op één lijn 40 2e uitgave 201 1 Mag een arts een patiënt weigeren of uit de praktijk zetten? DOOR MR. ARIE DE JONG, HUISARTS IN GOIRLE Vorig jaar haalde het AZM de voorpagina met het weigeren van een patiënt op basis van de postcode.1 Een patiënt wordt verliefd op de dokter, of anders om.2 Een boze huisarts had het wel gehad met een patiënte en duwde het bijeengeraapte dossier door de brievenbus met de mededeling dat ze haar heil maar ergens anders moest zoeken3. Een hoog in de bergen van Nepal wandelende dokter dacht dat het tuchtrecht daar niet van toepassing was en koos voor douchen in plaats van behandelen4. Kan dat zomaar een patiënt weigeren? Hoe te handelen als de verliefdheid toeslaat? Een behandelrelatie beëindigen door het dossier in de brievenbus te stoppen? De behandelrelatie niet aangaan? Wat zijn de regels en hoe gaan we er zorgvuldig mee om? In de wet staat niet veel, “de hulpverlener kan, behoudens gewichtige redenen, de behandelingsovereenkomst niet opzeggen”5 , over niet-aangaan van de behandelingsovereenkomst staat niets. Wat precies gewichtige redenen zijn zullen we dus uit de jurisprudentie moeten distilleren. Gelukkig heeft de KNMG een richtlijn die er overgaat. Wanneer is er nu sprake van een behandelingsovereenkomst? Een behandelingsovereenkomst in de zin van de WGBO is een overeenkomst, waarbij de hulpverlener zich tegenover de patiënt verbindt tot het verrichten van geneeskundige handelingen die rechtstreeks op die patiënt betrekking hebben.6 Dus gericht op het individu, door een algemeen advies (bijvoorbeeld op een website) komt geen behandelingsovereenkomst tot stand. Concreet als een patiënt of diens wettelijke vertegenwoordiger zich tot de hulpverlener wendt met een concrete hulpvraag gericht op zijn gezondheidssituatie en de hulpverlener vervolgens op deze vraag ingaat, is er sprake van een behandelingsovereenkomst. Er kan echter al sprake zijn van een voorfase van behandelingsovereenkomst bij wachten in de wachtkamer of bij ongevraagde noodhulp op straat. Begrip gewichtige redenen en zorgvuldigheidseisen voor de arts. Als je een behandelingsovereenkomst niet aan wil gaan zijn er voor de arts drie gewichtige redenen: A. De professionele verantwoordelijkheid weerhoudt de arts ervan een geneeskundige behandelingsovereenkomst met de patiënt aan te gaan. Dit geldt als er zaken gevraagd worden die niet tot je vakgebied horen, of behandeling van familie en bekenden, of bij gewetensbezwaren van de arts bij zaken zoals euthanasie. B. Eerdere ervaringen van de arts met de patiënt zijn aanleiding voor de arts geen behandelingsovereenkomst aan te gaan vanwege het ontbreken van een (voldoende) vertrouwensbasis. Het moet hierbij wel gaan om eigen ervaringen dus niet van horen zeggen of ervaringen van anderen. C. De arts heeft een aanmerkelijk belang bij het niet aangaan van de behandelingsovereenkomst, en wel een groter belang dan het belang van de patiënt bij het aangaan van de overeenkomst. Dit kan gelden bij een bepaalde praktijk grootte, of op basis van geografie. Hierbij mag niet worden gediscrimineerd. Naast deze gewichtige redenen zal men zich aan zorgvuldigheidseisen moeten houden, zoals het met de patiënt overleggen en motiveren van de reden van het niet aangaan van de behandelingsovereenkomst. Daarnaast het eventueel verstrekken van gegevens of dossiers die al zijn toegezonden. 1 NRC januari 2010 2 RTC Groningen 23 mei 2001 3 CTC 13 juli 2006 4 CTC 19 augustus 2010 5 Art. 7: 460 BW 6 Art. 7:446 BW 30
31 Online Touch Home