‘ Echt luisteren is het moeilijkste wat er is’ Interview met directeur Van Oss & Partners Marcel van Oss Over welke vaardigheden moet je als vertrouwenspersoon beschikken en kun je je hier ook verder in ontwikkelen? We spraken erover met Marcel van Oss, trainer en directeur van Van Oss & Partners. Het opleiden van vertrouwenspersonen is hun core business. Van Oss & Partners hoort namelijk bij de eerste drie opleidingsbureaus die geaccrediteerd zijn voor het opleiden tot gecertificeerd vertrouwenspersoon vanuit de LVV. Door Edith Koetsier Welke vaardigheden ‘moet’ een vertrouwenspersoon van nature bezitten? “Ik kan er vele noemen, maar ik noem er een: de belangrijkste vaardigheid is écht luisteren. Dat is het moeilijkste wat er is. Mensen starten vaak de opleiding met het idee dat vertrouwenspersoon zijn bij hen past, omdat ze zo goed kunnen luisteren. Dat blijkt echter vaak niet waar te zijn. Ik ervaar zelf dagelijks hoe razend moeilijk het is om goed te luisteren.” Wat is nog meer belangrijk? “Erg belangrijk is dat een vertrouwenspersoon ‘naast iemand kan staan’, maar wat is dat dan? Wat moet je wel en wat juist niet doen? In een aansprekende werkvorm spreken we de eigen ervaringen van vertrouwenspersonen aan. Onvergetelijk was de man die na een oefening met de groep deelde: ‘Ik heb onlangs mijn zoon verloren. Het leed is nog vers. Huilen doet me goed. Dan ga ik onder de douche staan, vaak een paar keer per dag. Maar op een gegeven moment zei een goede vriendin tegen mij dat ik vanaf dat moment nog maar één keer per dag onder de douche mocht staan en mocht huilen. Dat heeft mij geschokt.’ Ook vertrouwenspersonen kennen de drang om (te) snel met hun oordeel te komen en te willen helpen. 32 De vertaalslag naar wat nodig is in hun rol is snel gemaakt. De complexe werkelijkheid van de melders hebben we ook opgenomen in het steeds verder doorontwikkelde rollenspel waarin de gespreksvoering wordt geoefend. Ik heb in de loop der jaren een grote gelaagdheid aangebracht. De melder komt druk en gespannen binnenvallen, zit in zijn ‘overlevingsstrategie’ en roept daardoor niet meteen sympathie op. ‘Rustig, ga zitten’ is een eerste reflex van menig vertrouwenspersoon. Daarmee sluit je echter niet aan op de emotie, kom je niet in verbinding en creëer je geen veiligheid. De situatie lijkt te gaan over lichte integriteitskwesties. De melder wordt beleefd als een ‘mierenneuker’ en roept irritatie op. Echter, wanneer er veiligheid wordt gecreëerd en er niet te snel wordt geoordeeld en gelabeld, gaat de melder zich meer ontspannen en vertellen. Dan blijkt het te gaan om heftige ongewenste omgangsvormen. Hoe integreren jullie de benodigde vaardigheden in de opleidingen? In de loop der jaren hebben we in een rollenspel een rijk scala aan elementen en valkuilen ingebouwd. Daarin worden de vele do’s en don’ts voelbaar. Denk
33 Online Touch Home