montage: Tifa Huiskes, Tubbergen; Gevelbetimmeringen: Ter Steege Bouw Vastgoed, Apeldoorn; Staalconstructie: W & K metaalbewerking: Rijssen; buitenkozijnen, binnenkozijnen incl H&S-werk, beglazing en Duco toproosters: Westerveld en Nederlof, Breedenbroek; Stalen binnenkozijnen + deuren: Svedex, Varsseveld; Hang en sluitwerk binnen, deurdrangers en cilinders: Mastermate, Apeldoorn; Dakpannen legger: B & B totaaldak Bv, Rijssen; Stucadoorswerk, tegelwerk, cementdekvloeren + anhydriet: Rikkert, Enter; Briefkasten en belpaneel; BBK, Ede; Keukens: Bribus Keukens, Dinxperlo; Sanitair, WTB en E-installaties: Installatiebedrijf G. van Dam, Rijssen; Vloer-bedekkingen: Rikkert/Abeln stoffering BV., Almelo; Liftinstallatie: Schindler Liften, Den Haag. 22 BOUWEN IN HET OOSTEN
Multicom Decathlon Multicom verwacht sterke groei Multicom uit Kampen, gestart door Alex Vlietmanen Adrie Marsman in 2000, is gespecialiseerd in prefab betonproducten. De werkzaamheden omvatten het verzorgen van de planning, engineering, productie en levering van deze producten. Dit alles vindt plaats vanuit één centraal punt. Directeur Alex Vlietman: ‘Hierdoor hebben onze afnemers altijd slecht één aanspreekpunt hebben voor alle producten. Dit wordt door onze klanten als groot voordeel gezien. Dat geldt eveneens voor het kunnen combineren van verschillende betonproducten en het advies hierover dat voor dat ene speciale project het meest geschikt en economisch het beste is. Dit advies is onafhankelijk en objectief, zonder de nadruk te leggen op de producten van welke fabriek dan ook. In 2007 hebben we het zusterbedrijf A&A opgericht dat een aantal van deze producten in eigen beheer produceert. Een betonfabriek die met de kwaliteitskeurmerken KIWA en CE zijn producten maakt, zoals prefab balkons, galerijen, trappen, bordessen, kolommen , etc. Inmiddels zijn wij adviseur/co-maker van diverse aannemers, waaronder de Ter Steege Bouwgroep. Onze adviezen volgen meestal voor de uitwerking van de projecten, waardoor de optimale samenstelling voor de engineering wordt bepaald, wat zowel financieel als kwalitatief ten goede komt aan de uitvoering van de projecten. De grootste doelgroepen voor ons zijn dus ook de uitvoerende partijen en dat zijn de aannemingsbedrijven. De bedrijven Multicom en A&A gezamenlijk hebben momenteel vijftien medewerkers. Een aantal dat tijdens de crisisjaren slonk en nu weer groeiende is”, aldus Vlietman. Hechte samenwerking Volgens Vlietman is met Ter Steege al jarenlang een hechte samenwerking opgebouwd op het gebied van advisering en levering van betonproducten. “Ook bij dit project zijn wij vanaf het begin betrokken geweest. Wij hebben BOUWEN IN HET OOSTEN 23
Multicom de prefab betonnen balkons , trappen en wanden geproduceerd en geleverd. In totaal circa 400 m2 aan oppervlak. Door de goede en vakbekwame afstemming tussen Sterke groei verwacht De huidige markt is gespannen door de grote achterstanden in woningen en woon-zorg capaciteit; ontstaan door de crisisjaren, vertelt Voor de periode daarna is het de verwachting dat deze toename eerst stabiel zal blijven waarna het iets zal afnemen. De vraag zal dan weer in evenwicht komen met het Ter Steege en Multicom is het project onder ideale omstandigheden, zowel bij Multicom als ook bij A&A, gerealiseerd. Gebaseerd op onze werkzaamheden sprong er één aspect uit, namelijk de detaillering van de balkons. Vooral de voorrand was een uitdaging om technisch en kwalitatief te realiseren. Al met al een heel mooi detail waaraan veel tijd besteed is om het architectonische aspect ook technisch uitvoerbaar te krijgen.” Vlietman. “ De vraag naar zorginstellingen neemt enorm toe door de transitie van de zorg van overheid naar de gemeenten. Dit zorgt voor een aanzienlijke toename in volume de komende tijd. Door de achterstanden verwachten wij de komende tijd een sterke toename van productie, een stijging van ongeveer twintig procent ten opzichte van vorig jaar. aanbod. We zien een grote toename in samenwerkingsverbanden ( co-makers). Er wordt steeds vaker met vaste relaties gewerkt, wat zowel de continuïteit alsook de kwaliteit bevordert. Samen met innovaties zoals BIM en lean bouwen wordt het bouwen steeds efficiënter. Dat geeft vertrouwen voor alle bouwgerelateerde ondernemingen voor de toekomst.” 24 BOUWEN IN HET OOSTEN
Westerveld & Nederlof Decathlon Westerveld & Nederlof plukt vruchten van ketensamenwerking Al bijna 75 jaar staat Westerveld & Nederlof uit Breedenbroek bekend als dé expert op het gebied van kwalitatief timmerwerk. Samen met Weneko Kunststoff en behoort het bedrijf volgens verkoopmedewerker Maarten Zwienink tot een van de grootste producenten van houten kozijnen, kunststof kozijnen en gevelelementen in Nederland. Het familiebedrijf zet zijn hoogwaardige technische kennis en jarenlange ervaring graag in op basis van Co-makership. Pro-actief, afgestemd op een op maat gemaakt kwaliteitsproduct. Momenteel zijn er circa 140 mensen werkzaam voor het bedrijf. Zwienink: “Ons werkgebied bestaat in principe uit heel Nederland maar we zijn veel te vinden in de nieuwbouw groeilocaties zoals onder andere in Nijmegen/Lent, Utrecht en Amsterdam. De aannemers waar wij voor werken zijn de grote en middelgrote partijen. Wij hechten veel waarde aan orte lijnen en stimuleren de eigen verantwoordelijkheid van de werknemer. Zelden werken we maar één keer voor een opdrachtgever en we staan bekend als een prettige partij in de omgang die datgene nakomt wat hij zegt en niet voor zijn verantwoordelijkheid wegloopt. Nieuwe opdrachtgever Ter Steege was ons als aannemer, behalve van naam, niet bekend. Maar soms wordt je als relatie meegenomen van bedrijf naar bedrijf en dat is ook hier het geval geweest. Het compleet doorlopen traject is van beide zijden als prettig ervaren en inmiddels lopen er meerdere offertes die tot mooie opdracht gaan leiden. Wij draaien onze hand niet om voor 240 appartementen of 300 woningen maar deze 39 appartementen behoren ondanks het geringe aantal appartementen toch tot onze groter projecten. Dit project echter, zoals wij gewend zijn van de ontwerpen van Friso Woudstra Architecten, bevat alle onderdelen die het tot een mooi maar gecompliceerd project maken. Seriematige kozijnen zijn in dit project onderverdeeld in kozijnen met en zonder geluidswerende beglazing, suskasten en dubbele Dit jaar vieren wij ons 75 jarig bestaan met een groots feest, meerdere open dagen voor oud medewerkers, scholen en iedereen die geinteresseerd is wat wij allemaal kunnen. BOUWEN IN HET OOSTEN 25
Westerveld & Nederlof kaderdichting maar ook kozijnen met zonwerende beglazing. Alle 294 buitenkozijnen zijn af fabriek voorzien van een aflaklaag, beglazing, opplakroeden en weldorpelsen weldorpels op de ramen. Er zijn 194 deuren opgenomen, draaikiepdeuren en “normale” deuren waarbij samen zorgvuldig naar de toepassing en functie van de deur is gekeken.Wij zijn bekend met de karakteristieke ontwerpen van Friso Woudst. Deze ontwerpen vragen meer van een timmerbedrijf dan een gemiddeld woningbouwproject. Het trok onze aandacht omdat er een redelijke mate van seriematigheid in de gevel zat.” Expertise meegenomen “Ter Steege heeft onze expertise meegenomen in tal van facetten en getracht zoveel mogelijk van onze voorstellen mee te nemen. Sommige aanpassingen waren noodzakelijk om het product vloeiend door ons proces te laten verlopen zoals eenheid in de rekopbouw. Andere zaken zoals de afwijkende afschuiningen van ramen en roeden hebben we gehandhaafd. In zo’n proces is het belangrijk met elkaar mee te “veren”, niet op je strepen te staan en elkaar helpen om tot een gezamenlijk eindproduct te komen. Dit project heeft zowel in de werkvoorbereiding als in de productie prima gelopen. Het project zou in basis uitgevoerd worden als een bi-color project. Dat wil zeggen dat de buiten en binnenzijde van de ramen, deuren en kozijnen niet in dezelfde kleur gespoten worden. Wanneer je zoals Ter Steege wel graag een afgelakt product wilt en dus in principe dus geen schilder meer op het werk verwacht, moeten onze producten in twee kleuren gelakt worden. Dit zou een omvangrijke klus worden waar onze productie normaliter niet op is ingericht. Het laten vervallen van deze optie was voor ons dan ook een meevaller.” Samenwerken Gevraagd naar zijn mening over de huidige markt vertelt Zwienink: “Allereerst mogen we trots zijn op de wijze waarop we in crisistijd als producent het hoofd boven water hebben kunnen houden. Daar waar menig toeleverancier haar deuren heeft moeten sluiten, zijn wij er uiteindelijk sterker uit gekomen. We hebben de afgelopen vijf jaar fors ingezet op partnership en ketensamenwerking. En daar plukken we nu duidelijk de vruchten van. Het aantal partijen waar we voor werken is afgenomen en het aantal projecten en de grootte hiervan is toegenomen. Onze gezamenlijke omzet is inmiddels meer dan 30 miljoen euro en langdurige partnercontracten liggen hier grotendeels aan ten grondslag. Onze opdrachtgevers willen met hetzelfde team van bedrijven woningen realiseren die gebouwd worden volgens een standaard detaillering. In een team is, behalve de gebruikelijke partijen als een metselaar, casco-leverancier, W- en E installateur, dus ook een kozijnen-leverancier opgenomen. Deze samenwerking maakt het bouwproces efficiënter. Engineering en tekenwerk kan sneller verlopen door repetitie, en de planning kan strakker worden georganiseerd door de opgedane ervaring. Voor elke productgroep zoekt de aannemer vaak twee partijen, zodat er altijd een capaciteitsreserve is. In deze opzet is transparantie het sleutelwoord; er kan open onderhandeld worden over de begroting en de partijen gunnen elkaar een marge. De laagste prijs is niet meer het beslissende criterium zoals dat zo vaak het geval was. Deze vorm van samenwerking legt ons ook bepaalde verplichtingen op, aannemers melden ruim van te voren hun projecten aan en wij reserveren dan capaciteit ook al is er geen 100% zekerheid dat het project doorgang vindt.” 26 BOUWEN IN HET OOSTEN
Jan Steggink (44) is geboren en getogen in het Twentse Reutum. Samen met zijn echtgenote Maaike, drie zoons en dochter vormt hij een gelukkig gezin. Tien jaar geleden startte hij zijn eigen onderneming; Stegginkinfra Projectmanagement en Advies. Hij woont en werkt op het erf van een oud boerderijtje. Eigenhandig heeft hij de woning omgebouwd tot een warm onderkomen. En daar waar vroeger het vee aan de ketting stond herrezen kantoren en een wegenbouwlaboratorium. Zijn privé- en zakelijke leven lopen compleet door elkaar. Dikwijls ervaart hij dat als fantastisch, Soms is het iets minder, want er is altijd volk om het huis, maar zo ging dat vroeger ook: een vorm van mantelzorg, met mekaar en veur mekaar. “Beurs 2.0” De wereld om ons heen verandert continu, de sector genaamd infra, daarmee ook. Om als ondernemer succesvol te zijn en blijven, moet je in staat zijn om doelmatig op deze veranderingen in te spelen. “It’s not the strongest of species that survive, nor the most intelligent, but the one most adaptable to change”. Je beschikt over de juiste vaardigen wanneer je kunt anticiperen op deze verplaatsingen in de branche. Producten worden anders aangeboden, digitalisatie speelt hierbij de hoofdrol. Maar ook marketing komt steeds vaker om de hoek kijken. Offertes zien er anders uit, digitaler en actiever. Maar ook het visueel maken van video’s, animaties en afbeeldingen voeren de boventoon. Keuzes Veel valt en staat met het maken van keuzes. Het proces dat keuzes maken heet, kies je niet bewust, het is er ‘gewoon’. Je kiest er ook niet voor om het altijd druk te hebben, om te kiezen voor je gevoel of emoties. Dat wordt voor een groot deel bepaalt door passieve keuzes of sociale normen. Ik heb hier eens dieper over nagedacht, wij kiezen als mens gedachteloos voor het ‘meer en meer’, zonder over de gevolgen na te denken. Wat gebeurt er allemaal (of niet) als je keuzes maakt? Als je hier niet bewust van bent, zijn veel beslissingen gebaseerd op ‘wel-of-niet-keuzes’, waar het antwoord maar al te vaak “ja” luidt. Met als gevolg nog meer drukte, of onszelf verplichten om dingen te doen waar we niet écht achter staan. Aandacht Aandacht voor de klanten wordt tegenwoordig op een andere manier ingevuld. Wij hebben er dit jaar bewust voor gekozen om niet actief op de Infra Relatiedagen in Hardenberg te staan. Na drie jaar in hal 1 op stand 119, lopen we dit jaar als bezoeker rond op de beurs. Maar waarom deze keuze? Ik werd als persoon, en dus als bedrijf Stegginkinfra, moe van de beurs-stress; het inrichten van de stand, welke giveaways dit jaar, welke gadgets vinden mensen mooi, wat is trendy, wat is mooi. Ik zie het als de Hello Goodbye momenten, heel veel gesprekken, maar niet echt kunnen luisteren naar wat er wordt gezegd. Het zijn de korte gesprekken die de boventoon voeren: ‘nog druk?’ ‘mag niet klagen’ ‘ja, loopt mooi’ ‘recessie hè’ ‘markt trekt wel iets aan, wordt wel iets beter’ ‘nog wel veel honger op de markt, maar ja.. de infra loop altijd achter de bouw aan’ Het pleasen en teasen gedrag. Ik heb bewust gekozen er dit jaar niet aan mee te doen. Stegginkinfra benadert dit jaar haar warme klanten, één-op-één gesprekken met de mensen waar wij mee samenwerken. Kennen we onze opdrachtgever eigenlijk wel, en vice versa? Wij benaderen onze klanten door de ABC-formule: Aandacht, Een nieuw gezicht, een nieuwe visie. Het komende jaar zal Jan Steggink onder het motto “Aj d’r bint moj d’r ok wea’n” de lezer verrassen met zijn kijk op het (bedrijfs)leven. Betrokkenheid en Communicatie. We moeten organisaties veel meer gaan zien als een mens. Mensen hebben aandacht nodig, daarvan gaan ze groeien en presteren ze beter. Wij willen u graag die aandacht geven. Eind 2016 hebben we onze klanten uitgenodigd op ons werkerf in Reutum. Onze eigen beurs: de Beurs 2.0. Waar mensen warm worden ontvangen en ze aandacht krijgen, waar ambachtelijke lekkernijen klaar staan, waar ze een kerstboom meekrijgen van ons. Begin 2017 zijn we het jaar gezond begonnen met de fruitmanden met daarin de arbeidsvitamines voor het nieuwe jaar. Persoonlijk door ons langs gebracht. Aandacht is het mooiste compliment dat je iemand kunt geven. COLUMN
LetTec Solutions LedTec Solutions No nonsens in LEDland Koos Lemstra uit Sneek is een kleurrijke ondernemer. Een kleine zeven jaar geleden verkocht hij zijn succesvolle Lemstra Groep, speler in de technische uitzendbranche, om zijn dromen na te jagen in Latijns Amerika, om precies te zijn in Brazilië. Met een partner was hij actief in de onroerend goed wereld. Hij werd gegrepen door de enorme energieverspilling die het land kenmerkt. Lemstra: “Brazilië kent in bepaalde periodes van het jaar een gemiddelde temperatuur van veertig graden Celsius en een gemiddelde luchtvochtigheid van boven de negentig procent. Energiebedrijven kennen een zeer grillig beleid daar. Soms werden prijzen verhoogd met tientallen procenten. Mensen in Nederland klagen vaak over van alles en nog wat, maar geloof mij: het is hier gewoon Disneyworld vergeleken met Latijns Amerika. Samen met mijn zakenpartner ben ik me gaan oriënteren op energiebesparing om minder overgeleverd te zijn aan grillen van energieleveranciers. Om het kort samen te vatten: even later realiseerden we met LeDTeC ( waarbij TeC staat voor Techniek en Consultancy, red.) ons eerste grote project. LED verlichting in het Porto Diaz ziekenhuis in Belem. Toen ik twee jaar geleden terugkeerde naar Nederland heb ik de draad hier opgepakt. Ook in ons land hebben we nog een wereld te winnen. Denk alleen maar aan de klimaatdoelen die we ons in Parijs gesteld hebben. Omdat zaken doen in Brazilië en Nederland nogal verschilt hebben we onze werkwijze aangepast en een dosis Hollandse nuchterheid toegevoegd aan de kwalitatief reeds goede verlichting. In de praktijk komt het erop neer dat we voor een potentiele opdrachtgever een scan maken van zijn huidige energieverbruik op verlichtingsgebied. Daarna volgt een investeringsvoorstel vergezeld met een terugverdientermijn. In het gunstigste geval zal dat na ruim een jaar zijn, maar meestal begin het verdienen na twee jaar. Zo’n overzicht bestaat uit een A4-tje met een duidelijke, heldere uitleg. Verwacht geen uitgebreide rapportages en zwaar geformuleerde onderbouwingen. Opdrachtgevers willen maar een paar dingen weten. Wat is de investering en wat levert 30 BOUWEN IN HET OOSTEN
LedTec Solutions Decathlon het op qua besparing en milieuwinst? We hanteren korte lijnen. Opdrachtgevers hebben met mij en met projectleider Chato Dijkhuis te maken. We zijn direct aanspreekbaar.” Voordelen Volgens Koos Lemstra zijn de voordelen van LED verlichting onomstreden. “Men kan direct besparen op elektra kosten, LED heeft een extreem lange levensduur en kent geen infrarode straling, dus geen of zeer weinig warmte afgifte. Alleen daar al bespaar je op het gebied van airconditioning minimaal 0,2% op de kosten. Ook kent LED geen ultraviolette straling, dus geen verkleuring papier, kleding in bijvoorbeeld winkelbedrijven. En bijvoorbeeld wat te denken van de voordelen van het werken bij daglicht? Een autospuiterij hoeft zijn auto’s hoeven niet meer naar buiten te rijden voor de kleurbepaling. Rapporten hebben uitgewezen dat de arbeidsproductiviteit in kantooromgevingen bij een goede verlichting aantoonbaar stijgt. LedTec Solutions (heeft inmiddels diverse projecten gerealiseerd, van een sportschool in Friesland tot slagerij Appie van Uum in Zevenaar. We hopen binnenkort ons gezicht meer te laten zien in Overijssel.” Over LedTec Solutions LedTec Solutions is gevestigd in Sneek en heeft als doelstelling opdrachtgevers te laten verdienen door te besparen met gezondere verlichting. Het bedrijf meldt een no nonsens onderneming te zijn met korte communicatielijnen. LedTec solutions is importeur, bezit een eigen research en development afdeling en is leverancier van kwalitatief hoogwaardige LED verlichting. Doelgroepen zijn onder andere ziekenhuizen, kantoorgebouwen, appartementencomplexen, horeca, winkelbedrijven, woningen, parkeergarages, industriële gebouwen als werkplaatsen, voedingsmiddelenindustrie en aanverwante. BOUWEN IN HET OOSTEN 31
KienhuisHoving informeert Splitsing vergunningplicht voor bouwen Op grond van het wetsvoorstel Invoeringswet Omgevingswet wordt de vergunningplicht voor bouwactiviteiten straks heel anders ingericht. De regeling zoals wij die nu kennen uit de Wabo wijzigt hiermee. De vergunningplicht voor bouwen wordt ‘opgeknipt’. Systeem onder de Wabo Een aanvraag wordt onder de Wabo zowel getoetst aan de technische regels uit het Bouwbesluit 2012 als aan de bouwregels uit het bestemmingsplan, de bouwverordening en welstandseisen die zijn uitgewerkt in de welstandsnota. De combinatie hiervan bepaalt of er een vergunning nodig is. Daardoor kan het zijn dat er alleen om ruimtelijke redenen (bestemmingsplan of welstandstoets) een vergunning nodig is, terwijl er dan ook (onnodig) wordt getoetst aan de technische regels. Of andersom: een vergunning is nodig vanwege de technische regels, terwijl er dan onnodig wordt getoetst aan de ruimtelijke regels. Door de vergunning ‘op te knippen’ in een technische vergunning en een ruimtelijke vergunning, kan voorkomen worden dat er onnodig aan regels wordt getoetst. Opknippen bouwactiviteit onder de Omgevingswet In de nieuwe opzet wordt de vergunning voor de bouwactiviteit ‘opgeknipt’ in een technische vergunning en een vergunning in verband met het omgevingsplan. Het omgevingsplan bevat straks de gemeentelijke regels over de fysieke leefomgeving. Daarin worden ook de bouwregels gebundeld die nu nog in bestemmingsplannen, de bouwverordening en de welstandsvereisten uit de Wabo en Woningwet zijn vastgelegd. De regels voor technische bouwkwaliteit worden in het Besluit bouwwerken leefomgeving opgenomen. Daarin worden ook de bouwactiviteiten aangewezen waarvoor, met het oog op een preventieve toets aan die technische regels, een omgevingsvergunning nodig is. Met de nieuwe opzet wordt per toetsingskader bepaald voor welke activiteit een vergunning nodig is. Betere afstemming mogelijk Het wordt daardoor mogelijk om vergunningsplichtige bouwactiviteiten beter af te stemmen op de regels voor technische bouwkwaliteit en de regels uit het omgevingsplan voor het bouwen. Voor initiatiefnemers betekent dit dat er dan niet meer onnodig wordt getoetst aan het omgevingsplan of aan het Besluit bouwwerken leefomgeving. Dat scheelt in het aanleveren van gegevens. Als voor een bouwplan zowel een technische vergunning als een vergunning vanwege het omgevingsplan nodig is, kan die in één keer worden aangevraagd. De aanvrager kan er ook voor kiezen om de activiteiten na elkaar aan te vragen. Zo kan eerst duidelijkheid worden verkregen of een bouwplan wel voldoet aan het omgevingsplan of dat er ten behoeve van het bouwplan van het omgevingsplan kan worden afgeweken, voordat het bouwplan technisch wordt uitgewerkt, aldus volgt uit de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel. Inwerkingtreding is op dit moment voorzien in het voorjaar van 2019. Tijdens onze relatiedag op 11 april 2017 zullen wij nader ingaan op deze en andere belangrijke voorziene wijzigingen, zodat u weet wat u te wachten staat. Zie voor meer informatie: www.kienhuishoving-academy.nl Chantal van Mil, advocaat Omgevingsrecht en Bestuursrecht. Mail: chantal.vanmil@kienhuishoving.nl , tel.nr. 053-4804776. Deze column is geschreven door: 33
Gasfabriek Deventer Oude gasfabriek Deventer wordt getransformeerd “De geschiedenis moet zichtbaar blijven” De duurzame transformatie van de voormalige gasfabriek aan de Zutphenseweg in Deventer is in volle gang. Op deze bekende locatie in de stad aan de IJssel komt een bierbrouwerij en innovatiecentrum. Samen met het Essentkantoor vormt deze locatie een campus voor grote en kleine ondernemers, onderwijs en overheid. De voormalige gasfabriek werd in de periode 1910 -1912 ontworpen en uitgevoerd als één samenhangend project. Donderdag twee februari vierden opdrachtgever, aannemer en architect samen met tal van vaklieden dat het hoogste punt bereikt was. Door: Jolanda Groothuis Gabriël Bosch 34 BOUWEN IN HET OOSTEN Marc Harmsen Gerrit Zweekhorst
Gasfabriek Deventer Decathlon Het was een gezellig samenzijn. Onder het genot van een goed glas bier –hoe kan het ook anders- en hartige hap werd het hoogste punt gevierd. Tevens werd het Metergebouw opgeleverd. Dit zal worden gehuurd door de Belgische bierbrouwer Duvel. “De sfeer hier is een afspiegeling van de dagelijkse gang van zaken” aldus Gerrit Zweekhorst, projectleider bij Van Norel Bouwgroep. We werken dagelijks, inclusief onderaannemers, met gemiddeld dertig vaklieden aan dit project en ik moet beamen dat de samenwerking vlekkeloos verloopt. In september vond de kick-off plaats, medio april staat de eindoplevering van het laatste pand gepland. Dat gaat lukken.” Rendement Gabriël Bosch is een van de eigenaren van 1618 Vastgoed, een onroerendgoed bedrijf dat hij in 2011 oprichtte met Meindert Pesman. Hun missie is om bestaande gebouwen weer exploitabel te maken. “Van bestaand onroerendgoed iets waardevollers en renderends te maken. De drie bedrijfsgebouwen van het complex van de voormalige gasfabriek aan de Zutphenseweg voldoen aan die eisen. De werkzaamheden zijn in volle gang en krijgen in april onder andere het Nederlandse hoofdkantoor van een Belgische bierbrouwerij en een innovatiecongrescentrum als bestemming. Cortenstaal Het Architecten_Lab uit Deventer heeft de opdracht gekregen plannen uit te werken om een duurzame transformatie tot stand te brengen. Marc Harmsen is een van de architecten binnen het Lab. Hij legt uit: “Om de samenhang van het complex te benadrukken is er gekozen voor een overkoepelend thema voor het ontwerp voor de verschillende aanpassingen. Vanwege de grote verschillen per ingreep is er gekozen om een duidelijk herkenbaar materiaal de verbindende factor te laten zijn: cortenstaal. Met zijn levendige rood-bruin tinten sluiten cortenstaal qua kleur goed aan op het bestaand kleurgebruik, zeker naar mate het gaat verweren en donkerder wordt. Het robuuste karakter Historie gasfabriek Deventer was in 1858 de zesde gemeente in Nederland die een gasfabriek liet bouwen. Rond 1900 kwam er een discussie op gang over de bouw van een nieuwe fabriek. Men had genoeg van de vervuiling door de fabriek die dicht tegen de binnenstad aan lag. In 1910 werd begonnen met de bouw van een nieuw complex aan de Zutphenseweg: een samenhangend geheel van gebouwen met verschillende functies, verbonden door een uitgebreid ondergronds leidingennetwerk, om gas te produceren voor de Deventer bevolking. Voor de aanvoer van kolen vanaf de IJssel werd een kanaal gegraven; daarvan vormt de huidige Gashaven het restant. Het terrein lag in een agrarisch gebied, maar er waren in de buurt wel enkele fabrieken gevestigd: meelfabriek De Hoop met een lang toeleveringskanaal vanaf de IJssel en steenfabriek De Petra. Die fabrieken zijn verdwenen, maar een deel van het kanaal naar de meelfabriek is nog aanwezig. BOUWEN IN HET OOSTEN 35
Gasfabriek Deventer Van Norel Bouwgroep van de cortenstaal platen geeft nog een subtiele historische verwijzing naar de stalen gashouders en het zware werk op de gasfabriek.” Hoge monumentenwaarde De huidige eigenaren zijn duidelijk over hun bedoelingen: “We laten het casco van de gebouwen, die een hoge monumentenwaarde hebben, in hoofdzaak intact. Historische sporen zullen binnen en buiten zoveel mogelijk zichtbaar blijven, ook als ze niet mooi zijn, bijvoorbeeld de verlaging van ramen en de dichtgezette vensters. We gaan niet terug restaureren naar de oorspronkelijke situatie. De geschiedenis van het gebouw moet zichtbaar blijven. Om die reden zullen ook onder andere de tegelwanden in het apparatenGasfabriek te Deventer Onderstaande bedrijven zijn betrokken bij de transformatie van de Gasfabriek te Deventer: Opdrachtgever: Bouwinvest, Amsterdam; Architect: Friso Woudstra architecten, Eibergen;Bouwkundig hoofdaannemer: Van Norel bouwgroep, Epe; Sloop- en grondwerk: Vrielink-Joppe B.V., Joppe; Wapening en betonstorten: Roter wapening & beton B.V., Zeewolde; Steigerbouwer: KPS Steigerbouw B.V., Lelystad; Metselwerk: Van Norel Bouwgroep, Epe; Staalplaatbetonvloeren: JG staalplaatbetonvloeren B.V., Tolkamer; Prefab dakplaten en Velux dakramen; Bouwcenter Filippo Ermelo, Ermelo; Staalconstructie: Tasche Staalbouw B.V., Albergen; Houten buitenkozijnen: Van Norel Bouwgroep, Epe; Aluminium vliesgevels: Aluvo Apeldoorn B.V., Apeldoorn; Hang- en sluitwerk: Voskamp Bouw & Industrie, Almelo; Houten binnendeuren: Bouwcenter Filippo Ermelo, Ermelo; Corten stalen systeembekleding: Ridder Skins For Buildings Zuid B.V., Hoorn; Stalen trappen + stalen binnenpuien: Tasche Stalen Trappen V.O.F., Albergen; Dakdekker en pannenlegger: Pe4kadak Groesbeek; Beglazing: Glas Groep Deventer B.V., Deventer; Kitwerkzaamheden: Den Boon Group kitwerken B.V., Heerde; Dekvloeren: Brons vloerenbedrijf b.v., Hattem; Voorzetwanden: Donec Afbouw B.V., Deventer; Schilderwerk: K.J.Coenen & Zn., Urk. gebouw zichtbaar blijven.” Gabriël Bosch legt uit dat het apparatengebouw dienst gaat doen als innovatiecentrum waar ontmoetingen en evenementen kunnen plaatsvinden en exposities kunnen worden gehouden. “Daarnaast zullen in het souterrain en op de zolder kantoren, spreeken werkkamers worden ingericht. Het pand wordt geheel geïsoleerd, er komt vloerverwarming en aan de achterzijde worden in het dak PV-cellen aangebracht die worden geïntegreerd in de dakpannen. Buiten zal aan de achterkant van het gebouw een loopvlak van roodbruine klinkerbestrating worden aangelegd, dat ook weer een verbinding vormt met dezelfde aanleg bij het Ketelhuis.” De organisatie richt zich op het ontwikkelen, uitvoeren, beheren en onderhouden van bouwprojecten op het gebied van wonen, zorg, werken, recreëren en industrie. Opdrachten komen voort uit design&build, bouwteam en (Europese) aanbestedingen. De markt wordt over de gehele breedte bediend. Van grootschalige utiliteit en projecten met een multifunctioneel karakter tot de particuliere klant voor nieuwbouw, verbouw, restauratie of onderhoud. Van Norel Bouwgroep wil een veelzijdige en flexibele partner zijn en beschikt over gekwalificeerde mensen voor de beste aanpak en uitvoering. BOUWEN IN HET OOSTEN 37
Tasche Staalbouw Twentse passie voor staal in project Sallandse gasfabriek Tasche, een Twents familiebedrijf dat reeds 75 jaar actief is in de staalbouw, stalen trappen en stalinrichting. Door jarenlange inzet en klantgericht werken is Tasche anno 2017 uitgegroeid tot een internationaal opererend middelgroot bedrijf met 55 werknemers dat zich heeft gespecialiseerd in het produceren en monteren van staalconstructies zoals hallen, veestallen, utiliteitsbouw, woningbouw, trappen en balustraden. Tasche werkt samen met diverse aannemers, waaronder bouwkundig hoofdaannemer Van Norel, en bouwconsortia in heel Nederland. Tasche is opgedeeld in drie bedrijfstakken, te weten Staalbouw, Trappen, en Landbouwmechanisatie. De beide eerstgenoemden zijn betrokken bij de ingrijpende transitie van de voormalige gasfabriek in Deventer. Volgens calculator Roy Haarhuis van Tasche Stalen Trappen bestaat de gasfabriek aan de Zutphenseweg als fabriekscomplex uit drie markante gebouwen: het metergebouw, het apparatengebouw en het ketelhuis. “De gebouwen werden in de periode 1910-1912 ontworpen. Gezien nieuwe vormen van MKB samenwerkingen, legt men meer de focus op duurzaamheid en innovatie. Het authentieke gevoel van de gasfabriek moet in ere blijven. Dit ligt ten grondslag aan de grote verbouwing, om een goed vertrekpunt te zijn voor de toekomst. Als alles binnenkort gereed is zijn er een bierbrouwerij, een innovatiecentrum en een whiskeystokerij gevestigd. Met de verbouwing zijn de houten spanten vervangen voor stalen kolommen en liggers. Verder zijn er stalen puien met glas toegepast, voor een ruimtelijk, industrieel effect en voor de trappen is gekozen voor een combinatie tussen hout en staal, wat goed aansluit op het oorspronkelijke karakter van de gasfabriek. Uniek element is dat al het staal onbehandeld is, het robuuste karakter van het onbehandelde staal geeft een subtiele historische verwijzing naar de stalen gashouders en het zware werk op de gasfabriek. Totaal beslaat het project twee trappen met balustrades en houten treden, en 285m² stalen puien. De hoofdstaalconstructie betreft twintig ton staal. Voor ons zit het qua aandachtspunten vooral in het goed laten aansluiten van de BOUWEN IN HET OOSTEN 39
Tasche Staalbouw diverse partijen welke betrokken zijn bij het project. Het betreft een bestaand gebouw en de levering en montage van glas, hout en staal moeten goed op elkaar afgestemd zijn. De complexiteit zit hem in de combinatie van een bestaand gebouw van meer dan een eeuw dat volledig wordt vernieuwd. In deze vernieuwbouw worden nieuwe elementen toegepast welke in het authentieke karakter moeten aansluiten. Deze unieke combinatie dient elkaar te versterken. In de basis komt dit dus neer op goed overleg, kritisch de wensen in kaart brengen en het leveren van honderd procent maatwerk. Het proces is eigenlijk een constante afstemming in wensen en verwachtingen. We hebben hier met diverse belanghebbenden van doen, waaronder de opdrachtgever, architect, projectleider, werkvoorbereider en uitvoerder. Hierin heeft Tasche een proactieve rol gehad in het adviseren, inmeten, en uitwerken en just in time leveren en monteren. Gezien de meer dan 75 jaar ervaring hebben we onze expertise goed kunnen inzetten. Door de goede communicatie zijn er in het project geen tegenvallers geweest. Een punt waar we kritisch op hebben gehandeld, is het exact inmeten van de bestaande situatie. Het betreft een gebouw van ruim honderd jaar oud en daarmee heb je te maken met verschil in maatvoering. Vooraf dienen risico’s goed in beeld te worden gebracht, vooral waar na productie geen wijziging meer in mogelijk is. Tevens kon voor de montage van de hoofdstaalconstructie geen gebruik worden gemaakt van een kraan, maar moest alles met kanaalliften van binnen uit gemonteerd worden. We kijken met tevredenheid terug.” 40 BOUWEN IN HET OOSTEN
Van Dalen Transformatie Gasfabriek mooie uitdaging voor Van Dalen Installatietechniek Het project ‘’De transformatie Gasfabriek’’ in Deventer bestaat uit drie gebouwen. Deze hebben alle drie hun eigen naam te leiden uit de historie. Gebouw 1 was vroeger het Metergebouw, Gebouw 2 het Apparatenbouw en gebouw 3 het Ketelhuis. De totale oppervlakte van de gebouwen bedraagt 1300m2. Volgens assistent projectleider Frank Oostewechel van Van Dalen Installatietechniek betekent de opdracht een behoorlijke uitdaging. Van Dalen Installatietechniek is in het Deventer’ project verantwoordelijk voor de aanleg van de complete elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties. Oostewechel: “Hieronder vallen de alle elektrotechnische installaties en installaties op het gebied van data, brand beveiliging, PV, klimaatbeheersing, regelinstallaties, loodgieterswerk, HWA’s en zinkwerk. Alle gebouwen zijn voorzien van een Nefit warmtepomp in combinatie met een HR- ketel. Deze voorziet de gebouwen middels vloerverwarming van warmte. Het Apparatengebouw heeft een grote ruimte, genaamd het ‘’grand café’. Saillant detail is dat hier de oude ledenradiatoren zijn hergebruikt. Alle gebouwen zijn voorzien van PV panelen, die in het dak zijn verwerkt. De ventilatie geschiedt door middel van een WTW installatie op basis van een verdringsysteem.” Mede adviserende rol “Het basisontwerp voor de installaties is gemaakt door de architect. Wij als Van Dalen hebben dit ontwerp verder uitgewerkt tot in de details. Het ventilatie systeem is daarentegen volledig ontworpen door ons. In dit project hebben wij BOUWEN IN HET OOSTEN 41
Van dalen mede een adviserende rol met betrekking tot de installaties richting de opdrachtgever en architect. Zo kom je samen tot een mooi eindresultaat. Het ontwerp is gemaakt in een revit model. Hierdoor hebben wij vooraf veel knelpunten in kaart kunnen brengen en kunnen oplossen. Toch kent het project een hoop onvoorziene uitdagingen die je in het werk moet oplossen. De aanleg van de installaties vraagt dan ook veel aandacht. Over elke buis of leiding die aangelegd wordt moet goed nagedacht zijn. Het is een oud bestaand pand met een mix van nieuw. Zo blijven alle luchtkanalen en kabelgoten in het zicht. De look van het gebouw is dan ook ‘’stoer’’ en industrieel”, aldus de projectleider Uitbreidende werkvoorraad Frank Oostewechel vertelt dat Van Dalen positief gestemd is over de toekomst van de huidige markt. “Je ziet dat het allemaal duidelijk weer aantrekt en de werkvoorraad zich verder uitbreidt. Momenteel hebben wij genoeg werk onderhanden voor de komende maanden. Toch mogen de prijzen in markt wat ons betreft nog verbeterd worden.” BOUWEN IN HET OOSTEN 43
1 Online Touch