op één lijn 46 2e uitgave 2013 Puntig De context, de kijker en de tijd DOOR FELIx PUNT, GEDRAGSWETENSCHAPPER HUISARTSOPLEIDING How to make real money? Je moet een Damien Hirst zijn om met stippenschilderijen een fortuin te kunnen maken. Zo las ik onlangs in de Volkskrant dat de duurste van zijn zogenaamde spot paintings voor tweeënhalf miljoen euro over de toonbank is gegaan. Wel, ik kan u melden dat gedurende de daaropvolgende nacht de vraag 'wat doe ik toch fout?' een verwoestend web in mijn dromenland spon! Vooral omdat op die dag de verkering begon tussen mij en mijn vriendin – zo zei je dat toch? – herinner ik mij ook nog levendig de bezichtiging van For The Love Of God in het najaar van 2008. Jarenlang had ik mij verzet tegen de werken van de controversiële kunstenaar Damien Hirst, die met zijn doorgezaagde koeien reeds naam had gemaakt. Maar nu stond zijn platina schedel met wel achtenhalfduizend diamanten in het Rijksmuseum, en met dat argument wist ik mijn nieuwe vlam voorzichtig langszij te lokken. Het werd een heel bijzondere ochtend. In de lange rij bezoekers die als in een processie stap voor stap naar voren schuifelden, ontspon zich een levendige discussie over het object, wat zich binnen in een speciale zaal bevond. 'Kunst mag toch geen veertien, laat staan: vijftig miljoen euro kosten?'. 'Nee, de titel is níet blasfemisch'. 'Je mág een mens vergelijken met geld'. 'Maar met hoeveel geld?'. 'Is die schedel eigenlijk mooi?'. 'Gaat het om een échte schedel? Ach hemel: dat hoop ik toch niet!' Eén ding werd me daar in ieder geval heel erg helder: kunst begint al met de laatste persoon in de rij, schuurt langs het voorwerp zelf en wordt tenslotte geëvalueerd in het een of andere café. Het gaat nooit om het beeld of schilderij op zichzelf maar evenzeer om de context, de kijker en de tijd. Kunst is een proces waaraan wij zelf deelgenoot zijn. De waarde van iets gaat niet buiten ons om. Truth is in the Eye of the Beholder. En om nog even op Hirst terug te komen: ik vond dat wat ik zag ronduit fascinerend. In groepjes van acht mensen mochten mijn aanstaande en ik ongeveer vijf minuten in een verduisterd zaaltje wennen aan het schaarse licht om vervolgens de oplichtende schedel te zien. Wauw! Veel kleiner dan gedacht. Groots en indrukwekkend. Griezelig, alsof je naar vlees keek. Het was in die ruimte waar onze handen elkaar voor het eerst vonden, daar waar het licht niet kwam. 34 De platina schedel met achtenhalfduizend diamanten van Damien Hirst Vanaf dat moment kon die schedel van Hirst voor mij niet meer stuk en dat gold ook voor mijn vriendin. Soms denk ik, dat het beschouwen van iemands prestaties tijdens een opleidingstraject wel gelijkenis heeft met hoe wij ons verhouden tegenover kunst. Hoe iemand presteert, bevindt zich soms gedeeltelijk in het donker. Hoe wij ons moeten verhouden tegenover dat wat we zien, wordt in lange rijen geanimeerd besproken. De persoon om wie het gaat kan soms (al) omstreden zijn in de zin van dat er al een indruk over hem of haar bestaat – maar ook in positieve zin. Meerdere personen kijken mee. De handen van verschillende mensen vinden elkaar. Juist hierom ook ben ik blij dat op ons huisartsinstituut uiteindelijk niet de opleider of docent, maar juist het hoofd een beslissend oordeel velt na zorgvuldig alle waarnemingen en indrukken gehoord en overwogen te hebben, ongeveer zoals de directie van het Rijksmuseum For The Love Of God dus wél in haar collectie heeft opgenomen. Op de schouders van de opleider en de docent rust de taak om in alle gevallen het hoofd van een zo eenduidig mogelijke input en advies te voorzien, zodat deze van een gepaste afstand een juiste beslissing kan nemen omtrent de professionaliteit van de student. Als je verliefd bent vind je meestal op de tast wel een mooie weg, maar dat is binnen ons onderwijs beslist niet genoeg. Daar willen we immers dat we kunst en kitsch van elkaar hebben gescheiden, dat de liefde standhoudt en dat we professionals afleveren die onbetaalbaar zijn en goed.
35 Online Touch Home