Nieuws uit de Mariakerk De economie van geweldloos verzet In de tijd voor Pasen valt in de kerk het accent op verhalen waarin Jezus de weg van het lijden gaat. Dit jaar werd ik in een gesprek met mijn neus op een klassiek kerkelijk beeld over dit onderwerp gedrukt, hier in Jip en Janneke taal weergegeven; de mens heeft het voor God verprutst, nu is God boos en daarom moet hij zijn woede op iemand koelen. Dat wil hij zijn schepselen besparen en daarom stuurt hij een afsplitsing van zichzelf (zijn zoon) naar de wereld en via zijn ondoorgrondelijk raadsbesluit hangt hij zijn eigen zoon aan het kruis. Daarvoor gebruikt hij de bezetter in de persoon van Pilatus en de religieuze leiders. Jezus krijgt er flink van langs en nu is God niet meer boos. Eind goed al goed. Dit dogma kreeg later de titel "verzoening door voldoening" mee en daarover is behoorlijk onchristelijk getwist. Achter dit dogma doemt een middeleeuws beeld uit de rechtspraak op dat nog steeds in onze tijd geldt: de behoefte aan een zeker evenwicht dat na een misdrijf hersteld moet worden. De straf wordt bepaald door de ernst van het misdrijf en als de straf uitblijft, blijft het evenwicht verstoord. In het strafrecht is dat een bruikbaar principe. Niet zelden bepaalt de rechter de straf mede op grond van de mate waarin niet alleen de levens van een groot aantal mensen zijn ontwricht, maar ook de hele samenleving is getroffen. Vele Utrechtenaars moesten moeite doen om niet bang te zijn toen zij na 18 maart weer in de tram stapten. Met zo'n straf wordt slechts bereikt dat volgens sommigen het evenwicht weer enigszins is hersteld. Voor de mensen wiens leven is verwoest, is er met deze uitspraak en de uitvoering daarvan niets opgelost. Vaak zeggen zij: Wij hebben levenslang. Dat is ook zo. Hun verlangen naar een uitspraak van de rechter die hun levenslang omzet in een korter traject, is heel goed te begrijpen maar die verwachting is te hoog gespannen. Herstel van rechtsevenwicht als beeld voor de weg van Jezus is evenmin adequaat. Hoe zouden we daar toch iets over kunnen zeggen? Van de grootste zaken in het leven: liefde, lijden, dood, God, het leven zelf: begrijpen wij het minst. Het gaat hier om grote geheimen. Wij reiken daarnaar en wij leven daarvan zonder die geheimen te doorgronden. Soms/even, in een flits van de eeuwigheid, een lied, een beeld uit boek of film, iemand die iets liefs zegt of precies op het juiste moment jou even ziet. Dat zijn momenten als onder helblauwe lucht met witte wolken, windkracht zes/zeven, een glimp van de zon even over de greiden vaart en het groene gras doet oplichten. Mandeguod 19
22 Online Touch Home