4 Interview: Jaap Seidell, hoogleraar Voeding en Gezondheid aan de Vrije Universiteit Amsterdam Is suiker verslavend? Zijn alle voedingsvezels hetzelfde? Wanneer is mijn eten bedorven? VU Hoogleraar Voeding en Gezondheid Jaap Seidell beantwoordt wekelijks vragen over voeding van Paroollezers. Als lid van de Wetenschappelijk Raad voor Duurzame Landbouw en Voeding is hij tevens expert op het gebied van duurzaamheid en voeding. Vanaf zijn kantoor in Zuidas bij de VU vertelt hij waar het mis gaat, én ook hoe het beter kan. Er zijn veel misverstanden over wat duurzaam eten is. Hoe duurzaam is bijvoorbeeld biologisch vlees, of kokosolie die is ingevlogen uit Zuid Amerika? Kortom: wat is e´cht duurzaam eten? Duurzaam voedsel is voedsel met een zo laag mogelijke footprint. Daarbij kijk je naar de hele keten: de afstand tot de consument, wordt het wel of niet gekoeld, waarmee wordt het bewerkt, levert het veel afval op? Er zijn dus enorm veel aspecten die meespelen. Biologisch geproduceerd voedsel is onder de streep niet altijd duurzamer, maar het heeft als grote verdienste dat het de bodem niet uitput. Verder is plantaardig voedsel een stuk duurzamer dan dierlijk voedsel, omdat dat laatste heel veel grondstoffen en water kost om te produceren. Een grote boosdoener is ook het heen er weer verplaatsen van voedsel: we exporteren in Nederland 98% van de hier geproduceerde verse groenten en fruit, terwijl we daarnaast veel veelal bewerkt voedsel importeren. Samenvattend kun je kun je zeggen: lokaal geproduceerde, plantaardige seizoensproducten van biologische teelt scoren het hoogst in duurzaamheid. In de NAV publiekslezing 2017 pleitte u er voor om ongezonde voeding op scholen te verbieden, omdat obesitas een collectief probleem is. CO2 uitstoot is ook een probleem dat iedereen aangaat, wat vindt u van het idee om bijvoorbeeld het eten van vlees vanuit de overheid aan banden te leggen? Ik denk dat dat heel goed is, en niet alleen wat betreft vlees: zorgen voor een duurzamere voedselproductie in het algemeen is een belangrijke rol van de overheid. Er gaan op dit moment enorm veel landbouwsubsidies naar niet duurzame en ongezonde voedselproductie, waardoor snoep en koek goedkoper zijn dan verse groenten. Een rol koekjes van 300 gram bij een goedkope supermarkt kost 29 cent. Dat kan alleen door subsidies op de productie van suiker en vet. Voor 29 cent koop je echt geen 300 gram verse groenten. We zouden moeten berekenen wat de echte kosten van voedsel zijn, inclusief milieu- en gezondheidsschade, en dat op het prijskaartje terug laten komen. Dan wordt ongezond en niet duurzaam geproduceerd voedsel veel duurder, en lokaal geteelde groente relatief goedkoper. Veel landen heffen bijvoorbeeld al frisdranktax, Nederland loopt hierin nog achter. En wat is de rol van het bedrijfsleven in deze? De voedselindustrie met name kan veel duurzamer inkopen dan nu het geval is. Je ziet dat bijvoorbeeld Unilever duurzaam geteelde palmolie afneemt, dat is een keuze die je als bedrijf kunt maken. Daarnaast ziet het bedrijfsleven steeds meer de voordelen van gezonde werknemers; die presteren beter en kosten minder. Hier kunnen zij zelf invloed op uitoefenen door verantwoorde voeding aan te bieden in de kantines. Ook bij het hele supermarktwezen is een grote slag te maken. Op dit moment bestaat 70% van het aanbod van supermarkten uit producten die buiten de schijf van vijf vallen. Ook hier geldt: het aanbod wordt van ‘bovenaf’ bepaald, en kan ook van bovenaf veranderd worden. Wat zou er in Zuidas verbeterd kunnen worden op dit gebied? Mensen hier in Zuidas zijn vaak gehaast, komen de trein uit en willen snel iets eten. Het aanbod op het station bestaat standaard uit ongezonde en niet duurzame producten. Wist je dat de NS de grootste aanbieder van vet en suiker is in Nederland? Dat kan beter. De bouw van het Zuidasdok met een nieuw NS station is bij uitstek een kans om het eens anders aan te pakken: niet de geijkte ketens, maar goed en verantwoord geproduceerde producten, die je ook makkelijk mee kunt nemen.
7 Online Touch Home