0

Het vakblad voor de watersportbranche Jaargang 27, nummer 4, november 2020 Dit is een uitgave van magazine Thema: Innovatie Varen met een RIB op waterstof TechTalk: elektrotechniek Online dating op digitale METS

Vaar met Thnautic -Compass Carbon aardige toiletten met stille t stille maar krachtige erator pomp T - Haa erato o ardi e ma or p Vesper Cortex V1VHF Radio-SOTDMA SMART AIS Winnaar Product van het Jaar 2020 HISWA Amsterdam Boat Show Exclusief leverbaar via Technautic E info@technautic.nl T +31 (0) 75 6474545 WWW.TECHNAUTIC.NL ©MICHAEL HELD/UN UNSPLASH

VOORWOORD Voorwoord Innoveren Elk jaar wil ik iets doen dat buiten mijn comfortzone ligt. Iets nieuws proberen, jezelf innoveren. Een sport proberen, een bepaald (goed) doel stellen of een nieuwe activiteit ondernemen. Soms met eenmalig, soms met blijvend resultaat. Zo ben ik in de loop der jaren vaste collectant voor het KWF en fanatiek deelnemer aan HITT-trainingen geworden, was ik in het verleden onder andere leider bij het hockeyteam van mijn ene puberdochter, bezocht ik met mijn andere, kunstzinnige dochter alle modern art musea in Nederland, ontdekte ik als hobbykok de technieken van het eten roken, skiede ik alle zwarte afdalingen in het skigebied en eindredigeerde ik een kinderboek. Dit jaar stonden twee dingen op ‘het lijstje’. Eén: niet de geijkte 10 km, maar de halve marathon lopen in Amsterdam. Helaas ging dit jaar dit evenement vanwege de coronacrisis niet door. Op twee: het volgen van een niet-voor de hand liggende training. Dat werd NLP. Dat staat voor Neuro Linguïstisch Programmeren en is een methode om inzicht te krijgen in je drijfveren en motivaties. Superinteressant om erachter te komen hoe ik mezelf kan innoveren hierin. In dit nummer is innoveren ook een rode draad. Dat komt vooral tot uiting in het artikel over een aantal studenten aan de TU Delft die onderzochten of een RIB op waterstof kan varen. Dit artikel met grote wetenschappelijke waarde leest u op pagina 24. Ook de METSTRADE Show innoveert: dit jaar geen fysieke beurs maar een online evenement. Op pagina 20 leest u hoe METS Connect eruit komt te zien en hoe u in deze tijd virtueel kunt netwerken. In de rubriek TechTalk gaat het dit keer over elektrotechniek. Alle elementen die stroom vragen aan boord of die stroom leveren aan het elektranet, worden tegenwoordig in slimme Colofon HISWA Magazine is het relatie magazine van HISWA-RECRON. Het blad profileert zich als het toonaangevende vakblad van de watersport industrie. Het blad verschijnt zes keer per jaar en wordt verspreid onder watersport bedrijven en stakeholders in de watersportbranche. CAN-busnetwerken gekoppeld. Dat biedt de kans om alle energie uit accu’s en andere bronnen op een andere, superefficiënte manier in te zetten. Op pagina 32 leest u hoe WhisperPower dat aanpakt. Innoveren doet iedereen zo blijkt wel uit deze editie. Maar het hoeft niet groots en radicaal te zijn. Uit je comfortzone stappen gaat meer om moedig zijn om een nieuwe stap te zetten. Om te groeien. Zakelijk of privé. Hoe ziet uw lijstje eruit voor 2021? P.S. Dit is het laatste nummer van HISWA Magazine in 2020. Ik wens u alvast fijne feestdagen en een goed of beter 2021! Liane Jansen Hoofdredacteur Uitgever HISWA-RECRON Storkstraat 24 3833 LB Leusden T 033 - 303 97 00 E communicatie@hiswarecron.nl Advertentieverkoop Roskam Media Frank van Gils T 06 - 53 88 82 66 E f.gils@roskammedia.nl Aan dit nummer werkten mee Hans Buitelaar, Dominique van Dam, Michaël Steenhoff, Lisette Vos Hoofdredacteur drs. Liane Jansen Redactiesecretariaat Rianne Hartog Vormgeving Drukte van Belang Amsterdam Druk Zalsman Zwolle BV Foto cover Moonen Yachts HISWA MAGAZINE 4 3

AL 40 JAAR UW MAKELAAR EN TAXATEUR VAN RECREATIEBEDRIJVEN Den Bosch 073 6408 888 | Huizen 035 6236 212 | info@maasrbm.nl | www.maasrbm.nl

INHOUD Artikelen ‘Online dating’ op digitale METS De Marine Equipment Trade Show in de RAI Amsterdam gaat dit jaar vanwege de coronacrisis niet door. In plaats daarvan is er METS Connect, een digitaal evenement op 10 december. Varen met een RIB op waterstof Studenten van de TU Delft deden een onderzoek naar het emissieloos maken van RIB’s. De uitkomsten zijn veelbelovend. Omarmen van nieuwe watersporters Afgelopen zomer wilde iedereen het water op. De campagne Welkom op het water droeg daar aan bij. Tech Talk: Integratie leidt tot efficiëntie Deze rubriek gaat dit keer over elektrotechniek aan boord. Vakbeurs Watersport In maart 2021 ziet deze nieuwe beurs in toeleveranciersland het levenslicht. Een beurs waar het product centraal staat. Het Portret Dit keer: Alex Omtzigt 40 36 32 28 24 20 Elk nummer Op Stapel Ondernemersnieuws Vraag & Antwoord Column Geert Dijks Op stap met … Nieuws I Innovatie Nieuws I Mens & Bedrijf HISWA-RECRON Business Club Nieuws HISWA-RECRON Business Club Overzicht 7 8 31 35 42 46 52 59 62 HISWA MAGAZINE 4 5

KALENDER Overzicht van bijeenkomsten, evenementen, workshops, trainingen en vergaderingen van HISWA-RECRON. Meer informatie en aanmelden: www.hiswarecron.nl/agenda. NOVEMBER JANUARI Algemene Ledenvergadering HISWA-RECRON 26 november Webinar www.hiswarecron.nl/alv DECEMBER Geen bijeenkomsten gepland Meer bijeenkomsten Houd www.hiswarecron.nl/agenda in de gaten voor een actueel overzicht van evenementen, trainingen, vergaderingen en andere bijeenkomsten. 6 HISWA MAGAZINE 4 Recreatie Vakbeurs 20, 21 en 22 januari Evenementenhal Hardenberg www.recreatie-vakbeurs.nl Boot Düsseldorf 23 tot en met 31 januari Messe Düsseldorf www.boot.de

Op stapel POINTER 22 Het nieuwste model van Jachtwerf Heeg is de Pointer 22 Lounge. Ontworpen als moderne allround zeilboot. De ruime kuip biedt comfort door de twee extra lange banken langszij inclusief rolkussens. Alle lijnen en schoten zijn onder handbereik waardoor de Pointer 22 met weinig bemanning kan worden gezeild. Door de volledig ophaalbare zwenkkiel is de Pointer 22 zeer goed trailerbaar. De mast is eenvoudig te strijken. Het moderne onderwaterschip met ophaalbare kiel en dubbele roeren maakt de zeilboot geschikt voor zowel het binnenwater als voor de kustwateren. www.jachtwerfheeg.nl www.pointeryachts.com Lengte Breedte Diepgang Doorvaarhoogte Gewicht 6,50m 2,20 m 0,30-1,10 m 8,80m 750 kg HISWA MAGAZINE 4 7

ONDERNEMERSNIEUWS Nieuwe leden Lindenbeek Watersport Lindenbeek Watersport is gelegen op een steenworp afstand van het Sneekermeer. Recreanten en watersporters kunnen er terecht voor zeilbootverhuur of een groepsaccommodatie met collega’s, familie of vrienden. Lindenbeek Watersport heeft daarnaast de beschikking over een ruime vloot polyvalken. www.lindenbeekwatersport.nl Wiegmans Boten & Motoren Naast een jachtwerf heeft Wiegmans nu ook: Wiegmans Boten & Motoren. Dit bedrijf is gespecialiseerd in onderhoud en reparatie aan boten en motoren, het verkopen van occasions, nieuwe boten en motoren van Yamaha en Mercury. www.wiegmans.nl Opnames RTL Welkom op het water verplaatst De opnames voor het televisieprogramma RTL Welkom op het water worden vanwege de coronacrisis verplaatst naar de zomer van 2021. RTL Welkom op het water is een initiatief van HISWA-RECRON en mediabedrijf De Mediabroers en is onderdeel van de campagne 8 Welkom op het water. Het programma wil kijkers inspireren het water op te gaan. Met het verplaatsen van de opnames zijn de afleveringen te zien in het voorjaar van 2022. De opnames die in september zouden plaatsenvinden worden vanwege de coronamaatregelen verplaatst naar de zomer van 2022. Door de extra voorbereidingstijd die de maatregelen met zich mee brengen, is besloten om de plannen uit te stellen. Het komende jaar wordt gebruikt om de inhoud van de afleveringen nog beter af te stemmen op de (toekomstige) watersporters. Alvast inspiratie opdoen? De Mediabroers maken ook het goed bekeken programma RTL Kampeert met presentator Sander Janson en Jessica Mendels. Dit programma was afgelopen voorjaar op RTL 4 te zien en trok 5.5 miljoen kijkers. Watersportbedrijven die willen deelnemen aan RTL Welkom op het water kunnen zich melden bij de Mediabroers: rtlwatersport@outlook.com. HISWA MAGAZINE 4

ONDERNEMERSNIEUWS ‘Geen nieuwe bruggen over ’t IJ’ HISWA-RECRON diende een reactie in op het concept-inrichtingsplan voor het IJ in Amsterdam van de onafhankelijke adviescommissie Oeververbindingen. Deze commissie is vorig jaar ingesteld door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat om de gemeente Amsterdam te adviseren waar en hoe de oevers van het IJ en een deel van het Amsterdam-Rijnkanaal het beste voor fietsers en voetgangers verbonden kunnen worden. Het eindadvies genaamd ‘Genereus verbonden’ omvat een concept-inrichtingsplan voor een robuust en toekomstvast waterkruispunt. Naar verwachting zullen Rijk en gemeente dit najaar op basis van het advies bestuurlijk afspraken maken. HISWA-RECRON heeft de voorkeur voor een oplossing zonder bruggen. Ten aanzien van de voorgestelde bruggen in het plan, is aangegeven dat deze op goede overzichtelijke plekken zijn gepland. De breedte van de vaarwateren moet goed gewaarborgd zijn en daarmee in principe de veiligheid. Het aanleggen van extra (wacht)steigers is een goed voornemen. Grote zorg gaat uit naar opstoppingen die kunnen ontstaan tussen de openingen van de bruggen. HISWA-RECRON dringt aan op het vasthouden aan de bedieningsregimes volgens de Blauwe Golf, zoals verwoord in het advies (huidige openingsregime van de Schellingwouderbrug). Hiermee wordt onnodige en extra wachttijd voor recreatievaart voorkomen, worden onnodig lange wachttijden voor wegverkeer voorkomen én wordt de veiligheid gewaarborgd. Ook wijst HISWA-RECRON op het feit dat de gedane tellingen van pleziervaart jaarrond niet zijn meegenomen. Dit geeft een onjuist beeld van de vele malen grotere omvang van de recreatievaart. De reactie van HISWA-RECRON is afgestemd met Waterrecreatie Nederland, BLN Schuttevaer, Watersportverbond en de Toerzeilers. Small Craft Standards Bulletin beschikbaar Het Small Craft Standards Bulletin van de International Council of Marine Industry Associations (ICOMIA) biedt ondernemers informatie over wijzigingen in bestaande normen en modificaties van productiemethoden. Zoals ontwikkeld en onderhouden door de ISO (International Organization for Standards) Technical Committee for Small Craft Standards (TC 188). De 14e editie van dit bulletin is nu beschikbaar en biedt een update van de normen naar aanleiding van recente online werkgroepvergaderingen van ISO TC 188. De Small Craft Standards Bulletins staan in de kennisbank op de website van HISWA-RECRON. www.hiswarecron.nl/kennisbank HISWA MAGAZINE 4 9

ONDERNEMERSNIEUWS Inspraak over Nota Varen 2 Amsterdam In een extra commissievergadering over de Nota Varen 2 - die bepaalt dat er vanaf 2025 in het centrum van Amsterdam uitstoot vrij gevaren moet worden - sprak Gerdina Krijger, regiomanager Noord-Holland en Flevoland, in. Dat deed ze mede namens het Watersportverbond en de Nautische Dienstverleners. Ze gaf aan dat het watersportbedrijfsleven in vergelijking met de reders weinig aandacht van de gemeente krijgt. Ook in de laatste voortgangsrapportage wordt slechts een kleine alinea gewijd aan de recreatievaart. Gezien de omvang en de ernst van de problematiek rondom emissieloos varen in 2025, is er dringende aandacht gewenst. ‘Haalbaarheid en betaalbaarheid’ is het criterium. Terwijl de gemeente voor de reders verschillende bureaus inschakelde voor onderzoek naar haalbaarheid en terugverdienmodellen, werd voor de watersport nagenoeg niets gedaan. Er zijn slechts twee enquêtes over geweest. Uit een enquête onder de ligplaatshouders blijkt dat een derde van de Amsterdamse watersporters elders ligplaats zoekt of stopt met varen. Ook blijkt dat nog geen 4% van de watersporters emissieloos vaart. Zeven op de 10 respondenten zegt de kosten voor ombouw niet zelf te kunnen dragen. Uit een enquête onder de jachthavens blijkt dat slechts 10% denkt te beschikken over voldoende elektrische infrastructuur. Forse investeringen zijn nodig om straks aan de vraag te kunnen voldoen. Daarbij komt dat Leander geen uitsluitsel geven of de benodigde elektriciteit überhaupt wel geleverd wordt. Vaak is de infrastructuur naar de haven toe ook niet toereikend. De waterrecreatiesector ziet naast de knelpunten ook zeker kansen, maar er is meer tijd, draagvlak, onderzoek en ondersteuning nodig om te komen tot een haalbare, betaalbare en succesvolle transitie. Derdengeldencontrole bij makelaars Binnenkort voert een accountant in opdracht van HISWA-RECRON en het bestuur jachtmakelaars controle uit op de toepassing van het ‘HISWA Protocol Derdengelden’. Dit gebeurt bij de jachtmakelaars die werken met een eigen derdengeldenvoorziening. Deze controle wordt uitgevoerd om hiermee zeker te stellen dat het protocol goed wordt nageleefd en er zo kwaliteit geboden wordt naar de consument. Iedere HISWA Certified Yacht Broker die ermee werkt, moet de voorgeschreven werkwijze volgen. De resultaten van de controle worden teruggekoppeld naar het individuele lid en HISWA-RECRON. Jachtmakelaars kunnen ook tegen een aantrekkelijk tarief gebruik maken van de Stichting Derdengelden van HISWA-RECRON. Ook voor werven kan dit een goede optie zijn wanneer een opdrachtgever hiernaar vraagt. Meer informatie bij Jeroen van den Heuvel: j.heuvel@hiswarecron.nl. 10 HISWA MAGAZINE 4

ONDERNEMERSNIEUWS Lage btw op verhuur zeilboten nog niet doorgevoerd Al langere tijd lopen er procedures van verschillende watersportbedrijven over de toepassing van het lage BTW-tarief op de verhuur van (open) zeilboten op basis van sportbeoefening. Op dit moment dit nog steeds aanleiding voor geschillen met de Belastingdienst. Ondanks de vorig jaar gewonnen rechtzaak is de Belastingdienst niet bereid het lage BTW-tarief toe te staan voor het gelegenheid geven tot sportbeoefening vanuit een jachthaven. Dit geldt voor kajuitzeilboten, open zeilboten, kano’s en planksporten. De Belastingdienst is van mening dat ook bij deze vaartuigen voor sportbeoefening de hoofdprestatie de verhuur van een vaartuig tegen 21% BTW is, terwijl HISWA-RECRON en bootverhuurders menen dat het gelegenheid geven tot sportbeoefening vanuit een sportaccommodatie is, met verlaagde BTW. HISWA-RECRON pleit voor een verlaagde BTW-regeling voor de gehele branche maar ook voor duidelijkheid en gelijke behandeling van de watersportbedrijven. HISWA-RECRON gaat daarom opnieuw in gesprek met de Belastingdienst. Oproep: welke reacties op BTW-bezwaarschrift? Om bij het overleg met de Belastingdienst nog meer praktijkgevallen te kunnen betrekken wil HISWA-RECRON graag weten hoe bootverhuurders van open zeilboten en kajuitzeiljachten dit seizoen met de BTW zijn omgaan. Bekend is dat vrijwel alle belastinginspecteurs het lage tarief voor verhuur van zeilboten ook de afgelopen maanden hebben afgewezen. Veel bedrijven dienden op advies van HISWA-RECRON en fiscaal bureau DHK Tax & Legal echter wel bezwaren in tegen de eigen aangifte. HISWA-RECRON verneemt graag alle reacties. Mailen kan naar Stijn Boode: s.boode@hiswarecron.nl. WhisperPower Onbeperkt stroom aan boord All-In-One Power System OctoPower 3kW • 230 V (AC) uitgang • 3 kW • 5 - 10 kWh Ion Accu • Laden via landstroom, buitenboordmotor of solar HISWA MAGAZINE 4 Enjoy Green Energy whisperpower.com CO2 Neutraal

ONDERNEMERSNIEUWS Project Gezond & Fit van start Het Sociaal Fonds HISWA start met het project Gezond & Fit, met als doel de lastige coronaperiode door te komen. Alles draait in het project om de duurzame inzetbaarheid van ondernemers en hun medewerkers. Het project begint met een informatief gesprek. Een adviseur legt het project uit, kijkt samen met de ondernemer naar het bedrijf en brengt de organisatie in kaart. Op basis van dit gesprek wordt een advies opgesteld. Bijvoorbeeld op het gebied van personeelsbeleid, veiligheid, pensioen, ziekteverzuim of opleidingsbeleid. De adviseur begeleidt het bedrijf gedurende het gehele project. Het project is kosteloos voor leden die de HISWA-cao volgen. Bedrijven die de HISWA-cao niet volgen en toch willen deelnemen, betalen wel een bijdrage. Meer informatie bij Endurance (TOP Supplier), Rob Versteeg: info@endurance.nl. Experts gezocht: gasnorm wordt herzien De ISO-norm 10239, beter bekend als de gasnorm, wordt herzien. HISWA-RECRON is deelnemer in de Nationale Normcommissie Jachtbouw waarin deze herziening wordt besproken. De huidige gasnorm stamt uit 2014 en is aan revisie toe. Zo wordt er gekeken naar de eisen die worden gesteld aan gasinstallaties in de binnenvaart en in hoeverre die gelijk kunnen worden getrokken. HISWA-RECRON is op zoek naar experts voor het meedenken aan deze herziening. Te denken valt aan technici die bij toeleverende bedrijven werken. Meer informatie bij Michaël Steenhoff: m.steenhoff@hiswarecron.nl. Nieuwe opleiding Maritieme Techniek duaal In oktober ging de nieuwe Associate Degree opleiding Maritieme Techniek duaal van start. Vijftien enthousiaste studenten begonnen bij NHL Stenden aan deze tweejarige opleiding. Ze combineren hun baan in de maritieme sector met hun studie. Hierdoor behalen ze in twee jaar tijd een erkend hbo-diploma Associate Degree Maritieme Techniek. NHL Stenden ontwikkelde deze nieuwe opleiding in nauwe betrokkenheid met het maritieme werkveld en ROC Friese Poort. Er is een studieprogramma gemaakt dat aansluit op de behoefte van de student en het bedrijfsleven. De studie is specifiek gericht op professionals die in de maritieme sector werkzaam zijn, en die al een aantal jaren aan het werk zijn maar graag willen doorgroeien. Meer informatie bij Herbert van Oord: h.vanoord@hiswarecron.nl. 12 HISWA MAGAZINE 4

ONDERNEMERSNIEUWS Zorgen over Ontwerp Omgevingsverordening NH 2020 HISWA-RECRON sprak in bij Provinciale Staten van Noord-Holland over de concept Omgevingsverordening. Eerder uitte HISWARECRON al grote zorgen over de nieuwe Ontwerp Omgevingsverordening NH 2020 waarin nieuwe regelgeving is opgenomen. Met name de invoering van het artikel Bijzonder Provinciaal Landschap (BPL) gaat op veel plaatsen ten aanzien van ruimtelijke ontwikkelingen voor zeer grote problemen zorgen. ‘Het Oostelijk Vechtplassengebied gaat op slot en dat is vanuit ondernemersperspectief ongewenst en onacceptabel’, was de strekking van de inspraak van Gerdina Krijger, regiomanager bij HISWA-RECRON. Zij verwees hierbij naar het gebiedsakkoord van de Oostelijke Vechtplassen. De provincie ging in 2017 hierover een samenwerking aan met 17 partijen om uitvoering te geven aan doelstellingen op het vlak van economie, natuur, water, recreatie en toerisme. HISWA en RECRON ondertekenden destijds het gebiedsakkoord met veel goede verwachtingen voor de toekomst. In een schriftelijke reactie erkent de provincie dat in het Oostelijk Vechtplassengebied beschermingsregimes liggen die beperkingen met zich meebrengen voor nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen. Er zijn echter nog geen concrete (transformatie)plannen met een onderbouwing. Daarom vindt de provincie het in deze fase nog te vroeg om de begrenzing van specifieke gebieden in het BPL te wijzigen. HISWA-RECRON gaf vervolgens aan dat vaststelling van de Omgevingsgverordening leidt tot een grote rechtsonzekerheid voor iedere ondernemer met een initiatief. Een situatie waarin ‘nee, tenzij’ het criterium is geworden en waarbij initiatieven op voorhand in de kiem worden gesmoord. De zo noodzakelijke en gewenste transitie van de watersport- en recreatiesector wordt hierdoor zeer bemoeilijkt als het Oostelijk Vechtplassengebied op slot gaat. Een belangrijke pijler uit het Gebiedsakkoord wordt ernstig geraakt. Nieuwe regels voor oproepkrachten Werkgevers die met oproepkrachten werken, krijgen vanaf 2021 te maken met nieuwe regels. Eén van de nieuwe regels in de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) is dat elke werkgever een aanbod moet doen voor een vaste arbeidsomvang aan elke oproepkracht, als zijn oproepovereenkomst 12 maanden heeft geduurd. Het aanbod voor een vaste arbeidsomvang is ten minste gelijk aan het gemiddeld aantal uren waarvoor de werknemer de afgelopen 12 maanden is opgeroepen. Vervolgens moet de oproepkracht binnen één maand HISWA MAGAZINE 4 laten weten of hij op het aanbod ingaat. Hij hoeft het aanbod niet te accepteren. Hij kan ervoor kiezen om zijn contract volledig op oproepbasis voort te zetten. In dat geval moet een nieuw oproepcontract worden opgesteld. Het aanbod moet altijd schriftelijk of per mail worden gedaan en een datum bevatten wanneer de oproepkracht uiterlijk moet reageren. Als de werkgever niet wil doorgaan met de oproepkracht dan moet dat schriftelijk één maand van tevoren worden aangegeven. 13

ONDERNEMERSNIEUWS Compensatie voor jachthavens en vaargeulen IJsselmeergebied HISWA-RECRON is blij met de baggersubsidie voor jachthavens rondom het IJsselmeergebied. Minister Van Nieuwenhuizen van Infrastructuur en Waterstaat compenseert hiermee beheerders van jachthavens en vaargeulen in het IJsselmeergebied. Als gevolg van het Peilbesluit dat in 2018 in werking trad, kan het waterpeil in het IJsselmeergebied in augustus vervroegd uitzakken. Een ongewenst bijeffect hiervan is dat de bevaarbaarheid en bereikbaarheid van jachthavens en vaargeulen in het gedrang komt. Beheerders van jachthavens en vaargeulen kunnen dit effect tegengaan door gekoppeld aan hun reguliere baggerwerk extra diep te baggeren. Via de Tijdelijke Subsidieregeling Bevaarbaarheid IJsselmeergebied compenseert de minister deels extra baggerwerk dat nodig is om de bevaarbaarheid te waarborgen. HISWA-RECRON onderzocht de effecten onder de aangesloten jachthavens. Maar liefst 20% van de pleziervaart zou in de problemen als het waterpeil vanaf medio augustus gaat uitzakken. Op basis van uitkomsten is een totaal baggerbudget van 12.1 miljoen euro beschikbaar gesteld waarvan zeven miljoen voor de komende vijf jaar. Daarna is een verlenging van de subsidie mogelijk. Dit is belangrijk omdat jachthavens die nu afdoende op diepte zijn op een later moment alsnog van de subsidie gebruik kunnen maken. Kees Wiersema van Jachthaven Waterland benadrukt het belang dat HISWA-RECRON hierbij speelde: “Door middel van professioneel onderzoek overtuigden we de overheid dat een baggersubsidie noodzakelijk is en dat is sterk. Als ondernemer heb ik wel één kritische kanttekening en dat zijn de hoge kosten die de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor de uitvoering van deze regeling in rekening brengt. Dit is toch gewoon een ambtelijk apparaat dat hiervoor door de Rijksoverheid in het leven is geroepen? Door deze kosten van het beschikbare baggerbudget af te halen blijft er minder geld over voor het baggeren en dat voelt als de bekende sigaar uit eigen doos.” www.rvo.nl/ bevaarbaarheid-ijsselmeer Kees Wiersema Exportplatform nu gratis voor leden Vanwege de coronacrisis gaan veel (buitenlandse) watersportbeurzen niet door. Daarom biedt het exportplatform van HISWA-RECRON - www.yachtsholland.com – nu een extraatje voor HISWA-RECRON-leden. Jachtbouwers die een in Nederland gebouwd jacht op de markt brengen kunnen nu gratis deelnemen aan dit platform. De website is bedoeld om nieuwe of gebruikte jachten onder de aandacht te brengen in het buitenland. 14 Ook toeleveranciers zijn welkom. Aanvullend op deze website worden ook internationale journalistenbezoeken georganiseerd, die in 2021 waarschijnlijk online worden gehouden. Het exportplatform wordt zeer goed gevonden door (buitenlandse) consumenten: de website staat hoog in de Google-zoekresultaten als er gezocht wordt op ‘custom built yachts’. Leden die ook willen meedoen, kunnen contact opnemen met Jan Ybema: j.ybema@hiswarecron.nl. HISWA MAGAZINE 4

ONDERNEMERSNIEUWS Welke financiële risico’s bij zieke medewerker? Soms gebeurt het dat een medewerker ziek uit dienst gaat. Als de medewerker ziek is dan gaat hij eerst twee jaar in de ziektewet. Gedurende deze twee jaren geldt de Wet Poortwachter, waarbinnen de werknemer moet reïntegreren. Deze reïntegratie is gericht op terugkeer van de medewerker naar de werkplek. Minder dan 35% arbeidsongeschikt Als een medewerker na twee jaar ziektewet minder dan 35% arbeidsongeschikt is, dan blijft de medewerker gewoon in dienst van het bedrijf. De uitval van de medewerker is geen reden voor ontslag. De werkgever blijft verantwoordelijk om passend werk te vinden voor deze medewerker in het bedrijf of eventueel daarbuiten. Pas als dat niet lukt, is een ontslag mogelijk. 35% tot 80% arbeidsongeschikt Als een medewerker na twee jaar ziektewet 35% tot 80% arbeidsongeschikt is, dan kan de medewerker wel uit dienst van rechtswege of via een ontslag. Maar, hij is nog wel gedeeltelijk in staat om te werken, alleen in een ander bedrijf. De medewerker ontvangt daarom tijdelijk een WGA-uitkering. Werkgevers zijn verantwoordelijk voor de WGA-uitkering van de medewerker én de kosten voor de reïntegratie van de medewerker. Als de werkgever ervoor kiest om Eigen Risico Drager te zijn, is hij verantwoordelijk voor de betaling van de volledige WGA-uitkering gedurende 10 jaar na uitdiensttreding én de kosten voor de reïntegratie van de medewerker. Er moet dan een garantieverklaring van een bank of verzekeraar zijn. Hierin staat dat de bank of verzekeraar de garantie geeft dat de werkgever altijd in staat is om de verplichtingen tegenover de zieke (ex-) werknemer na te komen. De werkgever kan er ook voor kiezen om dit eigen risico te verzekeren. Meer dan 80% arbeidsongeschikt Als een medewerker na twee jaar ziektewet meer dan 80% arbeidsongeschikt, dan is de medewerker eigenlijk niet langer in staat om te werken. Ook in de toekomst niet. De medewerker ontvangt dan een IVA-uitkering. De werkgever is niet verantwoordelijk voor deze uitkering. Deze wordt door het UWV betaald. Advies HISWA-RECRON Het is beter om bovengenoemd risico te verzekeren. Ondernemers moeten zich daarbij realiseren dat in Nederland bijna geen enkele medewerker voor meer dan 80% arbeidsongeschikt wordt verklaard. Hieraan ligt een politieke keuze ten grondslag, namelijk: iedereen in Nederlawnd moet zoveel mogelijk werken en wordt zoveel mogelijk gestimuleerd om te blijven werken. Het resultaat hiervan is dat bijna alle werknemers, die ziek uit dienst gaan terecht komen in de WGA, waarvoor de werkgever verantwoordelijk is. HISWA MAGAZINE 4 15

ONDERNEMERSNIEUWS Onderzoek naar Richtlijn Pleziervaartuigen Het onderzoek van de EU-commissie naar de huidige Richtlijn Pleziervaartuigen leidt tot een voorgenomen herziening. In Nederland is de richtlijn vertaald in de Wet Pleziervaartuigen. Voor dit onderzoek stelden zich twee Nederlandse partijen kandidaat. Tijdens dit onderzoek komen twee nieuwe onderwerpen aan de orde en wordt voor de mogelijke uitvoering en effectiviteit hiervan een kosten/batenanalyse uitgevoerd. Het gaat om: • Mogelijke eisen voor dampretoursystemen in brandstoftanks. In de VS zijn er al richtlijnen om diesel- of benzinedamp tijdens het tanken bij pleziervaartuigen op te vangen. • Mogelijke aanpassing ontwerpcategorie waterscooters: de huidige ontwerpcategorieën A (Oceaan) t/m D (Binnenwater) zijn gebaseerd op wind en golven en zijn voor pleziervaartuigen goed werkbaar. De commissie vraagt zich af of dit ook geldt voor waterscooters. HISWA-RECRON stelt voor de ontwerpcategorieën niet aan te passen voor waterscooters, maar verzoekt leden te reageren of zij voor of tegen een mogelijke aanpassing zijn. Wat betreft de eisen voor een dampretoursysteem overweegt HISWA-RECRON positief te stemmen. Leden die willen melden of ze voor of tegen zijn, kunnen dit doen bij Jeroen van den Heuvel: j.heuvel@hiswarecron.nl. Taskforce Gastvrijheidssector bundelt belangen Voorafgaand aan de Toerisme Top ontstond tijdens de vergadering van de Taskforce Samenwerking Gastvrijheidssector een mooie coalitie tussen private en publieke partners. Gastvrij Nederland en de aanwezige brancheorganisaties Koninklijke Horeca Nederland, Club van Elf en HISWA-RECRON vertegenwoordigden de ondernemers in de sector en bespraken met Staatssecretaris Mona Keijzer, de provincies en gemeenten de steunpakketten, herstelmaatregelen en de toekomst van de vrijetijdssector. Geert Dijks, directeur HISWA-RECRON was tevreden over het overleg. “De staatssecretaris regelt een vervolgoverleg samen met Minister Koolmees om de NOW-regeling 16 1 tot en met 3 te toetsen. Ons doel is dat, daar waar seizoensbedrijven door hun specifieke karakter buiten de boot vallen, een parallelle route wordt opgezet, gebaseerd op een passende en eerlijke referentieperiode. Verder spraken we over vergaande nationale en regionale samenwerking van overheid, onderwijs, onderzoeksinstellingen en ondernemers. Als we niet de handen ineen slaan wordt het niks.” Alle partijen aan tafel onderkennen dat wonen, werken en - sinds corona nog meer – vrije tijd voor iedereen in Nederland belangrijk is. De infrastructuur van het rijke vrijetijdsaanbod mag niet verloren gaan. De taskforce gaat alle voor de sector relevante steunmaatregelen op provinciaal, nationaal en EU-niveau inventariseren en herstel- en transitieprogramma’s uitwerken om de sector te steunen. Voor de zwaar getroffen groepenmarkt in het algemeen, en groepsaccommodaties in het bijzonder, komt op aangeven van HISWA-RECRON een overleg met het ministerie over een transitie naar nieuwe bedrijfsmodellen. HISWA MAGAZINE 4

ONDERNEMERSNIEUWS Hoe zit het met de Brexit? De Britten verlaten de EU op 1 januari 2021. Dat heeft gevolgen voor de import en export. Import Tot en met 31 december 2020 is er nog sprake van ‘vrij verkeer van goederen en diensten’ tussen het Verenigd Koninkrijk (VK) en de EU. Producten uit VK die vanaf 1 januari 2021 de EU binnen komen, komen dan ineens uit een zogenaamd ‘derdenland’. Daarmee is de regelgeving gelijk aan import vanuit alle andere landen ter wereld. Zo moeten vaartuigen voor grenspassage zijn voorzien van een Verklaring van Overeenstemming (CE) en importeurs moeten hun gegevens op het product vermelden. Export Ook de export naar het VK verandert na 31 december 2020. Dan is in het VK hun Recreational Craft Regulations - deze richtlijn lijkt op de Richtlijn Pleziervaartuigen (EU Recreational Craft Directive) - van kracht en pleziervaartuigen moeten daaraan voldoen. Het certificaat heet UKCA en wordt procedureel op eenzelfde wijze afgegeven als de Europese CE. Er moet een formele importeur worden aangesteld in het VK. Bestaande voorraad die volledig gereed is op 31 december 2020 mag zonder extra eisen na 31 december 2020 op de markt worden gebracht in het VK. In 2021 wordt de Europese CE geaccepteerd en kan met de Verklaring van Overeenstemming een UKCA worden verkregen. Vanaf 1 januari 2022 is een zelfstandig certificatietraject voor de UKCA noodzakelijk. Deze termijnen gelden voor alle CE gemarkeerde goederen. HISWA-RECRON onderhoudt nauw contact met watersportbrancheorganisatie British Marine om de ontwikkelingen in de Recreational Craft Regulations te monitoren en ook in de toekomst de verschillen met de EU Richtlijn Pleziervaartuigen zo klein mogelijk te houden. Tijdens het schrijven van dit artikel was er geen sprake van een overeenkomst tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, maar het kan snel gaan. HISWA-RECRON onderschrijft het standpunt van VNO-NCW dat afspraken over de uittreding noodzakelijk zijn. Het geeft de ondernemers de gelegenheid de nieuwe regelingen te implementeren bij de export en import. En, niet onbelangrijk, een ‘deal’ heeft direct invloed op de invoertarieven. Meer informatie: www.hiswarecron.nl/ kennisbank/brexit. Quarterly Economic Statistics Report beschikbaar Q1 en Q2 van het Quarterly Economic Statistics Report 2020 by Country zijn nu beschikbaar. Leden van HISWA-RECRON kunnen de rapporten gratis downloaden in de kennisbank op de website. Het rapport bevat driemaandelijkse informatie over economische ontwikkeling, waaronder inflatiecijfers, groei van het bruto binnenlands product, producentenprijzen en consumentenvertrouwen in 51 landen over de hele wereld. Het ICOMIA Quarterly Economic Statistics Report wordt elk kwartaal bijgewerkt. www.hiswarecron.nl/kennisbank HISWA MAGAZINE 4 17

ONDERNEMERSNIEUWS HISWA dringt aan op afschaffen importheffingen De Verenigde Staten voerden in 2018 importheffingen in op staal om de staalproductenten in de VS te beschermen. Een verkiezingsbelofte van Trump uit 2016. Als tegenmaatregel voerde de EU ook importheffingen in, waarbij een reeks met goederen met 25% extra werden belast. Ook pleziervaartuigen staan op die lijst. Tevens diende de EU een klacht in bij de wereldhandelsorganisatie WTO. Gesprekken vanuit HISWA en ICOMIA (waarvan HISWA-RECRON lid is) om Nieuw: taaltraining Duits Voor bedrijven die veel Duitse gasten en klanten hebben, ontwikkelden TOP Supplier Endurance en het online leerplatform RecreatieHero een taaltraining Duits. Duitsers waarderen het zeer als ze worden aangesproken in het Duits. De training is een combinatie van online én klassikale lessen. RecreatieHero verzorgt de online lessen over bijvoorbeeld welkom heten, afscheid nemen en een praatje maken. Endurance verzorgt de klassikale training Duits met een praktisch programma in het bedrijf zelf, dat is afgestemd op de functie, het niveau en de wensen van de medewerkers. Beide trainingen zijn apart te volgen maar voor een optimaal leereffect is de combinatie van beide trainingen aan te bevelen. pleziervaartuigen uit deze maatregelenlijst te houden, zijn gestrand. In maart 2021, of eerder als de WTO de EU in het gelijk stelt, worden extra importheffingen van kracht. ICOMIA en de NMMA (zusterorganisatie in de VS) schreven een brandbrief om deze importheffingen geheel van tafel te krijgen. De huidige heffingen resulteerden in 400 miljoen dollar minder handel in pleziervaartuigen tussen de VS en de EU. Extra heffingen zouden voor sommige merken desastreus zijn. Meer informatie bij Herbert van Oord: h.vanoord@hiswarecron.nl. Nieuwe flyer ‘Varen doe je samen’ beschikbaar Er is een nieuwe flyer met meer achtergrondinformatie over de campagne Varen doe je samen beschikbaar. Om de veiligheid op de Nederlandse vaarwegen te vergroten ging in 2007 de voorlichtingscampagne Varen doe je samen van start. In de campagne werken diverse partijen, waaronder HISWA-RECRON, samen aan meer veiligheid op het water. De nieuwe flyer is primair bedoeld voor projectpartners, relaties en stakeholders. De flyer is zowel online als gedrukt te verkrijgen. Ondernemers die gratis exemplaren van de flyer willen ontvangen om binnen (of buiten) de organisatie te verspreiden, kunnen contact opnemen met Waterrecreatie Nederland, Sjoerd van der Helm: s.van.der.helm@waterrecreatienederland.nl. 18 HISWA MAGAZINE 4

Ondernemen zonder zorgen Nieuw: Totaalverzekering voor jachthavens en jachtwerven Als watersportondernemer bent u bezig met het ontwikkelen van uw business. Uw klanten willen nieuwe belevingsconcepten en vinden groen varen belangrijk. We kunnen ons goed voorstellen dat u hierbij niet direct denkt aan nieuwe risico’s en veranderende wetten en regels. Dan is het fijn om te weten dat u als HISWA-lid een beroep kunt doen op Aon – HISWA Partner in Business – onze expert op het gebied van Risico’s in Ondernemen. Speciaal voor jachtwerven en jachthavens biedt Aon in samenwerking met HISWA een nieuwe en unieke allriskverzekering: de Totaalverzekering. Wij helpen u graag succesvol te ondernemen Als HISWA-lid kunt u voor al uw risico en verzekeringen gerelateerde vragen terecht bij het Team Watersport: 088 810 81 72 ondernemingen.team2@aon.nl www.roodberg.com Moving forward 100% ELECTRIC The Original 20.024-17-Hiswa-jachthavenpolis E-novations CHECK!!! www.roodberg.com/news

‘Online dating’ op digitale METSTRADE De vakbeurs Marine Equipment Trade Show in de RAI Amsterdam gaat dit jaar vanwege de coronacrisis niet door. Maar meedoen als exposant of de vakbeurs bezoeken achter de computer biedt nieuwe mogelijkheden voor het ontmoeten van precies díe ondernemers, leveranciers en ontwikkelaars die elkaars doelen kunnen ondersteunen. Een algoritme stelt de beursdeelnemers aan elkaar voor. Tekst: Hans Buitelaar METSTRADE Connect is een nieuw digitaal evenement op 10 december 2020. In plaats van het hele congrescentrum vol watersportproducten uit de hele wereld is het evenement dit jaar 20 voor alle exposanten, bezoekers, sprekers en prijswinnaars een belevenis via een computerscherm. Kunstmatige intelligentie wordt ingezet die profielen en wensen van exposanten en bezoekers inventariseert en op de juiste manier mensen aan elkaar koppelt. Door een profiel aan te maken op de website en uitgebreid de eigen functie, aangeboden of gezochte producten, behoefte aan nieuwe contacten, in te vullen, komen professionals uit de watersport voorbereid op het online evenement. Hoe meer er wordt ingevuld, hoe beter het matchmaking platform zinvolle contacten aan elkaar voorstelt. HISWA MAGAZINE 4

Kunstmatige intelligentie wordt ingezet om profielen en wensen van exposanten en bezoekers te inventariseren en ze aan elkaar te koppelen. Steun “Ik ben een grote gelover in persoonlijke ontmoetingen,” haast beursdirecteur Niels Klarenbeek zich te zeggen. “Toen we afgelopen augustus moesten beslissen om de METS af te blazen, drong dat zich op als de HISWA MAGAZINE 4 enige juiste beslissing om te nemen. Het was hartverwarmend om te merken hoeveel sympathieke en steunende berichten werden verstuurd in navolging van dat besluit. Teleurgesteld, maar begripvol.” De online versie METSTRADE Connect wordt iets anders dan de fysieke versie in de RAI. “De beurs met alle hallen is erg productgericht,” legt Klarenbeek uit. “Het online evenement wordt heel sterk gericht op vakinhoudelijke informatie. “Er zijn plenaire sessies, Niels Klarenbeek waaraan exposanten en bezoekers live kunnen deelnemen. Zo is er de sessie van ICOMIA, de wereldwijde koepel van watersportbrancheorganisaties, over ‘the state of the industry”. 21

U Safe, de winnaar van DAME 2019 Routes De paviljoens waarin productgropen op de fysieke beurs werden gegroepeerd, zijn in de online versie vervangen door tracks. Hoofdredacteur Ed Slack van mediapartner IBI (vakblad International Boat Industry) stelde het METSTRADE Track samen. Hoofdredacteur Martin Redmayne van Superyacht Report maakte een route langs interessante toeleveranciers voor grote jachten in de Superyacht Track. Daarnaast is er ook het Construction Materials Track, waar de aanbieders van composieten, harsen, vezels en kernmaterialen naast nieuw constructiemateriaal zijn gegroepeerd. In de Construction Materials Track zijn aanbieders van composieten, harsen, vezels en kernmaterialen naast nieuw constructiemateriaal gegroepeerd. Tech Talks Kennis van de nieuwste technieken wordt gedeeld in de Tech Talks. Dat zijn forumdiscussies van elk ongeveer 30 minuten. Voor iedere track worden tenminste drie van deze Tech Talks gemaakt. In iedere discussie zijn twee toeleveranciers aanwezig, een jachtbouwer die zijn licht laat schijnen over de praktische toepasbaarheid van een nieuw product, enkele externe deskundigen en een gespreksleider. Dat zijn Slack en Redmayne voor hun eigen tracks in de meeste gevallen. De Tech Talks worden vooraf opgenomen en kunnen deelnemers op ieder willekeurig moment bekijken en beluisteren. Verder komen er momenten waarop deelnemers live in gesprek kunnen gaan met de forumleden. 22 Exposeren op een online evenement is totaal anders dan een stand inrichten in een beurshal. “Een website met alle producten van de exposanten erop is niet voldoende,” beseft Klarenbeek. “We bieden alle exposanten die nu meedoen met de online versie de mogelijkheid om zich extra voordelig in te schrijven voor de volgende METSTRADE Show in 2021. Uiteraard hoop ik dat al die exposanten hun product op het platform zetten met een mooie video en een aantrekkelijke presentatie voor de bezoekers.” Exposanten die extra aandacht willen trekken van de online bezoekers, kunnen voor een bedrag van 1500 euro opgenomen worden in een serie productpresentaties die worden uitgelicht. Daarnaast kunnen ze als sponsor hun bedrijfsnaam en een link naar hun producten in beeld krijgen bij de verschillende Tech Talks. Online variant blijft De organisatie maakt gebruik van de techniek van Grip, een Londense start-up die vijf jaar geleden (mede) werd gestart door de Nederlandse ondernemer Tim Groot. Het door Grip ontwikkelde algoritme van METSTRADE Connect werkt het beste als exposanten en bezoekers zo gedetailleerd mogelijk invoeren wie ze zijn en wat ze zoeken. IBEX, een vergelijkbare vakbeurs voor de watersport in de Verenigde Staten, werd ook digitaal gehouden. De organisatoren spraken van een groot succes. Op de online beurs waren vele contacten gelegd en afspraken gemaakt die op een andere manier waarschijnlijk niet tot stand waren gekomen. Klarenbeek verwacht dat de online variant blijft. “Volgend jaar hebben we waarschijnlijk een hybride evenement. Hopelijk weer persoonlijk aanwezig in de RAI, maar met een veel groter aandeel van de matchmaking functie.” Meer informatie: www.metstrade.com/connect. HISWA MAGAZINE 4

de Nederlandse jachtontwerper André Hoek als voorzitter, maakt een analyse van de vernieuwende betekenis van de verschillende inzendingen. De uitreiking van de DAME R&D Excellence in Adversity Award is een live te volgen online evenement. Uitreiking prijzen DAME De populaire DAME (Design Award METS) wordt ook dit jaar uitgereikt maar de opzet is anders zoals voorgaande jaren. Dit jaar is er de DAME R&D Excellence in Adversity Award.Die is voor het bedrijf dat ondanks de economische noodstop toch heeft doorgezet met het ontwikkelen van een product of dienst in de periode tussen 1 januari en 31 oktober 2020. De jury, met dit jaar voor het eerst Boat Builder Awards De Boat Builder Awards worden dit jaar ook in een aangepast digitaal evenement uitgereikt Het traditionele gala met de uitreiking van deze awards in het Scheepvaartmuseum gaat dus niet door. Er zijn dit jaar vijf categorieën, waarvan twee speciaal zijn gericht op het eren van de jachtbouwer die een inspirerende en succesvolle respons had op deingewikkelde omstandigheden van dit jaar. Het gaat om de categorieën ‘Exceptional achievement in an unprecedented year’ en ‘Community support initiative’. De andere categorieën zijn voor een duurzaam initiatief, voor de opkomende ster in de jachtbouw en de ‘Lifetime achievement award’ voor een vruchtbare carrière in de jachtbouw. De online uitreiking is op 10 december tussen 16:00 en 17:00 uur. 100% BIOBASED CO2 NEUTRAAL EXCLUSIEF DEALER VAN: RECYCLEBAAR NAAR NIEUWE BIOPANELS FOSSIELVRIJ EN BIODEGRADEERBAAR Bestel havenonderdelen nu ook eenvoudig online op www.havenspecialist.nl BIO PANEL 100% circulair BIO-PANEL.NL

Drinken uit de uitlaat Varen met een RIB op waterstof Bij de begeleiding van wedstrijdzeilers worden Rigid Inflatable Boats (RIB’s) ingezet. Zeilen is een emissieloze manier van voortstuwing maar kunnen we RIB’s niet ook emissieloos maken? Met dit vraagstuk ging een groep studenten maritieme techniek van de TU Delft aan de gang. In dit artikel belichten we dit onderzoek nader. Tekst: Michaël Steenhoff Het eerste wat moest gebeuren, was het maken van een analyse van de RIB’s die worden ingezet en hun vaarprofiel. Op basis daarvan werden de vereisten voor de benodigde voorstuwing bepaald. Wat is er nodig om een ‘waterstof-RIB’ op dezelfde manier in te zetten als een RIB varend met een verbrandingsmotor? Een brandstofcel, 122 liter waterstof, een accu en een elektromotor gekoppeld aan een driebladsschroef. Klinkt simpel maar er was toch nader onderzoek voor nodig om tot een juiste configuratie te komen. 24 Analyse Eerst onderzochten de studenten de eigenschappen en het vaarprofiel van de RIB’s op fossiele energie. Een typische boot die wordt ingezet als begeleidingsboot bij wedstrijdzeilen is een 5.8 m lange, 2.35 brede en 330 kg zware high performance RIB met een 60PK (44,1 kW) 4-takt buitenboordmotor. Aan boord wordt maximaal 80 liter brandstof meengenomen en daar komt de bemanning nog bij. De maximum snelheid die gehaald moet worden is 30 knopen. Op basis van deze gegevens en het vaarprofiel werd een benodigd vermogen 190 kWh op de schroefas vastgesteld. Centrale vraag: is dat met een installatie op basis van waterstof ook te realiseren? Wat is er nodig om een ‘waterstof-RIB’ op dezelfde manier in te zetten als een RIB met een verbrandingsmotor? HISWA MAGAZINE 4

wanneer er vermogen wordt geleverd dat niet op dat moment wordt gebruikt. Hierdoor gaat de brandstofcel ook nog eens langer mee. In de proefopstelling is voor de aandrijving gekozen voor een elektrische buitenboordmotor. Het onderzoek wees verder uit dat de configuratie optimaal is met een batterij van 1Kwh en een brandstofcel van 43kW. In deze samenstelling fungeert de batterij eigenlijk alleen als ‘back up’. Het principe draait om omgekeerde elektrolyse; waterstof en zuurstof worden samengebracht waarbij er energie en water vrijkomen. Fuel cell systems explained (vol. 2, pp. 207-225), Larminie, J., Dicks, A., & McDonald, M. S. (2003). Installatie In de auto-industrie is al de nodige ervaring opgedaan met rijden op waterstof. Voor het vinden van de benodigde componenten keken de studenten naar bijvoorbeeld Toyota. De tank die wordt gebruikt in de Toyota Mirai bleek geschikt voor wat betreft gewicht en inhoud. Deze carbon tank kan 5 kg aan waterstof onder hoge druk bevatten, dat gelijk staat aan een vermogen van 166 kWh. Vervolgens is daar een brandstofcel en een elektromotor bij gezocht. Een brandstofcel werkt als volgt: door een reactie van waterstof met zuurstof in de brandstofcel wordt elektrische energie opgewekt. Deze energie wordt weer gebruikt in een elektromotor die het op zijn beurt weer omzet in mechanische energie door middel van een propeller. Het principe waarop een brandstofcel werkt is eigenlijk omgekeerde elektrolyse; waterstof en zuurstof worden samengebracht waarbij er energie en water vrijkomen. Om het gewenste voltage te creëren worden brandstofcellen in serie geplaatst in zogenoemde ‘stacks’. Aangezien de brandstofcel bij gevraagd piekvermogen niet voldoende power kan leveren is naast de brandstofcel een Lithium-ion batterij geplaatst die de pieken kan opvangen. Voordeel is dat de batterij ook als buffer kan dienen HISWA MAGAZINE 4 Resultaat De resultaten van het onderzoek lieten zien dat het mogelijk is een high speed performance RIB te laten varen op waterstof met als enige emissie: water. Wel met een kanttekening dat in het onderzochte gebruikersprofiel (vier uur constant varen, met piekbelastingen) het wel noodzakelijk is om tussendoor waterstof te kunnen tanken. Zoals gezegd is gewicht daarbij een belangrijke factor. De verwachting is dat het gewicht van de gebruikte onderdelen in de toekomst verder naar beneden gaat waardoor er ook weer minder brandstof nodig is. De praktijk Om de theorie aan de praktijk te toetsen is er een proefopstelling gemaakt. Bobby Visser, een van de onderzoekers: “Ondanks dat de techniek al heel lang bekend is, zijn toepassingen in de maritieme wereld nog vrij nieuw, maar daarom niet minder veelbelovend. De proefopstelling die maakten, liet zien dat dit ook in de maritieme industrie toepasbaar is. Er zijn wel enkele zaken waar je rekening mee moet houden. Zo is de energiedichtheid van waterstof zes keer zo laag als van benzine of diesel. Dat betekent dat je zes keer vaker moet tanken of je tank zes keer groter moet zijn om hetzelfde resultaat te kunnen behalen. Gebruikers moeten begrijpen dat ze minder lang kunnen varen, net zoals bij elektrische auto’s de actieradius ook beperkt is. Het voordeel van waterstof is wel dat tanken vele malen sneller gaat dan het opladen van een accu.” 25

Een andere beperking is de mogelijkheid om waterstof te kunnen tanken. We zijn daarbij afhankelijk van de auto-industrie. Vanuit die industrie moeten de ontwikkelingen in gang gezet worden om een waterstofinfrastructuur op te bouwen waar maritieme toepassingen op kunnen aansluiten. Visser: “Het is daarbij belangrijk je af te vragen hoe waterstof gemaakt wordt. Daarvoor is energie nodig en deze energie moet dan wel duurzaam opgewekt zijn door wind of zon. Op dit moment loopt er een Noordzee-project waarbij de overcapaciteit van windenergie wordt opgeslagen in de vorm van waterstof. Waterstof als een soort accu dus.” Waterstof is veiliger dan sommigen denken. Plofgevaar Dan nog de veiligheid. Dat is bij waterstoftoepassingen altijd een heikel punt. “Door gebruik te maken van een Toyota-tank, met de bijbehorende testprotocollen en veiligheidseisen, denken we het risico tot een minimum te hebben teruggebracht. Het is wel goed om hiernaar voor maritieme toepassingen nader onderzoek te doen. Waterstof is echter wel veel veiliger dan sommigen denken. Uitgaande van beschikbaarheid zie ik voor de watersport een limitatie in bereik en snelheid, maar daar krijgen watersporters heel veel voor terug. Hoe mooi is het dat er, heel stil varend, alleen water uit je uitlaat komt?”, aldus Visser. Bron: Feasibility study of a high performance zero emission hydrogen electric powered coach boat - L.B.A. van Heugten (1), B.P.J. van der Kroft (1), J.R. Kuipers (1), B.C.W. Visser (1), Ir. K. Visser (2), and Dr. ir. J.F.J. Pruyn (2) 1) Bachelor student Maritime Engineering at Delft University of Technology 2) Assistant professor at Delft University of Technology Meer informatie Dit onderzoek is gepresenteerd tijdens het HISWA Symposium on Yacht Design and Yacht Construction 2020. Meer informatie hierover op www.hiswasymposium.com. Proefopstelling. V.l.n.r.: tank, brandstofcel, accu en aandrijving. 26 HISWA MAGAZINE 4

DOUBLE COAT Beschermt en verfraait DOUBLE COAT is een hoogwaardige twee componenten polyester DD Lak, geschikt voor toepassingen waar hoge eisen gesteld worden aan krasvastheid, kleurechtheid en glansbehoud. Double Coat kenmerkt zich door zijn uitstekende vloei en de gemakkelijke verwerking met kwast, rol of spuit. Voor meer informatie zie: www.doublecoat.nl.

De Bellinga’s Omarmen van nieuwe watersporters Zeilen, varen, suppen of surfen, afgelopen zomer wilde iedereen het water op. De watersport was sinds tijden niet meer zo populair. Dat het water een fijne plek is om tot rust te komen of juist om op avontuur te gaan is voor veel watersporters natuurlijk geen geheim. De campagne Welkom op het water draagt daar aan bij. Het doel van deze campagne is om zoveel mogelijk mensen enthousiast te maken voor de watersport en meer uren het water op te krijgen. Tekst: Rianne Hartog Het afgelopen jaar was voor de campagne Welkom op het water - Powered by HISWA - een ander jaar dan vooraf voorspeld. Al snel werd duidelijk dat het Meevaarweekend in 2020 helaas niet kon plaatsvinden. Het idee om vrienden, collega’s en kennissen mee te nemen het water op om hen kennis te laten maken met de watersport was vanwege de coronacrisis niet het beste idee. Maar ondanks dat corona ervoor zorgde dat veel activiteiten dit jaar afgelast werden, stond de campagne dit jaar niet stil. Integendeel. 28 Om de watersport ook in de coronatijd mogelijk te maken, werden er gedragscodes voor watersporters geschreven. Voor consumenten ging een pagina online met actuele informatie over watersporten tijdens coronatiijd. Onder andere vragen over het maximale aantal mensen, het huren van een boot en de mogelijkheid tot zeillessen werden op die pagina beantwoord. Enthousiaste video’s Verder werd een samenwerking gestart met de familievloggers De Bellinga’s. In zeven enthousiaste YouTube-video’s lieten zij zien aan hun 485.000 abonnees hoe leuk het is om met het gezin het water op te gaan. Het campagneteam van Welkom op het water maakte zelf ook een fraaie watersportvideo waarin het gevoel van op het water zijn centraal staat. Het grootste project van dit jaar was een groot nationaal onderzoek uitgevoerd door Motivaction in opdracht van Welkom op het water. Dit onderzoek richtte zich op (potentiële) watersportdoelgroepen met als uiteindelijk doel om meer mensen te bereiken met de campagne. HISWA MAGAZINE 4

Daanaast leidde het tot de lancering van een gratis marketing- en promotieabonnement voor leden van HISWA-RECRON. In dit abonnement worden verschillende marketing- en promotietools beschikbaar gesteld. Te beginnen met een personahandboek. Persona’s zijn op maat gemaakte doelgroepprofielen. Het handboek biedt veel informatie en handvatten om de marketing en promotie in het eigen bedrijf te verbeteren. De volgende stap in dit abonnement is een online seminar met het onderwerp marketing en promotie. Er is een gratis marketing- en promotieabonnement voor leden van HISWA-RECRON beschikbaar. Televisieprogramma bij RTL De uitkomsten van het onderzoek worden ook gebruikt voor het RTL 4-televisieprogramma ‘RTL Welkom op het water’. Dit watersportprogramma is een initiatief van De Mediabroers en Welkom op het water. De opnames hiervoor worden in 2021 gemaakt. Het programma biedt HISWA-RECRON-leden veel manieren om hun bedrijf goed onder de aandacht te brengen bij consumenten. Want nu zoveel Nederlanders kennismaakten met het water, is het belangrijk om ze welkom te blijven heten op het water. Deelnemen aan het programma kan op verschillende manieren. Zo kan de jachthaven in beeld komen waar de presentatoren wegvaren, kan er gefilmd en gevaren worden op de boot van een jachtwerf of komen de presentatoren een kijkje nemen in een watersportwinkel. Informatieboekje voor nieuwe watersporters Of Welkom op het water volgend jaar weer aanwezig kan zijn op beurzen en of vrienden, collega’s en kennissen weer uitgenodigd kunnen worden op de boot is nog onzeker. Maar wat wel bekend is, is dat ook volgend jaar weer zoveel mogelijk mensen moeten kennismaken met het water. Daarom gaat Welkom in het water in het voorjaar de bestaande huisshows en open huizen bundelen en leden hierbij ondersteunen. Dan is er misschien geen fysieke beurs, maar wordt wel een gezamenlijk moment naar consumenten gecreëerd waarin de watersport centraal staat. Daarnaast wordt in het nieuwe jaar meer aandacht besteed aan social media. Op de site van Welkom op het water worden huisshows en open huizen gebundeld. Ten slotte is het van belang om ook in het nieuwe jaar watersporters weer alle informatie te bieden die zij nodig hebben. Welkom op het water is daarom bezig met het maken van een boekje voor de nieuwe watersporters. Een boekje waarin de belangrijkste informatie gebundeld staat. Zo worden alle nieuwe watersporters welkom op het water geheten en krijgen ze de hulp om ook volgend jaar weer te genieten van de mooie plekjes die Nederland te bieden heeft. Meer informatie: www.welkomophetwater.nl Deelnemen aan RTL Welkom op het water? Wilt u uw regio, bedrijf, boot, product onder de aandacht brengen bij het grote publiek? Met daarbij het voordeel om het beeldmateriaal zelf te kunnen gebruiken? Stuur dan een mail naar De Mediabroers: rtlwatersport@outlook.com. HISWA MAGAZINE 4 29

Onder de waterlijn? Hebben wij de oplossing. Terwijl u geniet van uw tijd op het water, zou u zich geen zorgen moeten maken om wat zich afspeelt op de onderkant van uw boot. Dat is onze taak! Wij onderzŸoeken, ontwikkelen, testen en optimaliseren onze antifoulings om uw boot te beschermen tegen aangroei. Het resultaat? Micron® LZ en Interspeed Extra. Beide antifoulings zijn specifiek ontwikkeld voor de Nederlandse wateren en geproduceerd in overeenstemming met de Nederlandse weten regelgeving. international-yachtpaint.com 10358/1219

Vraag & Antwoord In de nieuwe cao las ik dat een werknemer van 52 jaar oud 24 uren extra vakantie krijgt per jaar. Krijgt hij deze meteen per 1 januari bijgeschreven in het jaar dat hij 52 wordt? Gold deze regeling ook al in de vorige cao? Antwoord van HISWA-RECRON In de nieuwe cao staat bij artikel 8, lid 4 het volgende: medewerkers vanaf 10 jaar voor hun AOW-leeftijd hebben recht op 32 uur extra vakantie óf 80% werken met 100% pensioenopbouw. Per medewerker kijkt u dus naar zijn of haar AOW-leeftijd. De AOW-leeftijd verschilt per medewerker. Deze is afhankelijk van zijn of haar geboortejaar. De AOW-leeftijd van medewerkers vindt u op de website van de SVB: www.svb.nl/nl/aow/aow-leeftijd/uw-aow-leeftijd. Ons advies is om de volgende stappen te nemen: • Stel de AOW-leeftijd van de medewerker vast. • Bepaal de ingangsdatum van de regeling. Deze ligt 10 jaar vóór de AOW-leeftijd van de medewerker. • Leg de keuze voor aan de medewerker: 32 uur vakantiedagen extra per jaar óf 80% werken met 100% pensioenopbouw. In de vorige cao was er inderdaad ook al een regeling voor 32 uren extra vakantie. De ingangsdatum hiervan was voor iedereen van 55 jaar en ouder. Deze ingangsdatum is dus losgelaten en opgeschoven. Medewerkers die al gebruik maken van deze regeling behouden het recht hierop. De oorspronkelijke regeling was afgesproken in een tijd, dat iedereen uiterlijk met 65 jaar AOW ontving en met pensioen ging. De regeling was dus uiterlijk voor de duur van 10 jaar, namelijk van 55 jaar tot 65 jaar. HISWA MAGAZINE 4 De meeste medewerkers gingen echter al eerder met (vroeg)pensioen. De AOW-leeftijd schuift nu steeds verder op. De regeling zou dus steeds duurder worden voor werkgevers, als de ingangsdatum voor iedereen zou blijven op 55 jaar. Medewerkers moeten immers langer doorwerken. De regeling zou dus veel langer duren dan 10 jaar en daarmee veel duurder worden voor werkgevers. Er gaat immers bijna niemand meer eerder met (vroeg)pensioen. Dit vonden we niet wenselijk. Als de AOW-leeftijd verder opschuift, schuift de ingangsdatum van deze regeling dus mee op. Daarmee blijft de regeling betaalbaar. Een aantal ondernemers vraagt zich misschien af of deze keuze niet een heel dure is. Het is de vraag of dit zo is. Veel medewerkers in onze branche voeren immers zware lichamelijk arbeid uit. Vaak jaren achtereen. Niet alle medewerkers zullen gezond en fit hun AOW-leeftijd halen. Uitval van medewerkers kost veel geld, zowel voor de ondernemer als voor de werknemer. De regeling is er vooral voor bedoeld om uitval van oudere werknemers te voorkomen. De regeling beoogt hiermee juist geld te besparen. Misschien kost de regeling nu wat extra geld, maar op termijn wordt er bespaard. In het vorige nummer stond hier een situatie beschreven waarin een klant vervolgschade aan een huurboot veroorzaakte door verkeerd gebruik. In het antwoord op deze vraag is per abuis gesteld dat het verhuurbedrijf hiervoor de verhuurder aansprakelijk moet stellen. Dat moet natuurlijk de huurder zijn. 31 Vraag van een HISWA-RECRON-lid

Tech Talk Integratie leidt tot efficiëntie In de rubriek TechTalk gaat het dit keer over elektrotechniek. Alle elementen die stroom vragen aan boord of die stroom leveren aan het elektranet, worden in slimme can-bus netwerken gekoppeld. Dat levert veel informatie op en biedt de kans om alle energie uit accu’s en andere bronnen superefficiënt in te zetten. Tekst: Hans Buitelaar “We doen ons best om watersporters onafhankelijk te maken van elektriciteit die met fossiele brandstoffen is opgewekt.” Directeur Roel ter Heide benoemt het streven van WhisperPower als een bijzondere strategie: “Het is vreemd dat we dit doen, want we zijn begonnen als fabrikant van generatoren – meestal draaiend op diesel. En dat doen we nog steeds. Om het comfort aan boord te vergroten en het brandstofgebruik te verminderen, richten we de elektrische installaties zo in dat een generator pas hoeft te worden ingeschakeld als de gevraagde elektrische energie zo veel is dat die echt niet meer kan worden geleverd door aan walstroom, dynamo’s en zonnepanelen aangesloten accupakketten. We ontwikkelen steeds slimmere manieren om de opgeslagen energie in accu’s zo efficiënt mogelijk te benutten en daarmee het inschakelen van generatoren uit te stellen.” 32 Een 12 volts boordelektrasysteem met accu, laadregelaar, zonnepaneel, multi powerpoint tracker, diodebrug, schakelpaneel en controle schermpjes. Effectieve monitoring Specialist in het inbouwen van complete elektrische systemen aan boord is Ronald van Enkhuizen, jachtbouwer en mede-eigenaar van jachtwerf en scheepstechnische dienst Gebroeders Van Enkhuizen. Hij ziet vanaf de gebruikerskant hoe effectieve monitoring van elektranetten aan boord kan leiden tot beter en dus zuiniger beheer van de elektrische energie aan boord. “Door de moderne bussystemen, met de wereldwijde standaard NMEA2000 plus de eigen versies van fabrikanten als Mastervolt die daarop aansluiten, kan bijna alle apparatuur aan boord worden gekoppeld. Zelfs motoren, die door emissie-eisen elektronisch geregeld brandstofmanagement hebben, kunnen nu worden HISWA MAGAZINE 4

Voorbeeld van een schema van een boordnetwerk van 24 volt. aangesloten op de multifunctionele schermen.” Zo zie je het verbruik per uur. In de systemen van sommige leveranciers wordt dat gekoppeld aan snelheid en resterende tankinhoud, zodat ook het verbruik per mijl wordt weergegeven en de resterende actieradius. Op het scherm is de laadstroom te zien die wordt geleverd door verschillende bronnen: de dynamo van de scheepsmotor, de zonnepanelen of de generator of walstroom. Ook van verschillende accugroepen, de startaccu, huishoudaccu’s, het 24 volt netwerk en het 12 volt netwerk, kan zo’n bus-systeem overzichtelijk de spanning en laadstroom weergeven. Door de moderne bussystemen kan bijna alle apparatuur aan boord worden gekoppeld. Van Enkhuizen: “Wij werken niet heel vaak met monitoring op afstand, maar voor sommige functies is dat toch handig. We installeren voor sommige schippers een alarm op afstand, dat aangeeft wanneer de spanning van het boordnet te laag wordt. Gaat zo’n alarm op de teleHISWA MAGAZINE 4 foon, dan weet de schipper dat hij op korte termijn naar de boot moet om de walstroom aan te sluiten.” Het kan goed zijn dat gedurende het grootste gedeelte van het jaar zonnepanelen de accu’s voldoende op niveau halen en het inpluggen op de walstroom feitelijk overbodig is. Maar in donkere dagen waarop de boordkachel af en toe bijspringt om condens uit de boot te blazen, kan de stroomvraag groter zijn dan het aanbod van de zonnepanelen. Monitoring op afstand biedt de schipper controle. Stijging elektronische apparatuur Op alle jachten groeit de hoeveelheid elektronische apparatuur. Bijna alle jachten pluggen bij aankomst in een haven in op de walstroom, waardoor op lang niet alle ligplaatsen de volledige netspanning van 220 volt en zeker niet 16 ampère beschikbaar is. “We hebben een acculader ontwikkeld die al vanaf 100 volt begint met het leveren van laadspanning,” vertelt Ter Heide. “Bijkomend voordeel is dat de moderne lithium-ion accu’s veel sneller opladen dan de conventionele loodzuur accu’s. We komen binnenkort met een nieuwe 150 ampère-uur li-ion accu.“ 33

Compleet 24 volts boordsysteem met dynamo, diodebruggen, generator, accu’s, laadregelaars en controlepaneel. Het comfort van thuis wordt door moderne schippers als standaard gezien voor de installaties aan boord, heeft Van Enkhuizen gemerkt. Het vergt slimme aanleg van elektranetten aan boord. Voor kleinere jachten is nog altijd 12 volt de standaard. De meeste navigatieapparatuur, ook die op grotere jachten, werkt met een netspanning van 12 volt. Daarom hebben de meeste jachten met een 24 volt boordnet ook een gedeelte in 12 volt achter een omvormer. 24 volt wordt vooral gebruikt op grotere jachten omdat het verlies van energie bij langere kabellengtes kleiner is. “Tot een aantal jaren geleden was apparatuur die werkt op 24 volt flink duurder dan dezelfde apparatuur op 12 volt,” weet Van Enkhuizen. “Dat verschil is snel kleiner geworden. Daarnaast worden juist op kleinere sloepen en motorbootjes nu ook 48 volt boordnetten aangelegd voor elektrisch varen. Voor de apparatuur is ook daar vaak een omvormer aanwezig die zorgt voor de 12 volt aansluiting.” Het comfort van thuis wordt door moderne schippers als standaard gezien voor de installaties aan boord. Kopje koffie uit de accu Al die techniek achter de USB-poorten en de knopjes van koffiezetapparaat, dat willen de opvarenden vaak helemaal niet weten. Die verwachten gewoon dat een apparaat werkt als je op de knop drukt en dat de telefoon wordt opgeladen. WhisperPower heeft daarom een alles-in-één oplossing bedacht, waarbij de verschillende netspanningen en bronnen van laadstroom door het systeem automatisch op de meest efficiënte manier worden toegepast. 34 “Kopje koffie uit de accu,” is ons instap-systeem, aldus ter Heide. “Gasten aan boord houden er geen rekening mee dat voor het koffiezetapparaat 220 volt nodig is. Die stappen aan boord, maken zich klaar voor uitvaren en als ze dan onderweg zijn, genieten ze van een lekker een kopje koffie. Accu, omvormer en Nespresso-apparaat compleet door ons geleverd. Aan boord van kleine boten als open sloepen of motorboten met een binnen- of buitenboordmotor werkt dat prima. Voor de grotere dagboten hebben we de OcotPower 3 ontwikkeld, een all-in-one systeem dat 3 kW levert vanuit een 5 of 10 kWh lithiumpakket waar ook airconditioning op aangesloten kan worden. Dat wordt geladen vanuit de wal, een of meerdere zonnepanelen of de binnen- of buitenboordmotoren.” “Lithium-ion accu’s stellen andere eisen aan laadapparatuur”, vult Van Enkhuizen aan. “Om de levensduur van de accu te verlengen, zal de acculader moeten uitschakelen als de accu vol is. Een conventionele acculader blijft de accu steeds doorladen. Het spanningsverlies bij zo’n accu wordt over langere tijd druppelsgewijs bijgedruppeld. Maar bij een li-ion accu moet de lader dus uitschakelen. Dat moet wel in de batterijmonitoringsoftware zijn ingebouwd. Een lege accu moet zelfs om beschadiging te voorkomen helemaal worden losgekoppeld van het boordnet. Een schakelaar om los te koppelen kan ook in het automatisch monitoringsysteem worden ingebouwd.” Het complete Octo Power boordelektravoorzieningspakket. HISWA MAGAZINE 4

COLUMN Gebruikelijke transacties Kunst, diamanten en boten worden vaak in één adem genoemd bij Wwft-fraudehandhavers als nietgeregistreerde goederen en ongebruikelijke transacties. En de recente onthullingen van NOS Nieuwsuur over afgegeven ICP’s op buitenlandse boten met de Nederlandse vlag waren ook niet gunstig voor het imago van de sector. In Nederland kennen we tientallen vormen van bootregistratie: van marifoon tot meetbrief en van Y-nummers tot doorvaartvignetten. Ze zijn allemaal zo lek als mandje. De kadasterregistratie in combinatie met de zeebrief is aardig waterdicht maar voor velen te kostbaar. HISWA Vereniging als voorganger van HISWA-RECRON nam 20 jaar geleden al het standpunt in dat de sector baat heeft bij een goede registratie waarbij onder andere boot, motor, marifoon, eigenaar en vlag wordt gekoppeld. De actualiteit rondom ICP leidt inmiddels tot vragen van kamerleden aan ons. De watersport is een volwassen sector. En dat betekent dat we staan voor transparantie, eerlijk en vertrouwd zaken doen met HISWA-voorwaarden bij erkende makelaars en verkopers. De sector zit te springen om marktinformatie. De handhaving moet goed kunnen functioneren om de rotte appels aan te pakken die het vaak verpesten voor de rest. Identificatie en registratie helpt ons daar bij. Betaalbaar en op veel plekken te regelen. Direct te verkrijgen bij de verkoper. Net als bij auto’s. De techniek is er klaar voor. De consument die een boot koopt wil geen helemaal geen ongebruikelijke transactie. Het kopen of het bezit van een boot is een groot feest en moet zoveel mogelijk een gebruikelijke transactie zijn. Hoe meer hoe beter! Kijk voor ons position paper ‘Identificatie en registratie van pleziervaartuigen’ op www.hiswarecron.nl/kennisbank. Geert Dijks Directeur HISWA-RECRON Benieuwd naar ons messcherpe tarief voor taxatie of verkoop? Bel ons voor meer informatie www.vandeloosdrechtrbm.nl Tel. 0341 - 25 23 63 F.A. Molijnlaan 28 8071 AG Nunspeet DÉ RECREATIE BEDRIJFSMAKELAAR

De Vakbeurs Watersport vindt plaats in de Evenementenhal Gorinchem. Het product centraal Vakbeurs Watersport begin maart in Gorinchem In het vroege voorjaar, op 1, 2 en 3 maart 2021 ziet een nieuwe beurs in toeleveranciersland het levenslicht: de Vakbeurs Watersport. Een beurs die oorspronkelijk in de planning net achter de METS aan zou komen, maar nu door de coronamaatregelen wat later plaatsvindt. Tekst: Dominique van Dam Het is een beurs waar het product centraal komt te staan’, zegt Dennis de Bruijn, een van de initiatiefnemers. ‘En waar we kennisoverdracht stimuleren en alle in de watersport actieve bedrijven bij elkaar brengen.’ Het idee van de beurs ontstond bij De Bruijn, in het dagelijks leven 36 Managing Director bij On Deck en werd met ‘twee handen en twee armen’ omarmd door Harrold van Asselt van RayMarine Benelux. ‘Als je iemand vertrouwt, dan doe je zoiets samen, ook al komen we uit twee compleet andere branches.’ In maart vindt de eerste editie in Harrold van Asselt en Dennis de Bruijn de Evenementenhal in Gorinchem plaats. En daar zal het aan De Bruijn en Van Asselt ligt zeker niet bij blijven. Een tweede editie staat al op de planning voor december 2021, net na de METSTRADE Show. ‘Het is een toevoeging, een beurs voor de branche door de branche.’ HISWA MAGAZINE 4

Niemand missen Zoals gezegd, de beurs zet het product centraal. ‘We willen het verlengstuk zijn van de METS, zeker geen concurrent. Ook niet van andere beurzen overigens, het is echt een toevoeging van het aanbod, een aanvullend moment om bij elkaar te kunnen komen, face-to-face.’ Belangrijk is de mogelijkheid om in levenden lijve een product vast te houden, bij de introductie van de nieuwe artikelen voor de aanvang van het seizoen cruciaal. Groothandels, fabrikanten en toeleveranciers kunnen een stand huren, van vast formaat en gebouwd door de organisatie. ‘Een standhouder kan op de Vakbeurs Watersport alles centraal laten zien, op één plek. Iedereen uit de watersportbranche is welkom, we willen niemand missen. Het gaat om netwerken en kennis, de fabrikant of groothandel ontmoet bij ons op de beurs zijn klant. Denk aan jachtbouwers, winkeliers en retailers, werfhouders, zeilmakers en onderhoudsbedrijven. Er komen geen eindgebruikers of consumenten, daar zijn andere beurzen voor.’ Een beurs door de branche voor de branche. Naast het fysieke aanbod, organiseren verschillende partijen seminars over producten én over bedrijfsvoering. Sessies over bijvoorbeeld de impact van off- en online handel, of over wat er speelt bij de retailer in het bedrijf. De beurs is voor De Bruijn een uitvloeisel van het feit dat hij net even anders naar de markt kijkt dan andere bedrijven in de watersportbranche. ‘We zien echt de behoefte in de markt, en die vullen we in. Uit het animo en de reacties maken we op dat het belang voor de markt er echt is.’ Breed gedragen Dat er animo is voor de beurs, blijkt na de eerste berichten in de watersportpers. Al snel zijn de eerste aanvragen voor standverhuur binnen. ‘Het is laagdrempelig, zowel qua kosten als organisatie voor de deelnemer,’ legt De Bruijn uit. ‘We willen het zo makkelijk mogelijk houden voor iedereen, en het is non-profit. Een beurs door iedereen gedragen, voor de branche en dus ook met de branche.’ Het is laagdrempelig, zowel qua kosten als organisatie. Dat onderstreept Jeroen van den Heuvel, manager Handel bij HISWA RECRON. Hij is enthousiast over de beurs: ‘Een business-to-business platform voor groothandelaren en dealers, dat is er nu niet echt. Boot Düsseldorf is er voor de consument, op METS moet je veel stands langs met je klant om alles te kunnen laten zien. Het gat is echt groot genoeg. Dit is lean and mean. Groothandelaren en toeleveranciers kunnen de servicebedrijven, retailers en anderen in de branche echt een goed overzicht bieden van wat er allemaal is. Het is natuurlijk goed dat dit initiatief uit de markt komt.’ De watersporter in coronatijd De tijd waarin we nu leven is onvoorspelbaar. ‘De mensen die we nieuwe watersporters noemen’, zegt Van den Heuvel, ‘zijn de mensen die we moeten zien te behouden de komende twee jaar. Ze zijn in het voorjaar watersporter geworden. Lukt dat, dan zijn ze watersporters voor het leven.’ Naar deze watersporter deed HISWA-RECRON recent onderzoek. Zie ook het artikel over Welkom op het water op pagina 28. Hoe bereiken we ze het beste? Wie is die watersporter? En wat hebben ze nodig in de keten van fabrikant tot winkel? We houden u op de hoogte via www.hiswarecron.nl. HISWA MAGAZINE 4 37

Bedrijfsvoering voor de toekomst De dimensies waarop succes en verkoop gebaseerd zijn, zijn talrijk. In de afgelopen jaren zijn in het algemeen voor veel groothandelaren en toeleveranciers veel zaken veranderd, geeft Van den Heuvel aan: ‘Online verkoop is een factor geworden, net als de roep om voorraadoptimalisatie, snelle levertijden en de daarbij behorende organisatie. Detailhandelaren hadden minder voorraden omdat toeleveranciers snel konden leveren, en die schakel had op hun beurt over het algemeen minder voorraad omdat fabrieken snel leverden. Corona bleek disruptief, de handelsketen viel gedeeltelijk even stil, ook al weten we niet precies nog wat voor effect dat heeft gehad.’ Vasthouden is emotie Volgens Van den Heuvel is de dimensie van emotie rondom een product enorm belangrijk. En dat betekent dat fabrikanten, toeleveranciers, dealernetwerken en winkels bijzonder goed moeten samenwerken. ‘Want online moet je misschien mee, maar je manifesteren in de fysieke winkel die gewoon levert, is prettig voor de consument. Die wil het even in zijn handen houden, even bekijken, voelen. Toch nog wat advies, misschien. Op deze beurs kan de verkoper of professionele gebruiker dat vasthouden al doen. De emotie begint daar.’ Daarnaast 38 zijn fabrikanten, toeleverancier en de groothandels gebaat bij korte handelslijnen. ‘Een dealernetwerk hebben is gewoon een vak. Dealers en groothandels staan dicht bij elkaar en de dealer staat met zijn netwerk weer heel dichtbij de consument. Die weet precies wat er speelt.’ De Bruijn en Van Asselt hebben in deze snel veranderende en uitdagende tijden hun doel voor de komende jaren voor de beurs in ieder geval scherp geformuleerd. De Vakbeurs Watersport moet de B2B-beurs worden, die voor iedereen binnen de watersportbranche hét netwerk en kennismoment van het jaar is, waarbij geen enkele watersportprofessional mag ontbreken. Aanmelden voor de beurs Wilt u als standhouder op de beurs staan? Mail voor nadere informatie over deelname aan de beurs naar info@vakbeurswatersport.nl. Of kijk op www.vakbeurswatersport.nl. HISWA MAGAZINE 4

HIGH GLOSS — DURABLE & REPAIRABLE — TRUE COLOR NEXT GENERATION TOPCOAT awlgrip.com facebook.com/awlgripfinishes twitter.com/awlgrip All trademarks mentioned are owned by, or licensed to, the AkzoNobel group of companies. © AkzoNobel 2020. 10089/0819 instagram.com/awlgripfinishes

Het Portret Alex Omtzigt In de rubriek Het Portret zetten we een persoon in de spotlights die op dat moment in de actualiteit is of verband houdt met het thema. In dit nummer met ‘handel’ als één van de thema’s is dat: Alex Omtzigt van Omtzigt Watersport in Sassenheim. Tekst: Liane Jansen Omtzigt Watersport bestaat al sinds 1898 en staat bekend als een allround watersportbedrijf dat graag innoveert en voorop loopt. Met welke service of ontwikkeling bent u momenteel bezig? “We zijn pas de importeur van het Deense merk RAND Boats voor de Benelux geworden. We waren 40 al vanaf 2018 importeur voor Nederland. RAND Boats specialiseert zich in elektrisch varen en is dus heel innovatief bezig. Verder zijn wij bezig met de bouw van een geheel nieuwe bedrijfshal. De hal wordt volledig geïsoleerd en verwarmd voor de winterstalling van de boten van onze klanten.” HISWA MAGAZINE 4

“De coronacrisis pakte goed uit voor de botenverkoop.” Afgelopen watersportseizoen kende gezien de coronacrisis een merkwaardig verloop. Welke effecten had de coronacrisis op uw bedrijf? “De coronacrisis pakte voor de botenverkoop goed uit. Mensen konden vrij weinig aan activiteiten doen, behalve lekker varen en genieten op het water. Wij hebben dus goed verkocht afgelopen seizoen. Uiteraard vind ik het jammer dat we geen handen meer kunnen geven en afstand moeten houden. Dat maakt het voor ons lastiger om met onze klanten te connecten. Maar alles went en de klanten begrijpen het ook goed inmiddels. Natuurlijk hebben we ook doorzichtige platen opgehangen op contactplaatsen, zodat onze klanten en wij safe blijven. Wat wel een probleem was, dat de bootfabrieken ook dicht moesten afgelopen voorjaar. Later moesten zij op een veel minder efficiëntere manier gaan bouwen. Er mochten minder mensen tegelijk aan één boot werken. Dit zorgde voor veel aanleveringsproblemen. Eigenlijk hadden we nog veel meer boten kunnen verkopen!” U importeert ook Amerikaanse sportboten. In hoeverre last heeft u last van de importheffingen? “Wij zijn importeur van het legendarische merk Chris*Craft uit Amerika. Helaas hebben we veel last van de importheffingen. Gelukkig kon ik met Chris*Craft een regeling treffen, maar uiteindelijk kost het Chris*Craft en ons marge. En de eindgebruiker betaalt ook nog steeds een deel hiervan. We hebben het wel onderling verdeeld, zodat de prijsverhoging uiteindelijk meevalt, maar natuurlijk nog wel Biografie Alex Omtzigt (1972) is eigenaar/directeur van het familiebedrijf Omtzigt Watersport in Sassenheim. Hij behoort tot de vierde generatie van dit familiebedrijf dat al sinds 1898 bestaat. Hij volgde de opleiding MMO-C (middenstandsopleiding). Vanaf januari 2010 is zijn vrouw Miriam ook werkzaam in het bedrijf. aanwezig is. Klanten moeten natuurlijk wennen aan deze nieuwe prijzen en we merken natuurlijk ook dat de concurrenten daar gretig gebruik van maken. Zij wijzen hun klanten er bijvoorbeeld op dat hun boten in Europa worden geproduceerd en ze beter geen Amerikaanse boot kunnen kopen in verband met de importheffing. De importheffing zal wellicht iets minder gaan worden, maar hij zal nooit helemaal meer wegvallen.” “Ik verwacht ook heel veel van de waterstofaandrijvingen op het water.” Dit nummer heeft handel, dealerschap en toelevering als thema. Welke (duurzame) trends en ontwikkelingen ziet u hierin? “We verwachten heel veel van ons merk RAND Boats. Dit merk is volop bezig met duurzaamheid en wil zo milieubewust mogelijk bouwen. RANB Boats richt zich vooral op het elektrisch varen. De ontwikkelingen in het elektrisch aandrijven gaan enorm snel. Ik verwacht ook heel veel van de waterstofaandrijvingen op het water. Wij zijn continu bezig met alle marktontwikkelingen en proberen altijd mee te bewegen met de ontwikkelingen op het gebied van duurzaamheid.” HISWA MAGAZINE 4 41

Op stap met … Jeroen van den Heuvel In de rubriek Op stap met… lopen we een dagje mee met een medewerker van HISWA-RECRON. In de vierde aflevering: Jeroen van den Heuvel, hoofd afdeling Watersport en Jachtbouw. Hij maakt weer mondjesmaat met leden afspraken op locatie. Naast de coronacrisis is hij druk met tal van onderwerpen, waaronder de Brexit. Tekst: Lisette Vos Het is niet alleen het coronavirus dat de agenda bepaalt voor Jeroen van den Heuvel die bij HISWA-RECRON als hoofd Watersport en Jachtbouw direct aanspreekpunt is voor de handelsbedrijven (toeleveranciers, importeurs en dealers/detailhandel) en als MT-lid watersport in zijn portefeuille heeft. Deze dinsdagochtend heeft hij ingeruimd om een artikel voor HISWA Magazine te schrijven over de Brexit. Dit dossier is door de coronacrisis in de publiciteit meer op de achtergrond geraakt, maar dat betekent niet dat het dossier op een laag pitje staat. Integendeel: op 1 januari 2021 is de Brexit een feit. 42 Jeroen van den Heuvel (rechts) in gesprek met Bram Dreschler, manager Benelux, en Anita Menken, sales & marketing assistent van Mercury Marine. HISWA MAGAZINE 4

Belangrijkste handelspartner Vlak voor zijn afspraak met Mercury Marine op het kantoor bij De Nieuwe Meer in Amsterdam geeft Van den Heuvel een toelichting op het complexe Brexitdossier. Engeland is voor veel watersportbedrijven de belangrijkste handelspartner. Dat het land uit de EU stapt, moet die relatie niet verstoren. En dat is niet zo eenvoudig. Het risico bestaat dat Engeland een eigen plan trekt en afwijkt van de regelgeving – zoals de EU Richtlijn Pleziervaartuigen – die voor alle Europese landen geldt. Tegelijkertijd heeft Engeland geen invloed meer op de Europese regelgeving. Van den Heuvel had de afgelopen jaren achter de schermen veel contact met British Marine, de HISWA van Engeland. Beide organisaties willen de economische relatie goed houden. ‘Regelgeving voor een boot bouwen kan over de kleinste details gaan, zoals een specifiek Engels rompnummer. Maar handelstarieven kunnen de relatie ook onder druk zetten. Ons doel is dat onze leden bijvoorbeeld hun boten in Engeland kunnen blijven verkopen. Daarvoor is het heel belangrijk om de vinger aan de pols te houden.’ HISWA-RECRON kreeg net als brancheorganisaties in andere sectoren het verzoek van het ministerie van Economische Zaken om niet zelf met Engeland te onderhandelen, omdat Europa als één blok sterker staat. Toch voerde Van den Heuvel wel gesprekken. ‘Mijn handen jeuken als ik zie wat er op ons afkomt. Bovendien is de handel met Engeland fors. We willen de Brexit voor onze leden zo soepel mogelijk regelen.’ We willen de Brexit voor onze leden zo soepel mogelijk regelen. Opgegroeid in de watersport Van den Heuvel werkt volgend jaar twintig jaar bij de brancheorganisatie. Hij groeide op in de watersport: zijn ouders hadden een jachthaven in Dordrecht. Van den Heuvel zag daar met eigen ogen dat een bedrijf in de watersport over veel meer gaat dan boten stallen en opknappen. De regelgeving voor ondernemers – van lokale tot Europese regels – is van grote invloed op de bedrijfsvoering. Voor velen is die regelgeving taaie kost, maar niet voor Van den Heuvel. Hij vindt het belangrijk om de regels te vertalen naar HISWA MAGAZINE 4 43 het belang van de leden. ‘Mijn werk is direct van invloed op het werk van de leden. Dat maakt het interessant.’ Merken-pagina op hiswa.nl Sinds de fusie met RECRON heeft Van den Heuvel als MT-lid watersport in zijn portefeuille. Daarnaast is hij direct verantwoordelijk voor alle toeleveranciers, importeurs en dealers/detailhandel die lid zijn. Vanuit die rol heeft hij regelmatig contact met de leden, sinds enige tijd ook weer mondjesmaat op locatie. Van den Heuvel heeft deze dinsdagmiddag bij Mercury Marine een afspraak met Bram Dreschler, manager Benelux, en Anita Menken, sales & marketing assistent. Onderwerp van gesprek is onder meer de merken-pagina op de consumentenwebsite www.hiswa.nl. De leden van de commissie handelsbedrijven zijn in ieder geval voorstander. Op de merken-pagina op hiswa.nl krijgt elk merk een eigen pagina. Profijt van de crisis Als Van den Heuvel op het kantoor Mercury Marine op 1,5 meter afstand aanschuift bij zijn gesprekspartners gaat het gesprek eerst over – hoe kan het ook anders – corona. Volgens Dreschler was het voor het bedrijf in het begin van de coronacrisis even schakelen, maar al snel nam de vraag naar buitenboordmotoren toe. ‘We hebben een enerverend seizoen achter de rug. De ene week werkten we nog aan noodscenario’s, een week later ging de verkoop in de lift. We zitten aan de goede kant in deze crisis.’

De verkoop van buitenboordmotoren van Mercury ging tijdens de coronacrisis in de lift Iedereen het water op HISWA-RECRON spant zich al langer in om meer jongeren op het water te krijgen met de campagne ‘Welkom op het water’. De bijbehorende website trekt volgens Van den Heuvel in deze tijd veel meer bezoekers die op zoek zijn naar meer informatie. Een geluk bij een ongeluk, stelt Menken. ‘We doen zo ons best om jongeren te interesseren voor de watersport. Nu gaat iedereen het water op. De coronacrisis is een belangrijke aanjager.’ Nieuwe watersporters zijn een lichtpuntje. Om meer watersporters te bereiken en hen meer te bieden, wil HISWA-RECRON de portal www.hiswa.nl voor consumenten verder uitbreiden. Elk merk krijgt een eigen pagina op de portal, naast activiteiten onder de vlag van Welkom op het water, aanbod van (tweedehands) boten en zeillessen voor jeugd en volwassenen die al online staan. Volgens Van den Heuvel weten consumenten de portal steeds beter vinden. De merken-pagina is een volgende stap. Hij nodigt Mercury uit om mee te doen aan een proef met merken van buitenboordmotoren. ‘Als dat goed uitpakt, willen we de merken-pagina verder uitrollen.’ Onderzoek naar nieuwe watersporters Volgens Dreschler en Menken van Mercury Marine is de vraag vooral hoe de sector de nieuwe water44 sporters vast kan houden. Zij zien dat jongeren vaker aankloppen bij internetondernemers die online een buitenboordmotor te koop aanbieden, zonder showroom, zonder service. ‘Wie zijn de jonge watersporters en waar vinden zij hun informatie online? Dat zijn belangrijke vragen.’ Van den Heuvel onderschrijft het belang om in kaart te brengen wie de nieuwe watersporters zijn en wat er nodig is om hen vast te houden. HISWA-RECRON heeft Motivaction gevraagd om hiernaar onderzoek te doen. Onderzoek naar de nieuwe watersporters en hoe we ze kunnen vasthouden, is belangrijk. Lichtpuntje De nieuwe groep die de watersport heeft ontdekt is, in ieder geval een lichtpuntje in deze coronatijd, constateert Van den Heuvel na afloop. Voor veel ondernemers is het nog steeds een zware tijd, en het coronavirus waart nog steeds rond. ‘In de watersport zijn met name zeilscholen, verhuurbedrijven en de chartervaart enorm beperkt in hun activiteiten. Hoe ik vooruit kijk? We hebben geen glazen bol, maar onzekerheid is voor watersportbedrijven altijd lastig. Als het vertrouwen van consumenten wegzakt, wordt de watersport geraakt. We zullen vanuit het merk HISWA alles op alles blijven zetten om de sector te ondersteunen.’ HISWA MAGAZINE 4

Mijn passie. Juist nu. Tickets uitsluitend online! Bestel ze nu op boot.com #FOLLOWTHECALL Informatie in Nederland: Fairwise bv Zeestraat 100 _ 2518 AD Den Haag Tel. +31 (0) 70 350 1100 _ info@fairwise.nl www.fairwise.nl SIDE-POWER Innovation & Experience DC Speed Control thrusters and Stabilizer Systems from Side-Power - Innovative products developed from unique experience! BENELUX-REPRESENTATIVE: asabootelectro.nl

NIEUWSINNOVATIE Eco-catamaran voor dagcharter Charterbedrijf La Bella Verde uit Ibiza ontwikkelde een bijzonder duurzaam gebouwde catamaran. De rompen zijn gemaakt van een composiet met een vezel uit vulkanisch gesteente en een kern van FSC-gecertificeerd blasahout. De hars die het allemaal aan elkaar lijmt, is zuivere, speciaal ontwikkelde epoxy. Het geheel kan na de levensduur van de catamaran als grondstof voor een nieuw composiet opnieuw worden gebruikt. De jonge ondernemers, waaronder Nederlander Maarten Bernhart, startten in 2014 met het verzorgen van dagtochten op open catamarans rond de kusten van de Balearen. Zonnepanelen werden de voeding voor de elektromotoren waarmee ze havens in- en uit varen, en voor de muziekinstallatie en koelkast aan boord. Verder zeilen de catamarans en verkennen ze in een eigen vorm van eco-toerisme de kusten en afgelegen strandjes. Het ontwikkelen van duurzame jachtbouw voor duurzaam toerisme is een belangrijk doel voor La Bella Verde. De catamaran die het bedrijf in samenwerking met de Oostenrijks-Franse werf Innovation Yachts ontwikkelde, is een uitbreiding van de eigen chartervloot. De catamaran is in franchise te gebruiken door andere aanbieders van eco-toerisme of te koop voor particulieren. www.labellaverde.com Saildrive voor grote jachten Yanmar introduceert de SD15 Saildrive, een groter model dat geschikt is voor motoren van 80 tot 150 pk, dus voor de andrijving van grotere zeiljachten. De saildrive zelf is ontwikkeld door de Franse fabrikant van overbrengingen ZF. Het mechaniek wordt samen met de 4JH80, 4JH110 of 4JH150 commonrail dieselmotoren van Yanmar geleverd. De voordelen voor schipers op grotere zeilende jachten zijn stillere aandrijving met de motor, minder trillingen, hydrodynamische verbetering zowel onder zeil als motorend en zuiniger brandstofverbruik. Installatie wordt makkelijker en goedkoper omdat saildrives niet op de graad nauwkeurig hoeven te worden uitgelijnd. www.yanmarmarine.com Aanleghulp op Monte Carlo Yacht Automatisch inparkeren zoals de nieuwste generatie auto’s dat kan, is er nog net niet bij maar de MCY 76 SkyLounge met Raymarine Dock Sense komt dicht in de buurt. Vijf camera’s, radar en bewegingssensoren in combinatie met een joystick om het jacht heel precies met de vingertoppen te kunnen manoeuvreren, bieden de mogelijkheid om in krappe boxen of mediterrane aanlegplaatsen met de spiegel naar de kant te kunnen varen met steeds goed overzicht op de afstand van de boot tot de omringende objecten. Raymarine presenteerde hun systeem Docksense al eerder, de Italiaanse werf Monte Carlo Yachts installeert het systeem als eerste op productiemodellen. www.raymarine.com/docksense 46 HISWA MAGAZINE 4

NIEUWSINNOVATIE Wakeboarden op diesel De samenwerking die botenbouwer Correct Craft en Yanmar twee jaar geleden aangingen, leverde het bedoelde resultaat op in de G23 en G25 Super Air modellen van het merk Nautique voor modeljaar 2021. Deze boten zijn ontwikkeld voor wakeboarden en maken een extra grote hekgolf. Als eerste modellen in dit segment zijn de Nautique-boten van 23 en 25 voet uitgerust met een diesel motor. De Yanmar 8LV370 past prima in de boot. Deze krachtbron lever 370 pk bij 3800 toeren, uit 8 cilinders die samen 4,46 liter motorinhoud omvatten. Het koppel is 810 Newtonmeter bij 2300 toeren. Aangezien topsnelheid niet de belangrijkste eigenschap is voor een wakeboardboot, lijkt de keuze voor diesel een verstandige. Dieselmotoren leveren veel koppel bij relatief lage toeren en kunnen dus de gang erin houden bij minder hoge snelheden. Dit terwijl de rompvorm, bedoeld voor het opwekken van hoge golven, veel weerstand ondervindt. www.nautique.com www.yanmarmarine.com Controlepaneel elektrische boten De Nieuw-Zeelandse bouwer van elektrische jachten Electric Boats ontwikkelde voor een 34 voet lange elektrische motorcatamaran een bedienings- en overzichtspaneel voor bij de stuurstand. Het Electric Boats Platform is bedoeld voor het energiemanagement op elektrische werkboten en jachten, waardoor het makkelijker werkt en precies die informatie laat zien die specifiek voor elektrische aandrijving belangrijk is. Naast koers en snelheid worden op het paneel de resterende acculading, de actieradius met de snelheid van het moment weergegeven. Ook de laadstroom van andere bronnen als zonnepanelen of generators komt overzichtelijk in beeld. Het systeem werd ontwikkeld toen de bouwers geen geschikt systeem konden vinden dat met de nodige aanpasingen voor de HISWA MAGAZINE 4 elektrische aandrijving ook nog betaalbaar zou zijn. De eerste toepassing is op de 10,20 meter lange Herley 3400 catamaran, geschikt als werkboot of plezierjacht. Het Electric Boats Platform kan op meer modellen met elektrische of hybride aandrijving worden toegepast. www.electricboats.biz Altijd en overal laden De nieuwe Charge Master Plus 24/110-2 van Mastervolt is ontworpen om overal ter wereld accu’s te kunnen laden. Op verschillende plaatsen op de wereld levert het elektriciteitsnetwerk op de wal verschillende voltages. De lader werkt bij veel verschillende netspanningen, alles tussen de 80 en 275 volt. Standaard zorgt de Charge Master Plus voor het laden van een set van twee accu’s van 24 volt. Maar het apparaat kan ook 12 volt accu’s laden, bijvoorbeeld de startaccu’s op een jacht met 24 volt boordnet, die vaak nog wel werken met 12 volt spanning. Slimme elektronica zorgt voor een optimale verdeling van laadstroom over de verschillende accu’s. De Charge Master meet welke accu uit het pakket de laagste spanning heeft en stuurt daar dan de meeste laadspanning naar toe, voor snel laden. www.mastervolt.com 47

NIEUWSINNOVATIE Lenspomp zonder bellen De bilgepomp Sahara Mk2 van de Amerikaanse pompenfabrikant Attwood zuigt het water uit de bilge aan met een nieuw type schoep. Die zorgt ervoor dat geen luchtbellen ontstaan rond de aanzuigmond of in de pijpleiding naar de loosmond overboord. Sahara Mk2 zuigt het water aan met een snelroterend kokertje met daaraan een aantal korte, verticaal geplaatste vleugels. Het roteren van de vleugels zorgt ervoor dat water omhoog wordt gezogen maar dat luchtbellen worden weggeslingerd. Hoe dat precies werkt, verklapt Attwood niet als patenthouder op het systeem. Het probleem van een bilgepomp die het warer niet wegkrijgt omdat er een luchtbel bij de aanzuigmond zit, moet hiermee zijn verholpen. De Sahara Mk2 is vanaf april 2021 verkrijgbaar. www.attwoodmarine.com App voor analyse zeilprestaties De non-profit organisatie Sailing Yacht Research Foundation presenteert samen met software ontwikkelaar SAP de Sail Insight App. Daarmee wordt het mogelijk voor wedstrijdzeilers, wedstrijdorganisaties en vlootbeheerders om de prestaties van zeilende jachten te bekijken terwijl ze onderweg zijn, maar ook om de prestaties te analyseren na een wedstrijd of training. Organisatoren kunnen voor een wedstrijd meetbriefgegevens invoeren van deelnemende jachten, waarmee ook de handicap al tijdens de wedstrijd wordt verrekend. Bemanningen kunnen met de app via hun telefoon tijdens de wedstrijd zien welke boot op rating voorop ligt en hoe ze het doen ten opzichte van hun opponenten, verrekend naar handicap. De Sail Insight App kan worden ingezet als platform voor het inschrijven voor wedstrijden. Deelnemende boten kunnen meteen door alle deelnemers op hun handicap worden bekeken. Thuisblijvers kunnen via de telefoon of computer de prestaties van ‘hun’ deelnemede boot volgen. World Sailing ondersteunt het gebruik van de Sail Insight App. www.sailyachtresearch.org Grote last, klein gewicht De Australische fabrikant van blokken en dekbeslag Ronstan ontwikkelde een serie kleine blokken voor sportboten, waarbij het gewicht minimaal is en de toegestande belasting maximaal. Ook op kleinere zeilboten kan de druk op blokken voor de giekneerhouder flink oplopen. Om het gewicht zo klein mogelijk te houden en de toepasbaarheid zo groot mogelijk, heeft Ronstan de blokken in de RF-serie uitgerust met soft shackles: stukjes dyneema-lijn in een lus, die een hoge breeksterkte hebben maar op veel plekken makkelijk bevestigd kunnen worden. De rollen van de blokken zijn voorzien van zelfsmerende kunststof lagers voor soepele bediening. www.ronstan.com 48 HISWA MAGAZINE 4

NIEUWSINNOVATIE Suzuki slurpt plastic Vanaf komend jaar kunnen buitenboordmotoren van Suzuki worden uitgerust met het Micro Plastics Collecting Device. Dit is een filter die het koelwater zuivert van plastic deeltjes na het verlaten van de motor. Microplastics, kleine stukjes plastic tussen de 1 en 5 mm groot, zweven in zeewater rond en verstoren de onderwater biotoop. Omdat buitenboordmotoren vrij grote hoeveelheden water opzuigen om het blok te koelen en daarna weer overboord pompen, bedacht de Japanse fabrikant dat in ieder geval het deel van het oppervlaktewater dat door de motoren wordt gepompt, zou kunnen worden gezuiverd van microplastics. Het accessoire op buitenboordmotoren maakt deel uit van het Suzuki Clean Ocean Project. www.globalsuzuki.com Superhelder scherm voor zeilers Instrumentenfabrikant B&G (Brooks and Gatehouse) lanceert een nieuwe serie schermen voor aan de mast of in de kuip van zeiljachten. Op de schermen kan het bekende ‘sailsteer’ beeld worden getoond, waarin in een overzichtelijke grafische vorm de koers, de ware windhoek en de schijnbare windhoek worden getoond. De schermen zijn volledig naar voorkeur aan te passen. De achtergrondkleur, de grootte van weergave van bepaalde gegevens, de vormgeving van het scherm en de keuze van gegevens kunnen op het aanraakscherm makkelijk worden ingedeeld. Daarnaast is Nemesis vanuit een grote hoek goed af te lezen, ook met een gepolariseerde zonnebril. Het multifunctionele scherm combineert de zeilgegevens met de mogelijkheid om alle techniek aan boord te overzien: vloeistofniveau in de tanks, koelwatertemperatuur, motortoerental en waterdiepte, om er een paar te noemen. De schermen zijn vanaf voorjaar 2021 in de handel. www.bandg.com 3D geprinte boot op Genua Boot Show 3D geprinte boot op Genua Boot Show De Italiaanse start-up Moi Composites claimt de eerste glasvezelversterkte 3D geprinte boot te hebben gebouwd. De Mambo is geprint met een combinatie van hars en een continu doorlopende glasvezeldraad, zodat het resultaat glasvezelversterkt kunststof is. De boot is gemaakt door een robotarm die de bijzondere vorm (een omgekeerd boomblad) maakt terwijl hij wordt aangestuurd door een algoritme. Een keur aan technische instituten werkte mee aan het project. De Mambo won al een aantal prijzen sinds de eerste presentatie op de afgelopen Genua Boot Show (een van de weinige beurzen die wel doorging). www.moi.am HISWA MAGAZINE 4 49

NIEUWSINNOVATIE Besparen op energiekosten met ICY Marina Management ICY uit Lemmer komt op de markt met een nieuwe draadloos systeem: ICY Marina Management. Dit biedt voor jachthavens een totaaloplossing waarmee de energiekosten fors dalen en het rendement stijgt. ICY is al ruim 30 jaar succesvol op het gebied van energiebesparende oplossingen voor vakantieparken en campings. Het bedrijf heeft nu ook de vertaalslag naar én voor de watersport gemaakt. Met ICY Marina Management is het mogelijk om op afstand draadloos de stroomaansluitingen op een haven per ligplaats in te stellen, uit te lezen en in/uit te schakelen. Extra investeringen in kabels zijn niet nodig. ICY ontwikkelde een unieke kWh-metermodule met geïntegreerd relais van slechts 1-module breedte (18mm) zodat aanpassing van bestaande installaties vrijwel altijd mogelijk is. ICY Marina Management geeft grip op het energieverbruik en vergemakkelijkt diverse beheerstaken die hiermee gemoeid zijn. www.icy.nl Compacte waterjet De nieuwe serie waterjets die het Nieuw-Zeelandse HamiltonJet ontwikkelde, nemen minder plaats in in de boot. Ze zijn makkelijker in te bouwen en leveren met hetzelfde motorvermogen betere prestaties, zowel in topsnelheid, in manoeuvreerbaarheid als in het op positie blijven. Dat claimt in ieder geval de fabrikant. De compacte waterinlaat maakt het mogelijk om de complete waterjetaandrijfeenheid in een boot te installeren als die al compleet gebouwd is. Het gat in de spiegel dat nodig is om de waterjetaandrijving te monteren, is groot genoeg om de waterinlaatmonden doorheen te steken. Hierdoor wordt het een stuk goedkoper om de aandrijving te installeren. De waterjets zijn geschikt om te worden gekoppeld aan een grote variatie aan motoren. Verbeterd hydrodynamisch ontwerp maakt het mogelijk om met smallere 50 waterdoorvoeren, kleinere schoepen voor sturen, achteruit slaan of stationair blijven toch snelheden van boven de 50 knopen te halen – afhankelijk van boot en motor – en kortere draaicirkels te maken. De kleinere schoepen hebben als bijkomend voordeel dat er minder druk op de stuurinrichting wordt veroorzaakt. www.hamiltinjet.com www.amw.nl HISWA MAGAZINE 4

HISWA-RECRON Energie Bespaar 35% op uw energiekosten Makkelijk overstappen met vertrouwde service Laat uw voordeel uitrekenen: hiswarecronenergie.nl of bel 020 233 3821 HISWA-RECRON Energie is powered by drijvende steigers & turn key marinas golfbrekers - complete jachthavens - industriële steigers speciale roeisteigers - drijvend maatwerk - huursteigers Prins Bernhardlaan 1 NL-3297 CB PUTTERSHOEK T +31 (0)78 67 77 000 E info@interboatmarinas.nl I www.interboatmarinas.nl

NIEUWSMENS&BEDRIJF Online bootverkoop clustert Het bedrijf Boats Group is de nieuwe eigenaar van Arimpex. De eigenaar en exploitant van botenverkoopwebsites Yachtworld, Boat Trader, Boats, Annonces Bateaux, Cosas de Barcos, Inautia en Yachtcloser uit Florida (V) opereert internationaal en heeft nu ook in Nederland een flink aandeel aangekocht in de online botenverkoop.Met het bedrijf Arimpex heeft de internationale websitebouwer de sites Botentekoop.nl, Botenbank.nl en Boten.nl. www.boatsgroup.com Verzekeraar haakt in op veiligheids-app Jachtverzekeringsmaatschappij Pantaenius verkoopt verzekeringen op maat aan schippers die gebruik maken van de Safety Cloud app die Hanse Yachts aanbiedt aan de kopers van zijn jachten. De applicatie maakt het voor eigenaren mogelijk om op afstand de positie van de boot te bekijken, maar ook de niveaus van brandstof en watertanks. Er is een service logboek en er wordt automatisch een logboek bijgehouden. De elektronica geeft de waardes positie, snelheid, windsnelheid, motoruren en brandstofverbruik en die waardes worden verzameld in een logboek. Samen met het onderhoudslogboek geeft dat heel goed inzicht in de staat van de boot. Onderdelen kunnen direct via de app bij Hanse worden besteld. De veiligheidsvoordelen die dat oplevert, ziet ook verzekeringsmaatschappij Pantaenius, die een overeenkomst sloot met Hanse Yachts om via de app bootverzekeringen aan te bieden. De Safety Cloud app is geleverd bij inmiddels 500 jachten van de merken Hanse, Dehler, Moody, Fjord en Sealine. www.hanseyachtsag.com Personeel koopt Harken Het Amerikaanse bedrijf Harken, fabrikant van lieren en ander dekbeslag, is door oprichter Peter Harken verkocht aan het personeel. Hij kondigde medio september een personeelsparticipatieplan aan. HIerbij kunnen de 400 werknemers van het bedrijf, met vestigingen in de staat Wisconsin in de VS en in Italië, aandelen kopen en zo eigenaars worden van het bedrijf waar ze zelf werken. Peter Harken, die het bedrijf in 1968 oprichtte met zijn (overleden) broer Olaf, bedankte de werknemers en memoreerde dat hij altijd heeft gevonden dat het succesvolle bedrijf het resultaat was van de mensen die er werken. Het nieuws over de overname door het personeel kwam nog geen week nadat bekend werd dat Harken de Nederlandse distributeur On Deck in Weteringsluis heeft overgenomen. www.harken.com 52 HISWA MAGAZINE 4

NIEUWSMENS&BEDRIJF Zakelijk bezoek BOOT aangemoedigd Nieuwe regels van de Duitse regering over reizen in tijden van de coronapandemie, zetten de deur open voor zakelijke bezoekers van BOOT Düsseldorf. Beursdeelnemers en zakelijke bezoekers worden in de maatregelen omschreven als ‘zakelijke reizigers met een belangrijke reden om naar Duitsland te reizen.’ Terwijl overal ter wereld beurzen worden afgelast of omgezet naar online versies, koerst Messe Düsseldorf af op het doorgaan van de fysieke beurs BOOT in de bekende 17 beurshallen. Wat de coronamaatregelen zullen zijn tussen 23 en 31 januari 2021, de 9 dagen van de beurs, is nog niet te voorspellen. De regeling geldt voor zakelijke bezoekers. Particuliere bezoekers moeten afwachten hoe de maatregelen eind januari 2021 zijn. www.boot.de Boot van het Jaar-winnaars bekend De jury van de Boot van het Jaarprijs heeft online winnaars gekozen in vier categorieën. De Boot van het Jaar Innovatieprijs werd gewonnen door Steeler Yachts uit Steenwijk voor hun nieuwe Steeler Bronson 50. Het vernieuwende van dit jacht is de open verbinding tussen twee leefruimten met een glazen plafond en de bimini die niet alleen tegen de zon beschermt, maar door de kantelfunctie ook tegen de wind. De Boot van het Jaar Oeuvreprijs ging naar Evert Stel. Evert kreeg de prijs door zijn werk als bootbouwer HISWA MAGAZINE 4 en jachtontwerper, maar ook als initiatiefnemer en drijvende kracht achter de Stichting Vaarwens, die vaartochten voor mensen in hun allerlaatste levensfase organiseert. Natural Yachts uit Heeg werd winnaar van de Boot van het Jaar Start-up prijs. In het ‘experience center’ van dit bedrijf kunnen consumenten kennis maken met de verschillende vormen van elektrisch varen en dankzij de verhuur kunnen ze de jachten gedurende een langere tijd ervaren. SloepNed Watersport uit Balk werd de winnaar van de Boot van het Jaar Lokale Held Prijs. De Boot van het Jaar Publiekslieveling werd de Cooper 680, een moderne, fraai gelijnde tender. Deze boot werd gekozen door duizenden watersporters die online stemden. www.hiswatewater.nl Virtuele beursstand Vetus De beleving van een beurs, waar nieuwe producten onder de aandacht worden gebracht, is virtueel te ervaren in de digitale beursstand van Vetus. Navigerend met pijltjestoetsen of met de vingertop op het scherm van een smartphone of tablet lopen online bezoekers door een stand van Vetus zoals die ook op een beurs te zien zou zijn en kiezen de producten waarin ze geïnteresseerd zijn. Voordeel voor de bezoeker: niet alleen de beperkte voorraad die kan worden meegenomen naar de beurs is aanwezig, maar het complete assortiment van de leverancier van bootbenodigdheden. Alle specificaties, foto’s, instructievideo’s en prijzen worden getoond. Gevonden producten kunnen direct worden besteld. Een chatfunctie maakt het mogelijk om met specialisten van verschillende productgroepen contact te leggen om advies te vragen. Vetus wil op korte termijn ook de producten van dochtermerken Maxwell en V-Quipment in de virtuele beursstand opnemen. www.vetusweb.nl 53

NIEUWSMENS&BEDRIJF Boot Holland gaat vooralsnog door De watersportbeurs Boot Holland vindt plaats van 12 tot en met 16 februari 2021 in WTC Expo in Leeuwarden. Het evenement gaat ondanks de coronacrisis vooralsnog door. Boot Holland staat bekend om de vele stalen boten, maar exposeert ook open boten zoals bijboten, sloepen, tenders en RIB’S. Tevens is er een ruim aanbod accessoires en recreatief gerelateerde bedrijven. Opvallend is het hoge aantal bezoekers uit het buitenland. 7% van de bezoekers komt uit Duitsland. Ondernemers die geïnteresseerd zijn om primeurs en noviteiten te presenteren aan een brede doelgroep, kunnen zich inschrijven. www.boot-holland.nl/inschrijven Super Lauwersmeer in finale Best of Boats Award De Discovery 47 OC van de Friese jachtbouwer Super Lauwersmeer staat in de finale van de Best of Boats Awards 2020 en is daarmee de enige Nederlandse finalist. Het gaat om de categorie ‘Best for travel’. Tijdens een vaartest was de internationale jury van watersportjournalisten onder de indruk van de manier waarop Super Lauwersmeer de Discovery 47 OC geheel naar klantwens bouwt. Ook was de jury zeer te spreken over de bouwkwaliteit, afwerking en doordachtheid van de boot. Eind november maakt de jury de winnaar van de awards via een digitale ceremonie bekend. Normaal gesproken vindt de uitreiking plaats tijdens Boat & Fun in Berlijn, maar vanwege de coronapandemie is deze beurs afgelast. www.superlauwersmeer.nl 54 HISWA MAGAZINE 4

NIEUWSMENS&BEDRIJF Schippersopleiding zeilende vrachtvaart De Enkhuizer Zeevaatschool gaat de WASP-module aanbieden aan studenten. Dit staat voor Wind Assisted Ship Propulsion. Zeegaande grote vrachtschepen worden in toenemende mate uitgerust met zeilen of Flettner-rotors als ondersteuning of zelfs gedeeltelijke vervanging van de aandrijving door brandstofgestookte motoren. Het gebrek aan praktische ervaring met het varen en navigeren met de (deels) zeilende schepen wil het opleidingsinstituut aanvullen met de WASP-module. De school in Enkhuizen onderwijst al sinds 1978 schippers in spé in het varen op grotere zeilschepen. Met de nieuwe module kunnen zeevarenden zich specialiseren in het besturen van zeilende vrachtvaart op grotere schepen dan tot nu toe in de vaart waren.. www.ezs.nl Mercury’s achter Beneteaus Brunswick Corporation en Groupe Bénéteau gaan samenwerken, waarbij de Franse werf op alle motorjachten waar een buitenboordmotor achter hoort, een model van Mercury aanbiedt. Klanten houden de mogelijkheid om hun eigen keuze voor een buitenboordmotor te maken, maar de werf en de dealers leveren standaard een Mercury. Al langer bestond de samenwerking tussen beide watersportconcerns, met name in de Verenigde Staten. De samenwerking wordt na het tekenen van een overenkomst nu uitgebreid naar de hele wereld. Vanaf 2021 worden alle Beneteaus van de types Flyer (7 modellen), Antares (3 modellen) en Barracuda (2 modellen) aangeboden met – in eerste instantie – een Mercury buitenboordmotor. www.mercury.com www.beneteau.com Bier voor historische vloot De Harlinger bierbrouwerij Het Brouwdok heeft een speciaalbier gebrouwen met de naam Red De Vloot. Het bier is geleverd aan schippers van de Verenigde Bruine Zeilvloot Harlingen (VBZH) die het mogen verkopen en de opbrengst gebruiken om na alle gemiste inkomsten in 2020 hun schepen te onderhouden. Het bier is online te bestellen voor iedereen die zijn dorst wil inzetten om de historische zeilvloot te steunen. HISWA MAGAZINE 4 Eind oktober was de eerste brouwvoorraad uitverkocht maar een nieuwe voorraad wordt gebrouwen. www.reddevloot.nl 55

NIEUWSMENS&BEDRIJF Splitsen leren online De workshops ‘Splitsen van moderne lijnen’ die in het winterseizoen veelvuldig bij watersportverenigingen worden verzorgd, kunnen niet worden georganiseerd, evenmin als die in de eigen werkplaats van De Lijnenspecialist. De leverancier van jachtlijnen organiseert de workshops daarom online. Deelnemers van een vereniging ontvangen een link naar een videoconferentie waar ze allemaal tegelijk de voorbeelden kunnen volgen die de specialisten Personalia Theo Hoen is de nieuwe CEO van stabilisatorenfabrikant DMS Holland. www.dmsholland.com laten zien, en dan gezamenlijk vanuit hun eigen huis de splits proberen te maken. Als ze een foto insturen van het resultaat van hun (eerste) pogingen, krijgen ze vanuit De Lijnenspecialist commentaar met tips en trucs. Aanmelden voor het splitswebinar kan via de website enkele dagen vooraf, zodat de materialen die nodig zijn voor het oefenen tijdens de workshop, kunnen worden toegestuurd. www.lijnenspecialist.nl Faillissement De Keizer Marine Engineering, leverancier van geïntegreerde electronica voor grote jachten uit Zaandam, is op 15 oktober failliet verklaard door de rechtbank in Noord-Holland. Eddie Kloosterman is de nieuwe directeur van Holland Yachting Group, het promotiebureau voor de Nederlandse superjachtensector. www.maritimetechnology.nl Nieuwe adressen De Valk Yachtbrokers opende een nieuw kantoor in Limburg. Schippersveld 3, 6019 DE Wessem 047 556 15 02 limburg@devalk.nl WhisperPower opende een nieuw kantoor in het Verenigd Koninkrijk. 2 Broomgrove Road, Sheffield, S10 2LR, United Kingdom +44 7943 729787 cautey@whisperpower.com Aine Denari is de nieuwe CEO van Brunswick. www.brunswick.com Wagenaar Watersport in Leeuwarden sloot de deuren vanwege pensionering van het echtpaar Wagenaar. De inventaris en de dienstverlening worden overgenomen door Bonsink Aquaservice uit Zwartsluis. Zomerdijk 78, 8064 XG Zwartsluis www.aquaservice.nl 56 HISWA MAGAZINE 4

ICY Marina Management Draadloos energie besparen op uw jachthaven Eenvoudig draadloos per ligplaats: » In-/uitschakelen van stroom » Energieverbruik uitlezen » Ampère limiet instellen Modulair uitbreidbaar met vorsten cv-druk alarmering in bedrijfsen sanitairruimten tsBenieuwd hoe u bespaart? www.icy.nl Wij weten veel van boten, omdat we zelf ook varen.

HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS IN DE RUBRIEK HRBC NIEUWS LEEST U NIEUWS VAN DE LEDEN VAN DE HISWA-RECRON BUSINESS CLUB. Wilt u ook lid worden? Er zijn diverse partnerships mogelijk: Partner in Business, Kennispartner of TOP Supplier. Kijk voor meer informatie op www.hiswarecron.nl/hrbc. Regionale specialisten bundelen krachten Muller Makelaardij (TOP Supplier), Kruidenier, Den Otter Van Vliet, en Synchro Bedrijfshuisvesting bundelen de krachten onder de nieuwe naam Leisure Makelaars Nederland. Met dit nieuwe samenwerkingsverband worden jarenlange ervaring, specialistische kennis en een landelijk dekkend netwerk met lokale en regionale kennis gebundeld. Een nieuwe, stevige fundering op het gebied van makelaardij in de recreatie- en watersportsector. “Ieder kantoor heeft zijn eigen specialisme. We creëren extra slagkracht op het gebied van taxatie van exploitatiegebonden vastgoed in dag-, verblijfsrecreatie en watersport. We merken dat er vanuit de markt behoefte is aan partners met daadkracht. Wij voorzien daarin in een nichemarkt door gespecialiseerde makelaars en taxateurs”, stelt Bernd Kamp van Muller Makelaardij. Er wordt zo veel mogelijk Voordelige e-bikes Tegenwoordig wil iedereen een e-bike, zeker als de afstanden wat groter zijn. AON (Kennispartner) ontwikkelde samen met HISWARECRON en de Fietsvoordeelshop het ‘Fiets voor bijna niets’-project. Fietsvoordeelshop is partner van AON en ondersteunt bij de uitvoering van het project. Fietsvoordeelshop staat garant voor kwaliteit tegen de scherpste tarieven in Nederland. Alle fietsen worden 100% rijklaar bezorgd met een eigen bezorgdienst. En gaat er iets stuk in de garantieperiode, dan wordt dat kosteloos hersteld met een van de servicebussen. Ondernemers die hun medewerkers willen faciliteren met het voordelig kopen van fietsen, e-bikes of speedbikes, kunnen nu meedoen aan het project. Dat kan eventueel ook in combinatie met zakelijk leasen of privé leasen. www.hiswarecron.nl/ kennisbank/ een-fiets-voor-bijna-niets gebruik gemaakt van elkaars netwerk om zo elkaar te versterken en de ondernemers beter van dienst te kunnen zijn. Leisure Makelaars Nederland is een samenwerking tussen vier kantoren met ieder zijn eigen specialisme. Den Otter Van Vliet en Kruidenier hebben jarenlange ervaring in recreatief bedrijfsmatig vastgoed, Muller Makelaardij is specialist op het gebied van watersportgebonden onroerend goed en Synchro Bedrijfshuisvesting heeft expertise op het gebied van commercieel vastgoed met een sterk netwerk in Zeeland. www.leisuremakelaarsnederland.nl 58 HISWA MAGAZINE 4

HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS Doen: preventief medisch onderzoek in coronatijd In korte tijd heeft het coronavirus veel veranderd aan de manier waarop we werken en leven. Ondernemers en hun medewerkers kunnen op verschillende manieren (emotioneel) geraakt worden door de gevolgen van het coronavirus. Het omgaan met de nieuwe werkelijkheid doet een beroep op de veerkracht, flexibiliteit en het uithoudingsvermogen. Daarom is het voor werkgevers belangrijk om extra te letten op hun werknemers: vragen hoe het met ze gaat en steun bieden bij angst of zorgen. Een (wettelijk verplicht) middel hiervoor is het Preventief Medisch Onderzoek (PMO). Via een online vragenlijst en relevante fysieke onderzoeken krijgen werknemers duidelijkheid over hun psychische en fysieke gezondheid. ArboNed (TOP Supplier) ontwikkelde het speciale PMO HISWA. Het geeft medewerkers inzicht in hun gezondheid, leefstijl en eventuele gezondheidsrisico’s. Werkgevers krijgen antwoord op vragen als hoe gezond en vitaal is de organisatie, waar krijgen werknemers energie of juist stress van? Met de uitkomsten van het PMO HISWA kunnen werkgevers actief werken aan de gezondheid en vitaliteit van hun werknemers en dus ook van hun bedrijf. www.arboned.nl/pmo-hiswa The Business Company en Buro Andringa worden Bomondo The Business Company (TOP Supplier) en Buro Andringa zijn begin 2020 gefuseerd en gaan verder onder de naam Bomondo. De naam Bomondo verwijst naar de corporate ambitie van het ‘nieuwe’ marketingcommunicatiebureau: organisaties helpen bouwen aan een mooiere en rondere wereld waarin duurzaamheid, innovatie en vooruitgang sleutelbegrippen zijn. Opdrachtgevers helpen hun unieke, onderscheidende meerwaarde te ontdekken en te benutten: dat is de belangrijkste belofte van Bomondo. Deze belofte wordt ingevuld met de diensten consultancy, branding en marketing en door het delen van kennis, ervaring en inzichten. Strategie en creatie staan centraal in de crossmediale diensteverlening van Bomondo. Het bureau behoort tot de grotere bureaus in Noord-Nederland en werkt voor (internationale) merken zoals DAMEN Shipyards, Fokker, Friesland Campina, Plukon Food Group, Zijerveld Food en Zorggroep Liante. Laagdrempeligheid, korte lijnen en openheid kenmerken het bureau: “Dat op onze klantenlijst indrukwekkende namen prijken is mooi natuurlijk”, aldus Voorn. “Dit HISWA MAGAZINE 4 heeft alles te maken met onze mentaliteit. Wij willen altijd het beste communicatieresultaat en dat bereik je alleen als je elkaar goed kent en gaat voor de langere termijn. We geloven niet in quick wins maar in langjarige, goed uitgekiende strategieën. Deze ontwikkelen we net zo lief voor internationale merken als voor een lokaal opererende retailer. We zijn een allround bureau maar hebben extra ervaring in de branches food, zorg en industrie. Dat veel van onze opdrachtgevers uitblinken in hun branche, maakt ons heel trots.” www.bomondo.nl 59

HISWA-RECRONBUSINESSCLUBNIEUWS Digitalisering bij taxaties In 2018 zijn de termen XBRL en taxonomie geïntroduceerd in de wereld van de vastgoedtaxaties. XBRL is een open standaard voor het automatisch verzamelen, publiceren en uitwisselen van financiële informatie. Een taxonomie is bedoeld om financiële en economische gegevens in een bepaalde vaste vorm en structuur elektronisch aan te bieden (bijvoorbeeld door gebruik te maken van XBRL). Veel leveranciers zijn momenteel druk bezig om taxateurs te voorzien van systemen waarin taxatierapporten digitaal kunnen worden aangeleverd bij banken. Het “oude” pdf-taxatierapport zal daardoor langzaam gaan verdwijnen. Voor ondernemers zijn deze ontwikkelingen minder spannend, maar krijgen hier in de toekomst wel mee te maken. De banken willen dat er minder handjes nodig zijn bij het verwerken van gegevens die afkomstig zijn van de ondernemer en ook de taxateur. Door het XBRL-proof aanleveren en ontvangen bij banken en taxateurs kan daardoor een efficiëntieslag worden gemaakt en kunnen gegevens op een vertrouwde en veilige manier worden uitgewisseld. Dit levert voor ondernemers voordelen op omdat ze minder belast worden met aanlevering van documenten aan de bank, vervolgens aan de taxateur en bij een hertaxatie deels een herhaling van zetten. Van de Loosdrecht Recreatie Bedrijfsmakelaars (TOP Supplier) gaat mee in deze ontwikkeling. Zij willen zowel de ondernemer als de financier zo goed mogelijk ten dienste zijn en kwalitatieve taxaties kunnen leveren die voldoen aan de vereisten van deze tijd. www.vandeloosdrecht.nl W2 Support lanceert webwinkel W2 Support BV - exclusief Walcondealer van Nederland, België en Duitsland – lanceerde een webwinkel voor havenonderdelen. Op www.havenspecialist.nl is een groot assortiment havenonderdelen eenvoudig en snel te bestellen. Hierbij is te denken aan diverse soorten bolders, kikkers, paalmutsen, zwemtrappen, afmeerringen maar ook drijvers, dekdelen en drijvende terrassen op maat. W2 Support levert, transporteert en installeert op alle locaties. www.havenspecialist.nl 60 HISWA MAGAZINE 4

Training: houden van functioneringsgesprekken Endurance (TOP Supplier) geeft op zowel 15 als op 18 december een (online) training over het voeren van functioneringsgesprekken. Centraal staan onderwerpen als: hoe voer je een goed functioneringsgesprek? Een leidinggevende is vaak de initiatiefnemer van het gesprek. Maar hoe zorg je ervoor dat ook de medewerker zich echt betrokken voelt bij dit gesprek? Welke specifieke communicatie is noodzakelijk? Denk aan waarnemen, feedback geven, luisteren, samenvatten en doorvragen. Beide trainingen zijn via Zoom van 9:00 - 12:30 uur. De kosten zijn 75 euro ex. btw per persoon per training en 50 euro ex. btw voor iedere volgende deelnemer van dezelfde organisatie. Prijzen zijn exclusief btw. Aanmelden kan door een mail te sturen naar: info@edurance.nl. www.endurance.com GOED ZICHT OP DE GEZONDHEID VAN UW WERKNEMERS Met het Preventief medisch onderzoek (PMO) HISWA werkt u actief aan de gezondheid en vitaliteit van uw werknemers, ook in tijden van corona. Meer informatie www.arboned.nl/pmo-hiswa 030 299 62 77 salessupport@arboned.nl Nautische Advocaten – Legal support in stormy times Sinds 1987 gespecialiseerd in juridische kwesties waarmee de ondernemer in de waterrecreatiebranche kan worden geconfronteerd waaronder het opstellen van contracten op maat en jachtbouw-, jachtverkoop-, jachtverhuur-, jachthaven- en incassoperikelen. Mr. Ivo van Emstede geldt als de grondlegger/opsteller van de 13 sets HISWA algemene voorwaarden en de bijbehorende standaardcontracten. Mr. Edwin H.J. Slager e.slager@vanemstede.nl Mr. Ivo M.F. van Emstede Lid van Verdienste van HISWA Vereniging imf@vanemstede.nl Leidseplein 33-2 • 1017 PS Amsterdam • 020 675 69 30 • www.vanemstede.nl

HISWA-RECRON BUSINESS CLUB De HISWA-RECRON Business Club bestaat uit bedrijven die diensten, producten of kennis leveren aan de watersport- en recreatiesector. Ze zijn specialist in hun vakgebied en hebben aantoonbare ervaring in deze branche. De club biedt toegevoegde waarde aan de leden van HISWA-RECRON en bestaat inmiddels uit ruim 100 partners. Partner in business Alfa Accountants en Adviseurs E wkappers@alfa.nl T 088-2532850 Kennispartner Aon E jos.kuhl@aon.nl T 071-5685733 Benegas E judith.plasman@benegas.com T 0341-723350 Bureau HTM E renedrost@bureauhtm.nl T 038-3374501 Facet Architecten & Adviseurs E johan@facet-aa.nl T 0315-237075 Kuiper Verzekeringen E r.devalk@kuiperverzekeringen.nl T 0513-614444 Maas Recreatie Bedrijfsmakelaardij E erp@maasrbm.nl T 073-6408888 Prosuco E messelink@prosuco.nl T 0318-495887 Seijsener Rekreatietechniek E bas.durieux@seijsener.nl T 075-6810610 Stellicher Advocaten E b.vansusante@stellicher.nl T 026-3777111 Stratech E l.olde.riekerink@stratech.nl T 053-4804080 Tommy Booking Support E frank@aicn.nl T 0318-495888 Van de Loosdrecht E info@vandeloosdrechtrbm.nl T 0341-252363 Van Emstede & Slager Advocaten E e.slager@vanemstede.nl T 020-6759494 ZKA Consultants E m.pietersma@zka.nl T 088-2100250 Zypp Advocaten E eelco@zypp.nl T 026-7024787 TOP Supplier AbelLeisure E wietze.zwart@abelleisure.nl T 0573-280772 Arboned E kim.van.Arendonk@arboned.nl T 030-2996299 Arcabo E r.schell@arcabo.nl T 0529-488900 Barrera E franco@afzethekken.nl T 0182 342088 Bidfood E gerard.franke@bidfood.nl T 088-8008900 Bio Habitat E s.serra@beneteauhabitat.com T 06-52840714 BLM Bilderbeek Linen Management E info@blmlinenmanagement.nl T 0341-436400 Boerplay E s.maassen@boerplay.com T 0183-402366 Booking Experts E info@bookingexperts.nl T 088-1168901 Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd E lycklama@ruimteenvrijetijd.nl T 06-53383550 Bureau voor vernieuwing E mail@bureauvoorvernieuwing.nl T 06-50298181 CED Nederland E recreatie@ced.group T 010-2843400 C-mark E jacquelinesteenhuis@c-mark.nl T 088-8310500 Countus Accountants en Adviseurs E a.schipper@countus.nl T 038-4552600 Cruys Consultants E info@cruysconsultants.nl T 06-30455111 CSU E marjolein.dreef@csu.nl T 0413 285 111 De Beijer Grondstoffen E roy.driessen@debeijerbv.com T 088-4006300 De Bergjes Chalet en Caravans E hans@bergjes.nl T 0475-495079 Den Otter E info@williamdenotter.nl T 0412-474282 DHK, Tax Lawyers & Legal Consultants E dijkstra@dhk-taxandlegal.nl T 010-2053610 Dock 35 Media E jeroen@dock35media.nl T 0314-355833 Docuconcept / Kyocera Document Solutions E r.potkamp@docuconcept.nl T 088-3749300 Een Veilig Gevoel E info@eenveiliggevoel.nu T 088-5554888 Endurance E r.versteeg@endurance.nl T 033-4508333 Energiewacht Groep E jurgen.vnderwillik@energiewacht.nl T 038-7700024 EnergyProof E bart@energyproof.nl T 020-2333821 Facility Kwadraat Software E dick.vink@facility2.nl T 073-6891651 Flean E willem@flean.com T 088-9001575 Havenlodge E havenlodgeverkoop@gmail.com T 06-55151146 Hertzinger Satelliet Ontvangst E margo@hertzinger.nl T 033-4610337 Holiday Media E hans@holiday.nl T 073-6271240 ICY E d.vandekamp@icy.nl T 088-1231333 Initial CWS E eelco.lindenkamp@cws.com T 070-3576357 Instyle Concepts E daan@instyleconcepts.nl T 0522-244999 Inter Boat Marinas E arie.hooymeijer@interboatmarinas.nl T 078-6777000 IVA Driebergen E barendregt@iva-driebergen.nl T 0343-512780 Justion Advocaten E info@justionadvocaten.nl T 0118-623719 Kees van der Spek Stolwijk E sjoerd@keesvanderspek.nl T 0182-342590 Kolibrie HRM voor Horeca E anne-floris@kolibrie.nl T 013-5499111 KR8 Architecten en Adviseurs E ckuiper@kr8architecten.nl T 0599-235643 K-Stove Europe E ad@kstove.com T 06-10380930 Kupan E n.tenbrinke@kupan.nl T 0315-760060 Leisurebrains E verkoijen@leisurebrains.nl T 06-36069296 Lentink De Jonge Accountants en Belastingadviseurs E k.degraaf@lentinkdejonge.nl T 0341-438100 Lotec E t.loots@lotec.nl T 040-2430021 Maat Caravans E info@maatstacaravans.nl T 0184-419911 Main Energie E w.vanderleeden@mainenergie.nl T 088 0809100 Marindex E kees.dolman@marindex.nl T 0182-511511 Mediation Hilversum E chiel@chielvanpraag.nl T 035-2030000 Meijer Mediation E wim@meijer-mediation.nl T 0546-538426 Miele Nederland E wim.zwartkruis@miele.nl T 0347-378911 Muller Makelaardij E bkamp@mullermakelaardij.nl T 0515-430623 Nedflex Payrolling E n.bos@nedflex.nl T 0229-282999 Outdoor Fitness Systems E hilde@o-f-s.eu T 0032-11729650 P3 Expertise E info@p3expertise.nl T 0229-785214 Perspectief Groep E dannyvanvenetien@perspectief.eu T 0341-438710 Primagaz E mfisser@primagaz.nl T 0800-0137 Projectbureau Vrolijks E info@vrolijks.nl T 076-5339850 Recranet E milko@recranet.com T 0118-202019 Recrasol E m.pruis@energie-winkel.nl T 0118-236024 Recratief Bedrijfsmakelaars E info@recratief-bedrijfsmakelaars.nl T 0592-462844 Recreatie-Apps.nl E wilma@recreatie-apps.nl T 0318-495888 RecreatieVerzekeringen E info@recreatieverzekeringen.nl T 085-0027540 RED Online Marketing E info@redonlinemarketing.nl T 030-2746549 Red Support E info@redsupport.nl T 032-1849775 Rein Advocaten en Adviseurs E sprangers@rein.nl T 0592-345188 Rijk taxateurs/adviseurs/ rentmeesters E albert.rijk@rijk.eu T 0113-572835 Ross Tucker B.V. E info@rosstucker.nl T 0594-516017 Scheepsrecht Advocaten E jck@scheepsrechtadvocaten.nl T 085-8770945 Schulte Jurist en Mediator E info@awschulte.nl T 06-14315810 Second Home Check E robin@secondhomecheck.nl T 0315 843308 Shibaura Europe E fannyfranken@shibaura.com T 026-3269999 Smeba Brandbeveiliging E anja@smeba.nl T 024-3775458 SPIE Nederland E hvzandbeek@vddonk.nl T 088-3131000 The Business Company E gerda@businesscompany.nl T 0514-560166 Uw Bed Professional E wim@uwbedpro.nl T 088-3322310 Van den Berg Chalet Totaal E info@chalettotaal.nl T 0161-763523 Van der Reest Advies E nemi@vanderreestadvies.nl T 055-5382460 Van Keulen Mobielbouw E info@mobielbouw.nl T 0548-612693 Vendor E dennis.schnitzler@vendor.nl T 013-5786600 Venntiv Group E siegfried.doetjes@venntiv.com T 055-8434815 W2 Support/Walcon E peter@w2support.com T 038 3030315 Watel E robbert@watel.nl T 020-6593973 Watergames & More E paul@watergamesandmore.com T 079-2065060 Wecovi E dlandman@wecovi.com T 038-4686888 Wegter Grootverbuik E a.tergrote@wegter.nl T 0541-581600 WerffMedia E janwillem@werffmedia.nl T 0314-362505 Wijnen Recreatiebouw E recreatiebouw@vanwijnen.nl T 0570-690660 Wildkamp E info@wildkamp.nl T 0523-687500 Wola E j.denkema@wola.nl T 050-3129685 Yalp E info@yalp.nl T 0547-289410 Zuurzoet - HR advisering E hiswa-hr@zuurzoet.nl T 06-14898388

Dé makelaar en taxateur voor watersportgebonden bedrijven en onroerend goed Ook op LinkedIn linkedin.com/company/muller-makelaardij VIND ONS mullermakelaardij.nl 0515 43 06 23 BEL ONS info@mullermakelaardij.nl MAIL ONS

Ga meer genieten • infrastructuur • technische producten • installatietechnieken • diensten • innovaties • adviezen • software • webshop Voor iedereen een veilige haven. Havenmeesters hebben veel verantwoordelijkheid. Zeker nu met alle ontwikkelingen qua energievoorziening, veiligheidseisen en digitalisering. Seijsener Techniek kan u daarbij een veilig haven bieden. Omdat we altijd met de toekomst bezig zijn. Zoals met Aanuit.net waarmee het verblijf, stroomen watergebruik en het afrekenen efficiënt georganiseerd wordt. Of neem Walstroom, voor de beroepsvaart. Seijsener techniek. Ga maar genieten! Maar ook voor drinkwatervoorziening, vuil water, verlichting, toegangscontrole, internet, beveiliging en sanitair vindt u bij Seijsener de complete techniek voor jarenlange zekerheid. Dat gaat veel plezier geven. Ook meer genieten? Neem dan gerust contact met ons op. Wij maken meteen tijd voor u. Of kijk vast op onze website en webshop. Seijsener info@seijsener.nl Tel. 075-6810 610 seijsener.com

1 Online Touch

Index

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4
5. 5
6. 6
7. 7
8. 8
9. 9
10. 10
11. 11
12. 12
13. 13
14. 14
15. 15
16. 16
17. 17
18. 18
19. 19
20. 20
21. 21
22. 22
23. 23
24. 24
25. 25
26. 26
27. 27
28. 28
29. 29
30. 30
31. 31
32. 32
33. 33
34. 34
35. 35
36. 36
37. 37
38. 38
39. 39
40. 40
41. 41
42. 42
43. 43
44. 44
45. 45
46. 46
47. 47
48. 48
49. 49
50. 50
51. 51
52. 52
53. 53
54. 54
55. 55
56. 56
57. 57
58. 58
59. 59
60. 60
61. 61
62. 62
63. 63
64. 64

Home