op één lijn 45 1 e uitgave 2013 Zes weken Zuid-Afrika De kern van het arts-zijn DOOR MAARTJE VINKEN, DERDEJAARS AIOS-HUISARTSGENEESKUNDE Samen met de huisarts specialisten in het Themba Hospital Schrijven over de stage die wij als AIOS hebben gedaan in Zuid-Afrika is geen eenvoudige opgave. Want hoe moeilijk is het om te beschrijven wat we daar hebben meegemaakt! Hoe kun je anderen de indrukken laten meebeleven die we hebben opgedaan in een land dat zo verschillend is van het onze. Waar waarden en normen, cultuur en opvattingen letterlijk en figuurlijk een wereld van verschil zijn! Ik kon me het niet voorstellen, totdat ik er kwam. In juli en augustus vorig jaar zijn Christine Bruijnen en ik als tweedejaars AIOS in het kader van de keuzestage ‘Reizigersadvisering’ naar White River afgereisd. Dat ligt in Mpumulanga, de grootste provincie van Zuid-Afrika in de buurt van het Kruger National Park. Een zeer onderontwikkeld ruraal gebied. Doel was om in de praktijk kennis te gaan maken met tropische ziektebeelden. En dat hebben we geweten! We hebben 6 weken op de afdeling ‘Family Medicine’ van het Themba ziekenhuis gewerkt waar we onder supervisie van de specialisten in dit ziekenhuis patiënten hebben gezien met de meest uiteenlopende ziektebeelden. Het ziekenhuis ligt midden in een gebied vol krottenwijken waar verschillende stammen woonachtig zijn, vooral Zulu's en Swazi's. Door de grote taalbarrière en de ziekten die wij enkel uit boeken kenden, maar nog nooit eerder gezien hadden doordat wij niet bekend zijn met de gevolgen van extreem erbarmelijke leefomstandigheden, was het vooral ook een enorme uitdaging om met de verschillen in cultuur om te gaan. De verschillende stammen in de krottenwijken hebben hun eigen geloof waar de reguliere geneeskunde in het ziekenhuis nog dagelijks tegenop bokst. Zo is er de heilige overtuiging in de geneeskundige kracht van de ‘traditionele geneesheren’ die hun praktijken uitvoeren in kleine hutjes midden in de bergen en daar tegen hoge prijzen allerlei brouwsels fabriceren en toedienen aan zieke, onwetende mensen die daar vaak nog zieker van worden. Zo vinden er bijvoorbeeld ceremonies plaats van jongens die als 14-jarigen alleen de bergen worden ingestuurd om daar een week te overleven, om hun mannelijkheid te bewijzen en die vervolgens in groepen van 20 met hetzelfde, onsteriele mes worden besneden… met alle complicaties van dien! En niet te vergeten de cultuur die bij de mensen heerst om vooral niet te praten over HIV. Een groot taboe en verboden voor dokters om deze ziekte als doodsoorzaak te noteren, ook al lijdt 90% van de regionale bevolking aan HIV, AIDS en alle bijkomende gevolgen. Hoe frustrerend ook om te zien hoe kinderen al besmet ter wereld komen, terwijl dit voorkomen had kunnen worden als hun moeders de medicijnen hadden geslikt die ze gratis van de regering krijgen. Maar helaas verkopen sommige moeders deze medicijnen door aan handelaren die er drugs van maken. Of de mensen die hun tuberculose verkopen aan anderen en hun medicijnen niet nemen om de ziekte zo ernstig te laten worden dat ze een jaar in een tbc-kliniek kunnen worden opgenomen zodat ze daar eten en onderdak krijgen… Verbijsterend om het korte-termijndenken van de mensen te zien over deze zo ernstige ziektebeelden, vaak uit pure armoede en onwetendheid, maar met zulke grote gevolgen. Frustrerend was het dan ook om hiermee om te gaan. In combinatie met de grote chaos in het ziekenhuis was het gevoel van machteloosheid en wanhoop hier vaak nabij. Want hoewel wij in het westen de ‘Eed van Hippocrates’ afleggen, leek het alsof sommige dokters in dit ziekenhuis hier nog nooit van hadden gehoord. Het was frustrerend en onvoorstelbaar, dat er dokters in dat land vertoeven die vooral arts geworden zijn om er zelf beter van te worden, veel aanzien te verwerven en geld te verdienen. Eén van de vele weeskinderen 33
34 Online Touch Home