H E N K WESSE LI NG FLIPPEREN MET PUBLIEKE WAARDE Onze publieke dienstverlening is er op gericht zoveel mogelijk ‘publieke waarde’ te creëren. Mark Moore introduceerde in 1995 zijn befaamde strategische driehoek. Ik interpreteer die zo dat een publieke dienstverlener meer publieke waarde levert naarmate er meer overeenstemming is over wat de dienstverlener moet leveren of daadwerkelijk levert, er adequater operationele capaciteit is en meer te waarderen prestaties geleverd worden. AL V O Ik zal u niet vermoeien met de debatten die zich rond dit begrip van publieke waarde afspelen, bijvoorbeeld hoe dit begrip zich verhoudt tot het begrip collectieve goederen. Mark Moore laat in recent werk zien hoe dienstverleners in overleg met allerlei stakeholders tot betere prestaties komen, tot meer publieke waarde. Hij laat ook zien dat er sterke tegengeluiden kunnen zijn, zoals in de bekende case van het verbeteren van de veiligheid in New York en hoe dat de legitimiteit (overeenstemming) in gevaar kan brengen bij onvoldoende inspelen daarop. Want hoe kan het verbeteren van veiligheid in termen van publieke waarde worden gewaardeerd als in de relevante besluitvormende organen, of bij ‘de afnemers’ , gepassioneerde minderheden zijn met een sterk negatieve waardering? Wat zal er dan gebeuren bij een machtswisseling? Geheel andere waardelevering? Gaan we dan fl ipperen, zoals bijvoorbeeld de afgelopen jaren in de kinderopvang? In een democratie is fl ipperen nu eenmaal de gang van zaken, zult u zeggen. Maar wat als dat fl ipperen door diepe politieke verdeeldheid breed en diepgaand is? In de Verenigde Staten verklaarden Republikeinse presidentskandidaten (ook Trump) bij verkiezing als eerste Obamacare af te schaffen. Ook op andere terreinen is stagnerende en fl ipperende besluitvorming daar aan de orde; sterk bevorderd door die hang naar fact free politics bij geradicaliseerde Republikeinse facties. En als dat fl ipperen essentiële waarden van de rechtsstaat raakt, gaan ook gewetensvragen spelen. De waardering in termen van leveren van publieke waarde door de opvang van vluchtelingen lopen zeer uiteen. Niet uitgesloten is dat onder een kabinet-Wilders de grenzen gesloten worden met andere uitzetprocedures. Ga je als dienstverlener meewerken aan ‘een muur rond Nederland’? Wat zo’n kabinet aan andere fl ippereffecten mee zal brengen, is moeilijk te voorspellen. Onverantwoordelijk opportunisme is nu eenmaal een populistisch wezenskenmerk en dreigt in meerdere Europese landen. Ook in Nederland stelt de hoog ideologische toon van sommige oppositiepartijen niet gerust. Zelf moet ik er bijvoorbeeld niet aan denken dat we na alle inspanningen met de decentralisaties in het sociaal domein, weer eens lekker gaan centraliseren. Overdreven zorgen? Wellicht. Flipperen hoort er bij in een democratie en daar leren we ook van. Het feitelijke minderheidskabinet-Rutte-II is op belangrijke dossiers ook tot overbrugging gekomen. Laten we vooral die capaciteit versterken, in plaats van referenda met besluitvorming van de helft plus een. Dolgedraaid, stagnerend en stereotyperend fl ipperen leidt tot droefenis, zeker ook bij publieke dienstverleners. Henk Wesseling, Experticecentrum partners in publieke meerwaarde
14 Online Touch Home