mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 34e jaargang januari 2019
Al 20 jaar uw haar onze zorg • Kleurenanalyse voor een passende haarkleur • Iedere woensdagmiddag kinderen knippen € 12,50 • Stempelkaart voor kortingen • Make-up • Gelpolish voor stevige nagels • Haaraccessoires en meer... De Finne 2, Mantgum Tel. (058) 250 15 75 Zie voor openingstijden www.kappershuis.nl Yoga Pilates Bodyflow studio Fitaal 06 420 122 03 Workshops en retreats Stoelshiatsu Ontspannings- Yogamassage Kijk voor meer informatie op studiofitaal.nl sinds 1994
INHOUDSOPGAVE Van de hoofdredacteur Nieuws van de Cultuurcommissie Nijs fan De Gielguorde 3 5 9 Afscheid 13 Bruggetjes 15 Ledensponsoring WWC Brânspuiten en oare saken 17 18 Verenigingen 27 Activiteiten 28 Weekagenda 29 Instellingen 30 AED aanwezig Nieuws uit de Mariakerk Filmhuis Mantgum Mantgum Foar Inoar Opbrengst collectes Kids First De Bistedokter Afmetingen advertenties 30 31 35 41 43 45 51 56 Politie 56 Colofon 56 Omslag foto Alde Magirus brânwarauto fan Mantgum yn Brânwarkazerne yn Epe Het volgende nummer verschijnt voor 1 februari 2019. Kopij s.v.p. inleveren voor 15 januari 2019: mandeguod@gmail.com Foto Daryl Scarse www.mantgum.com Mandeguod 1
2 Mandeguod
Van de hoofdredacteur Met deze Mandegoud staat 2019 op uw drempel te dringen en sluiten we ons eerste jaar als nieuwe Leeuwarders af. Van de beloofde voordelen merkte ik weinig, van de nadelen des te meer: een aanzienlijk hogere OZB, zeker voor bedrijfspanden. Dat leidde bij het Wjukkenbestuur bijna tot een hartverzakking. Het is ook de drempel waarop Anna Christien Piebenga en Hette van der Wal afscheid nemen van de Mandeguod-redactie, waarin ze jarenlang drijvende krachten waren. Mede namens de overige redactieleden en de lezers bedank ik Anna Christien en Hette voor hun inzet. Ook maakte 2018 duidelijk dat ik een dieronvriendelijke seksistische homofobe racistische antisemitische klimaatscepticus ben geworden. Ik gebruik immers weleens verboden uitdrukkingen met dierennamen, zoals ‘het is hondenweer’. Ook sluit ik mijn ogen niet bij vrouwen met diep uitgesneden decolletés. Die zijn immers bedoeld als aandachttrekkers naar volgens mij de mooiste wezens ter wereld. Verder vind ik dat vrouwen ongelijk zijn aan mannen, wel gelijkwaardig. Volgens mij leidt het indelen van mensen in LHBTIgroepen – Facebook Amerika hanteert er zeventig – juist tot separatie in plaats van inclusiviteit. Ook ben ik anti genderneutraal taalgebruik. Dat is volgens mij taalverkrachting die de gelijkwaardigheid der seksen juist tegenwerkt en de lezer cruciale informatie onthoudt. Ook vind ik dat Zwarte Piet niet racistisch is, maar dat we hem hooguit als racistisch kunnen ervaren. Daar mogen we overigens best rekening mee houden. En mijn bezwaren tegen de Israëlische politiek zijn tegenwoordig al snel antisemitisch. En tot slot, ik heb het overtuigend bewijs dat CO2-stijging klimaatverandering veroorzaakt nog niet gezien. Dat kan dan evengoed een normale schommeling in 4,8 miljard jaar klimaat zijn, waarin de verschillen groter waren dan de verwachte verandering die wij nu als desastreus ervaren. De kans is dan groot dat we ons kruit verschoten hebben als we het echt nodig hebben. Al deze denkpatronen zijn gebaseerd op drogredeneringen, redeneringen die waar lijken, maar niet zijn. Zo lijkt in groepen, die terecht boos zijn op discriminatie, de aandacht hier zo sterk op gericht te zijn, dat ieder signaalwoord dat maar enigszins naar discriminatie riekt, zoals Zwarte Piet, hun primaire reactie triggert: discriminatie. Ook als daar geen sprake van is. In de overige, hiervoor genoemde, denkpatronen kunnen we gelijksoortige denkfouten herkennen. Tot slot wens ik u, namens de gehele redactie en de overige medewerkers van Mandeguod (zoals de bezorgers), goede feestdagen en een voorspoedig en vooral gezond 2019 toe. Tot volgend jaar. Bram Brouwer Mandeguod 3
4 Mandeguod
Nieuws van de Cultuurcommissie It wie op in simmerjûn Op vrijdag 25 januari komt Pier21 naar de Wjukken in Mantgum Theo en Anneke hebben elkaar op latere leeftijd gevonden. Theo helpt Anneke zo goed als hij kan bij het vinden van een fijne plek in een verzorgingstehuis voor haar vader en moeder, Daniël en Wimmy. Die zijn op een leeftijd dat ze al lang niet meer op pad kunnen met Daniëls grote hobby, het draaiorgel. Maar Daniël en Wimmy willen niet afhankelijk worden en hebben hele andere plannen. Samen willen ze uit het leven stappen, na een laatste dans op ‘It wie op in simmerjûn’. Meteen na afloop van het culturele jaar 2018 gaat de tragikomedie ‘It wie op in simmerjûn’ van Pier21 in première. De voorstelling laat vier mensen zien die plannen maken voor de rest van hun leven. Maar dat leven gaat soms z’n eigen gang… Gerenommeerde acteurs Jan Arendz en Joke Tjalsma spelen zowel het jonge als het oude stel. Ze staan voor het eerst samen op het podium in dit nieuwe stuk van Bouke Oldenhof. Eerder schreef Oldenhof ‘Feteranen’, dat in 2017 werd uitgeroepen tot het beste Friestalige toneelstuk 2013-2016. Velen kennen Joke Tjalsma van ‘Marijke Muoi’, waarin ze een glansrol vertolkte. Jan Arendz tourde recent succesvol door de provincie met ‘Bokwert’. De regie van ‘It wie op in simmerjûn’ is in handen van Jos Thie, vaste regisseur bij Pier21 en de man achter de grote 2018-productie ‘De Stormruiter’. Vrijdag 25 januari 2019; 20.00 uur Entree: € 20,- (incl. consumptie). Er kan gepind worden. U kunt reserveren via de inschrijfmap in MFC Wjukken of via cultuurcommissie@wjukken.nl Of bel (058) 2501458 (Kees v.d. Bijl) Mandeguod 5
6 Mandeguod
Nogmaals “Uit de Schatkamers van de muziek” Rudolf Nammensma zal op vier dinsdagmiddagen verrassende achtergronden belichten bij interessante werken en stromingen uit de klassieke muziek en lichtere varianten daarvan. Op zijn welbekende wijze voert hij ons, interactief en vol afwisseling, door de schatkamers van de muziek. Per middag behandelt hij één aansprekend onderwerp, laagdrempelig, begrijpelijk en verdiepend tegelijk. “Uit de schatkamers van de muziek” wordt in Mantgum georganiseerd op vier dinsdagmiddagen. Data: 22 en 29 januari, 12 en 26 februari 2019 Tijd: 13.30 uur - 15.30 uur Adres: MFC Wjukken, Om ‘e Terp 21, 9022 BD Mantgum Opgave: Graag per e-mail naar muziek-in-mantgum@ziggo.nl onder vermelding van naam, e-mailadres en telefoonnummer. Prijs: De prijs voor deze cursus bedraagt € 35,-, inclusief een kopje koffie of thee in de pauze. Wij verzoeken u vriendelijk dit bedrag uiterlijk één week voor de eerste bijeenkomst over te maken op rekeningnummer: NL 38 RABO 0330 7369 73 tnv: MFC Wjukken, ovv: Schatkamers en uw naam. Rudolf Nammensma Mandeguod 7
Pizza Food Truck Onze pizza`s worden ter plekke bereid met verse ingrediënten en gebakken in een steenoven. Iedere donderdagmiddag in Mantgum (bij de Poiesz). Van 17.00-19.00 uur. Bestellen kan telefonisch: 06-538 77 841 (v.a. 11.00 uur), of aan de wagen. www.sambrinipizzas.nl Menu kaart Margherita: tomatensaus, kaas, mozzarella, basilicum Verdura: tomatensaus, kaas, champignons, olijven, ui, knoflook, zongedroogde tomaatjes, mozzarella Quattro stagioni: tomatensaus, kaas, champignons, ham, olijven, artisjokken Vesuvius: tomatensaus, kaas, knoflook, olijven, jalapeño, pepers, spekreepjes, ei, mozzarella Salame: tomatensaus, kaas, salami Picanto: tomatensaus, kaas, salami, jalapeño pepers, champignons Pollo: tomatensaus, kaas, kipfilet, champignons, paprika, ui Della Casa: tomatensaus, kaas, zwarte olijven, knoflook, zongedroogde tomaatjes, spekreepjes, champignons, gorgonzola Hawaii: tomatensaus, kaas, ham, ananas Carbonara: tomatensaus, kaas, ham, salami, spekreepjes Prosciutto: tomatensaus, kaas, ham, paprika Shoarma speciaal: tomatensaus, kaas, shoarmavlees, ui, paprika Pescatore: tomatensaus, kaas tonijn, paprika, ui gorgonzola e 1,25 / vis e 2,25; knoflooksaus e 1,00. We danken al onze klanten voor hun klandizie en wensen iedereen een prachtig en gezond 2019. 8 Mandeguod e 8,50 e 10,50 e 10,00 e 11,50 e 12,00 e 9,50 e 10,00 e 11,50 e 13,00 e 10,50 e 11,00 e 10,50 Sambrini: tomatensaus, kaas, champignons, paprika, ham, salami, spekreepjes, ui e 13,00 Shoarma: tomatensaus, kaas, shoarmavlees e 12,50 e 13,50 e 12,50 Naar wens kan de pizza met verse knoflook worden belegd en/of de rand met knoflookolie worden ingesmeerd. Extra kaas, groente, olijven, ei e 0,75; extra vlees, Quattro Formaggi: tomatensaus, kaas, mozzarella, gorgonzola, parmezaanse kaas e 11,50 Funghi: tomatensaus, kaas, mozzarella, champignons
Nijs fan De Gielguorde ‘Een Jezusontbijtje’: inspirerende geloofsverhalen in de klas Op een Friese openbare basisschool geeft godsdienstlerares juf Sybrig een les over het avondmaal (of de eucharistie). Op een tafel een mandje met brood en een glas wijn. “O, ik zie het al: een Jezusontbijtje”, roept een bijdehand jongetje. Onlangs werd in de kerk van Jorwert (vanwege Geert Mak’s boek ‘Hoe God verdween uit Jorwerd’) het boek ‘Een Jezusontbijtje‘ van Sybrig Martens (ook Bethlehem-Martens) gepresenteerd. Het gaat vooral over haar ervaringen als ‘GVO-juf’ (onder andere ook in Mantgum), dat wil zeggen docent godsdienstig vormingsonderwijs, maar de lezer maakt ook kennis met haar gezin en persoonlijke ontwikkeling. Volgens de ondertitel bevat het boek: een ‘hapje theologie, slokje spiritualiteit, kan vol onderwijs’. De inhoud steunt op drie pijlers: Sybrig’s geloof, haar studie theologie (van 2010 tot 2013) en haar werk op een tiental scholen. Bij de presentatie gaf zij in een soort openbare les (zonder kinderen) op sublieme wijze een demonstratie van haar pedagogische en didactische kwaliteiten. Je zou als oudere jaloers worden op de leerlingen en je schooltijd nog eens over willen doen. In de eerste hoofdstukken gaat het vooral over haarzelf, de schrijfster filosofeert aan de hand van grote namen als Dostojevski en Nietsche, we lezen over hoe zij de kinderen wegwijs maakt in de Bijbel en wat er gebeurt in de kerken. ‘Verbinding’, daar gaat het om – zij benadrukte dit al bij de presentatie. Er wordt heel wat overhoop gehaald, als was het een dagboek (waarbij je nooit weet wat de volgende dag zal brengen), maar ondanks deze wat rommelige aanpak – nu eens over bezoek van een onderwijsinspecteur, dan over een buitenlandse vakantie – krijg je een helder beeld van de methodiek: persoonlijke benadering, het verhaal vertellen in een kring en de kinderen aan het werk zetten om zich de stof eigen te maken. De verhalen over wat zij in de klassen beleeft, de verwondering bij de leerlingen en hun commentaren – soms komen ze voor het eerst met de Bijbel in aanraking – zijn kostelijk om te lezen. Hier en daar ‘stoeit’ ze wat met letters of woorden en geeft kritiek op collega’s of docenten bij wie ze studeerde. Bijvoorbeeld waar ze schrijft: “Soms lukt het docenten met universitair niveau niet om aan te sluiten op het niveau van hun studenten”. Door het hele boek komt haar grote belezenheid en ervaring in het onderwijs aan het licht en aan het einde ook de resultaten van haar studie hbo theologie. Geen onderwerp in de klas wordt geschuwd. In 2011 hebben Sybrig en haar gezin het lidmaatschap van de protestantse gemeente opgezegd en zijn ze een soort zoektocht begonnen. Wat heeft dit opgeleverd? Desgevraagd zegt de schrijfster kerkelijk niet ‘dakloos’ te zijn; ze waren ook niet van plan een andere kerk te zoeken, al hebben ze wel hier en daar eens Mandeguod 9
iedere dinsdag bij de Poiesz in Mantgum van 15.30 tot 18.00 uur maand januari aanbieding 1 pond roerbak schotel + 3 haring voor e 10,10 Mandeguod
gekeken en meegevierd. De deur is niet met een klap dichtgedaan, maar op een kier gelaten. Concluderend: het vlot geschreven ‘ontbijtje’ is allerminst een boek om in een avond ‘weg te happen’. Om in etenstermen te blijven: eerder een driegangendiner, gelardeerd met anekdotes – het smaakt wat de inhoud betreft prima. Het leest als een trein, maar het heeft er ook alles van dat het in eenzelfde vaart is geschreven. Met alle risico’s van ontsporing: nogal slordig taalgebruik en storende fouten. En hier en daar wordt wel erg uitgeweid. Het boek is te typeren als een autobiografisch essay en zal vooral onderwijsmensen, maar tevens ouders van jonge kinderen, aanspreken. Een Jezusontbijtje verscheen bij uitgeverij Boekscout te Soest, telt 250 bladzijden en kost € 21,50. Haitze de Boer, Skearnegoutum Mandeguod 11
12 Mandeguod
Afscheid van Anna Christien en Hette Met het nieuwe jaar gaan Anna Christien Piebenga en Hette van der Wal de redactie van Mandegoud verlaten, nadat beiden zich jarenlang hebben ingezet voor ons dorpsmagazine. Naast de gebruikelijke redactionele werkzaamheden verzorgde Anna Christien de agenda’s en de to do lijstjes voor de redactievergaderingen. Hette schreef, soms lange en over meerdere edities verdeelde, artikelen en was de drijvende kracht achter de prijsvragen in de Mandegoud. Anna Christien en Hette, ik dank jullie van harte voor jullie inzet voor ons dorpsmagazine. Als redactie nemen we ergens in januari nog afscheid van jullie in een speciale redactievergadering. Maar ik weet nu al zeker dat we jullie vanaf het begin van het nieuwe jaar enorm gaan missen. Bram Brouwer Hoofdredacteur Mandeguod 13
Biologische streekwinkel op De Him * vlees * kaas * eieren * aardappelen * brood Open op woensdagmiddag en vrijdagmiddag van 13.00 tot 18.00 uur Zaterdags van 10.00 tot 18.00 uur Auke en Rennie Stremler 14 Mandeguod De Him 4 - Jorwert 0582501327 www.opdehim.nl
Bruggetjes Twee maanden geleden berichtte Mandegoud over twee ongevallen op de bruggetjes in ons dorp. Een keer lag er naar ik heb begrepen een tegel onderaan een bruggetje los, waardoor iemand in het donker viel en gewond raakte. In het andere geval wilde iemand met een rolstoel via het bruggetje in het fietspad naar de Hegedyk de Mantgumervaart oversteken en viel daarbij achterover. Als u loszittende tegels in het dorp aantreft, meldt dit dan bij de afdeling Melding woon-, werk- en leefomgeving van de gemeente Leeuwarden (tel. 14 058). Voor rolstoelgebruikers zijn de bruggetjes feitelijk ongeschikt. Bij het oprijden komt het zwaartepunt van de rolstoel met zijn berijder zover achter de achterassen te liggen, dat achterovervallen vrijwel onvermijdelijk is. Dat kan alleen worden voorkomen door de rolstoel aan te passen. Maar tijdens mijn dagelijkse wandelingetje samen met mijn hondje rond het dorp zie ik regelmatig mensen die proberen het bruggetje op het al genoemde fietspad op te rijden, maar waarbij dat niet lukt. Ik hou dan mij hart vast, omdat ik weet tot wat voor akelige blessures dat kan leiden. Als uw snelheid bij het oprijden van het bruggetje stilvalt moet u om uw evenwicht te bewaren snel uw voet op de grond Mandeguod 15
16 Mandeguod
zetten. Maar tegelijk zal de fiets door de zwaartekracht achteruit gaan rijden. Door de combinatie van uw voet vast op de grond en de achteruitrijdende fiets is de kans groot dat uw been klem komt te zitten onder een pedaal. En, omdat u met uw volle gewicht nog op uw fiets zit, versterkt dat de kracht die het pedaal op uw been uitoefent. In het gunstigste geval leidt dat tot een vervelende schaafwond op uw scheenbeen. Maar ik heb hierdoor ook, soms gecompliceerde, breuken van het onderbeen zien ontstaan. Bijvoorbeeld bij fietsliefhebbers die graag prestatietochten maken met steile klimmen. Dan kan dezelfde situatie ontstaan. Hoe kunt u dit voorkomen. De onderliggende oorzaak van het probleem is dat bij het oprijden van het bruggetje kinetische energie (energie die u bezit door uw snelheid) wordt omgezet in potentiële energie (energie die u bezit door de hoogte waarop u zich bevindt). Als uw energie door uw snelheid, aangevuld met de energie die u daar door trappen aan toevoegt, te weinig is om het hoogteverschil van het bruggetje te overbruggen valt u stil. Als gevolg ontstaat hiervoor beschreven potentieel gevaarlijke situatie. Met andere woorden: om te voorkomen dat u bij het oprijden van het bruggetje stilvalt moet u vooraf voldoende snelheid hebben en die snelheid moet hoger zijn naarmate u en uw fiets samen zwaarder zijn. Als u niet voldoende snelheid kunt maken of dat niet durft stap dan voor het bruggetje af en loop omhoog met de fiets aan uw hand. Dat kan zeer vervelende en langdurige blessures voorkomen. Bram Brouwer Ledensponsoring WWC Ek dit jier mei der wer stimd wurde foar de Rabo-Ledensponsoring-aksje. STIM YN DESIMBER EN JANNEWARIS OP KF WWC! Eltse stim foar KF WWC smyt € 5,- op! Fia www.rabobank.nl kinst stimme. Op dizze site kinst sykje nei ledensponsoring. Dernei kinst stimme op WWC. De koade foar KF WWC is: RLS096 Tige tank! Mandeguod 17
Brânspuiten en oare saken De krystbeam dit jier net yn ‘e brân flein? En gjin fjoerwurk dat de hage yn ‘e lôge sette? Lokkich mar! It is ek net te hoopjen, fansels! Mar stel dat it misgean soe: tsjintwurdich ha wy aldergeloks in brânspuit dy’t yn in pear minuten te plak is en fuortendaliks útein set! Goed hûndert jier lyn wie dat fansels hiel oars. It is eins noch net sa lang lyn dat de Mantgumer brânspuit in plakje hie yn de eardere konsistoarje, neist de tsjerke. Oan it hûs dêr’t Andries Kobus en Nico Kloppenborg tsjintwurdich wenje kinst it noch sjen: de brede doarren oan de linkerkant fan de foargevel jouwe noch oan wêr’t eartiids de brânspuit stie. Oude brandweergarage Der sitte no moaie glêzen foar – mar de fleugel fan Andries stiet dus op it plak dêr’t eartiids de brânspuit stie. It feit dat de brânspuit doedestiids boppeoan de terp húsfêste wie, sil ek wol in foardiel hân ha: it weintsje koe frij maklik by de terp del oan it rôljen brocht wurde nei it plak fan de brân ta. Hynderke der foar, dat wol, mar it luts fêst wat noflker foar it bistke. Begjin 20ste iuw waard der in brânspuit oantúgd, en yn de tweintiger jierren (1923 om krekt te wêzen) kaam der ek wer in nije – iepen – brânspuit. In “Magirus automobielbrandspuit”, makke by de firma Geesink út Weesp. Moai âlderwetsk modeltsje, ljerdderkes der boppe op, iepen tsjillen, sjike spatbuorden en B-6326 as nûmerboerd. De B stie yn dy tiid foar Fryslân; nûmerbuorden wiene 18 Mandeguod
Een foto van de oude Magirus brandweerauto uit 1923 van de gemeente Baarderadeel, genomen bij de overdracht van de nieuwe in 1950. Voor de auto staan de commandant W.A.Visser, de toenmalige directeur gemeentewerken, en S. Jongstra yn dy tiid net linked oan de auto, mar oan de eigener fan de wein – yn dit gefal dus de gemeente Baarderadiel. Yn 1950 waard dy brânspuit wer ynruile foar in ‘moderne’ tichte brânwarauto. De âlde brânspuit (dy fan 1923) waard doe ferkocht oan de bedriuwsbrânwar fan de Venz-fabryk yn Vaassen (Gelderlân). En dat foarfal kin Eelkje van der Veen har noch goed te binnen bringe! Want Eelkje’s heit, brânwarsjauffeur Symen Jongstra, moast dy brânwarauto nei Vaassen ta ride. Hy sil dy moarns wol goed betiid útein set wêze, want it wie yn dy dagen in lange rit, mei de diken en it tempo fan dy tiid. Mar syn thúskomst heucht Eelkje noch folle better! Want wat hied er fan de Venz-fakbryk as presintsje foar thús meikrigen? In grutte tas grôtfol mei pakken hagelslach en sûkeladeflokken! Foto’s makke yn Eper brânwarkazerne Mandeguod 19
De staatsiefoto van de auto, met Wapen van Baarderadeel en het oude nummerbord Wow! Yn dy krappe neioarlochske tiid fan 1950 wie dat keningsiten! En wolst it leauwe of net: dizze brânspuit út 1923 is noch altyd te bewûnderjen! Hy stiet as museumstik te pronk yn de brânwarkazerne yn Epe. Hy sjocht der prachtich út, eins noch krekt-en-gelyk sa’t Simen Jongstra de auto yn 1950 nei de Venz-fabryk ried! Hy rydt net mear, mar in stikmannich minsken fan de frijwillige brânwar dogge yn de Eper brânwarkazerne alle war om him ea wer oan ‘e praat te krijen. Sa no en dan lizze se bygelyks ek de houten tsjillen yn it wetter om foar te kommen dat it hout útdrûget en krimpt, want oars soene de rubberen bannen te wiid wurde foar de tsjillen. Dus wa wit, kinne we dy brânspuit ea noch ris riden sjen! Foardat de spuit yn Epe bedarre hat er noch jierren tsjinst dien by de Venz-fabryk! De letters ‘Baarderadeel’ waarden uteraard ferfongen troch it fergulde logo fan Venz en alle moannen waard de Magirus fan stâl helle foar in blokje om. Se pompten dan wetter út it Apeldoorns kanaal om te sjen oft de spuiten it allegear noch wol diene. Nei 35 jier tsjinst by de Venz-fabryk hiene se de Magirus dêr net mear nedich en sa is de brânspuit by de gemeente Epe bedarre. No fregest dy miskien ôf ofst dy nije brânspuitauto út 1950 ek earne bewûnderje kinst. Gjin idee wat dêr mei bard is, mar der binne wol in stikmannich prachige foto’s fan. It wie sa’n moai 1950-model mei in rûne achterkant: it die je suver wat tinken oan de berneweinen fan de fyftiger jierren. Hielendal hip yn dy tiid... 20 Mandeguod
Eelkje hat fan jongs ôf eins altyd in bytsje ‘brânwarfrou’ west, har heit Symen en har man Ynte wiene beide brânwarman. As jong famke tekene de brânwar ek altyd al in partsje fan har libben. Wie der brân, dan gong Valk, de gemeentekonsjerzje, mei in toeter troch de buorren om elk te warskôgjen. Foar Eelkje, har mem en har suske betsjutte dat dan: aksje! De iene skode Jongstra syn fyts nei bûten, de oare sette syn learzens klear, en de tredde lei syn brânwarklean klear… En dan Jongstra as de duvel nei de brânwargaraazje, dy’t jierrenlang in part wie fan it eartiidske gemeentehûs – no ek noch altyd dúdlik te sjen oan de rjochter kant fan it gebou. Jongstra fleach bytiden sa hurd op syn fyts nei de brânwar garaazje dat er ien kear hast tsjin kollega-brânwarman Anne Leegstra op botste. Dy kaam fan de doe noch dearinnende Master Jansenstrjitte jakkerjen, ek op syn fytske. No tinke jo miskien: mei sa’n behyplik weintsje is it dreech om alle brannen en brantsjes de baas te bliuwen. Mar ferjit net dat Mantgum yn dy tiid gâns lytser wie: de Seerp van Galemawei wie de ‘grutte’ dyk dy’t troch de buorren slingere, mei wat útrin nei de dwarsstrjitten De Wâl en de Dokter Fokkewei, de Frijbuorren en de Fearhûshoeke, de Master Jansenstrjitte dy’t net fierder rûn as de huzen Bovenste rij: Hidde Jonker, Joh. De Bruin, Ynte v.d. Veen, G.J. Noorman, Jouke de Groot, Onderste rij: S. Spoelstra, Y. Rijpstra, Anne Leegstra, Piet Tolsma Mandeguod 21
fan Wim en Feikje en Michel en Akkie en De Kamp dy’t by de pleats fan Bottema ophold. Dat wie it… Mear wie der net. Wol mei in soad minsken fansels, want men moast doe mei hiel wat minder romte ta as tsjintwurdich… Sa no en dan hiest wol in gruttere brân fansels. Ien fan de brânnen dêr’t Eelkje noch fan wit wie de brân fan it âld pleatske op ‘e Kamp. It wie 1951 doe’t it pleatske ôfbrânde. Hoe’t dy brân samar ûntstean koe – men wist it net. Enfin, op de fûneminten fan it pleatske waard in nije dûbele arbeiderswente boud. Doe’t de wurklju oan it mitseljen wiene, waard harren oandacht lykwols lutsen troch de rúzje fan twa jonkjes. Beide rôpen se tsjin inoar: “Do hast it dien! Do hast it dien!” Doe’t de manlju harren útkloarken oer wat dy jonkjes dan dien hiene, kaam de moard út! Se hiene mei lúsjefers oan it boartsjen west en dat wie dus de oarsaak fan it opbaarnde pleatske… 1962 brandweer Achterste rij: Joh. De Bruin, Frits de Groot, Piet Tolsma, Klaas Bosma Voorste rij: Hindrik Kirkenier, Anne Leegstra, Jaap Oostra, Ynte v.d. Veen, Sijb. Hempenius 22 Mandeguod
Of bygelyks de brân fan de pleats fan de famylje Flapper yn Weidum, by it Weidumerhout, midden jierren 60. Doe frear it sa bot, dat de brânwarmannen it wek dat se yn it iis kapt hiene, hast net iens iepen hâlde koene. It frear daliks wer ticht! Dat ja, soms is it wol hiel dreech om genôch wetter te krijen. Jongstra wie yn earste ynstânsje twadde sjauffeur, en Berduszek wie earste sjauffeur. Berduszek wie in Rus fan oarsprong, dy’t mei syn húshâlding wenne yn it lêste blokje fan de ‘wite huzen’ oan de Skillaerderdyk (Johan en Aaltsje en harren flouwer jonges ha no de lêste twa blokken ta harren beskikking). Doe’t Berduszek mei pinsjoen gong waard Jongstra earste sjauffeur. Eelkje bleaun ‘feeling’ hâlden mei de brânwar, want letter naam har man Ynte it plak fan Jongstra yn as sjauffeur. Yn al dy tiid is de brânwarkazerne uteraard ek mei syn tiid meigongen. De brânwargaraazje by it âlde gemeentehûs oan de Seerp van Galemawei is nei de gemeentlike weryndieling yn 1984 (Baarderadiel en Hinnaarderadiel waarden doe Littenseradiel) oan de Skillaerderdyk kommen. Dêr is fansels gâns mear romte – de auto’s binne fansels ek aardich grutter as eartiids. Wie Mantgum eartiids in lyts doarpke – net sa’n soad huzen, wol aardich wat minsken – foar bern wie der dochs genôch romte om je te fermeitsjen. Winterdeis koest achter alle huzen lâns reedride. Allegear lytse ûndjippe sleatsjes, dus samar beferzen. As it leechlân op Skillaerd der ûnderstrûpt wie koest oan de mole taride. Dêrmei bedoelt Eelkje de Amearikaanske Wynmotor dy’t op Skillaerd stie, tichte by it spoar. Ein foarige iuw is dy mole ôfbrutsen. Amerikaanse windmolen Mandeguod 23
Eef Heinhuis - ervaren trainer Mindfulness categorie 1 MBSR - MBCL - IMP Zenmeditatie Meer weten? Telefoon: 0612822712 eefheinhuis@8je.nl - www.8je.nl Dokter Fokkewei 10/12, Mantgum 24 Mandeguod
En simmers swimme. No ja, swimme, de measte minsken koene doe net swimme. Eelkje hat – krekt as yn dy tiid in protte oare bern – de earste begjinsels fan swimles fan har heit leard: tou om ‘e mul en sa it wetter yn. Koe it nea misgean… Letter hat Eelkje har ‘swimlessen’ noch aardich byspikere yn it Ljouwerter swimbad ‘De Overdekte’. In favoryt swimplak fan de Mantgumer bern wie fansels de Swette by it Mantgumer Húske. Ferklaaie yn de skuorre fan Thomas en Jeltsje Brandsma! Perfekt swimplak! In oar fersetsje foar de Mantgumer bern wiene de jierlikse útstapkes mei Neeltsje Bosch. Neeltsje wenne yn de foarste helte fan it lêste hûs oan de Fearhûshoeke en hja kuiere alle jierren in kear mei de Mantgumer beukers nei Lucht en Veld. Dêr fertelde hja harren prachtige ferhalen. Neeltsje koe de bern ferhalen fertelle dêr’t de bern hielendal yn mei gongen! En fansels dêr picknicke! De gruttere bern rûnen mei Neeltsje nei it Raarder Bosk. Op healwei by de grutte kop-hals-romp-pleats fan de Schoustra’s krigen de bern dan wat drinken en fierder gong it wer, op nei Raerd. Sa wiene de bern de hiele dei ûnder de pannen. Mar wat in moaie dei hiene hja dan hân! Underweis songen de bern it heechste liet – want sjonge koe elk. In ynstrumint mocht net elkenien barre, mar wat in wille koene je al sjongende ha! En as de jeugd Neeltsje har útstapkes ûntgroeid wie, flanearden de jonge fammen en de opslûpen jonges op de Hegedyk. En foardatst it witst bist wer safolle jier fierder en is dit alles histoarje… Neeltje Bosch Mandeguod 25
26 Mandeguod
Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Visser J. W. Verhoef S. Dijkstra E. van der Hem K. Bosma Muziekvereniging Harmonie Weidum J. de Boer J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum B. Stienstra G. van der Hem D. Lont P.R. van der Kooi A. Meijer A. Tymersma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Tennisvereniging Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup R. Heida J. Nijboer P. Wijnja J. van der Valk P. Kuipers G. Terpstra D. Ottema R.W. Steensma R. de Groot Telefoonnummer (06) 100 579 01 (058) 250 18 13 (06) 423 242 06 (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 94 02 info@harmonieweidum.nl S. Cnossen (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 250 40 97 (06) 130 43 474 (06) 156 376 37 (06) 512 21 165 (058) 250 15 02 (058) 250 15 29 (058) 250 20 26 ocgielguorde@gmail.com Frisia1874@gmail.com (058) 250 26 75 (058) 255 25 58 (06) 532 781 62 (06) 126 281 43 (058) 250 22 41 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 254 20 51 Mandeguod 27
Activiteiten Maand januari zon 6 jan zon 6 jan vrij 11 jan zon 13 jan zon 20 jan din 22 jan vrij 25 jan zon 27 jan din 29 jan Kerkdienst, Trije Keningen, voorganger ds.H. Wagenaar Koersbal Filmhuis: ‘Maudie’ Kerkdienst, voorganger ds. W. Keuning Kerkdienst, kleastertsjinst, voorganger ds. H. Wagenaar ‘Uit de schatkamers van de muziek’: Rudolf Nammensma It wie op in simmerjûn’: Pier21 Kerkdienst, LYTS&grut, voorganger jeugdkommisje en ds. W. Keuning ‘Uit de schatkamers van de muziek’: Rudolf Nammensma vrij 8 feb Kerkdienst, voorganger ds. H. Wagenaar Filmnight 09.30 uur, Hilaard 14.00 uur, Wjukken 20.00 uur, MFC Wjukken 09.30 uur, Mariakerk Mantgum 09.30 uur, Jorwert 13.30 uur, Wjukken 20.00 uur, Wjukken 10.30 uur, Jorwert 13.30 uur, Wjukken don 31 jan Algemene ledenvergadering Mantgumer Tennis Club 20.00 uur, MFC Wjukken zon 3 febr 09.30 uur, Weidum Wjukken din 12 en 26 feb ‘Uit de schatkamers van de muziek’: Rudolf Nammensma iedere dins. Visboer iedere don. 13.30 uur, Wjukken Pizzabakker 15.30 - 18.00 uur, bij de Poiesz 17.00 - 19.00 uur, bij de Poiesz 28 Mandeguod
Weekagenda zondag Instuifboulen 14.00 uur, jeu de boulesbanen bij de Wjukken maandag Bloedprikken huisartsenlaboratorium 09.00 - 09.15 uur, mfc Wjukken AMV 15.30 uur, OBS de Gielguorde fanfare ’Harmonie Weidum’ Mantgumer Maten Yoga Zenmeditatie dinsdag Biljarten 60+ Judo, 4 t/m 7 jaar Judo, 7 t/m 8 jaar Judo, 8 t/m 9 jaar Judo, 10 jaar en ouder Tossen tennis jeugd Tossen tennis volwassenen woensdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Kaartmiddag Bodyflow, Studio Fitaal Pilates, Studio Fitaal Malletband ‘Harmonie Weidum’ donderdag Pianoles Kids swing 4 t/m 7 jaar Funky kids 7 t/m 10 jaar Modern dance 10 jaar en ouder Ophalen oud papier Jeu de boules competitie Loopgroep Rûnom Mantgum Yoga Yoga, Studio Fitaal vrijdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Bridgen Pilates, Studio Fitaal 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 20.00 uur, mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 18.30 - 20.00 uur, tennisbanen 20.00 - 23.00 uur, tennisbanen 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.45 - 19.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.45 - 20.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal v.a. 18.30 uur, laatste do. v.d. maand 19.30 uur, jeu de boulesbanen bij Doeke 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 20.00 - 21.00 uur, basisschool De Gielguorde 08.15 - 11.45 uur, mfc Wjukken 14.00 - 17.30 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.55 uur, gymzaal Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken Biljartcompetitie 19.30 uur, Café Bonnema Mandeguod 29
Instellingen Instelling Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Telefoon Contactpersoon (088) 035 04 38 (06) 18 33 90 61 (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 W. Lameris C. Bruinsma J. Sybesma Apotheekhoudende praktijk H.B.Bergwerff, huisarts 0517-341272/0517342726 H.B. Bergwerff praktijkbergwerff@ezorg.nl apotheekbergwerff@ezorg.nl (058) 763 45 13 Gastouderopvang It Swânnennest Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten Gastouderopvang Us Wouterkes Kinderopvang It Flinterke Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ Protestantse Gemeente: www.pkn-westerwert.frl Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum Mindfulnesstraining en zenmeditatie Yoga-instituut Veronica Aukes Gemeente Leeuwarden, klein leed K.lycklemaennijeholt@upcmail.nl (058) 250 15 23 (058) 250 19 52 (058) 250 13 63 (088) 035 04 38 (06) 270 649 94 (06) 420 122 03 (058) 250 16 80 (06) 436 375 75 (0515) 42 56 12 (058) 250 17 81 (06) 128 227 12 (06) 471 390 27 (058) 257 66 66 G. van der Heide J. Wijnia R. van der Veen W. Lameris A. Wijnstra M. Ypma I. Bosma Ds. W.J. Keuning V. Akkermans Eef Heinhuis Veronica Aukes Gezondheidscentrum It Kleaster Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig? MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: eerst 112 bellen. 30 Mandeguod
Nieuws uit de Mariakerk Op de tweede zondag van Advent, 9 december 2018, nam Aukje Dijkstra afscheid als ouderling van de Hervormde gemeente in Mantgum en Skillaerd. Inmiddels is de samenwerking met de Protestantse gemeente van Westerwert in een zo vergevorderd stadium, dat bij haar afscheid ook deze gemeente betrokken was. Speciaal voor deze gelegenheid waren ook nog de kerkelijke gemeenten van Húns, Leons en Hilaard aanwezig. Toen Aukje haar afscheid aankondigde, schrokken wij wel een beetje want zij was inmiddels een meubelstuk van de kerk geworden. Dat woord heeft bij mij een positieve klank: zoals je als kind je ouders als meubelstukken ziet: eeuwig, boven de tijd verheven en vanzelfsprekend aanwezig. Zó vanzelfsprekend dat hun betekenis voor jou pas echt tot je doordringt als ze zijn weggevallen. Gelukkig is Aukje zover nog niet. Zij wisselt van positie: minder regelen en vergaderen, meer tijd voor de dingen waar ze voor gevraagd wordt met de mogelijkheid om ook eens nee te kunnen verkopen. Hoe lang zij al actief is in de kerk? Dat weet zij echt niet meer. Eigenlijk al vanaf haar jeugd. Ze ging naar de zondagsschool, naar de school met den Bijbel en niet heel veel later gaf ze al leiding aan het grut van de school op zondag. Ze leerde hen versjes en vertelde bijbelverhalen. Daarvan heeft ze in ieder geval geen microfoonvrees over gehouden en voor een toespraak in - laten we zeggen - het Abe Lenstra Stadion zou zij zeker niet vrezen. Iets minder groots zou ook wel leuk zijn. Al weer geruime tijd beklimmen ook niet-theologen de preekstoel. Dat heet dan "de preek van de leek". Juist zij die - gelovig of niet - zich inzetten voor samenleving of kerk worden uitgenodigd om iets te vertellen over hun bronnen en dromen. Aukje zou het wel weten, zegt zij bij haar afscheid. Dat klinkt als een belofte en nu is dat een deal. Wanneer werd zij eigenlijk lid van de kerkenraad? Dat moet ongeveer 21 jaar geleden zijn, maar niet altijd in dezelfde functie hoor! Zij was ouderling (samen met de predikant verantwoordelijk voor het pastoraat), kerkrentmeester (verantwoordelijk voor gebouwen en de centjes) en lange tijd was zij voorzitter van de kerkenraad. Twee fusies met andere kerkelijke gemeenten heeft zij meegemaakt of mee voorbereid en met vier dominees heeft zij intensief samen gewerkt. Nooit in die jaren van je geloof gevallen (want soms kan het spoken; niet alleen in de kerk, maar ook in je ziel)? Aukje niet. Zij is een evenwichtig mens dat graag de wereld van de zonnige kant bekijkt. Mandeguod 31
32 Mandeguod
Is er wat veranderd in de kerk in al die jaren? Jazeker, zegt Aukje. Het is vrijer en gezelliger geworden. De dominee vertelt niet meer wat je moet geloven (dat bedenk ik zelf wel) en een kerkdienst zonder koffie en ontmoeting is in mijn beleving geen kerkdienst. En weet je wat ik zo mooi vind? Dat je niet alleen door de week contact hebt met mensen uit andere dorpen (bijvoorbeeld in de winkel en in het verenigingsleven) maar ook op zondag. Door de samenwerking met Westerwert en Nijkleaster wordt ook de kerkelijke horizon wijder. En nu gaat Aukje zeker achter de geraniums zitten? Fansels net! Er is nog zoveel te doen. Denk nou eens aan dat prachtige project Mantgum Foar Inoar en kijk eens hoeveel mensen er naar de aftrap op 7 november kwamen. Dat vraagt toch om actie? De kerk is toch onderdeel van het dorp en eigenlijk gaat het in dorp en kerk toch om hetzelfde: dat je een beetje omkijkt naar elkaar? Dat deed Aukje altijd al en dat zal zij blijven doen. Zij is een verbinder. Bij haar afscheid op zondag was er, naast veel mensen, cadeaus, bloemen, toespraken, koffie en gebak ook een lied, speciaal voor haar op de wijze van een heel oude smartlap op de wijze van "Zilverdraden tussen 't goud". Dat hebben wij haar toegezongen. 1 Bijenwas en grote theedoek wasje hier en bloempje daar dat is echt het werk van Aukje en daar ben je nooit mee klaar. Dan komt daar nog zoveel meer bij; ja, zo ben je nooit meer vrij En dat alles zonder loon; volgens haar is dat gewoon. 2 DB plus en kachels stoken Siebolt vragen hoe dat gaat schema's maken, koffie zetten veel vertrouwen, goede raad. Al die dingen horen echt bij jou want je bent een wijze vrouw. Altijd zullen wij onthouden: al jouw inzet en jouw trouw. 3 Altijd zul je voor ons blijven Aukje met haar grote hart. Niemand zal jou ooit vergeten want je bent een vrouw apart Mandeguod 33 Als je ooit komt aan de hemelpoort weet je vast niet wat je hoort: Deze vrouw is echt van goud uit het allerbeste hout. 4 Maar gelukkig ben je nu nog in ons midden en heel vief met een reeks aan nieuwe plannen samen met jouw lieve lief. Lieve Aukje; 't ga je wel en goed nu 't besturen niet meer moet. Daar ben je nu uitgediend en dat heb je echt verdiend! Willemien Keuning
34 Mandeguod
Filmhuis Mantgum FILMNIEUWS Beste filmhuis bezoeker van MFC de Wjukken. In februari hebben wij een FILMMAAND, jawel! En hierbij óók nog een leuke verrassing om zo de donkere koude maanden wat gezelliger te maken. Ieder 2de kaartje krijgt u gratis, behalve met de film night. Op 8 februari draaien wij Louder than Bombs (2015) Noorwegen / Frankrijk / Denemarken / Verenigde Staten Drama; 109 minuten geregisseerd door Joachim Trier met Gabriel Byrne, Jesse Eisenberg en Devin Druid Drie jaar na de onverwachte dood van de beroemde oorlogsfotografe Isabel Freed, brengt de voorbereiding van een tentoonstelling haar echtgenoot en twee zonen voor het eerst opnieuw samen. Een verontrustend geheim komt weer naar boven en dwingt de drie mannen om naar elkaar en zichzelf te kijken in een nieuw licht, en hun diepste behoeften en verlangens te herdefiniëren. op 15 februari Paterson (2016). Verenigde Staten / Frankrijk / Duitsland Drama / Komedie: 118 minuten geregisseerd door Jim Jarmusch met Adam Driver, Golshifteh Farahani en Kara Hayward Paterson is een buschauffeur in de gelijknamige stad Paterson, New Jersey. Paterson hanteert een eenvoudige routine: hij rijdt zijn dagelijkse route, observeert de stad door zijn voorruit en krijgt gesprekken mee die om hem heen plaatsvinden. Hij Mandeguod 35
36 Mandeguod
schrijft gedichten in zijn boekje, gaat met de hond uit, stopt bij een bar en bestelt een biertje. Vervolgens gaat hij richting huis naar zijn vrouw Laura. Laura's wereld daarentegen is elke dag anders. Bijna iedere dag heeft ze weer nieuwe dromen, telkens een ander, inspirerend project. Paterson houdt van Laura en zij houdt van hem. Hij steunt haar ambities en zij bewondert hem om zijn geheime gave voor poëzie. Op de hoogte blijven? Geeft u dan ons uw mailadres via: filmhuis.mantgum@gmail.com • Entreeprijs: € 7.50 incl. consumptie • Aanvangstijd: 20.00 uur • Plaats: MFC de Wjukken te Mantgum Wij hopen u weer te kunnen ontmoeten en samen naar deze mooie films te kunnen kijken. Tot ziens in de Wjukken, van de filmcrew Anne, Durk, Karin, Leo, Wiebe en Christa. FILMNIGHT En dan op 22 februari onze beroemde gezellige lange filmnight met deze keer » Duits thema » 2 films: “ Lola Rentt ” (1998) en “ Aus dem Nichts ” (2017) » Entreeprijs € 22,50 inclusief een drankje en 3 gangen diner » Uiterlijke opgavedatum is 17 februari » Zaal open 17.30 uur, start film 18.00 uur Wilt u ook gezellig tafelen met ‘n drankje, heerlijk eten én mooie films, dan kan dat bij ons. De Cateraar uit Sneek gaat dit verzorgen voor ons! We zien er naar uit. Opgeven kan nu al via ons mailadres: filmhuis.mantgum@gmail.com met opgave van het aantal personen en eventueel een speciale dieetwens. Op de komende filmavonden kunt u zich ook opgeven via een inschrijflijst. Bij opgave gaan wij er ook van uit dat u komt i.v.m. de kosten. Ook leuk om cadeau te geven! Wij hopen u weer te kunnen ontmoeten en samen naar deze mooie films te kunnen kijken. Tot ziens in de Wjukken, van de filmcrew Anne, Durk, Karin, Leo, Wiebe en Christa. Mandeguod 37
Lola Rentt Duitsland, Actie / Thriller, 81 minuten geregisseerd door Tom Tykwer met Franka Potente, Moritz Bleibtreu en Herbert Knaup Manni heeft een partij smokkelwaar omgeruild tegen een zak geld die hij zo meteen aan zijn 'baas' Ronnie moet afleveren. In ruil krijgt hij daarvoor een percentje. Manni stapt in de metro maar panikeert wanneer er politie in hetzelfde rijtuig verschijnt. Tijdens zijn vlucht beseft hij dat hij de zak met geld in het metrostel heeft laten liggen. Een zwerver vindt de zak en gaat ermee aan de haal. Totaal overstuur belt Manni naar zijn vriendin Lola. Zij heeft slechts 20 minuten om het ontbrekende geld te voorschijn te toveren. Het meisje start een race tegen de klok om haar vriend van een gewisse dood te redden. Lola besluit naar haar vader te gaan, die bij een bank werkt. Aus dem Nichts Duitsland / Frankrijk, Drama / Misdaad,106 minuten, geregisseerd door Fatih Akin met Diane Kruger, Numan Acar en Ulrich Tukur Wanneer haar Turks-Koerdische man Nuri en haar zoon omkomen bij een bomexplosie, is Katja er van overtuigd dat extremisten verantwoordelijk zijn. De politie houdt er echter rekening mee dat het gaat om een afrekening in het criminele circuit omdat Nuri lange tijd heeft vastgezeten wegens handel in illegale drugs. Haar verdriet en haar frustratie over het verloop van het onderzoek drijven Katja meer en meer tot wanhoop. 38 Mandeguod
Mandeguod 39
40 Mandeguod
Mantgum Foar Inoar. De eerste bijeenkomst van en over Mantgum Foar Inoar is gehouden op 7 november. Dit naar aanleiding van een oproep in Mandeguod. Doel: met elkaar praten over hoe we Mantgum optimaal leefbaar kunnen houden en ieder zo lang mogelijk zelfstandig kan blijven (wonen). Leefbaar in de ruimste zin van het woord. De achterliggende visie is vastgelegd in de Dorpsvisie 2014 – 2020. Het verslag vindt u in de vorige editie van Mandeguod. De stand van zaken: * Er is een stratenplan met in elke straat een of twee mensen die berichten doorgeven aan de coördinatiegroep als er vragen of bijvoorbeeld nieuwe buren zijn. Dit loopt goed, de eerste kaartjes zijn verzonden. Wilt u meedoen? We horen graag van u! * Het welkomstpûdsje in ere herstellen: In januari worden de eerste uitgereikt. * Een karweitjesbank opzetten. Eenvoudige hulp waarbij professionals niet worden benadeeld. Er komt een zogenaamd Prikbord op de website Mantgum.com waarop vraag en aanbod te vinden zijn. Naar verwachting is de pagina in januari klaar voor gebruik. * Webpagina Mantgum.com gebruiken voor communicatie en informatie. Op de pagina “het dorp”, staat een verwijzing naar Mantgum Foar Inoar met informatie. * Er komt maandelijks een bericht in Mandeguod met o.a. telefoonnummers coördinatiegroep, voor het doorgeven van vragen en berichten en een update over de ontwikkelingen. Coördinatiegroep is bereikbaar tussen 08.00 en 23.00 uur op de volgende nummers: Aukje en Siebolt Dijkstra Ank van Eif Antje Kuipers Marja Reijndorp Pieter van der Veen 06 - 51058186 058 -2501557 06 - 23301207 06 - 12068990 / 058 2502264 06 - 83713210 Mandeguod 41
42 Mandeguod
Opbrengst collectes Hallo allemaal, Bedankt voor ieders inzet en bijdrage het afgelopen jaar. In juni dit jaar ben ik verhuisd naar Menaldum, samen met mijn vriend. Het coördineren doe ik nu samen met mijn moeder omdat zij nog wel in Mantgum woont. Sinds dit jaar zijn het ‘Fonds verstandelijk gehandicapten’ en het ‘Revalidatiefonds’ samengevoegd, vanaf heden heet het ‘HandicapNL’. De opbrengst in totaal dit jaar was € 371,89 Groet, Loretta van der Galiën, Coördinator HandicapNL Opbrengst collecte Multiple Sclerose De opbrengst van de collecte eind november in Mantgum voor het Nationaal MS Fonds bedraagt € 678,44. Gevers hartelijk dank voor hun bijdrage en collectanten voor hun medewerking. Hebt u de collectant gemist en wilt u toch doneren, maak dan een bijdrage over op NL 92 INGB 0000 0050 57. Joost Lottgering Mandeguod 43
44 Mandeguod
In oktober stond Kids First in het kader van Stoptober in het teken van de Rookvrije Generatie. In de Herfstvakantie hebben honderden kinderen van onze BSO-locaties in Friesland met een grote Stoptober bal door de steden en dorpen gerold. Dit om aandacht te vragen voor de Rookvrije Generatie en om rokers die proberen te stoppen een hart onder de riem te steken. Misschien heeft u de bal ook wel in Mantgum gezien. Dinsdag 23 oktober werd deze door een groep enthousiaste kinderen van onze kinderopvanglocatie naar de Poiesz gerold. In diezelfde herfstvakantie zijn de oudste kinderen van de BSO naar een activiteit van het Fryske Gea geweest. Griezel pompoenen maken! Zelf uithollen en een gezicht erin maken. Het was een groot succes! De kinderen hadden veel plezier en waren heel enthousiast Ook maakten we een Zoo troop. Een Zoo troop is een animatie-apparaat waarmee bewegende beelden kunnen worden beken. Knippen, plakken, in elkaar zetten en draaien maar. Sinterklaas We hebben ook op onze locatie Sinterklaas gevierd. De Sint had de cadeautjes voor de BSO al een dag eerder gebracht: op 4 december stonden ze daar zomaar op de tafel toen de kinderen uit school kwamen. In een kring hebben we liedjes gezongen. Met een dobbelsteen gingen we om de beurt gooien. Wie 6 had mocht samen met een ander kindje een cadeautje uitzoeken. En wat zijn we verwend! Houten eetspeelgoed (taart, pizza, broodjes), my little pony kastelen, 2 stokpaardjes en een kassa. Mandeguod 45
46 Mandeguod
De kinderen van het kinderdagverblijf zijn naar de intocht van Sinterklaas geweest. Deze kwam aan met de boot. Daarna pepernootjes eten en wachten of de Sint met zijn Pieten langs komt. En dat kwamen ze, met allemaal kleine cadeautjes voor op de groep om mee te spelen. Poppenkleertjes, auto’s, boek, verkleedkleren, telefoontjes en nog meer. En we gingen spelen met de verkleedkleren, allemaal Pietjes. Daarna hebben de kinderen nog een pietenparcours afgelegd; koprollen, klimmen, door een tunneltje kruipen en natuurlijk met pakjes gooien. Hier hebben de kinderen een mooi pietendiploma mee verdiend. Kerst Er zijn allemaal mooie kerstknutsels gemaakt, zoals kerststerren van papier en op de BSO maakten ze zelfs sterren van ijscostokjes. En natuurlijk zijn de groepen mooi versierd in de kerstsfeer. De kinderen op het KDV en BSO hebben zelf de kerstboom opgetuigd. Eén en al gezelligheid. Mandeguod 47
2019 Gelukkig Nieuwjaar 48 Mandeguod
Mandeguod 49
50 Mandeguod
Maatje Ik heb in het begin van mijn loopbaan eens een onvergeeflijke fout gemaakt. Het betrof een leuke Retriever van een jong stel. De baas en de vrouw wilden heel graag pups bij het teefje en dat lukte niet. Ook niet na een intensief begeleide hernieuwde dekking. Ik deed daar vrij luchtig over. Het is de natuur blijkbaar die het beter vindt van niet. Dat viel enorm verkeerd. Er was een onvervulde kinderwens en nu kon hun allerliefste maatje ook al geen pups krijgen. Een beetje meer compassie mijnerzijds zou op zijn plaats geweest zijn. Zo heb ik in de loop van de tijd geleerd hoe enorm belangrijk een huisdier voor mensen kan zijn. Uit eigen ervaring uiteraard, want ik weet wat een belangrijke plek de beesten in ons eigen gezin innemen. Net als bij mijn eigen moeder, zeker toen zij alleen overbleef. Wat vond ze het fijn dat er een kat zachtjes mauwend op haar zat te wachten als ik haar weer thuis bracht in een verder stil huis. Wat is het niet een ramp voor oudere mensen als ze, hulpbehoevend als ze zijn, in een verzorgingshuis terecht komen en hun huisdier niet mee mogen nemen. Die onvoorwaardelijk trouwe metgezel die troost biedt op de momenten dat het nodig is. Bij jong en oud. Je vindt altijd een luisterend oor bij je dierbare viervoeter. Of dat nu een hamstertje, een poes of een grote Duitse Dog is, dat maakt allemaal niet uit. Je kunt je geheimen kwijt, je verdriet delen en je vreugde uiten. Ze zullen het in ieder geval nooit doorvertellen en zijn net zo droevig of guitig als waar de situatie om vraagt. Er zijn talloze onderzoeken die de positieve invloed aantonen die dieren op mensen kunnen hebben. Bij ziekte, eenzaamheid of gewoon in het dagelijks leven. Zonder dieren te vermenselijken. Dieren blijken, vaak onbewust, allerlei functies te vervullen in ons bestaan. Zowel voor de fysieke als geestelijke gezondheid. Onderzoek toont bijvoorbeeld aan dat mensen mét een hond na een hartinfarct een grotere overlevingskans hebben dan zonder! Nelleke heeft twee maatjes: een stoere labrador, Bolle en een paard, Jonas. Die twee zijn niet alleen haar eigenste maatjes, Nelleke gebruikt de beide viervoeters tevens in haar praktijk voor therapie, coaching en training. Voor mensen die een steuntje in de rug nodig hebben. Jonas leent zich daar prima voor, Bolle wellicht in de toekomst ook. Vorige maand werd de ‘therapeut in opleiding’ helaas getroffen door een nare ontsteking in zijn teen. Tot driemaal toe moest het arme beest onder zeil. Ondanks dat hij een teen heeft moeten inleveren, komt ie elke keer weer vrolijk onze praktijk binnen en toont hij zich ook een beetje míjn Mandeguod 51
Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU tel. 0566 - 60 14 64 / 60 14 39 / 62 12 99 E-mail: info@dierenartsgrou.nl www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur voor het aanvragen van visites, het bestellen van medicijnen en informatie: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Open spreekuren gezelschapsdieren: Maandag t/m vrijdag: 13.00 - 14.30 en 17.00 - 18.00 u. Daarbuiten uitsluitend op afspraak. Openingstijden van de balie: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. 52 Mandeguod
maatje. Hoe meer ik hem liefkozend toespreek, des te meer laat hij zijn staart dansen. Als ik, voor de zoveelste keer, geknield naast hem het verband zit te wisselen, krijg ik steevast een roffel over mijn achterwerk van die kwispelstaart. Liefdesklopjes noem ik dat. Natuurlijk weet hij dat er na afloop altijd een brokje komt… Ik hoop dat hij zijn opleiding gauw kan vervolgen en mooi ´maatwerk´ gaat verrichten! Als ik zo nu en dan een van mijn eigen epistels teruglees, blijkt dat de meeste bistedokters gaan over die innige relatie tussen mens en dier. In al zijn facetten. Voor mij is het de kunst op het spreekuur voor die fijne metgezel de beste oplossing te zoeken als er iets niet in orde is. Maar ik moet me er aldoor van bewust blijven dat het betreffende dier hét maatje is van de eigenaar. Die wil het allerbeste voor de dierbare. Soms een dure raskat, soms een onooglijk vuilnisbakkie, dat maakt niet uit. En dan samen de juiste beslissing nemen. Dat is de taak van de dierenarts. Dát is mijn uitdaging. menno@bistedokter.nl Trouw maatje Mandeguod 53
54 Mandeguod
Mandeguod 55 foto Adrie Jansen
Colofon Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand, tezij het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Sipke Dijkstra, voorzitter. Dayna de Boer, secretaris. Geert-Jan Goedhart, penningmeester. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Bram Brouwer hoofdredacteur, Frits Sieperda vormgever, Sita Wijnia eindredacteur, Lys Scarse redacteur-verslaggever. Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrek. Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggever Siebolt Dijkstra korrektor Fryske teksten, Verspreiding Yme en Ary Meintema coördinatie. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk: CSLdigitaal Tarieven Mandeguod Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 155,00 e 82,50 e 45,00 www.mantgum.com Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 25,00 e 14,00 e 10,00 Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage e 27,50 Oplage: 515 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 15e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Politie Service Centrum (0900) 88 44 © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. 56 Mandeguod In uw mail met de bijdrage(n) dient u - voor eventuele vragen - uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden. De bijdrage moet - tenminste - voorzien zijn van de naam van de afzender. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage(n) eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. Tevens dient u zich er rekenschap van te geven dat Mandeguod ook in pdf-formaat op www.mantgum. com geplaatst wordt. e-mailadres mandeguod@gmail.com
1 Online Touch