GROEI& BLOEI www.groei.nl alles over tuinen en tuinieren MOOI DOOD IS NIET LELIJK GENIETEN VAN DE WINTERTUIN laten staan 6X PRACHTIG SILHOUET DE DEN plant van de 21ste eeuw? WINTER volgens drie TOPBLOEMISTEN + Planten die het bont maken + Reineckia + Help, natte grond + Het nut van Aronia + Fotowedstrijd +
Hierbij een foto van mijn onvergetelijke bezoek aan Wildside tijdens de reis naar Devon met jullie. ,,, Kunt u ons een adviseren welke reis we zouden kunnen boeken om meer van dergelijke tuinen te bezoeken? - BERLINE ADAMSE - ,, ,, Dan moet u naar Ierland! Een bezoek aan de toptuinen van June en Jimi Blake zijn absolute aanraders! Ook Beechwood, Cosheen en Hillside hebben een zelfde informele stijl in Ierland. Veel plezier daar en doe Jimi en June vooral de groeten van ons! - MEDEWERKER VAN GARDEN TOURS - ,, Voor welke tuinbeleving kiest u in 2019? Bel met ons: 088-0071300 of kijk op www.gardentours/ervaringen Beste Garden Tours,
inhoud november/december reportage 34 Heel veel werk Onderhoudsvriendelijk, dat hoeft voor de eigenaren van deze tuin niet. “We hebben zoveel plezier van al dat moois dat we het extra onderhoud er graag voor over hebben.” Erik Funneman ontwierp een echte plantentuin voor ze. 6 BEZIG 8 VERS GEPLUKT 10 COLUMN EDWIN ODEN 11 TIPS VAN FRANSJE 12 EVERGREEN 16 WIE DURFT? 20 KWEKER: SUJAPLANT 26 WINTERDROOMTUIN 32 HERFSTTUIN 38 WINTERSILHOUETTEN 44 KABBES: KAKELBONT 49 KRAMER: REINECKIA CARNEA 50 BORDERRECEPT 52 DWERGDENNEN 56 VAN GELDEREN: ARONIA 58 PROBLEEMPLEKKEN 64 TUIN-ABC NOVEMBER/DECEMBER 66 TUINVRAGEN 68 DIANA'S MOESTUIN 70 FOTOWEDSTRIJD 75 FLORAL DESIGN 82 VERENIGINGSNIEUWS 83 COLUMN IRIS BAKKER 85 BRIEVEN 86 AGENDA 90 VOLGENDE MAAND G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 5
BEZIG 6 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
BEZIG Boompje opzetten Wat doen mensen in de tuin? Arnold van de Laar uit Castricum laat een aantal essen en fruitbomen planten in zijn nieuwe tuin. Zo, de eerste es staat in de grond. Arnold van de Laar kijkt van een afstandje toe. Nog twee te gaan. Waar het houten paaltje staat, achter de graafmachine, daar komt er ook eentje. Als de essen staan, dan moeten nog drie perenbomen geplant worden. Die staan te wachten op een trailer, even verderop. Het plaatsen van de bomen is eigenlijk het begin van een nieuwe tuin, want Arnold en zijn vrouw en twee kinderen wonen nog maar pas in Castricum. Slechts een maandje. En het is wennen, want de overgang is nogal een flinke. Hij ging van niets naar alles, gezien het aantal vierkante meters groen. Van een etage aan een Amsterdamse gracht naar een boerderij met twaalf hectare grond. Dat moet even landen. Maar de 48-jarige chirurg heeft er zin in. Arnold ziet zichzelf van de zomer al op de grasmaaier over het gras scheuren. Hard lachend: “De zitmaaier die hier al stond heb ik bedongen tijdens de onderhandelingen over de koop.” De essen moeten een natuurlijk ogende afscheiding vormen tussen tuin en paardenbak. Eigenlijk wilde hij linden hebben, maar een buurman verderop, die hovenier is, raadde hem dat ten zeerste af. “De grond is voor linden veel te nat, hield hij me voor, die gaan heel snel rotten.” Dus ging hij op zoek naar drie essen met geschiedenis. Die vond hij via google bij Schouten Bomen in Abbekerk. Binnen een mum van tijd. “Die naam stond gelijk bovenaan toen ik de zoekwoorden had ingevuld.” Toen is hij in de auto gestapt om ze live te kunnen bewonderen in de showtuin van het bomenbedrijf. Twintig jaar oud zijn ze. Arnold is er blij mee. “Ze hebben de perfecte afmeting”, zegt hij. “Als ze te hoog zijn, dan kunnen ze geen mooie afscheiding vormen”, legt hij uit. Waarom laat hij ze juist nu planten? “Ik dacht altijd dat je die in de winter moet plaatsen. Maar Richard, de eigenaar van het bomenbedrijf, vertelde me dat dat het hele jaar kan. Dus liet hij de bomen nu al komen, want elk jaar is toch weer een ring erbij. De perenbomen van dertig jaar oud komen in de boomgaard te staan, aan de andere kant van de boerderij. “Daar zitten wat gaten in en die wil ik opgevuld hebben.” Voor de rest heeft Arnold nog geen idee over hoe de tuin eruit moet komen te zien. Daar maakt hij zich ook totaal niet druk over. “Laten we eerst maar eens vier seizoenen hier meemaken.” En in de boerderij moet ook nog het een en ander gebeuren. “Ik denk dat dit wel een tienjarenproject wordt”, schat hij in. Tekst en beeld Jasker Kamp 7
COLUMN Gek op groot De gelukkige tuinman Edwin Oden is psycholoog en tuinman. Hij schrijft iedere maand een column voor Groei & Bloei. “Hoe groot is die van jou?” Dat is vaak een van de eerste vragen die tuiniers elkaar stellen als ze kennismaken. Een grote tuin wekt ontzag onder ons, groenvolk. Het eerste wat we dan stiekem denken, is: jeej, wat een onderhoud. Meteen daarna voelen we een vleugje jaloezie: alles is hier zo spic en span, geen uitgebloeide roos te bekennen, en die tuineigenaar loopt er zo ontspannen bij, verdorie hoe doet-ie dat toch? Daarna geven we ons over aan puur genot. Misschien zijn we wel zo gebiologeerd door grote tuinen omdat het onze diepste fantasie is door een eindeloze tuin te struinen, van vurige border naar romantische vijver, van beschutte berceau naar eeuwenoude eik, van idyllisch zitje naar dat schattige bruggetje in de verte: de natuur als vriendelijk landschap waar we ons honderd procent veilig en op onze plek wanen. Misschien doen grote tuinen ons ook zoveel omdat we statusgevoelig zijn. Want hoe groter en mooier de tuin, hoe rijker en machtiger de eigenaar. Zo is tuinieren ooit begonnen, lang voordat we allemaal de middelen kregen ons eigen lapje grond te kunnen bezitten: als uitgestrekte paleistuinen die dienden als uitstalkast van de rich and famous - tuinen waar je je als bezoeker vanzelf klein ging voelen. Eigenaren van hedendaagse grote tuinen zijn vaak enorme doeners. Ze weten niet van ophouden, meegesleurd als ze zijn door het tuinvirus. Laatst was ik te gast bij een aardig echtpaar in Brabant. Ze hadden een loeier van een tuin om hun huis, duizelingwekkend veel vierkante meters, waar veel moois en liefde in zat. Spontaan liep ik er te ‘oh’-en en ‘ah’-en, en ik voelde weer die bekende vleugjes ontzag en jaloezie. De vrouw van het stel onthulde dat zij en haar man elke dag in de tuin werken en nooit op vakantie gaan, want dat zou tuinlief niet trekken. Als collegatuinder begreep ik dat subiet. Maar wie schetste mijn verbazing: de vrouw vertelde trots dat ze er een gigantisch stuk van het naastgelegen weiland bij hadden gekocht. Daarmee gingen ze hun tuin nu nóg groter maken. Ze excuseerde zich voor het feit dat het aangeplakte perceel er nog een beetje kaal uitzag, maar de structuur was al te zien, de eerste jonge boompjes waren zojuist aangeplant. Ze hield van groots uitpakken, deze dame, dat hoorde ik aan het enthousiasme waarmee ze sprak over tuinieren. Maar ik merkte ook aan haar dat ze niet stil kan zitten: dat hoefde ze met haar nu extra grote tuin echt nooit meer. Ik kan me voorstellen dat grote tuinen in allerlei belangrijke behoeften voorzien, maar toch wil ik hier een lans breken voor de kleine tuin. Die verdient een even hoog voetstuk. Klein is namelijk ook heel fijn. Een kleine tuin kost bijvoorbeeld stukken minder, in velerlei opzicht. En je kent er elke centimeter, je raakt intiem bevriend met de details. Hij dwingt je ook tot keuzes, en, niet onbelangrijk: tot ophouden, in een gemakkelijke stoel gaan zitten en je openstellen voor alles wat is. Niet doen, maar zijn - dat levert ook heel veel moois op.
Foto: Imageselect GROENTIPS Fransjes In haar vrije tijd tuiniert Groei & Bloeiredacteur Fransje van Dorp met veel plezier in haar volkstuin. Op deze plek doet ze verslag van wat haar bezighoudt. WINNAAR Een hete zomer kent winnaars en verliezers. Een plant die - althans in mijn tuin - tot de verliezers behoort, is Persicaria. Hoewel hij oersterk en onverwoestbaar is, waren temperaturen van meer dan 35 °C hem toch iets te gortig. De bloei-aartjes verdroogden en het blad kreeg de kleur van hopjesvla. Een van de winnaars was Campsis radicans. Ik kocht deze klimplant ooit in een opwelling op de markt. In een normale zomer bloeit hij nauwelijks, maar nu zaten de lange takken al in juli vol gele, trompetvormige bloemen. Maar pas op, dit is geen aansporing om hem aan te schaffen! Campsis radicans is een ongeleid projectiel, die hinderlijke ondergrondse uitlopers kan maken. Een veel betere keus is C. x tagliabuana ‘Mme Galen’. Ook deze campsis heeft een flinke groeikracht, maar hij gedraagt zich fatsoenlijker dan C. radicans en bloeit met mooie, oranjerode trompetten. Als hete zomers vaker gaan voorkomen voorzie ik een gouden toekomst voor deze zonminnaar. HET BLAD KREEG DE KLEUR VAN HOPJESVLA Code ROOD Voor een plant moet het een traumatische ervaring zijn: moeite doen om te groeien, te bloeien en dan in één klap worden neergemaaid door een Hollandse (zomer)storm. In mijn tuin gaat dit niet meer gebeuren, heb ik me voorgenomen. En dus ben ik op zoek gegaan naar degelijke, duurzame plantensteunen die wél hun werk doen, maar niet opvallen. Uiteindelijk kwam ik terecht bij de Tuinfee (www.detuinfee.nl). Het voordeel van de plantensteunen van de Tuinfee is dat ze niet geplastificeerd (en dus duurzamer) zijn. Het staal gaat na verloop van tijd roesten en dan vallen ze nauwelijks meer op. Nog een voordeel ten opzichte van de geplastificeerde steunen: de verhouding tussen de hoogte en breedte is beter. Plantensteunen van de Tuinfee zijn er in verschillende maten. Ik schafte exemplaren aan van 60 x 120 cm en zette ze bij de rudbeckia’s en salvia’s. HINDERgroen Nu de tuin minder aandacht vraagt, blijft er meer tijd over om over tuinieren te lezen. Helaas verschijnen er in ons land relatief weinig echte lééstuinboeken, waarin het draait om de literaire kwaliteiten van de auteur - en niet om de plaatjes. Bij toeval - ik was op zoek naar een cadeautje voor een zieke vriendin - stuitte ik op Hindergroen, een bundel met korte stukjes van Martine Bijl. Geïntrigeerd door de titel bladerde ik er even doorheen. Hindergroen kun je geen tuinboek noemen, daarvoor zijn de onderwerpen te divers. Maar Martine is een gepassioneerd tuinier en het weinige dát ze erover schrijft, is raak en herkenbaar. “Ik knip de uitgebloeide dahliabloemen weg, raap de aangevreten appels van het gras en als ik op mijn horloge kijk ben ik drie volkomen gedachteloze uren verder.” En zo is het. “Wie tuiniert, woont in een andere wereld.” G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 11
EVERGREEN EHBO’er voor planten Groen is hun werk, maar is tuinieren ook hun hobby? Groei & Bloei interviewt en fotografeert groenprofessionals voor de rubriek Evergreen in hun tuin. In aflevering dertien aan het woord: Giny de Graaf, oprichter en eigenaar van De Tuinfee, gespecialiseerd in plantpinnen, -beugels en -steunen. Tekst en beeld Jasker Kamp 12 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
EVERGREEN De clematisspiraal als kerstboom. Giny verzamelt van alles in de tuin. De hosta is een goede mixer. Giny is gek op clematis. Zestig soorten heeft ze. G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 15
WIE DURFT? 16 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
WIE DURFT? Een tandje minder In deze rubriek tonen we tuinen waar de eigenaar trots op is. Maar ... het kan altijd beter. Deskundigen Frank, Elly en Erick recenseren deze keer de tuin van Tiny Roelofs in Veldhoven. 'In 1998 zijn wij hier komen wonen, het perceel is 550 m2 inclusief woning. Bij het ontwerp van de tuin speelde de treurberk een hoofdrol, die stond er al. Er loopt een zichtlijn in de breedte van de tuin met de berk als eyecatcher. De tuin heeft tuinkamers en geen gazon. De bedoeling was een onderhoudsvriendelijke tuin, waar bloemschikmateriaal uit geknipt kan worden. Door eigen inbreng is de tuin toch bewerkelijker geworden, en steeds meer een nutstuin. Dit jaar is een moestuinbak op tafelhoogte gemaakt, dat is erg fijn werken. Lekker bezig zijn in de tuin is mijn passie. Afhankelijk van het seizoen tuinier ik makkelijk twee middagen per week, wat vaak uitloopt. In het voorjaar vind ik de tuin het mooist, omdat er veel bloembollen in staan. Met het oog op de toekomst wil ik de tuin minder bewerkelijk maken. Mijn vraag is of de buxushaagjes en -bollen wel moeten blijven. Van het gedeelte tussen de nieuwe groentebak en de compostbakken - waar twee betonijzeren zuilen staan - wil ik een onderhoudsvriendelijke border maken.' u 17
DE KWEKER Sterke solitair
JAN VAN DER HOORN Geen website of -shop, geen team van medewerkers. Jan van der Hoorn, van kwekerij Sujaplant, is een eenpitter. Je vindt hem geregeld op tuinmarkten met z’n planten. Zelf stroopt hij - altijd op zoek naar iets bijzonders - ook ‘marktjes’ af. De ontdekkingen die hij daar doet neemt hij mee naar z’n kas, waar hij ze vermeerdert en verder opkweekt. ‘Het thema van mijn kwekerij is eenvoud en natuur.’ Tekst Fransje van Dorp Beeld Jasker Kamp
REPORTAGE
REPORTAGE Sneeuw WITJE Een pietje precies is ze niet, zegt Hiltje Dekker. Integendeel zelfs. En toch ligt haar tuin er de hele winter prachtig bij. Hoe dat kan? Heel simpel: zorg voor een goede structuur, zet overal grote groepen siergrassen neer en laat alle uitgebloeide planten met rust tot het vroege voorjaar. Tekst Nicolien van Doorn Beeld Sietske de Vries
REPORTAGE Het ging tuinarchitect Erik Funneman allereerst om het contrast. Contrast tussen een strak huis en een weelderige tuin. ‘Dan creëer je spanning en trek je de aandacht.’ En die aandacht wordt getrokken, zelfs binnenshuis. Tekst Edwin Oden Beeld Sietske de Vries tuin IN HUIS De
REPORTAGE
De tuin een kale bedoening in de winter? Hoeft niet! Knip de uitgebloeide planten in het najaar niet af en je zult zien dat de meeste een spannend silhouet krijgen. Zes keer mooi dood. LAATmaar staan Tekst Nicolien van Doorn Beeld GAP Photos Rudbeckia (zonnehoed) Van Rudbeckia bestaan verschillende soorten: eenjarig, tweejarig of vast. De vaste rudbeckia’s (op de foto Rudbeckia fulgida var. deamii) hebben meestal bloemen met een donker hart en gele margrietachtige bloemen, die veel vlinders en andere insecten aantrekken. Er zijn ook cultivars met bruine, rode en meerkleurige bloemen. Met hun mooie zaadhoofden blijven rudbeckia’s ook na de bloei decoratief. Wacht daarom tot maart met het afknippen van de stengels. Zon of halfschaduw. Hoogte: 60-200 cm. Bloei: juli-oktober.
Veronicastrum (Virginische ereprijs) Vroeger heetten ze Veronica, maar sinds een jaar of tien worden de hoge veronica’s met kransstandig blad (in kransen rond de stengel) ingedeeld in een apart geslacht: Veronicastrum. Dit is een groep van hoge, stevige planten met lange, smalle aren in de kleuren wit, zachtroze of lilablauw. Het zijn makkelijke planten, die niet veel zorg nodig hebben en veel insecten trekken. De donkerbruine zaadhoofden blijven de hele winter aantrekkelijk. Worden de planten te hoog, dan kun je ze in het voorjaar terugknippen. Ze staan graag aan de rand van een vijver. Zon of halfschaduw. Hoogte: 100 -160 cm. Bloei: juli-september. G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 39
PLANTEN Van alle kleuren is groen de meest rustgevende. Het is er in zoveel schakeringen en vormen dat andere tinten kunnen worden gemist. In deze tuin krijgt het groen vanaf mei gezelschap van de witte bloemschermen van Viburnum en hortensia’s. Meer is niet nodig. Meestal kijk je naar je tuin vanuit de woonkamer. Maar hoe ziet hij eruit als je er van bovenaf naar kijkt? Douwe Wessels (www. dehofmeesters.nl) ontwierp een tuin bij een woonzorgcomplex waaraan ook bewoners van de derde verdieping plezier beleven. Hij bedacht perken in de vorm van een klaverblad, die op verschillende plekken worden herhaald. Het klaverblad in het tuingedeelte op de foto bestaat uit strak gesnoeide Lonicera nitida ‘Maigrün’. Dit levert een mooi contrast op met de losse ‘toeven’ van bamboe (Fargesia rufa). Een golvend splitpaadje - de kantopsluitingen zijn van flexibel metaal - nodigt uit om langs de beplanting te lopen. ] Tekst Fransje van Dorp Beeld MHGP/Modeste Herwig Ontwerp en uitvoering www.dehofmeesters.nl; www.harryesselink.nl 4 2 1 3 1 Lonicera nitida ‘Maigrün’ Wintergroen struikje dat zich goed in vorm laat knippen. Is goedkoper dan buxus en heeft geen last van ziektes. Groeit wel sneller en moet dus vaker worden gesnoeid. 50 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
PLANTEN KLAVERTJE GROEN 4 Catalpa 6 Bekende boom met lichtgroen, hartvormig blad. In veel kleine tuinen wordt de bolcatalpa gebruikt. Deze variant blijft laag, bloeit niet en moet om de paar jaar worden geknot. 5 Viburnum 5 plicatum ‘Mariesii’ Struik die breed groeit en in de herfst opvallend rood verkleurt. De horizontale, witte bloemschermen lijken wat op die van sommige hortensia’s (lokbloemen aan de rand en fertiele bloempjes in het centrum). Bloeit in april-mei. 6 Acer negundo ‘Variegatum’ De bladeren van de bonte vederesdoorn hebben witte randen en vlekjes. Deze snelgroeiende, hoge boom is belangrijk voor bijen en vlinders, maar niet geschikt voor kleine tuinen. 7 7 Hydrangea arborescens ‘Annabel’ Veelgebruikte hortensia met enorme, groenig-witte bloemtrossen. ‘Tegenwoordig kies ik liever de pluimhortensia ‘Limelight’’, zegt hovenier Harry Esselink, die het beplantingsplan maakte. ‘Limelight’ is steviger, valt niet om en de trossen krijgen in de loop van het seizoen een roze zweem. Net als de ‘Annabel’ bloeit ‘Limelight’ op eenjarig hout. Je kunt hem dus ieder voorjaar diep terugsnoeien. 2 Fargesia rufa Fargesia rufa is een tot 2 meter hoge, polvormende bamboe. Hoewel hij niet woekert is hij hier wel binnen een wortelbegrenzer geplant. Het losse en sierlijke van de bamboe contrasteert mooi met de strakke vorm van de Lonicera. 3 Pennisetum alopecuroides ‘Hameln’ In de nazomer bloeit het lampenpoetsersgras met bruine, borstelvormige aren. Pennisetum houdt van humeuze grond en zon. G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 51
PLANTEN kerst BOOM Een VOOR JE POPPEN HUIS De den (Pinus) is hard op weg om plant van de 21ste eeuw te worden. Hij is sterk, droogtebestendig en heel goed in het afvangen van fijnstof. De meeste van de ruim 130 Pinussoorten groeien uit tot een formidabel formaat, maar er zijn er ook met een bescheiden maatje. En dan heb je nog de echte ‘dwergjes’, die niet hoger worden dan enkele tientallen centimeters. Kortom, voor elke tuin is er een den! Tekst en beeld Brain Kabbes
PLANTEN Foto: Imageselect
PLANTEN Foto: GAP Photos roder dan ROOD Aronia melanocarpa.
TUIN ABC B A C F J 64 D S E G H I nu doen! noei voor bloei Is de blauweregen (Wisteria) weer flink gegroeid afgelopen zomer? Dan is het nu tijd om hem goed te snoeien, zodat je weer wat overzicht krijgt. Snoei je niet, dan ontstaat er een warboel van takken en zal hij weinig bloemen geven. Een goed gesnoeide Wisteria bestaat uit een hoofdstam en een aantal stevige zijtakken (gesteltakken), die worden aangebonden tegen een muur of pergola. Aan de zijscheuten van de gesteltakken verschijnen ieder jaar de bloemtrossen. Snoei deze scheuten terug tot op twee à drie ogen. Zo houd je de plant in toom en stimuleer je een uitbundige bloei in het voorjaar. F G R O E I&BL O E I–N O VE M B E R/D EC E M B E R–2018 november en december Als tuinier ben je nooit klaar, er is altijd wel iets te doen in de tuin. In dit tuin-abc vind je iedere maand de belangrijkste tuinklussen. Met de winter in aantocht gaat de tuin geleidelijk aan in rust. Toch zijn er nog genoeg klussen die juist nu moeten gebeuren. Tekst Marianne Vrijhof Beeld iStockphoto Y leur je tuin op Het wordt kouder, de dagen worden korter en de tuin verliest zijn kleur. Krijg je hier een somber gevoel van, fleur je tuin en terras dan op met cyclamen. Velen kennen de cyclaam als kamerplant, maar er bestaan ook rassen die wat kou kunnen verdragen en het nu dus buiten goed naar hun zin hebben. Cyclamen vragen wel wat zorg. Zet je de planten in een pot, geef ze dan regelmatig water. Ze houden van vocht, maar hebben een hekel aan natte voeten. Zet ze daarom bij hevige regen onder een afdakje. Wanneer je regelmatig de uitgebloeide bloemen verwijdert, bloeien de planten mooier en langer, omdat ze dan geen energie hoeven te steken in zaadvorming. Je kunt cyclamen ook in de volle grond zetten. Op een schaduwrijke plek met niet te natte, kalkrijke grond floreren ze opperbest. Een beetje vorst verdragen ze prima, dus als het meezit overleven ze de winter en komen ze volgend jaar weer vrolijk op. Foto: Visionspictures.com V W Y Z X KLMN TIP VERGEET NIET de BUITENKRAAN af te SLUITEN. Foto: Garden World Images
FOTOWEDSTRIJD 1e plaats Vorstjuweeltje ‘Een kleurige foto, gemaakt op een mooi moment op de dag (ik denk de ochtend), met zacht, warm licht. Het onderwerp komt goed los van de achtergrond en de foto heeft een sterke compositie door de onscherpe dahlia’s achterin. Ook de plaatsing van het onderwerp, rechts van het midden, maakt het beeld interessanter.’ 70 RIJP OP PLANTEN G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
FOTOWEDSTRIJD 2e plaats 3e plaats Bevroren hoedje ‘De schoonheid zit in het kleine, goed gezien! Het standpunt is goed gekozen, laag op de grond. Door gebruik te maken van een telelens ontstaat er onscherpte in de voor- en achtergrond. Het tegenlicht maakt de foto compleet met het bokeh-effect in de achtergrond.’ IJzige schoonheid ‘Mooi scherp in beeld gebracht en formaatvullend, zonder storende elementen. Het onderwerp heeft ook nog wat kleur en komt goed los van de achtergrond.’ u Precies een jaar geleden konden tuinliefhebbers via Facebook meedoen aan de Groei & Bloeifotowedstrijd Rijp op planten. Hans Clauzing, professioneel tuinfotograaf, bepaalde welke drie foto’s in aanmerking kwamen om te worden gepubliceerd in het magazine. En dat zijn deze geworden. G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 71
FLORAL DESIGN WARMLOPEN VOOR DE WINTER Voor de bloemist is de winter het topseizoen, piekend met kerst. Drie vakmensen met een passie voor het winterseizoen over het maken van winterse arrangementen en kerstdecoraties. Tekst en beeld Anita Meuleman G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 75
FLORAL DESIGN Dagtaak “Vijftien jaar geleden ben ik met een groep cursisten begonnen en inmiddels heb ik er een dagtaak aan. In de periode van september tot en met april heb ik vier tot vijf groepen in de week, soms wel zes. Elke les is er een ander thema en ook zijn er allerlei losse workshops die aansluiten bij het seizoen.” Versterken “Tijdens de lessen worden mensen geïnspireerd door elkaar. Ik hou er niet zo van om mensen in te delen. Je kunt elkaar versterken. Ook de mensen die al tien jaar op de cursus zitten kunnen getriggerd worden door iemand die er net bij komt en uit zichzelf al heel goed combinaties kan maken.” Enthousiasmeren (1) “In de zomerperiode is de tuin opengesteld. Het leuke is dat ik tijdens het bloemschikken mensen enorm kan enthousiasmeren voor tuinieren. Want wat is er mooier dan bloemschikmateriaal uit eigen tuin? Ik vertel dan bijvoorbeeld welke sierappeltjes en rozenbottels er zijn en welke sneeuwklokjes goed bruikbaar zijn. En waar ze die kunnen kopen.” Symbiose (2) “Mijn manier van tuinieren komt overeen met mijn manier van bloemschikken: heel los. Tuinieren en bloemschikken gaan samen, in de tuin begin je al met combineren. De technische aspecten van het schikken heb ik geleerd tijdens mijn opleiding. Ook heb ik geleerd rekening te houden met vormen. Daarnaast heb ik heel veel geleerd door te tuinieren.” Malus ‘Red Sentinel’ (3) “Ik heb overal wel sierappels staan. Die beginnen vanaf half september te kleuren, geweldig om te zien. Ik denk dat bijna iedere cursist al wel de Malus ‘Red Sentinel’ heeft aangeschaft. Je opent hun ogen voor de tuin. Dat is een beetje een passie.” Sfeer “Op mijn blog vertel ik over allerlei dingen die ik zie en die voor cursisten leuk zijn om te weten of om inspiratie uit te halen. Cursisten verwijs ik ook wel naar goede bloemenzaken, zoals De Bloemerije in Doorn, van de tweelingzussen Merta en Claria. Dan zien ze hoe goed de sfeer in zo’n winkel is en hoe mooi bloemen kunnen zijn. En dat één roos van drie euro misschien nog wel mooier is dan een bosje.” Amsterdam “Voor inspiratie ga ik overal naartoe, gewoon om te kijken. Bijvoorbeeld het Rijksmuseum in Amsterdam, mooie schilderijen van oude meesters vind ik geweldig. En dan ga ik meteen wat bloemenzaken kijken. Ik hou van bloemwerk wat past in het interieur en niet van kunstwerkjes met allerlei touwtjes en fratsels.” Boerenbloemist “Ik ben lid van The Floret Farmer-Florist Collective, geïnitieerd door Floret Flower Farm in Amerika. Een collectief opgezet voor kwekers en floristen die bezig zijn met tuinbloemen. Het is één brok inspiratie voor me, heerlijk dat ik mij een boerenbloemist mag noemen.” Bloemvorm “Tijdens de workshops laat ik veel plaatjes zien aan de hand van beeldboeken van mijn eigen tuin: dat begint bij de sneeuwklokjes en eindigt bij kerst. Ik kan daarmee laten zien dat er verschillende bloemvormen bij elkaar staan in de tuin en dat je ook in een boeket rekening moet houden met afwisseling in bloemvorm.” Winter (4) “Ik zal niet snel met orchideeën werken, hoewel ik ze best mooi vind. De wintermaterialen waar ik het liefst mee werk, zijn vooral heel veel takken. Daar maak ik allerlei constructies mee. Verder Amaryllis in combinatie met sierappeltjes zoals de rode Malus ‘Red Sentinel’ en gele Malus ‘Professor Sprenger’. En klimopranken en rozenbottels. Rosa multiflora heeft een heel klein botteltje, geweldig voor kerststukken. Ook dennenappels en uitgebloeide bloemen, bijvoorbeeld anemoon, gebruik ik veel.” Struinen “Het leukst is als cursisten zelf planten gaan aanplanten en daarvan verzamelen. In Leusden heb je groendepots, waar je tuinafval kunt deponeren. Ik weet dat veel cursisten die afstruinen en daar de mooiste dingen uithalen.” u 4 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 79 1 2 3
Van de vereniging Groei & Bloei is niet alleen een magazine, maar ook een actieve tuinvereniging. Op deze pagina's een kijkje achter de schermen. Hiep, hiep, hoera Afdeling Walcheren vierde op 15 september haar 70-jarig bestaan met een levendige fair. Een bruisend spektakel van kraampjes met verkoop en informatie, een ontmoetingsterras, mobiele fruitpers, oude ambachten, shows, muziek en spelen. Er viel van alles te beleven voor alle leeftijden. 82 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018
VRAAG & AANBOD Groen Nederland en België Op de website www.detuinfee.nl staat dit product als “Clematis Spiraal”, maar onze klanten menen dat het ook een perfecte “Kerst Spiraal” is. In de tuin, in uw kamer, of aan het plafond bij de tuinvereniging. Alles is mogelijk, het is uw “Kerst-feestje”. Kijk voor tips op Social Media van de Tuinfee. Te koop voor de echte tuinliefhebber: grote tuin op 1089m2 met een bungalow van ± 140 m2. Veel leuke hoekjes en een vijver van ± 10m3. Zoek op Funda naar Prunusstraat 21 Schipluiden. T.H. Boijl in mooi fiets en wandelgebied gebied elk seizoen 5 pers. Vak.huis met sauna, wifi en bloementuin in het Drenths-Friesewold en nabij het Dwingelderveld € 420,- P.W. all-in. 06-14924749. Profiteer van vroegboekkorting op uw kerstboom. Bestel nu en kies een leverdatum eind nov. of dec. Geen gedoe met naalden in de auto, laat uw kerstboom thuisbezorgen; https://gadero.nl/ echte-kerstbomen-kopen/ In nieuw natuurgebied Rijssen-Holten T.H. NIEUWE groepsacc. ( 15 pers.) met 2 pers. slaapkamers + eigen sanitair op begane grond. Minder-valide aangepast - gratis Wifi.- genieten van natuur, rust en ruimte met fam./vrienden e.d. 0548-542364 www.hetoverveen.nl Groenspot: vraag en aanbod! Op zoek naar iets bijzonders of wil je iets aanbieden? In Groenspots bieden groenliefhebbers iets te koop of te huur aan. Vakantiehuizen, een B&B in het groen of (tuin)artikelen ... Wil je iets te koop aanbieden, heb je een vakantiehuis te huur of ben je op zoek naar iets bijzonders? Plaats dan een Groenspot in Groei & Bloei. De Groenspot verschijnt ook op www.groei.nl. Leden van G&B krijgen korting. Wat kun je vragen of aanbieden? • Cursus, workshop, lezing of muziek • Diensten (tuinhulp e.d.) • Kennismaking • Onroerend goed (binnen- en buitenland) • Planten, bloembollen • Toercaravan, camper, boot of tent • Tuinartikelen nieuw of tweedehands • Vakantie, vakantiehuizen • Woonboten of (sta)caravans • Diversen Kosten Groenspots: Voor plaatsing in het tijdschrift en op www.groei.nl: Maximaal 210 tekens met foto*: € 80,- voor niet-leden. € 75,- voor leden van G&B. Maximaal 210 tekens zonder foto: € 65,- voor niet-leden. € 60,- voor leden van G&B. Natuur & rust in Merselo! 2p. compl. inger. vakantiehuisje met eigen tuin/ terras in rietgedekte boerderij met erfdieren, aan bosrand. Ideaal fietsen/ wandelen. www.droomboerderijtje.nl / folder 06-55856709 Groenspot opgev Ga naar: www actueel/groenspots * Foto moet minimaal 1 MB zijn. De foto komt alleen in het tijdschrift, niet op de website. Meer info: groenspots@55communications.nl of 072 2010140.
AGENDA eropuit 1 INDISCHE PRACHT Tot en met 20 januari 2019 vind je in het Westfries Museum de fototentoonstelling ‘Indische Pracht’. In 1596 deden Nederlandse VWINTERSPEKTAKEL an 7 t/m 26 december vindt bij de Orchideeën Hoeve het winterspektakel ‘WinterDroom’ plaats. Het tropische park is aangekleed met duizenden lampjes en er zijn speciale activiteiten, zoals een overdekte kerstmarkt, een magische wandeling door het park met als afsluiter de ‘zwevende’ bloementuin en kaarsjesavonden met optredens van kerstkoren. Winterspektakel ‘WinterDroom’ bij de Orchideeën Hoeve, Oosterringweg 34, 8315 PV Luttelgeest (Fl). Kerstmarkt van 7 t/m 23 december. Ma t/m za van 9.30-18 uur. Zo van 10-18 uur (tijdens kaarsjesavonden open tot 21 uur). Toegang: gratis. Magische wandeling van 7 t/m 26 december. Ma t/m za van 9-18 uur. Zo van 10-18 uur (tijdens kaarsjesavonden open tot 21 uur). Toegang: € 14,-. Kaarsjesavonden op 8, 9, 13, 14, 15, 16, 20, 21, 22 en 23 december van 17-21 uur. Toegang kaarsjesavond: € 6,50 (gratis voor bezoekers met een geldig dagentreebewijs). Info: 0527-202875, www.orchideeenhoeve.nl. (foto 2 ) handelsschepen voor het eerst Indië aan. Het was het begin van een fascinerende ontdekkingstocht en een levendige handel in nieuwe kruiden en specerijen. Verzamelaars in heel Europa gaven een fortuin uit aan het kweken van exotische gewassen in hun eigen lusthoven. De botanische tuinen in Amsterdam en Leiden vulden hun tuinen en kassen met nieuwe artsenijgewassen en bijzondere bloemen- en plantensoorten. Fotograaf Dennis A-Tjak heeft een grote passie voor de Indonesische flora. Hij legde deze bloemen, planten en kruiden vast en laat je zo zelf hun zeldzame schoonheid ontdekken. Fototentoonstelling ‘Indische Pracht’ bij het Westfries Museum, Roode Steen 1, 1621 CV Hoorn (NH). Ma t/m vr van 11-17 uur. Za, zo en feestdagen van 13-17 uur. Van 1 november tot 1 maart gesloten op maandag, en op 1e kerstdag en nieuwjaarsdag. Toegang: € 9,-. Info: 0229-280022, www.wfm.nl. (foto 1 ) V‘365 DAGEN LENTE!’ an 22 december 2018 t/m 12 mei 2019 is op kasteel het Muiderslot het werk van Bas Meeuws te bewonderen. Deze 2 86 G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 digitale bloemkunstenaar maakt fotografische stillevens, geïnspireerd op de schilderkunst van de Gouden Eeuw. Voor de tentoonstelling fotografeerde hij een jaar lang in de kasteeltuinen. Tijdens de kerstvakantie (van 22/12 t/m 6/1) worden de museumzalen van het Muiderslot extra mooi aangekleed, met decoraties geïnspireerd op de 17e-eeuwse bloemsierkunst. Tentoonstelling ‘365 dagen lente!’, Rijksmuseum Muiderslot, Herengracht 1, 1398 AA Muiden (NH). Van 22/12 t/m 6/1 van 12-17 uur (25 en 31 december en 1 januari gesloten). Vanaf 6 januari alleen op za, zo en feestdagen van 12-17 uur. Toegang: € 15,50. Info: 0294-256262, www.muiderslot.nl. (foto 3 ) 3 UITGELICHT
AGENDA BEZOEK EEN KWEKERIJ BOSKOOP (ZH) 8 en 9/12 Kerstmarkt bij Plantentuin Esveld & Yume Koffie- en Theehuis, Rijneveld 68-72. Met originele kerstcadeaus, huisgemaakte glühwein en soep. Van 11-17 u; 0172-450700, www.yume-boskoop.nl, www. esveld.nl. MEEDEN (Gr) 10 en 11/11 Brocante Festival, met kroonluchters, brocante en oude ornamenten, gecombineerd met wintermarkt en een wijn- en kaasproeverij, en op: 24 en 25/11 en 1, 2, 8 en 9/12 Christmas Fair ‘Saints & Angels’ bij Tuingoed Foltz, Hereweg 346. Een exclusieve fair met wisselende standhouders, lekkernijen en groendemonstraties. De nadruk ligt op oud, doorleefd, natuurlijk en vooral ‘anders’. Van 10-17 u; 06-10593437, www.tuingoedfoltz.nl. (foto 4 ) BEZOEK EEN FAIR APELDOORN (Gld) 14 t/m 18/11 Buitenfair Spirit of Winter in de lanen van Paleis Het Loo, Amersfoortseweg. Bij zo’n 160 specialisten kun je wintershoppen en inspiratie opdoen voor de feestdagen. Er zijn kook- en bloemschikdemonstraties en trendy huis- en tuinaccessoires. Toegang: € 17,50. Van 10-17 u; (vr en za van 16-20 u: Spirit of Winter by Night; toegang: € 12,50; dagkaarten voor vr en za zijn ’s avonds ook geldig). Info: 055-5790070, www. spiritofwinter.nl. N.B. Het paleis zelf is gesloten vanwege een verbouwing. (foto 5 ) DOORN (U) 13 t/m 16/12 Kerstfair bij Huis Doorn, Langebroekerweg 10. ‘The most wonderful time of the year’ in de lanen van Huis Doorn, met zo’n 100 specialisten met artikelen die je in de stemming brengen voor de feestdagen. In Huis Doorn zelf zijn de tafels rijk gedekt met zilveren tafelstukken, handbeschilderd servies en verguld kristal. Van 10-17 u. Toegang: € 15,-. (Vr van 16-20 u: Kerstfair by Night, toegang tegen gereduceerd tarief); 055-5790070, (foto 6 ) www.kerstfairhuisdoorn.nl. DOORWERTH (Gld) 9/12 Kerst & Wild Fair op kasteel Doorwerth, Fonteinallee 2. Met exposanten op het gebied van lifestyle, eten en drinken. Voor jong en oud zijn er diverse optredens. De opbrengsten zijn voor het goede doel. Van 11-17 u; toegang: € 7,50; www.kerst-wildfair.nl. GARDEREN (Gld) 29/11 t/m 1/12 en van 5 t/m 8/12 Winterfair in de Beeldentuin, Oude Barneveldseweg 5 (navigatie: ‘Hooiweg Garderen’). Deze fair in Charles Dickenssfeer heeft een binnenen buitenterrein met kramen vol producten ter inspiratie voor de feestdagen. Er zijn een brasserie, diverse demonstraties en een wensboom waar je een kaart in kunt hangen. Van 10-21 u; (op za tot 17 u); toegang: € 6,50; 0577-462482, winterfairgarderen.nl. 4 WAGENINGEN (Gld) 16/12 Midwinterdag bij biologische tuinderij De Ommuurde Tuin, Kortenburg, Landgoed Oranje Nassau’s Oord. Kom genieten van Glühwein of Chai, soep en stamppotten in een winterse tuin. In de winkel verkoop u De bloemschikhappening Fleuramour Wintermoments with Flowers in de Oude St. Jan in het Belgische Brugge gaat niet door. Dit betekent dus ook dat de 5 kortingsbon uit de Groei & Bloei Kortingskalender 2018 niet meer te gebruiken is. Kijk voor meer info op www.rekad.be/events G R O E I&BL O E I– N O V EMBER / D E C EMBER –2018 87 Foto: Paleis Het Loo
GROEI & BLOEI OKTOBER 2018 FEESTDAGENACTIE GEEF EEN JAAR GROEI & BLOEI CADEAU Van € 69,95 voor € 49,95 GROEI& BLOEI www.groei.nl alles over tuinen en tuinieren √ LIDMAATSCHAP STOPT AUTOMATISCH √ 10 X GROEI & BLOEI THUIS IN DE BUS √ LID VAN DE LEUKSTE GROENVERENIGING MET CURSUSSEN, WORKSHOPS EN TUINEXCURSIES √ KORTING BIJ TUINCENTRA, KWEKERIJEN EN EVENEMENTEN √ INCLUSIEF GROEI & BLOEI LEZEN OP JE TABLET √ GRATIS GROENADVIES GA VOOR DE AANBIEDING NAAR WWW.GROEI.NL/WORDLID WONEN IN DE TUIN (zelfs in de herfst) aanzinnig OKTOBER 2018 AP loeisterke laatbloeier zoektocht naar de BESTE APPELS Rob en Angelique van der Meer zijn GLASHELDER LEUCANTHEMELLA OVER VIJVERS + Tips van tuinwijzen + Augurkenstruik + Japanse tuin + Herfstkleuren + Verwilderingsbollen € 20,KORTING
1 Online Touch