JAARGANG 11 | NUMMER 3 | SEPTEMBER 2017 Nieuwsbrief Openbare Gezondheidszorg De GGD blijft volop in beweging. Samen met de gemeenten werkt de GGD aan de invulling van nieuwe taken en vragen die ontstaan uit de decentralisaties binnen het sociaal domein. U vindt hiervan in deze Nieuwsbrief Openbare Gezondheid twee voorbeelden. Een nieuwe taak van onze GGD is het toezicht op de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de begeleiding en ondersteuning van burgers die niet zelfredzaam zijn en het toezicht hierop. In onze regio hebben zeven gemeenten ervoor gekozen het toezicht op de Wmo-dienstverlening per 1 september 2017 bij de GGD te beleggen. Begin september tekenden wethouders en de GGD de projectopdracht; de formele start van deze nieuwe taak voor de GGD. Meer over de inrichting van het Wmo-toezicht leest u in deze NOG. Dat de veranderingen in het sociaal domein soms ook om een aanvullende werkwijze vragen, leest u terug in FOTO: © MONIQUE KOOIJMANS het artikel over een nieuw crisisplan. Organisaties en ook burgers doen bij (relatief kleinschalige) incidenten vaker een beroep op ondersteuning door gemeenten en gemeentelijke uitvoeringsinstanties, waaronder de GGD. Begin dit jaar bijvoorbeeld was een groepje scholieren uit onze regio getuige van een aanslag in Londen tijdens een schoolreis. Dit incident gaf aanleiding tot een acute inzet van psycho sociale hulpverlening vanuit de GGD. Het huidige GGD Rampenopvangplan (GROP) wordt op dit type ondersteuning geactualiseerd. Zo blijven we werken aan een toekomstbestendige GGD. Ferdinand Strijthagen, Directeur Publieke Gezondheid Samen op weg naar een rookvrije generatie: rookvrij schoolterrein De helft van de rokers begint op het schoolplein. Per dag steken honderd kinderen hun eerste sigaret op. Kinderen die opgroeien in een omgeving waar wordt gerookt, kopiëren dit gedrag. Want zien roken, doet roken. En niemand wil dat kinderen gaan roken. Gemeenten, GGD en andere organisaties, zoals het onderwijs, kunnen samen zorgen voor een generatie kinderen die rookvrij opgroeit. Daar hoort ook een rookvrij schoolterrein bij. Een rookvrij schoolterrein is geheel rookvrij voor alle aanwezigen, zonder uitzonderingen. Het draagt bij aan een gezonde en schone leeromgeving. Het geeft de leerlingen het goede voorbeeld, waarbij een gezonde sociale norm wordt gesteld. Als een school een rookvrij Z-Wwweetjes 1 oktober start Stoptober: 28 dagen niet roken in oktober. Sinds vrijdag 8 september kun je je aanmelden via www.stoptober.nl. Woensdag 27 september stond de Stoptober camper in Wormerveer waar iedereen terecht kon voor vragen over stoppen met roken. GGD, Brijder en een gespecia liseerde verpleegkundige waren hierbij aanwezig. schoolterrein heeft, zijn leerlingen weerbaarder om de verleiding van roken te weerstaan. Ook beschermt het de leerlingen tegen meeroken. Op 1 januari 2014 heeft het kabinet de leeftijdsgrens voor de verkoop van tabak van 16 naar 18 jaar verhoogd en de campagne NIX18 gelanceerd. Begin 2016 is er een amendement aangenomen die scholen verplicht schoolterreinen voor 2020 rookvrij te maken. Zo wordt roken door kinderen ontmoedigd. Scholen moeten zelf actie ondernemen, maar stuiten soms op weerstand. Veelgehoorde bezwaren zijn: rokende docenten of MT-leden zijn het er niet mee eens, niet mogen roken op het schoolterrein zorgt voor overlast in de buurt en hoe zorg je voor handhaving? De GGD kan scholen ondersteunen bij het opzetten en invoeren van een rookvrij schoolterrein. Hierbij maken de adviseurs Gezondheidsbevordering gebruik van een stappenplan van het Longfonds. Onderdelen die extra aandacht krijgen zijn bijvoorbeeld communicatie richting de ouders en intern draagvlak. Zo kunnen de adviseurs helpen meedenken over het organiseren van een bijeenkomst met ouders/medewerkers om draagvlak te creëren voor nieuw beleid of bij het bedenken van een strategie op maat om overlast in de buurt te voorkomen. De school voert zelf alle activiteiten uit.
Op dit moment zijn er zes Voortgezet Onderwijs scholen in de regio die een rookvrij schoolterrein hebben. Het rookvrij Schoolterrein is een onderdeel van het vignet Genotmiddelen van de Gezonde School-aanpak: een werkwijze voor scholen om structureel te werken aan gezondheid. Kijk voor meer informatie en ondersteunende middelen op de website van het Longfonds of Gezonde School. Heeft u vragen over de Rookvrije Generatie en Rookvrij schoolterrein? Mail naar gb@ggdzw.nl Toenemende vraag om ondersteuning rond incidenten vraagt om nieuw crisisplan Decentralisaties binnen het sociaal domein zorgen ervoor dat organisaties en burgers bij incidenten vaker een beroep doen op ondersteuning vanuit gemeenten en instanties zoals de GGD. Denk hierbij aan scholen die een beroep doen op psychosociale hulpverlening wanneer leerlingen getuigen zijn van een aanslag tijdens een schoolreisje of wanneer een leerling wordt neergestoken. Om te voldoen aan deze veranderende vraag en gemeenten en instanties hierin te kunnen adviseren en ondersteunen, wordt het GGD Rampenopvangplan (GROP) herzien. Samen met de GGD-en Amsterdam, Flevoland, Kennemerland en Hollands Midden doorloopt onze GGD een traject naar een Crisisplan Publieke Gezondheid (CPG). Het CPG bestaat net als het GROP uit een werkwijze bij crises voor de processen op het gebied van de publieke gezondheid waarvoor de GGD verantwoordelijk is: Infectieziektebestrijding, Medische milieukunde, Psychosociale hulpverlening en Gezondheidsonderzoek na Rampen. Daarnaast wordt een werkwijze opgenomen voor de omgang met (dreigende) kleinschalige incidenten en incidenten die bij de GGD zelf plaatsvinden, zoals een brand of stroomstoring. Het CPG omvat hiermee het hele spectrum waarin de GGD werkzaam is en waar crises in kunnen optreden. Als basis voor het CPG is een risicoanalyse uitgevoerd. Het risicoprofiel dat hieruit is voortgekomen, laat van de meest voorkomende scenario’s zien wat de impact en de waarschijnlijkheid is. Scenario’s die op impact en waarschijnlijkheid hoog scoren krijgen extra aandacht. De GGD-crisisorganisatie sluit aan op de reguliere GGD-organisatie en reguliere werkpraktijk. Afhankelijk van de crisis worden in geval van opschaling alleen die medewerkers gealarmeerd die vanuit hun betrokken discipline een bijdrage kunnen leveren. Het Crisisplan Publieke Gezondheid is vanaf januari 2018 effectief. CONTACTPERSOON: PAUL VAN DER KAM, PVANDERKAM@GGDZW.NL Cijfers over de regionale gezondheid beschikbaar op nieuwe websites Hoeveel mantelzorgers zijn zwaar belast? Is het aantal kinderen met overgewicht toegenomen? Komt er eenzaamheid voor onder ouderen? Het antwoord op deze en nog vele andere vragen over de gezondheid van inwoners van onze regio vindt u terug op twee nieuwe websites van de GGD. • Op gezondheidsverkenning.ggdzw.nl vindt u de nieuwste cijfers gebundeld op de onderwerpen: bevolking, gezondheid, meedoen, bescherming en leefomgeving. Zo weet u van elk thema hoe het er nu voorstaat en wat u kunt doen aan beleid en activiteiten. U vindt hier bijvoorbeeld hoeveel alcohol er wordt gedronken onder jongeren, volwassenen en zwangere vrouwen. Ook staat er een uitleg bij de cijfers, wordt het regionale beeld vergeleken met het landelijk beeld en staat er beschreven hoe de uitkomsten zich verhouden tot die van eerdere jaren. Tot slot vindt u een overzicht van preventieve maatregelen.
• Op gezondheidincijfers.ggdzw.nl kunt u gericht zoeken naar gezondheidscijfers en zelf analyses maken aan de hand van de voor u relevante zoektermen of criteria, bijvoorbeeld hoeveel overgewicht er voorkomt per gemeente of per leeftijdscategorie. De cijfers van de kindmonitor en de volwassenen- en seniorenmonitor uit 2016 vormen de basis voor de nieuwe websites. Maar ook eerdere cijfers kunt u terugvinden. De websites worden steeds aangevuld als nieuwe cijfers beschikbaar zijn. Neem gerust een kijkje! CONTACTPERSOON: MARTINE MULDER, MMULDER@GGDZW.NL Z-Wwweetjes Nieuwe taak GGD: Toezicht op de kwaliteit van Wmo-dienstverlening De begeleiding en ondersteuning van burgers die niet zelfredzaam zijn, en het toezicht hierop, is per 2015 onderdeel van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en valt sindsdien onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten. Voorheen was dit onderdeel van de Algemene Wet op Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en een taak van de Rijksoverheid. Deze transitie is onderdeel van de decentralisaties die het Rijk heeft doorgevoerd in het sociaal domein. De afgelopen twee jaar verzorgden de gemeenten in de regio zelf het toezicht op de Wmo-dienstverlening, terwijl zij ondertussen onderzochten hoe dit regionaal ingericht zou kunnen worden. Om het toezicht op de Wmo-dienstverlening onafhankelijk en professioneel vorm te geven, hebben zeven gemeenten in de regio besloten dit per 1 september 2017 bij de GGD te beleggen: Beemster, Edam-Volendam, Landsmeer, Oostzaan, Purmerend, Waterland en Wormer land. Met de toezichthouder van de gemeente Zaanstad wordt afgestemd en samengewerkt. De GGD en gemeenten werken samen met Wmo-aanbieders aan het vormgeven van het toezicht, waaronder de ontwikkeling van proto collen. De GGD is in gesprek met GGD GHOR NL en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) over de nadere uitvoering van deze ‘nieuwe’ taak. Het toezicht door de GGD bestaat uit het onderzoeken van de kwaliteit van de Wmovoorzieningen. Als niet wordt voldaan aan de gestelde kwaliteitseisen overlegt de GGD met de aanbieder hoe de situatie kan worden verbeterd. In het uiterste geval legt de gemeente handhavende maatregelen op. Onderdeel van het toezicht is een meldpunt voor calamiteiten en geweldsvoorvallen dat per 1 september actief is. Aanbieders zijn verplicht een calamiteit of geweldsvoorval binnen drie werkdagen te melden. Ook iedere cliënt en inwoner van de regio kan een (dreigende) calamiteit, geweldsvoorval of signaal melden bij de GGD. Vanaf januari 2018 gaat de GGD ook periodiek proactief toezicht houden. Voorzieningen die onder het toezicht vallen zijn: individuele begeleiding, dagbesteding, vervoersvoorzieningen, hulp bij het huis houden, logeervoorziening en kortdurend verblijf, hulpmiddelen, woningaanpassing, maatschappelijke opvang, beschermd wonen en GGZ-inloop. Aanbieders van Wmo-voorzieningen in onze regio zijn onder meer het RIBW, Odion, Leger des Heils, Prinsenstichting, Parnassia en Heliomare. Organisaties die onder het toezicht van de GGD vallen zijn onlangs geïnformeerd. Wethouders tekenen projectopdracht Wmo-toezicht CONTACTPERSOON: DANIËLLE HEESBEEN, DHEESBEEN@GGDZW.NL De Gezondheidsraad presenteerde in augustus een nieuwe beweegrichtlijn: volwassenen zouden wekelijks ten minste twee en een half uur matig intensief moeten bewegen en kinderen dagelijks minstens een uur. Ook worden voor beide groepen spier- en botversterkende activiteiten aanbevolen. En: voorkom veel stilzitten. Dit alles verlaagt het risico op chronische ziekten als diabetes, hart- en vaatziekten, depressieve symptomen en (bij ouderen) botbreuken. Kijk voor meer informatie op de website van de Gezondheidsraad.
Complexe zaken effectiever aangepakt door samenwerken onder één dak In onze regio neemt het aantal complexe zaken toe bij het Meldpunt Overlast en Bemoeizorg/Meldpunt Bijzondere Zorg (MOB/MBZ), de Beschermingstafel, Veilig Thuis, het Veiligheidshuis, politie en de lokale wijkteams. Er is daarom een nieuwe aanpak ingezet, waardoor een effectievere manier van keten samenwerking ontstaat tussen deze partijen in onze regio. De eerste stap die is gezet is de verhuizing van het Veiligheidshuis naar de hoofdlocatie van de GGD op 1 juni jl., waardoor Veilig Thuis, het MOB/MBZ en het Veiligheidshuis nu samen werken onder één dak. Z-Wwweetjes Vier GGD-artsen en -verpleegkundigen chatten via jouwggd.nl live met jongeren uit de regio. Om extra aandacht te vragen voor de chat mogelijkheid beantwoordde de bekende YouTuber Dylan Haegens op 26 juni een aantal vragen tijdens een van de live chats. Het resultaat van deze actie: bijna 10.000 paginaweergaven en 3000 bezoekers (normaal rond de 2.500 paginaweergaven en tussen 1.500 en 2.000 bezoekers). www.jouwggd.nl Door integraal samen te werken op één locatie wordt complexe casuïstiek effectiever aangepakt. Lokale teams en professionals krijgen sneller advies over passende zorg en maken tijdig gebruik van de aanwezige expertise binnen dit samenwerkingsverband, om zo een geschikt hulpaanbod aan te kunnen bieden. Nu de verhuizing is afgerond volgen in 2017 en 2018 nog twee fases in de verdere doorontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, meldpunten en overlegtafels. De GGD werkt hierin samen met ambtenaren van de verschillende gemeenten. In de tweede fase wordt de integrale samenwerking en de afstemming van verschillende werkprocessen vormgegeven. In de laatste fase wordt bekeken hoe de samenwerking er definitief uit gaat zien. CONTACTPERSOON: REMCO KORVING, RKORVING@GGDZW.NL Colofon Adresgegevens GGD Zaanstreek-Waterland Postbus 2056, 1500 GB Zaandam Tel. (0900) 254 54 54 Fax. (075) 616 30 16 Redactie Sevgi Extra Anikó Kossen Janneke van der Made Anne-Marie Merckx Diana Nierop Ghislaine van Nooijen Kooij Laura Tiggelman Voor opmerkingen en vragen over de nieuwsbrief kunt u mailen naar info@ggdzw.nl o.v.v. Redactie Nieuwsbrief Openbare Gezondheidszorg. Volg ons ook op Twitter via @GGDZW Ontwerp en drukwerk Aranea Grafimedia, Zaandam www.ggdzw.nl De nieuwsbrief wordt verspreid onder bestuurders van GGD ZaanstreekWaterland en tevens onder ambtenaren, raadsleden, zorg- en welzijnsinstellingen in de regio Zaanstreek-Waterland en GGD’en van buiten de regio. De nieuwsbrief is ook beschikbaar op www.ggdzw.nl. Mocht u geen prijs stellen op het ontvangen van de nieuwsbrief dan kunt u zich afmelden via info@ggdzw.nl o.v.v. Redactie Nieuwsbrief Openbare Gezondheidszorg.
1 Online Touch