mandeguod mededelingen- en activiteitenblad van Mantgum 35e jaargang december 2020
Yoga Pilates Bodyflow studio Fitaal 06 420 122 03 Workshops en retreats Stoelshiatsu Ontspannings- Yogamassage Kijk voor meer informatie op studiofitaal.nl
INHOUDSOPGAVE Prakkesaasjes fan de redaksje Beste inwoners van Mantgum Tusken Tsjerke en Kroech 2021 Klokhuis Wetenschapsprijs Stinzenbollen bij het station Doarpsmienskip Mantgum Nijs fan De Gielguorde Nieuws van Merke Commissie Mantgum Nieuws van de Korfbalvereniging Nijs fan Harmonie Weidum 3 5 7 7 9 9 10 15 17 Arriva-Treinen 19 Nieuws van artsenpraktijk Bergwerff 20 25 Verenigingen 31 Activiteiten 32 Wjukkennieuws 32 Weekagenda 33 Instellingen 34 AED aanwezig Witte jim ..... dat??? Beste Mantgumers Nieuws uit de dorpskerk Wat hinget der by dy oan ‘e muorre? Mededeling gemeente Leeuwarden Krystpuzel 2020 Krystfeest Ysbrechtum 1938 Mededeling gemeente Leeuwarden CPO 2.0 Mantgum De Bistedokter Afmetingen advertenties 34 35 37 38 41 WietWetterKlub 45 Nieuws van de Iisklub 47 49 52 56 57 59 61 64 Politie 64 Colofon 64 Omslagfoto In ielreager op wacht Het volgende nummer verschijnt voor 1 januari 2021 Kopij inleveren uiterlijk de 14de van elke maand mandeguod@gmail.com foto: Adrie Jansen www.mantgum.com MANDEGUOD 1
MANDEGUOD 2
Prakkesaasjes van de redactie. Dit is de laatste Mandeguod van 2020. Een jaar dat bij ieder van ons bijzondere herinneringen zal achterlaten. Door Corona is de wereld veranderd. Ook de makers van Mandeguod moesten zich aanpassen aan de nieuwe situatie. Vergaderingen werden uitgesteld en/of contacten gingen via social media. Enkele nummers werden samengevoegd. Er gingen redactieleden weg en er kwamen nieuwe bij. Wij hopen dat dit decembernummer u weer laat zien wat er in Mantgum leeft. We proberen zoveel mogelijk stemmen te laten horen, of het nu gaat om grote of kleine gebeurtenissen. We willen u een hele goede decembermaand toewensen en komen in januari 2021 met een jarige Mandeguod. Tot slot: Frits, bedankt voor je jarenlange inzet als vormgever. De Mandeguod zag er altijd prachtig uit! Bovendien: met zijn foto’s maakte hij de artikelen altijd helemaal af. En waren er artikelen waar geen foto bij was, dan zocht hij in zijn uitgebreide archief of op internet om toch met de mooiste foto’s op de proppen te komen. Maar na tien jaar wil hij graag wat meer tijd voor zijn hobby’s – en één van zijn hobby’s is: sneupen naar oude foto’s… We zullen in Mandeguod dan ook vast nog wel eens van hem horen. Dit december-nummer is dus het laatste nummer onder auspiciën van Frits – en hij kon zijn hart ophalen: het is een heel dik nummer geworden! Diny, Maaike, Hotze, Jacob, Lys en onze nieuwkomers Schelte en Rinse. De redaksje fan Mandeguod winsket jo moaie feestdagen en in goed en sûn 2021 MANDEGUOD 3
maand aanbieding 750 gram iedere dinsdag bij de Poiesz in Mantgum van 15.30 tot 18.00 uur MANDEGUOD 4 kibbeling + gratis saus voor e10,
Beste inwoners van Mantgum, Zoals jullie weten wordt onze straatverlichting vernieuwd, waarschijnlijk begin volgend jaar. Er is een werkgroep gevormd die in goed overleg met de dorpen/wijken- en 'verlichtings'manager Bart van der Scheer het basisplan van de gemeente Leeuwarden bekeken en op maat gemaakt heeft voor Mantgum. De werkgroep heeft goed gekeken naar het karakter van het dorp. Dus meer karakteristiek ogende verlichting waar dat past bijvoorbeeld en geen felle verlichting waar dat echt niet nodig is. Verder wat voorbeelden van waar we het over hebben gehad: - De lichten zijn voorzien van een dimmer waarbij in 4 fasen de lichtsterkte tot 50% (om 23:00 uur) daalt. - Verstrooiing van het licht wordt zoveel mogelijk vermeden door afgeschermde LED’s en waar nodig een ovaal lichtveld, dus schijnen ze niet de tuinen in maar wel in de breedte op straat. - Er komt meer eenvormigheid in het straatbeeld door gelijke armaturen. - Sommige lantaarnpalen worden vervangen, verplaatst of weggehaald en allemaal worden ze geverfd in een mooi donkergroen. De werkgroep heeft het bestuur van DMS ingelicht en DMS zal met de gemeente in gesprek hierover zodat alles zo spoedig mogelijk in gang gezet kan worden. De werkgroep bestaat uit: Nynke-Rixt Jukema, Albert van Zadelhoff, Johan van der Werf, Joost Lottgering en Ewoud Westrik Het bestuur van de Wjukken wenst u allen gezellige kerstdagen en een voorspoedig en gezond 2021 toe. MANDEGUOD 5
MANDEGUOD 6
Tusken Tsjerke en Kroech 2021 As Corona in haadfiguer west hie fan in toanielstik, dan hie se meispylje kinnen yn in foarstelling yn it ramt fan ús TTeK. Dit jier spile se ek in haadrol, mar wol in nuverenien! Foar de kultuer en alle oare sosjale barrens yn Mantgum hat Corona grutte gefolgen hân en wy binne der spitigernôch ek noch net fan ôf. As bestjoer hawwe wy besletten om foarearst ús kulturele tocht troch it doarp net te hâlden yn ’e earste wike fan april, it is noch folslein ûndúdlik wat de kommende moannen ús bringe sille. Wy sille besykje de kommende edysje fan TTeK te hâlden yn maaie, miskien mei itselde program dat wy yn 2020 organisearre hiene, mar wy witte net oft dat wol te realisearjen is. Hoe dan ek, jimme hearre wer fan ús en wurdt it him yn maaie net, dan mar yn’e hjerst. It bliuwt tsjintwurdich lang genôch waarm om ek yn septimber noch dingen bûtendoar dwaan te kinnen! Wylst ik dit skriuw, is it neffens de berjochten sa’n 12 graden yn Mantgum, yn novimber... It bestjoer fan Frisia1874 Onderzoek naar tweetaligheid bij Friese/ kinderen wint Klokhuis Wetenschapsprijs Met het onderzoek ‘Hoe lezen tweetalige kinderen in Friesland?’ hebben oud-Mantgumer Evelyn Bosma en haar collega Naomi Nota de Klokhuis Wetenschapsprijs 2020 gewonnen. Met deze prijs wordt interessant en relevant wetenschappelijk onderzoek voor kinderen van 9 tot 12 jaar bekroond. Volgend jaar zal het Klokhuis een aflevering uitzenden over het winnende onderzoek. Evelyn en Naomi willen graag iedereen bedanken die op hun onderzoek gestemd heeft. In totaal kregen ze 1055 van de 4086 stemmen. MANDEGUOD 7
MANDEGUOD 8
Stinzenbollen bij het station Op een zonovergoten zondagmiddag in november hebben vier leden van Tuinclub Mantgum honderden stinzenbollen geplant in het grasveldje voor het station. Dit op advies van Nico Kloppenborg en in samenwerking met Arriva, de gemeente Leeuwarden en Stichting Waste – No Waste Factory. En nu is het wachten op de lente!!! Frouke Cupido, Jorinde van Hulzen, Joke Wester en Anna Christien Piebenga Doarpsmienskip Mantgum Nieuwbouw In de Mandeguod van november kondigden we aan dat in de decembereditie informatie over de nieuwbouw zou volgen. Echter door ziekte en verkoudheden konden nog niet alle geplande bijeenkomsten doorgaan. Wordt vervolgd… Wensen Ook al zal het waarschijnlijk anders zijn dan andere jaren, wij wensen iedereen fijne feestdagen en een gelukkig nieuwjaar toe! Het bestuur MANDEGUOD 9
Nijs fan De Gielguorde Sint Maarten Het was zacht, droog en windstil op 11 november; de ideale omstandigheden voor de jaarlijkse ronde met de lampions. En die waren weer prachtig. We zagen spinnen, uilen, vleermuizen, herfsttaferelen en allerhande andere bijzondere creaties van de kinderen. Een enkele dorpsgenoot had een briefje op de deur gehangen om aan te geven dat hij niet meedeed aan Sint Maarten dit jaar, waarvoor alle begrip. Degenen die wel klaarstonden met wat lekkers deelden verpakt snoep uit en zetten dat bijvoorbeeld op een tafeltje of kruk om voldoende afstand te houden. De meeste mensen hadden gehoor gegeven aan de oproep om buiten een lampje of kaarsje aan te steken. Er brandde veel buitenverlichting om de kinderen welkom te heten. En bij verschillende woningen hingen kerstlampjes of flikkerden echte kaarsen. Dat zag er ontzettend gezellig uit, dank daarvoor! Met elkaar hebben we er een geslaagde en veilige avond van gemaakt. En de kinderen kunnen nog een poosje nagenieten. MANDEGUOD 10
Sint Maarten 2020 MANDEGUOD 11
Groep 7/8 Groep 7/8 is al een aantal weken bezig om zelf een animatiefilm te maken. Ze zijn begonnen met het maken van een storyboard, het ontwerpen van de personages en de achtergrond. Hierna werd er een statief gemaakt om de mobiele telefoon of de tablet op te zetten tijdens het filmen. Pas daarna kon er begonnen worden met de opnames. Ze zijn allemaal benieuwd naar het eindresultaat. MANDEGUOD 12
Gedicht Zeg, heeft u het al gehoord? Er was grote paniek aan boord Piet zette vanzelfsprekend koers naar Nederland Maar waar hij aan zou leggen Dat kon hij zo niet zeggen Het scheelde weinig of ’t schip was gestrand Gelukkig is er het Sinterklaasjournaal Daar weten ze het allemaal Dieuwertje sprak het verlossende woord Het werd niet Harlingen, Sneek of Balk Recht zo die gaat, volle kracht vooruit naar Zwalk En dus keerde de rust terug aan boord Die was helaas van korte duur Want daar kwam Piet twee, volledig overstuur Er was iets mis met de voorraad kolen Piet wist zeker: in Spanje bij vertrek Stonden er genoeg zakken op het dek En nu was er één weg, misschien gestolen Terwijl Piet twee er geen heil meer in zag Keek Piet op de kaart waar Zwalk eigenlijk lag Hij zocht en zocht en dacht dat hij gek werd Nog maar eens met het Sinterklaasjournaal bellen En deze keer wist Jeroen te vertellen Zwalk ligt gewoon tussen Juistum en Hekwert De NTR deed van dit alles verslag Waardoor menig kind nachten wakker lag De burgemeesters wisten raad, zo ook Sybrand Zijn vraag om tekeningen bleek een goede zet Die zorgde voor de nodige afleiding en voorpret En ik kreeg de mooiste plaatjes uit Friesland Want het leuke is, zo moet u weten De bootzorgen zijn allang weer vergeten Ik schreef dit gedicht twee weken geleden Om de deadline te halen van uw dorpsmagazine En daarna heeft u natuurlijk kunnen zien Dat mijn boot stilletjes Nederland is binnen gegleden Met de nadruk op stilletjes; helaas maar waar Mijn bezoek is wat ingetogener dit jaar Ook in ‘t mooie Mantgum geen groots onthaal Maar ik loop wel ergens rond met Piet Dus zet uw schoen en zing een lied En onthoud goed: ik denk aan u allemaal MANDEGUOD 13
MANDEGUOD 14
Nieuws van Merke Commissie Mantgum De Herfst heeft zijn intrede gedaan en de klok hebben we weer een uur terug gezet. ’s Avonds is het al weer vroeg donker en kunnen de kaarsjes weer aan. In deze tijd met corona is het wel iets anders dan voorheen. We zijn beperkter in onze mogelijkheden en worden voortdurend herinnerd aan het coronavirus. Dit heeft altijd invloed op ons als mensen. De ene persoon gaat er heel lichtvoetig mee om en past zich aan, een ander iemand heeft hier iets meer moeite mee. Dit is alles heel verschillend per persoon en de context waarin geleefd wordt. Het feit is dat we allen ermee moeten dealen. En dat dit niet altijd de keus is die we zouden willen maken. Als Merkecommissie hebben we hier in klein comité of online met elkaar ook in de eerste golf over gesproken en nu zitten we al in de 2e golf van corona. Dat maakt dat er wel iets gezegd moet worden over de jaarvergadering van MCM. Om een lang verhaal heel kort te maken zal er gezien deze huidige omstandigheden geen jaarvergadering zijn van MCM. Dit heeft in eerste instantie te maken met corona en de aangescherpte regels voor het samenkomen van personen. Ten tweede: er is het afgelopen jaar geen Merke geweest zodat er geen evaluatie o.i.d. mogelijk is. Wel hebben we als MCM besproken dat - indien er weer opties zijn om samen te komen - er wel gekeken wordt naar wat zou er mogelijk zijn in 2021? Als MCM kunnen we niet in de glazen bol kijken, de aanname is echter dat een Merke zoals afgelopen keren misschien nog niet haalbaar zou zijn. Mocht er wel iets kunnen worden georganiseerd, dan zullen we proberen om samen met andere verenigingen te zoeken naar opties hierin. Maar tot op heden is er weinig perspectief te verwachten. Als MCM ondernemen we op dit moment even nog niets, aangezien we niet weten wat en hoe er wel zou kunnen. We hopen hierin op begrip van u als dorpsbewoners. We wensen als Merkebestuur iedereen veel gezondheid, wijsheid en oog voor elkaar toe. Samen staan we sterk. Laten we hopen dat er in 2021 weer iets meer mogelijkheden zijn om samen activiteiten te ondernemen en elkaar te ontmoeten. Merke Commissie Mantgum; Geert Reitsma, Bettie de Vries, Wietske Terluin, Lucinda Weijer, Esther van Wieren, Wikje Tilma en Jan-Geert Nutma MANDEGUOD 15
Vers gebakken, ambachtelijk bereide steenoven pizza's met dunne knapperige bodem en verse ingrediënten. Iedere donderdag bij de Poiesz in Mantgum van 17.00-19.00 uur. Nieuw op de menukaart: pizza cajun kip, met pittige kipreepjes, verse tomaatjes en rode ui. Om te bestellen bel of app: 06 - 53877841, of bestel aan de wagen. Het is niet nodig om vooraf te bestellen, maar wel handig! Alleen op bestelling verkrijgbaar: antipasti/borrelplank, salade caprese, huisgemaakte roomboterappeltaart, zie www.sambrinipizzas.nl. Hier vind je ook de menukaart. Op 24 en 31 december zijn we er niet. Ook al is alles dit jaar heel anders dan anders, we willen jullie allemaal toch hele fijne en warme feestdagen toewensen! MANDEGUOD 16
Nieuws van de Korfbalvereniging Het korfbalseizoen 2019/2020 was een bijzonder jaar. Corona heeft bij elke vereniging alles in de hobbel gegooid, maar gelukkig mochten we aan het begin van het nieuwe seizoen toch weer wedstrijden spelen, en dat leverde ook nog twee herfstkampioenschappen op! Gefeliciteerd alle spelers van D1 en E2 met het behalen van het veldkampioenschap, een erg mooie prestatie!! Ook feliciteren we de coaches en trainers. Zonder jullie inzet zijn er geen trainingen en geen wedstrijden en dus ook geen kampioenschappen. Gefeliciteerd en bedankt! Hoe de rest van het seizoen er uit komt te zien is tijdens het schrijven van dit stukje nog niet te voorspellen. Wat wij wél kunnen vertellen is dat WWC de richtlijnen van het RIVM en het KNKV volgt. Hierbij willen we iedereen dan ook nogmaals vragen hier rekening mee te houden. Weet je de richtlijnen niet meer, kijk even op onze site of op onze facebookpagina. Op dit moment trainen alleen de jongste jeugdspelers in de zaal van Mantgum. Wanneer de regels het weer toelaten zullen in overleg met trainers, coaches en spelers de zaaltrainingen worden opgepakt. Tijdens de afgelopen jaarvergadering hebben we afscheid genomen van maar liefst drie bestuursleden: Jant van Dijk, Adelma Hoekstra en Douwe Jan Krol. Alle drie nogmaals bedankt voor alles wat jullie voor de vereniging hebben gedaan en voor wat jullie in de toekomst nog blijven doen voor onze mooie club. Waar bestuursleden weggaan komen er bijna altijd weer nieuwe bestuursleden voor terug: Tineke Bremer-Kastelijn, Wisse Arends en Gustaaf Witteman welkom in het bestuur! Qua verdeling van werkzaamheden hebben we nog niet alles rond, maar wat we wél kunnen zeggen is dat Gustaaf onze nieuwe penningmeester is. Mocht je nog wat voor het bestuur willen betekenen, we zoeken nog twee bestuursleden! Door alle coronamaatregelen was het voor de club ook lastig om de geplande (financiële) acties allemaal door te laten gaan. Gelukkig hebben we de oudijzer-actie alsnog door kunnen laten gaan, en de opbrengst was echt super! Iedereen die heeft bijgedragen aan deze actie - dus iedereen die het ijzer heeft gegeven, opgehaald, verzameld, weggebracht en/of de actie heeft gecoördineerd - HEEL ERG BEDANKT! Graag vragen we jullie aandacht voor een andere actie die ook door kan gaan: de kerstboomactie. Verdere info volgt! MANDEGUOD 17
MANDEGUOD 18
Tenslotte willen we even wat meer aandacht aan de jongste jeugdkorfbalspelers geven. Super om te zien hoe deze groep kinderen met elkaar sport. Jongens en meisjes door elkaar, precies dát wat korfbal zo mooi maakt! We hebben nu teams in de leeftijd 5 tot 7 jaar: de F-pupillen, 7 tot 9 jaar: de E-pupillen en 9 tot 11 jaar: de D pupillen. Lijkt het jou nu ook leuk om eens mee te doen? Meld je dan aan bij het bestuur, één van de trainers of coaches of ga gewoon een keer mee met een vriendje of vriendinnetje naar de training. De eerste 3 trainingen zijn gratis. Gewoon om te kijken of je het leuk vindt! Tot ziens in de zaal of op het sportveld! Het bestuur van korfbalvereniging WWC, Dieuwke, Gustaaf, Jurriaan, Tineke en Wisse Arriva-Treinen Een trein met de naam Doarp Mantgum, Kanaän, Reis troch de Greidhoeke of It ferhaal fan Skillaerd. Het kan in het voorjaar van 2021 echt gebeuren. Vanaf dan rijden er 18 nieuwe Arriva-Treinen in het Noorden van ons land. Voor deze treintoestellen zoekt Arriva namen van 'de mooiste bestemmingen van Groningen en Friesland'. Naast de genoemde suggesties kun je denken aan een natuurgebied, een festival, een stad of dorp of andere bezienswaardigheden uit de twee provincies waar de treinen gaan rijden. De namen konden van 6 november tot en met 21 november ingestuurd worden via de website van Arriva. (kijk op nieuws en klik op acties en evenementen). Een jury, bestaande uit Anne Hettinga, Avine Fokkens, Fleur Gräper, Ben Woldring, Nynke de Jong, Joop Mulder en Evert van Dijk kiezen uit de inzendingen de 36 mooiste en meest bijzondere namen. Van 1 tot en met 6 december kan het publiek vervolgens stemmen op de namen die de jury heeft uitgekozen. Aan het begin van 2021 zullen alle 18 namen bekend worden gemaakt. MANDEGUOD 19
Nieuws van artsenprakrijk Bergwerff Update uit de praktijk. Drie maanden geleden sprak ik nog over een ‘eventuele’ tweede golf. Of die zou komen of niet? Inmiddels zitten we alweer twee weken in een soort van lockdown, géén horeca, sportactiviteiten, museumbezoek of theater. De afhaal biedt ons gelukkig wat variatie op onze eigen kookkunsten, fijn dat dit wèl doorgaat!! De griepvaccinaties verliepen als een trein, zowel in Mantgum als in Winsum en we hebben het erg gewaardeerd dat iedereen ons verzoek om een neus- en mondkapje te dragen gehonoreerd heeft. Sommigen waren nog wat onwennig daarin en sloegen gemakshalve de neus maar over, echter oefening baart kunst! Immers, de neus dient ook ‘bekapt’ te zijn. De laatste inzichten zijn dat het virus behalve in de aerosolen, vooral in snot en oogvocht welig tiert, dus door neus èn mond te bedekken en een bril te dragen schijn je het minste anderen te besmetten. Voortschrijdend inzicht zullen we maar zeggen! De zorg om de Covid patiënt beperkt zich niet meer tot de ziekenhuizen; een herstellende patiënt kan nu ook thuis uitzieken (kon natuurlijk altijd al!) onder begeleiding van de huisarts. Dit kan de druk op de verpleegafdelingen doen afnemen. Extra zuurstof en een saturatiemeter (of je genoeg zuurstof in je bloed hebt) zijn middelen die eventueel ingezet kunnen worden mocht je je toch zieker gaan voelen. En dan zijn er natuurlijk de gunstige berichten over een vaccin! In een volgend schrijven hoop ik daar meer over te kunnen berichten! Een ding is nu al zeker: een vaccinatie betekent niet dat de regels kunnen versoepelen. Maar het is een goed begin…! Een nieuwtje is ook dat we afscheid gaan nemen van onze ‘drankjesman’ Gerrit Wierenga. Daarover elders in de dorpskrant méér. Ook Meindert van der Kooi die in Easterlittens de medicijnen bezorgt wil gaan stoppen. We nemen met weemoed afscheid van beide mannen, einde van een tijdperk… Echter, het bezorgen van medicijnen gaat wel door maar in iets andere vorm. Jacob Zondervan, echtgenoot van onze apothekersassistente Linda, neemt deze taak over en gaat rijden in een auto-met-logo. Waarschijnlijk met ingang van het nieuwe jaar, op dinsdag en vrijdag. Natuurlijk is het ook mogelijk om in de apotheek medicijnen af te halen, deze tijden zijn verruimd om piekbelasting te verminderen en lange rijen voor de praktijk te voorkomen. Er kan maar één patiënt tegelijk in de apotheek ontvanMANDEGUOD 20
gen worden, wilt u daarmee rekening houden? U kunt natuurlijk wel binnenkomen, mits u de 1,5 m respecteert en tot nader order een neus-en-mondkapje draagt. In Winsum: dagelijks van 11.30 tot 12.00 uur en van 15.00 tot 17.00 uur. Op woensdag tot 18.00 uur. In Mantgum: maandag tot en met donderdag van 16.00-17.00 uur. Eind oktober is dokter Ringnalda met zwangerschapsverlof gegaan; voor haar in de plaats hebben we dokter Goodijk bereid gevonden haar plek in te nemen totdat zij weer terug is. We heten Jeltina Goodijk van harte welkom in onze praktijk. Verder zijn Elske de Wolff en Joep Bontemps als huisartsen actief in onze praktijk, dan weet u ook wie er allemaal medische zorg verlenen naast Herman Bergwerff. Op het wachtkamerscherm in de praktijk stellen deze dokters zich aan u voor. Wanneer deze dorpskrant bij u op de mat valt is het jaar 2020 bijna weer ten einde. Voor de meesten van u waarschijnlijk een moeilijk jaar; sommigen hebben ook de keerzijde van de beperkingen als positief ervaren. Hier in het noorden zaten we toch gebeiteld en was er nog aardig bewegingsvrijheid. Laten we hopen dat 2021 in alle opzichten een nieuw begin is! Folle Lok, Sûnens en Seine, sizze we dan op 1 jannewaris…. Vanuit het doktershuis, Aukje Bergwerff Van ‘Drankjesman’ of ‘Boodschappenhuis’ naar Medicijnbezorgdienst. Per 1 januari 2021 gaat er een nieuwe wind waaien bij het bezorgen van bestelde medicijnen in de apotheek van het Medisch Centrum Winsum e.o. Gerrit Wierenga, voorheen de drankjesman genoemd, gaat na 37,5 jaar stoppen met de bezorgdienst. Gerrit is inmiddels 85 en heeft naar eigen zeggen dit werk met veel plezier gedaan, eerst alleen en later met zijn vrouw Sietske Rodenhuis. Vier keer in de week - vakanties uitgezonderd en misschien een keertje niet door ziekte of ongemak - kwam hij in de apotheek zijn bakken vullen met bestellingen. In maart 1983 is hij daarmee begonnen op verzoek van huisarts Mauser en toen Bergwerff diens praktijk overnam in oktober 1988 ging de bezorgdienst gewoon door. Wat fijn dat de nieuwbakken dokter kon steunen op de ervaren ‘drankjesman’! Voorheen werden veel medicijnen klaargemaakt als een drankje en daarom ging de bezorger ‘drankjesman’ heten. Je moet het maar weten…. MANDEGUOD 21
Vanwege zijn lichamelijke conditie werd Gerrit afgekeurd voor het werk dat hij toentertijd deed, maar medicijnen rondbrengen ging hem goed af; ook kon hij de naam en adressen meestal goed lezen, want in die tijd waren met de hand geschreven etiketten op papieren zakjes de gewoonste zaak van de wereld. En het handschrift van dokter (of in dit geval van mevrouw Mauser) was niet altijd duidelijk leesbaar…. Het kwam zelden voor dat hij de bestelling niet kon afleveren omdat hij het adres niet kende. Eind jaren ’80 werd bij de patiënten de medicijnenknaak ingevoerd: dan moest op een kaart de knaak afgestempeld worden en de knaak geïnd. Dit werd dan weer doorgegeven aan het ziekenfonds; als de kaart vol gestempeld was hoefden de mensen deze knaak niet meer te betalen, een soort eigen bijdrage dus. Best ingewikkeld allemaal, nu gebeurt dit automatisch bij je zorgverzekeraar. Nadat hij zijn rondje gemaakt had - in de winter vaak in het donker, want na vijven - werd het geld afgegeven bij de Mausers en de niet afgeleverde medicijnen gingen weer terug naar de apotheek. Na 1988 ging het niet veel anders. Ik kan me nog goed herinneren dat we met het hele gezin aan tafel zaten en dan kwam Gerrit nog via de zijdeur binnen om zijn spullen af te geven. Later, toen de praktijk en apotheek verhuisden naar Winsum werd dit allemaal verleden tijd. Op mijn vraag wat het rondbrengen zo waardevol heeft gemaakt voor de Wierenga’s antwoordt Gerrit: het contact dat hij kreeg met de mensen. Lief en leed deelde je onwillekeurig tóch, ook al wist je niets over de medicijnen die de mensen gebruikten, of waarvóór. Gerrit haalt nog een anekdote aan over een moeder die vond dat de pillen niet open en bloot aangereikt moesten worden, want “de mensen hoefden niet te weten dat hun dochter aan de pil was”. Hoezo beroepsgeheim? En dan te bedenken dat er vroeger vaak een kastje aan de buitengevel hing waar de medicijnen in gezet werden…. Ook toen wij in Baard kwamen wonen hing er een dergelijk medicijnkastje; dat was onze eerste daad van verzet, wij vonden dat zoiets niet kon in verband met privacyregels. Ook kwam er vitrage voor de ramen, je hoefde immers niet te weten wie er bij de dokter zat? Wat hij minder leuk vond waren de strenge winters van toen, gladheid door sneeuw of ijzel. Daar had hij een hekel aan en sneeuwbanden waren er in die tijd nog niet. Zo heeft hij ook wel eens een flinke uitglijder gemaakt op ijzige paadjes. De latere winters waren zo streng niet meer. In 2008 deed Gerrit dit werk 25 jaar en toen is er een lintje uitgereikt in het gemeentehuis van Wommels. Het heeft hare Majesteit behaagd…… Een feestelijke bijeenkomst, die ook in de eetkamer van de dokter gevierd wordt met koffie en taart en een cadeau. Het is nu 12,5 jaar later en voor Gerrit is de tijd gekomen om te genieten van zijn ‘oude dag’. Veel van zijn vaste adresjes zijn er niet meer, hij deelde MANDEGUOD 22
vreugde en verdriet met hen. Terugkijkend op een fantastische periode in zijn leven hoopt hij - fit als hij is - toe te komen aan andere zaken. En het feit dat er iemand is om zijn werkzaamheden over te nemen heeft hier ook een rol in gespeeld. Dus we nemen met weemoed afscheid van deze twee steunpilaren in onze praktijkorganisatie en wensen hen nog vele mooie jaren samen. Bedankt, Gerrit en Sietske! En dan het ‘Boodschappenhuis’, wat betekent dat dan? In de tijd dat niet iedereen vervoer of een telefoon had werd in veel dorpen een boodschap voor de dokter achtergelaten op een bepaald adres, veelal bij iemand die altijd thuis was: de boodschap was of de dokter langs kon komen, of dat er medicijnen bezorgd konden worden. Ook werden lege medicijndoosjes of flesjes afgegeven die dan weer gevuld terug moesten komen bij de patiënt. Deze boodschappenhuizen bevonden zich in Easterlittens, Wjelsryp , Hilaard of Jorwert; de meeste van onze oudere patiënten kennen dit systeem nog wel. In Easterlittens was het boodschappenhuis eerst bij de familie van der Meer, sinds 1990 bij Meindert van der Kooi. Bij Van der Meer en later bij Van der Kooi werden niet alleen doosjes afgegeven maar werden de gevulde doosjes ook door hen bezorgd bij de mensen in het dorp. Opmerkelijk détail: niet over de brug, dus niet naar Wammert, Skrins of Wieuwens. Littens had dus zijn eigen medicijnbezorger, heel duurzaam op de fiets! In 1985 verving hij Van der Meer wel tijdens vakanties, vanaf 1990 nam hij de functie van boodschappenhuis over evenals de bezorging. Op dinsdag en vrijdag was het vaste prik: dan maakte hij zijn rondje en de mensen rekenden er al op. Bij de een stond de koffie met een gevulde koek klaar, bij de ander lagen er zoute haringen op hem te wachten of een doosje eieren. Begrippen als wederkerigheid of de menselijke maat komen in ons gesprek voorbij: hij betekende wat voor de mensen, maar na het overlijden van Meinderts vrouw Minnie in 1992 betekenden dit soort contacten ook veel voor Meindert. Met de apotheek was er een goede samenwerking, want als er grote dozen afgeleverd moesten worden dan belde de apotheek dat hij beter eerst met de auto kon komen om de dozen op te halen, dat was met de fiets dan niet zo handig. Met collega’s Gerrit en Sietske was het contact ook goed, tijdens vakanties namen de bezorgers voor elkaar waar om zo voor continuïteit te zorgen. En wat een loyaliteit naar de apotheek toe! Daar boften wij maar weer mee! Maar aan alles komt een eind en Meindert heeft aangegeven te willen stoppen na bijna 30 jaar. Altijd trouw èn betrouwbaar, ook Meindert zijn wij veel dank verschuldigd. Gelukkig gaat Jacob Zondervan het werk van beide ‘drankjesmannen’ overnemen en daar zijn we heel blij mee en naar wij hopen: u ook! Aukje Bergwerff. MANDEGUOD 23
MANDEGUOD 24
Nijs fan Harmonie Weidum It is healwei oktober wannear’t wy tinke der ferstannich oan te dwaan en lis ús muzykferiening, útsein de 1 op 1 lessen, hielendal plat. Begjin novimber feroaret dizze frijwillige mini-lockdown en slút it Weidumer doarpshûs troch de koroanamaatregels opnij tydlik har doarren. Tinke yn oplossings, dat besykje wy dit jier te dwaan. Gie dat fan ’t maitiid online, rûlearren de leden fan ’t hjerst om mar net mei tefolle minsken by elkoar te wêzen, yntusken binne wy mei in folslein nij projekt start: Close up – Lockdown, portret fan in muzykferiening yn koroanatiid. It trajekt fan dit projekt hâldt yn dat wy in dokumintêre meitsje sille, in dokumint fan hoop. Ferskate lytsere aktiviteiten falle ek ûnder dit projekt. Krystnacht-stream Wy sjogge graach foarút en hawwe dan ek in bysûnder Krystbarren op ‘e rol stean. Yn gearwurking mei dûmny Hinne Wagenaar is der Krystjûn in livestream te sjen en te hearren mei muzyk en in bysûnder Krystferhaal. De link nei dizze stream is 24 desimber te finen op ús website en social media kanalen; graach oant sjen! Falentyn De leafde ferklearje? In hert ûnder de riem stekke? Witte litte datst oan immen tinkst? Snein 14 febrewaris bringe wy (coronaproof) dyn leaf in muzikale oade! Wat moast dêr foar dwaan? MANDEGUOD 25
MANDEGUOD 26
• Jou dy op fia info@harmonieweidum.nl • Stjoer ús dyn namme en dy fan de persoan/ adres dy’t it boadskip ûntfangt • Fertel ús wêrom at wy nei dit adres moatte • Jou ús 2 foarkartydstippen troch • Skriuw sels in brief oan de ûntfanger en stjoer dy nei ús yn (wy jouwe ‘m troch!) Fol = fol dus wês der gau by! Aginda 24 desimber – Krystnacht-stream, livestream mei Hinne Wagenaar (op ús website en social media fynst tsjin dy tiid it oanbelangjende online kanaal) 31 desimber – Oaljekoeke-aksje (inkeld op bestelling, betelje & ôfhelje by it Weidumer keatsfjild) 14 febrewaris – Falentyn (doch mei en reagearje op ûndersteande oprop!) De Blêdblazers Us eigen Blêdblazers hawwe it ôfrûne jier krekt fólle faker spile dan at plend wie; it Dweilorkestenfestival yn Snits gie net troch, mar mini-merkes, pensionados, jubilarissen, 50-plussers en sels de froulju op de Froulju’s PC waarden traktearre op fleurige feestmuzyk! Hobby socht! Dit jier mochten wy ferskate folwoeksen leden wolkom hjitte, mar ek in hiele protte jeugd. Op ’t stuit hawwe wy leafst 26 jeugdleden binnen ús feriening! Yn desimber (ûnder foarbehâld) litte sy harren heare tidens de Krystjûn-stream! Coronaproof hobby gezocht? Die vind je dichtbij; kies voor muziek en neem professionele muzieklessen bij de Weidumer muziekvereniging! Al onze muzieklessen zijn geschikt voor kinderen én volwassenen, voor starters en voor herintreders! MANDEGUOD 27
Eef Heinhuis - ervaren trainer Mindfulness categorie 1 MBSR - MBCL - IMP Zenmeditatie Meer weten? Telefoon: 0612822712 eefheinhuis@8je.nl - www.8je.nl Dokter Fokkewei 10/12, Mantgum MANDEGUOD 28
Koperopleiding+ Drumles+ Maak kennis met koperinstrumenten; bugel, trompet, trombone, hoorn of euphonium en bas. Leer noten lezen, schrijf en speel solo’s, cover popsongs, leer improviseren en musiceer samen met andere muzikanten. Groepsgrootte: 1 op 1 Wekelijks les Niveau: Beginner, diploma A, B, C, D Docent: Ria Fennema App Janneke voor 2 proeflessen: 06 107 701 65 Vraag meer info: info@harmonieweidum.nl Drumles+ Weidum laat je kennismaken met ritmisch én melodisch slagwerk: Drums, percussie, xylofoon, vibrafoon, marimba! Leer noten lezen, speel solo’s, cover popsongs, leer improviseren en musiceer samen met andere muzikanten. Groepsgrootte: 1 op 1 Wekelijks les Niveau: Beginner, diploma A, B, C, D Docent: Johannes Terpstra & Yme Kramer App Janneke voor 2 proeflessen: 06 107 701 65 Vraag meer info: info@harmonieweidum.nl Saxofoonles+ Stralen als een malle? Grijp je saxofoon en stap in de spotlights! Nieuwsgierig naar onze gratis proeflessen en de mogelijkheden? Neem contact op: info@harmonieweidum.nl Groepsgrootte: 1 op 1 Wekelijks les Niveau: Beginner, diploma A, B, C, D Docent: Kees Romers App Janneke voor 2 proeflessen: 06 107 701 65 Vraag meer info: info@harmonieweidum.nl Bliuw sûn! Patrick Kramer, Albert de Boer, Jildou Lageveen, Johanna van der Heide, Pytrik van Gunst, Sepkje van der Vegt & Janneke de Boer. 058 251 9402 | 06 107 701 65 | info@harmonieweidum.nl | harmonieweidum.nl MANDEGUOD 29
MANDEGUOD 30
Vereniging Verenigingen Contactpersoon Biljartvereniging Mantgum Bridgeclub Doarpsmienskip Mantgum Fûgelwacht Mantgum Gymnastiekvereniging Weidum Herensociëteit Vriendenkring Iisclub De Twa Doarpen M. Visser J. W. Verhoef S. Dijkstra K. Bosma Muziekvereniging Harmonie Weidum J. de Boer J. van der Werf Jeu de Boulesvereniging Wjukslach G. Kuperus Keatsferiening Jacob Klaver Korfbalvereniging WWC Loopgroep Rûnom Mantgum Mantgum Leeft Mannenkoor Mantgumer Maten Mantgumer Tennisclub Merke Commisje Mantgum D. Lont Maaike Kuipers B. Stienstra Jant van Dijk Telefoonnummer (06) 100 579 01 (058) 250 18 13 (06) 423 242 06 doarpsmienskip@mantgum.com E. van der Hem info@harmonieweidum.nl S. Cnossen (058) 251 96 81 (058) 251 93 93 (058) 251 94 02 (058) 250 15 97 (058) 250 11 44 (058) 250 40 97 (06) 130 43 474 (06) 204 94 345 (06) 512 21 165 06-14411680 mantgumleeft@gmail.com J. Noorman P. Kuipers Fam. Nutma Ondernemersvereniging Mantgum W. Fopma Oudercommissie De Gielguorde Resitearkolleezje Frisia 1874 Soos 60+ Speeltuinvereniging De Pôle Stichting Freed Stichting Wjukken Uitvaartvereniging De Laatste Eer Voetbalvereniging Oosterlittens Werkgroep Historie Mantgum Wietwetterklup R. Heida J. Nijboer G. Terpstra D. Ottema ocgielguorde@gmail.com Frisia1874@gmail.com (058) 250 26 75 (058) 255 25 85 (058) 250 1090 Bestuur@wjukken.nl (058) 822 27 63 (058) 250 14 34 (058) 250 13 09 (058) 250 10 38 (058) 254 20 51 R.W. Steensma R. de Groot MANDEGUOD 31 (06) 150 47 798 (058) 250 22 41 (058) 850 63 92 (058) 250 20 26
Activiteiten Maand december De jaarvergadering van de iisclub, gepland op 10 december, gaat vanwege de Corona-maatregelen niet door. Donderdag 24 december om 17.00 uur: Kerstvieren met het dorp bij de Doarpstsjerke en op de Frijbuorren – in de buitenlucht. Kerstavond met muziek, optreden van het Kinder Kerstkoor, lichtjes, vuurkorven en meer. Vanaf half december hangt de actuele informatie over Kerst 2020 bij de Poiesz en bij bakker Sybesma en ook op www.pkn-mantgum.nl en Facebook Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd Oud papier wordt 13 keer per jaar opgehaald. U kunt deze data terugvinden op de afvalkalender 2020 van Omrin. De data zijn ook te vinden op de Omrin-website. https://www.omrin.nl/bij-mij-thuis/services/afvalkalender. Of Googlen naar Afvalkalender Mantgum. Urker Vishandel Pizzabakker iedere dinsdag iedere donderdag 15.30-18.00 uur, bij de Poiesz 16.30 uur, bij de Poiesz Op donderdag 24 en donderdag 31 december Is Sambrini’s Pizza afwezig Wjukkennieuws Beste Mantgumers, De oproep in de vorige Mandeguod betreffende een uitbreiding van de activiteiten in de Wjukken is succesvol gebleken. Er zijn diverse leuke suggesties voor activiteiten in de Wjukken gedaan. O.a. Quizavond, salsadansen, vilten en spelletjesavond. Hiervoor onze hartelijke dank. Om de activiteiten tot een succes te maken is het wenselijk, maar ook noodzakelijk dat deze activiteiten voorbereid en georganiseerd worden. Wij zijn op zoek naar enthousiaste dorpsgenoten die hieraan willen bijdragen. Mocht je hiervoor interesse hebben, laat het ons weten! Het spreekt vanzelf dat er alleen van deze initiatieven sprake kan zijn wanneer de maatregelen in het kader van het coronavirus dit toestaan. Mocht jij vragen hebben of wil je je aanmelden, dan horen wij dat graag via ons emailadres bestuur@wjukken.nl Bestuur Wjukken MANDEGUOD 32
Weekagenda maandag AMV fanfare ’Harmonie Weidum’ Yoga Zenmeditatie dinsdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Judo, 4 t/m 7 jaar Judo, 7 t/m 8 jaar Judo, 8 t/m 9 jaar Judo, 10 jaar en ouder Bootcamp Medische fitness woensdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Kaartmiddag Biljarten 60+ Bodyflow, Studio Fitaal Pilates, Studio Fitaal Malletband ‘Harmonie Weidum’ donderdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Pianoles Kids swing 4 t/m 7 jaar Funky kids 7 t/m 10 jaar Modern dance 10 jaar en ouder Fifty + fit. door Sander Hageman Jeu de boules competitie Clinic beginnen met Hardlopen Yoga Yoga, YogaRutger vrijdag Peuteropvang ‘de Pukkewjuk’ Bridgen Pilates, Studio Fitaal 15.30 uur, OBS de Gielguorde 19.30 - 21.00 uur, dorpshuis Weidum 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 19.45-21.30 uur, Dokter Fokkewei 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal 18.05 - 19.00 uur, gymzaal 19.30 uur start bij het plein van MFC De Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma Yogalessen Marian Ypma/Studio Fitaal 19.45-20.45 uur Basisschool Mantgum 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.00 - 16.00 uur, mfc Wjukken 14.00 uur mfc Wjukken 18.45 - 19.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.45 - 20.40 uur, basisschool De Gielguorde 19.30 - 21.30 uur, dorpshuis Weidum 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.50 uur - 21.30 uur, mfc Wjukken 15.45 - 16.30 uur, gymzaal 16.30 - 17.15 uur, gymzaal 17.15 - 18.05 uur, gymzaal Gymnastiekzaal Mantgum 19.30 uur 19.30 uur, stal fam. Odinga Skillaerd 19.30 uur, bij mfc Wjukken 19.00 - 20.30 uur, fysiopraktijk Sybesma 20.00 - 21.00 uur, basisschool De Gielguorde 08.15 - 12.15 uur, mfc Wjukken 14.00 - 17.30 uur, mfc Wjukken 09.00 - 09.55 uur, Dorpshuis Weidum Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 09.15 -10.15 uur, mfc Wjukken Vrouwen in beweging (gymnastiek 55+) 10.30 -11.30 uur, mfc Wjukken Biljartcompetitie 19.30 uur, Café Bonnema zaterdag Bootcamp 09.00 uur start bij het plein van mfc De Wjukken MANDEGUOD 33
Instelling Buitenschoolse opvang De Vrijbuiters Kinderopvang It Flinterke Diëtistenpraktijk Leuk op Gewicht Dokterswacht Friesland Fysiotherapiepraktijk Mantgum Instellingen (088) 035 04 00 Peuteropvang ‘De Pukkewjuk’ (‘Kids First’) Mantgum Foar Inoar (088) 035 04 00 (088) 035 04 00 foarinoar@mantgum.com (06) 18 33 90 61 (0900) 112 71 12 (058) 250 14 14 Contact Contactpersoon E. Hartvelt E. Hartvelt E. Hartvelt C. Bruinsma J. Sybesma Apotheekhoudende praktijk H.B.Bergwerff, huisarts 0517-341272/0517342726 H.B. Bergwerff praktijkbergwerff@ezorg.nl apotheekbergwerff@ezorg.nl (058) 763 45 13 Gastouderopvang It Swânnennest Gastouderopvang Seerôvers en Lânrotten Gastouderopvang Us Wouterkes Logopediepraktijk Mantgum Studio Fitaal YogaRutger Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd Sportcentrum Akkermans Tandartsenpraktijk Mantgum Mindfulnesstraining en zenmeditatie Gemeente Leeuwarden, klein leed K.lycklemaennijeholt@upcmail.nl (058) 250 15 23 (058) 250 19 52 (058) 250 13 63 (06) 270 649 94 (06) 420 122 03 info@yogarutger.nl (06) 519 689 90 rsdegroot@terphus.nl (0515) 42 56 12 (058) 250 17 81 (06) 128 227 12 (058) 257 66 66 G. van der Heide J. Wijnja R. van der Veen A. Wijnstra M. Ypma Rutger Feitsma R. de Groot V. Akkermans Eef Heinhuis Gezondheidscentrum It Kleaster Waar zijn in Mantgum AED’s aanwezig? MFC Wjukken (dag en nacht) hoofdingang gebouw Poiesz Supermarkt, alleen tijdens openingstijden Fysiotherapie Jelle Sybesma, werkdagen 08.00 - 18.00 uur Wat te doen bij een incident: eerst 112 bellen. MANDEGUOD 34
Witte jimme dat... Rûnom Mantgum 30 oktober Loopgroep Rûnom Mantgum traint al enkele weken niet gezamenlijk. In plaats daarvan hebben we elke week een challenge. Deze week is dat ploggen: afval opruimen terwijl je traint. De oogst van één persoon: jerrycan, voetbal (lek), tennisbal, snoepwikkels, blikjes, mondkapjes, glas, plastic, elastiek, papier, sigarettenfilters. Vooral rond de skatebaan ligt veel rommel. Bij het sportveld is het juist opvallend schoon. Witte jimme dat ... - Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd plannen heeft om Kerst te vieren in en met het dorp? - Het laatste nieuws vanaf half december te vinden is op www.pknmantgum.nl en op Facebook Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd? - Als u daarbij een helpende hand wilt zijn, u kunt bellen/een bericht kunt sturen naar telefoonnummer: 06 512 610 94? (nummer Gudula) MANDEGUOD 35
zorgvuldig en met aandacht Dag en nacht bereikbaar T 0566 60 29 22 www.dejonguitvaartzorg.n .nl nl I www.dejonguitvaartzorg.nl MANDEGUOD 36
Beste Mantgumers, Misschien heeft u mij of andere deelnemers van Rûnom Mantgum zien lopen. Dacht u: wat doen ze toch, waarom lopen ze zo heen en weer of wat doet Dick met die pionnen op het sportveld? Wij deden mee aan een uitdaging van de hardloopgroep Rûnom Mantgum. Omdat onze gezamenlijke trainingen zijn komen te vervallen, krijgen we iedere week een uitdaging in onze mailbox. Zo zijn we een keer aan het ploggen geweest. ‘Ploggen’ is een uit Scandinavië overgewaaide vorm van fitness die bestaat uit een combinatie van plocka (Zweeds voor ‘plukken, verzamelen’) en jogging. Dus: afval opruimen terwijl je traint, het is mooi schoon geworden 'rûnom' Mantgum. Deze week was de uitdaging figuren hardlopen/wandelen. Zelf heb ik met veel plezier een avond besteed aan het uitstippelen van de route, je kijkt ineens heel anders naar de straten. Het is eens wat anders dan de 'túntsjes' om of Jorwert om. Misschien vinden meer Mantgumers het leuk om deze coronaproofe activiteit te doen. Fietsen kan natuurlijk ook. Graag deel ik een aantal resultaten van onze challenge. Ik wil het bestuur van Rûnom Mantgum bedanken voor hun enthousiasme en creativiteit in coronatijd, maar ook daarbuiten: we lopen altijd hard, maar iedere keer anders. Het is nooit saai. Dick, Anne en in het bijzonder de trainers Marjan en Mirjam, ook namens de andere deelnemers BEDANKT! Anke Cnossen MANDEGUOD 37
Nieuws uit de dorpskerk van Mantgum & Skillaerd Allerzielen 2020 Moandei 2 novimber op Allerzielen wie de tsjerke de hiele dei iepen. Minsken koenen in ljochtsje brâne foar harren dierberen dy’t der net mear binne. Sa’n 30 minsken kamen nei de Mariatsjerke. ‘Wat mooi dat jullie dit doen voor het dorp.’ ‘Bysûnder om tusken al dy ljochtsjes stil to stean by it libben en de dea’ In nije tradysje yn de Doarpstsjerke. Restauratie kerkorgel Afgelopen maand is gestart met de restauratie van het 150 jaar oude Van Dam-orgel van de Mariakerk. De vakmensen van Bakker en Timmenga hebben de afgelopen weken het orgel, de pijpen en alles wat er mee samen hangt, gedemonteerd. Alle onderdelen van het orgel gaan naar de werkplaats in Leeuwarden waar de restauratie plaatsvindt. Als alles goed verloopt, zal eind volgend jaar het orgel in volle glorie zijn gerestaureerd. We houden u op de hoogte van de voortgang. Het Kinder-kerstkoor Zit je in groep 5, 6, 7 of 8? En houd je van zingen? Dan is er in de maand december iets leuks voor jou te doen in Mantgum. MANDEGUOD 38
Dit jaar wordt er door de Doarpstsjerke een leuk Kinder Kerstkoor project georganiseerd. Er zijn drie repetities in de kerk, er is een opname en een optreden. Het koorproject wordt geleid door een echte koordocente, juf Martijn van Dongen uit Baard. Binnenkort ontvangen de kinderen van groep 5 tot en met 8 de uitnodiging via de school. Zit je niet op school in Mantgum maar wil je graag meedoen, van harte welkom. Kerst 2020 Sinds 25 oktober is er even geen Vesper viering op zondag en geen Breek de Week op woensdag. Een besluit genomen met pijn in het hart maar met het gezonde verstand voorop! Als de situatie het weer toelaat, pakken we uiteraard de draad zo weer op. De mogelijkheden om dit jaar toch samen Kerst te vieren, zijn we aan het onderzoeken. Aan ideeën geen gebrek maar we kijken tegen die tijd wat er mogelijk is. Check vanaf half december onze website en Facebook pagina voor het laatste nieuws. Ontvangt u graag onze tweewekelijkse nieuwsbrief, meldt u aan bij b.jilderda@ gmail.com Of bel naar 058 289 85 02 dan bezorgen we de nieuwsbrief in uw brievenbus. Voor actuele informatie: www.pkn-mantgum.nl en Facebook Doarpstsjerke Mantgum & Skillaerd Hartelijke groet namens de kerkenraad, Gudula van Beem MANDEGUOD 39
Met hart voor dieren, in het hart van Fryslân Voor spoedgevallen 24 u./7d. bereikbaar. Oedsmawei 13, 9001 ZJ GROU Tel. 0566 - 60 14 64 E-mail: info@dierenartsgrou.nl Websites: www.dierenartsgrou.nl en www.bistedokter.nl Telefonisch spreekuur: maandag t/m zaterdag van 8.00 - 9.30 u. Spreekuren gezelschapsdieren uitsluitend op afspraak! Balie geopend: Maandag t/m vrijdag: 8.00 – 18.00 u. en zaterdag: 8.00 – 9.30 u. MANDEGUOD 40
Wat hinget der by dy oan ‘e muorre? Mijn ouders namen ons al vroeg mee naar musea. We bekeken van alles. Van oude meesters tot moderne kunst. Op de HAVO had ik handvaardigheid in mijn examenpakket. En daar haalde ik goede cijfers op waardoor ik er voor heb gekozen om de tweedegraads lerarenopleiding docent handvaardigheid te gaan doen. Daarna heb ik kort voor de klas gestaan en omdat er weinig werk was in deze sector is mijn werkende leven in een andere branche verder gegaan. Interesse voor de kunst is er altijd gebleven en van mijn gespaarde geld wilde ik dan ook graag een kunstwerk kopen. Daarvoor moeten we niet naar een muur kijken maar in de vensterbank. Daar staan twee ‘dansende vogels’ (metaal plastiek) van kunstenaar André de Bruijne. Het eerste gekochte kunstwerk. Gekocht op de veiling moderne kunst op 22 maart 1999 in Theater Romein. Georganiseerd door Kiwanis Leeuwarden. Er werden 149 kunstwerken geveild. Het weekend daarvoor waren de kijkdagen en dit werk sprak mij erg aan. Twee vogels, normaal gesproken zacht door hun veren, gemaakt van keihard metaal. Je ziet hoe de vorm uit dit materiaal is gehaald. Dat vind ik mooi. Ik ben ook altijd nieuwsgierig hoe iets is gemaakt. Een schilderij dat aan de muur hangt in de hal heb ik gekregen. De werkgever waar ik werkte gaf meerdere jaren i.p.v. een kerstpakket een kunstwerk cadeau. En dit schilderij is blijven hangen. Abstract en kleurrijk. Verder hangt er aan een andere muur in de hal nog een beeldje. Gekocht tijdens een middagje in Stavoren met mijn beste vriendin. Zij heeft precies hetzelfde beeldje gekocht. Een man die een duik maakt. MANDEGUOD 41
Ambachtsbakker Sybesma * Mantgumer Preamke, een heerlijk lekkernij maar ook een leuke tip als kado. * Kadomand vullen naar keuze terwijl u wacht, u kunt deze ook bestellen. * Suiker/krentenbrood in cijfers. leuk voor kado verjaardag of trouwdag! Openingstijden Mantgum: Dinsdag t/m donderdag: 8.30 - 18.00 uur Vrijdag: 8.00 - 18.00 uur Zaterdag: 8.00 - 16.00 uur email: bakkerijsybesma@hetnet.nl Mantgum tel.: 058-2502070 / Boksum tel.: 058-2541323 / 06-22632617 * Reklame’s staan in de Skille vermeld. * Ontbijtservice. * `s Maandags kunt u gebak afhalen op bestelling in onze winkel te Boksum. Ook kunt u s`ochtends vroeg altijd in Boksum terecht om uw gebak af te halen of mee te nemen naar uw werk bijvoorbeeld. * Bestellen kan in de winkel of via telefoon of whatsapp of website www.ambachtsbakker.nl MANDEGUOD 42
We waren in Stavoren vanwege LF2018 en in een weiland stonden 499 doeken die door allemaal verschillende kunstenaars beschilderd werden. Prachtig om te zien. We mogen graag samen kunst kijken. Afgelopen zomer zijn we nog bij Landgoed Anningahof geweest in Zwolle. Grote kunstwerken. Heerlijk om daar rond te lopen en stil te staan en de kunstwerken te bekijken. Het tv programma ‘Tuinen van verwondering’ vond ik ook prachtig. Daarin komen de mooiste beeldentuinen van de wereld voorbij. Ik zou ze graag allemaal bezoeken. Nu geniet ik van het boek ‘wondertuinen’ over deze beeldentuinen. Ik mag ook graag kunstroutes bezoeken, dan kom je vaak bij de kunstenaar in zijn of haar atelier en heb je soms de mooiste gesprekken over het werk wat ze maken. Momenteel ben ik zelf bezig met fotografie en vind ik het interessant om naar het werk te kijken van andere fotografen. In Tjerkwerd zit kunstgalerie Het Fotolokaal die ik afgelopen zomer heb ontdekt. Een aanrader voor wie ook geïnteresseerd is in fotografie. Thuis zijn de meningen verdeeld over kunst. En ja, ik neem mijn man en kinderen ook altijd mee naar musea tijdens vakanties. Ze moeten altijd wachten op mij, ik sta toch wat langer stil bij de kunstwerken. Binnenkort komt er een muur vrij in de woonkamer waar we een mooi kunstwerk kunnen hangen. Maar ja, wat gaat het worden? Een mooi landschap van Doet Boersma zou ik wel aan de muur willen. De rest in huis vindt dat weer niet mooi….we komen er vast uit. Naar wie de pen gaat is nog een verrassing. Fijne feestdagen! Suzan Rienstra MANDEGUOD 43
MANDEGUOD 44
WietWetterKlub (W.W.K.) Mantgum e.o. It grutseil is strutsen……. Dit is een siswize dy’t je útlizze kinne as: Wat west hat, hat west, it is dien. Sa is it ek mei it ferstjerren fan Peter de Koe. Jierren lang (sa’n 15 jier) leit mei de feestdagen, oan ‘e ein fan it jier in ferljochte skûtsje yn de haven by de Wjukken. De Wietwetterklub fersoarget dit mei in protte wille foar it doarp al dizze jierren. Wat in soad minsken net witte, is dat we hjir altiten in skûtsje fan Peter de Koe foar brûke meie. Sa ek dit jier wer, wie de bedoeling. De kontaktpersoanen, sa as elk jier, wie tasein dat it wer heve koe en dat we healwei novimber it skûtsje wer út Sleat weihelje koenen en nei Mantgum ta farre koenen. Us foarsitter naam de moandeis kontakt op om ôf te praten op hokker dei we dit dwaan koenen as it kreas waar wêze soe. Der waard net opnaam, dat de voicemail waard ynsprutsen. Nei’t efterôf bliken die, wie Peter doe al ferstoarn. We tinke as WWK mei waarme gefoelens werom oan de tiid dat we Peter kenne mochten en dit alle jierren wer mei him regelje koenen foar ús doarp. Nea wer meiinoar de mêst omheech draaije of de noflike petearen hawwe. De humor en de orizjinaliteit fan dizze markante man sille we misse. Syn lûde stim en laits sil nea wer oer it wetter te hearren wêze. Foar syn neisten en famylje is it ferlies op dizze ûnferwachte wize swier te dragen de kommende tiid. Wy winskje harren in protte sterkte om dit ferwurkje te kinnen. As WWK bliuwe de oantinkens oan Peter libjen by it sjen fan skûtsjes en binammen as dy ek noch ferljochte binne. Op sneon 14 novimber hawwe wy yn Sleat manmachtich ôfskie fan him nimme kind op syn lêste reis mei syn skûtsje “De Hoop op Zegen”. Het zeil is gestreken…….. Dit is een uitdrukking die zegt: Het is klaar en over. Zo is het ook met het overlijden van Peter de Koe. Jarenlang (ongeveer 15 jaar) ligt met de feestdagen aan het eind van het jaar een verlicht skûtsje in de haven bij de Wjukken. De Wietwetterklub verzorgt dit met veel plezier voor het dorp, gedurende al deze MANDEGUOD 45
MANDEGUOD 46
jaren. Wat veel mensen niet weten, is dat we altijd een skûtsje van Peter de Koe hiervoor mogen gebruiken. Zo ook dit jaar weer, volgens plan. De contactpersonen, zoals ieder jaar, was weer toegezegd dat het ook dit jaar weer kon gebeuren en dat we omstreeks half november het skûtsje weer uit Sloten konden ophalen en vandaar naar Mantgum zouden varen. Onze voorzitter nam de maandags contact op om een dag af te spreken, wanneer het goed weer was, om dit te doen. Er werd niet opgenomen, dat er werd ingesproken op de voicemail. Later zou blijken, dat Peter toen al was overleden. We denken als WWK met warme gevoelens terug aan de tijd dat we Peter gekend hebben en dit ieder jaar met hem konden regelen voor ons dorp. Nooit weer met elkaar de mast omhoog draaien of de mooie gesprekken die we met elkaar konden voeren. De humor en originaliteit van deze markante man zullen we missen. Zijn luide stem en gulle lach zullen nooit weer over het water klinken. Voor zijn naasten en familie zal het onverwachte verlies moeilijk zijn om te verwerken. Wij wensen hen veel sterkte de komende tijd. Als WWK blijven de herinneringen aan Peter levend bij het zien van de skûtsjes en vooral wanneer deze verlicht zijn. Op zaterdag 14 november hebben we in Sloten met velen afscheid van hem kunnen nemen op zijn laatste reis met zijn skûtsje “De Hoop Op Zegen” Rinse S. de Groot Nieuws van Iisklub “DE TWA DOARPEN” Jaarvergadering Iisklub “ DE TWA DOARPEN” In de Mandeguod van oktober 2020 had het bestuur van de Iisklub geschreven dat er op 10 december 2020 een jaarvergadering zou plaats vinden in Café Bonnema om 20.00 uur. Helaas moeten we als bestuur dit rectificeren gezien de huidige omstandigheden inzake corona. De jaarvergadering zal hierdoor niet meer doorgaan. Namens het bestuur Johan v.d. Werf. MANDEGUOD 47
MANDEGUOD 48
Mededeling van de gemeente Leeuwarden Nieuwe subsidie voor duurzame dorpen en wijken in Leeuwarden Vanaf 27 oktober is er in gemeente Leeuwarden een nieuwe subsidie beschikbaar voor dorpen of woonwijken in Leeuwarden die actief bezig zijn met verduurzaming. Hiermee wil de gemeente stimuleren dat duurzame wijk- of dorpsinitiatieven extra gesteund worden in hun activiteiten om lokaal energie te besparen of duurzaam energie op te wekken. Grote duurzame uitdaging De gemeente Leeuwarden staat voor een enorme uitdaging. Het doel is om in 2050 geheel over te zijn op duurzame alternatieven voor aardgas. Dit betekent dat zowel de gemeente als veel inwoners al aan het nadenken zijn welke duurzame oplossing geschikt is voor hun wijk of woning of al actief bezig zijn met energiebesparing of duurzame energie opwek. Veel lokale duurzame initiatieven In de afgelopen jaren zijn er diverse wijk- en dorpsinitiatieven ontstaan die zelf actief de schouders onder deze uitdaging zetten. Na gesprekken met deze initiatieven kwam naar voren dat zij op sommige gebieden nog wel extra ondersteuning konden gebruiken. Bijvoorbeeld in de communicatie richting wijk- of dorpsbewoners, het organiseren van een bijeenkomst of het aanvragen/inhuren van specialistisch advies. Daarom biedt gemeente Leeuwarden vanaf 2020 t/m 2021 de ‘subsidieregeling duurzame dorpen en wijken’ aan. Initiatieven verder helpen Wethouder Bert Wassink: “De gemeente Leeuwarden MANDEGUOD 49
MANDEGUOD 50
hecht heel veel waarde aan het enthousiasme, de denkkracht en de activiteiten van deze lokale initiatieven. We hopen dan ook dat we, met deze subsidie voor duurzame wijk- en dorpsinitiatieven, de bestaande partijen verder kunnen helpen bij hun activiteiten op het gebied van duurzame energie. En ook eventueel nieuwe partijen kunnen helpen om de eerste stappen te zetten bij het oprichten van een eigen lokaal initiatief.“ Hulp bij uw duurzame energieproject Wilt u starten met een duurzaam energieproject in uw dorp of wijk en weet u niet waar u moet beginnen? Wilt u uw bestaande initiatief verder brengen en plannen op gaan stellen? Of wilt u serieus meedenken en meedoen in het ontwikkelen van een duurzaam warmteplan voor uw wijk of dorp? Vraag dan de subsidie voor duurzame dorpen en wijken aan! Dit kan via www.leeuwarden. nl/duurzaamenergieproject De subsidie is onderverdeeld in 3 soorten en kan aangevraagd worden voor: 1. Duurzame beginners – subsidie tot € 2.500 Een georganiseerde groep bewoners uit een wijk of dorp in de gemeente Leeuwarden die samen de eerste stappen willen maken naar lokale energiebesparing en/of het opwekken van duurzame energie in hun eigen wijk of dorp. Voorbeelden: Ontwikkeling eigen huisstijl, logo, flyer, organiseren informatiebijeenkomst(en); ontwikkeling enquête, inzet kleine maatregelen woningverduurzaming (tot € 50,-), uitnodiging gastspreker. 2. Duurzame doorzetters – subsidie tot € 7.500 Georganiseerde groep bewoners uit een wijk of dorp in de gemeente Leeuwarden die hun duurzame plannen en projecten voor duurzame energie-opwek of -besparing in hun wijk of dorp willen versnellen of doorontwikkelen. Voorbeelden: het organiseren van collectieve inkoopacties, doorontwikkeling energie-bespaaradvies, inzet warmtebeeldcamera, inhuur adviseur. 3. Duurzame koplopers (t/m € 12.500) Georganiseerde groep bewoners uit een wijk of dorp in de gemeente Leeuwarden die vanuit hun inmiddels opgedane ervaring gezamenlijk verder willen met projecten en actief willen meedenken en meedoen aan een duurzaam warmteplan voor hun wijk of dorp. Voorbeelden: Uitwerken plan van aanpak voor duurzame mobiliteit, aanschaf eigen warmtebeeldcamera voor wijk of dorp, analyse woningvoorraad en passend advies, ontwikkeling projectvoorstel voorbeeldwoning, kennissessies verschillende duurzame warmteoplossingen. MANDEGUOD 51
Krystpuzel 2020 We krigen dit jier wer in prachtige krystpuzel tastjoerd fan Hette van der Wal. Wolle jo de puzel oplosse, dan sille jo kriskras troch de buorren moatte om it antwurd te finen op alle fragen oer de foto’s. En dêrmei binne jo der nòch net: foar it twade part fan de puzel moat noch in slachsin makke wurde! No is it fansels hielendal net slim om yn de Krystdagen in kuierke troch it doarp te meitsjen: efkes trochwaaie en fansels dêrby de eagen efkes goed de kost jaan is foar de wiere speurders alhiel net slim. Faaks moetsje jo ûnderweis oare speurders – en in praatsje is nea wei! Wy winskje jimme súkses ta! De oplossings fan de beide ûnderdielen fan de puzel moatte foar 6 jannewaris 2021 ynlevere wurde by: Maaike: De Finne 4; Diny: de Grêft 22; Jacob: Swannedrift 13 of Lys: S. van Galemawei 11. Under de goede ynstjoerings wurdt in lyts pryske ferlotte. Kerstpuzzel 2020 We kregen dit jaar weer een prachtige kerstpuzzel toegezonden van Hette van der Wal. Wil je de puzzel oplossen, dan zul je kriskras door het dorp moeten lopen om het antwoord te vinden op alle vragen over de foto’s. En dan ben je er nòg niet: voor het tweede gedeelte van de puzzel moet nog een slagzin worden gemaakt! Nu is het natuurlijk helemaal geen probleem om met Kerst een wandeling door Mantgum te maken: even uitwaaien en daarbij natuurlijk je ogen even goed de kost geven is voor de ware speurders een kleinigheid. Bovendien ontmoet je misschien andere speurders – en een praatje is altijd gezellig! Wij wensen je succes! De oplossingen van de beide onderdelen van de puzzel moeten voor 6 januari 2021 worden ingeleverd bij: Maaike: De Finne 4; Diny: de Grêft 22; Jacob: Swannedrift 13 of Lys: S. van Galemawei 11. Onder de goede inzendingen wordt een klein prijsje verloot. Redactie Mandeguod MANDEGUOD 52
Vragen bij Kerstpuzzel december 2020 Vragen: Foto 1: Voor welke straat staat dit bord Foto 2: De achternaam van de bedrijfsvoerder Foto 3: Wat ligt hier op het dak Foto 4: Wat voor dieren staan hier op de oprit Foto 5: De voornamen van de bewoners Foto 6: Welke naam staat hierbij Foto 7: De voornaam van de bedrijfsvoerder Foto 8: Wat is het volledige woord Foto 9: Wie zwaait hier de scepter Foto 10: De achternaam van de bedrijfsvoerder Foto 11: Wat staat er naast dit bloemetje Foto 12: Aan welke straat staat dit bord Foto 13 Welk woord staat op de carport Foto 14: De achernaam van de bewoners Antwoorden: Foto 1: ................................................. Foto 2: ................................................. Foto 3: ................................................. Foto 4: ................................................. Foto 5: ................................................. Foto 6: ................................................. Foto 7: ................................................. Foto 8: ................................................. Foto 9: ................................................. Foto 10: ................................................. Foto 11: ................................................. Foto 12: ................................................. Foto 13 ................................................. Foto 14: ................................................. Oplossing puzzel slagzin: ............................................................................. ............................................................................. Oplossing puzzel Foto 1: eerste letter Foto 2: vijfde letter Foto 13: eerste letter Foto 7: eerste letter Foto 8: tweede letter Foto 11: derde letter Foto 8: zevende letter Foto 9: tweede letter Foto 6: vijfde letter Foto 4: vierde letter Foto 12: achtste letter Foto 11: vierde letter Foto 5: zevende letter Foto 3: derde letter Foto 14: eerste letter Foto 4: vierde letter Foto 1: zeventiende letter Foto 8: negende letter Foto 2: vierde letter Foto 6: zesde letter Foto 3: vijfde letter Foto 10: derde letter Foto 1: vierde letter Foto 7: tweede letter Foto 8: zesde letter Foto 8: zevende letter Foto 1: vijfde letter Foto 9: derde letter Foto 12: zesde letter Foto 1: vijfde letter Foto 11: derde letter Foto 3: eerste letter Foto 13: tweede letter Foto 8: tiende letter Foto 14: eerste letter Foto 13: eerste letter Foto 8: elfde letter Foto 14: achtste letter Foto 5: zevende letter Foto 1: tiende letter MANDEGUOD 53
2 3 1 4 6 5 7 MANDEGUOD 54 krystpuzel
9 10 8 11 13 12 14 MANDEGUOD 55
Krystfeest Ysbrechtum 1938 Troch de tsjustere jûn rin ik mei mem troch it doarp. Gewoanwei soe it hiel stil west ha yn ’e buorren, no rinne der mear minsken, allegearre deselde kant út, nei tsjerke. It is Krystfeest yn tsjerke. Heit giet net mei, der moat immen thús wêze yn de herberch, it hûs dêr’t ik op ‘e wrâld kaam. Ik tink dat heit dat ek wol noflik fynt; hoewol er trou nei tsjerke giet, hat er net folle op mei it Krystfeest. De tsjerke strielet in waarm ljocht út. Dat komt net fan de lampen, mar fan de kearsen yn de twa grutte krystbeammen, dy’t elk op in hoeke njonken de preekstoel steane. Neist it stek leit in lange stok mei in spûns deroan: as der wat mis gean soe en der soe in tûke begjinne te brânen, dan kin ús omke dat fjoer gau dôvje. Dêr moat hy op passe! Mem giet yn ien fan de banken sitten, ik rin troch nei de stuollen. De bern sitte foaroan, tichtby de beammen, tichtby de kuorkes mei sinesappels. Aanst krije wy allegearre sa’n hearlike appel en - dat liket my noch folle moaier ta - in boek!! Ik bin in lêsbern en haw altyd te min boeken. Krystboekjes binne fansels fierste tin, mar wol moai. It oargel spilet al en ik hear: ‘Nu zijt wellekome’. Aanst meie wy ek sjonge! Sjonge yn tsjerke, dat klinkt wol sa moai! Dûmny’s mefrou hjit ús allegearre wolkom en dan sjonge wy mei elkoar ‘Komt allen tezamen’. Dûmny fertelt it Krystferhaal oer it berntsje dat yn in stâl berne waard, by de okse en de ezel. Nei waarme sûkelademolke mei in koek fertelt mefrou ek in Krystferhaal, no net út de bibel mar út ús tiid. Dan binne wy hast oan ’e ein fan it feest; wy krije ús boek en in sinesappel, sjonge mei elkoar noch ‘Ere zij God’. In moai ein, dat klinkt wol sa prachtich yn tsjerke: ‘Gloria in Excelsis Deo’. Waarm en wurch rinne wy tegearre nei hûs en ja, ik mei noch efkes lêze yn myn nije boek! Yn 1938 wie dat ‘Rozemarijntje’ fan W.G. van de Hulst. Noch altyd myn favoryt. Ary Meintema-Jeltema MANDEGUOD 56
Mededeling van de gemeente Leeuwarden De Adviesraad Sociaal Domein Leeuwarden De Adviesraad Sociaal Domein Leeuwarden denkt mee en adviseert het gemeentebestuur over het sociaal beleid in de gemeente Leeuwarden. We geven gevraagd en ongevraagd advies namens de inwoners van de gemeente Leeuwarden over het beleid van de gemeente op deze terreinen. We hebben daarbij nadrukkelijk oog voor mensen die een kwetsbare positie in de samenleving innemen. De 15 leden van de adviesraad zijn (ervarings-)deskundigen op de onderwerpen die in het sociaal domein spelen. We zijn onafhankelijk en niet gebonden aan bedrijven, instellingen of (politieke) partijen. Hoe werkt de adviesraad sociaal domein We vergaderen maandelijks en hebben regelmatig contact met de gemeente naar aanleiding van ontwikkelingen van het beleid in Leeuwarden. We denken kritisch mee bij het maken van het beleid, we stellen vragen en geven advies. We vertegenwoordigen de burgers van de gemeente Leeuwarden, maar we behandelen geen individuele zaken tussen u en de gemeente. We zijn er voor de burgers als geheel. Wat we voor u kunnen doen We verzamelen ervaringen van burgers die te maken hebben met het beleid van het sociaal domein van de gemeente Leeuwarden. Bijvoorbeeld door gebruik van huishoudelijke hulp, dagbesteding, ambulante begeleiding, WMO-voorzieningen zoals een traplift of een rolstoel, hulp bij het vinden van werk, bijstandsuitkeringen of jeugdhulp. Als we bijvoorbeeld horen dat iets regelmatig verkeerd gaat bij het verstrekken van WMOvoorzieningen of hulp krijgen bij het vinden van werk, dan kunnen wij hierover in gesprek gaan met de gemeente. Ook bij het ontwikkelen van nieuw beleid voor het sociaal domein van de gemeente denken wij mee. We willen graag weten wat u belangrijk vindt en wat u nodig heeft. Horen van ervaringsdeskundigen is erg belangrijk. Zo weten we hoe beleid in de praktijk werkt en wat er in nieuw beleid verbeterd moet worden. Wij horen graag van u! Om ons werk als adviesraad goed te kunnen doen is het dus belangrijk dat we weten wat er in de gemeente Leeuwarden speelt. Daarom willen we graag van u horen! Waar loopt u tegenaan bij het aanvragen van WMOhulp? Of bij uw bijstandsuitkering? We kunnen geen individuele problemen oplossen, maar hoe meer we weten hoe beter we algemene adviezen aan de gemeente kunnen geven. Hoe kunt u van zich laten horen? • U kunt ons een email sturen: info@asdleeuwarden.nl • U kunt ons contactformulier invullen: https://asdleeuwarden.nl/contact/ • U kunt als toehoorder bij de maandelijkse vergaderingen aanwezig zijn (afhankelijk van corona-maatregelen) • Als u een wijkvereniging, wijkpanel, dorpsvereniging, cliëntenraad of soortgelijke instantie bent kunt u ons vragen langs te komen en met u in gesprek te gaan, zodat wij uw ervaringen kunnen horen. MANDEGUOD 57
MANDEGUOD 58
Collectief Particulier Opdrachtgeverschap (CPO) Mantgum 2.0 Nieuwsbrief nr. 8 | november 2020 Met deze nieuwsbrief in de Mandeguod informeren wij iedereen graag over de stand van zaken en de ontwikkelingen rond het CPO Mantgum 2.0. Website CPO Mantgum met een digitale rondleiding Het CPO-bestuur houdt haar dorpsgenoten graag op de hoogte. Voor uw en ons gemak hebben wij een website ontwikkeld. Sinds eind september is onze website live. Op www.cpomantgum.nl vindt u voortaan alle actuele informatie en nieuws over het nieuwbouwplan, het proces en de voortgang. Wij nodigen u graag uit voor een digitale rondleiding. Wij houden u op de hoogte Via Mandeguod en via www.mantgum.com houden wij u op de hoogte. Onze website wordt nu aan dit rijtje toegevoegd. Contact Heeft u vragen, ideeën of heeft u belangstelling om deel te nemen aan ons plan? Neem dan contact met ons op of kom naar ons toe. Wij staan u graag te woord. Hartelijke groet, namens het bestuur CPO Mantgum 2.0 Elmer de Wit (voorzitter) Arjen Klaversma (secretaris) Rein Feenstra (penningmeester) Tjepko Jansen (algemeen bestuurslid) MANDEGUOD 59
MANDEGUOD 60
Sterrenbeeld? In schapenland is het dekseizoen weer aangebroken, dus ook bij de kudde van de bistedokter. Dat begint uiteraard met het uitzoeken van een geschikte ram. Liever niet uit de eigen koppel, want inteelt is immers niet bevorderlijk voor de vitaliteit van het nageslacht. Dat brengt meteen wel een ander risico met zich mee, want je wilt geen besmettelijke toestanden binnen je eigen schapenkudde brengen. Genoeg om op te letten dus. Allereerst ‘het exterieur’, zeg maar het uiterlijk van rammenmans. Niet alleen dat ooien slechts vallen voor een gespierde hunk; ook voor de schapenboer is het van belang dat de lammerschaar goed bevleesd gaat opgroeien. Want uiteindelijk is de slacht het voornaamste doel, uitsluitend voor de wol worden schapen al lang niet meer gehouden. Bovendien is het aantrekkelijk dat er twee- en drielingen geboren worden. Daar kun je zelf mede voor zorgen door de ooien een overvloedige groene weide aan te bieden in de laatste 3 weken voor aanvang van het dekseizoen. ‘Flushen’ noemen we dat in goed schapenhoudersjargon. Daarnaast is het aanbevelingswaardig dat de dekram zelf deel heeft uitgemaakt van een meerling. Al geeft dit laatste absoluut geen genetische garantie. Als de juiste, gezonde ram is uitgezocht gaat hij eerst een paar weken in quarantaine in de wei naast de ooien. Dat bevordert de bronst bij de dames, terwijl je in die periode de gezondheidsrisico’s beperkt houdt. Bij de bistedokter mag de ram vanaf 20 oktober zijn kunsten laten zien. Dat ritueel start door zijn borst eerst een lichte kleur te geven. Dat kan ook met een kleurblok aan een tuigje, maar dat is voor de oudere, meer ervaren ram. Een jonge ram kan zich daardoor beperkt voelen en dan schiet dat middel zijn doel voorbij. Ik heb geleerd de eerste dag even ‘de ram uit de wei te kijken’ en pas op dag twee te kleuren, omdat hij soms door jeugdige overmoed en opgekropte libido alle ooien even probeert te ‘bestempelen’. Hoewel dat absoluut een fleurig beeld in de schapenwei geeft, schiet het volledig zijn doel voorbij. Ik wil namelijk precies weten wanneer welk schaap te grazen is genomen. Want dan weet ik ook wanneer het kroost zo ongeveer geboren gaat worden, namelijk 5 maand minus 5 dagen later. Het amoureuze gebeuren bij schapen is heel doelgericht en efficiënt. Een driftige (bronstige) ooi flirt met de ram door veelvuldig met de staart te kwispelen. MANDEGUOD 61
MANDEGUOD 62
Rammenmans op zijn beurt sneupt voortdurend in de koppel aan de schede en de urine van de ooien of de bronst aanstaande is. Daarbij vertoont hij het typische flemen, het opkrullen van zijn bovenlip. Zo activeert hij zijn orgaan van Jakobson als een soort analytisch centrum in zijn neus. Feromonen verklikken namelijk het juiste paringsmoment. Dit bronstgedrag is minder luidruchtig en opzienbarend dan bij herten, maar prachtig om te zien. De daad zelf duurt dan maar kort, bijna aandoenlijk daarentegen is de aanblik van ooi en ram die daarna stijf tegen elkaar aan heerlijk kunnen liggen herkauwen. Na 17 dagen krijgt de ram een donkerder kleur op zijn borst gesmeerd. Dat aantal dagen is namelijk precies de lengte van de cyclus van de ooi. Mocht de dekking die eerste keer, door wat voor oorzaak dan ook maar, niet gelukt zijn, dan kun je aan de kleuring zien of de ram in de herkansing is gegaan. Bij mij krijgt de ram zodoende ruim 2 cycli de kans; met Sinterklaas gaat ie rigoureus naar de slager. Om precies voor Kerst in kleine pakketjes diepvriesklaar terug te komen. Dat klinkt ondankbaar, maar het zou hypocriet zijn om daar omheen te draaien. Het sexleven van een dekram is dus kort maar hevig. En die van ons kan het op zijn slofhoefjes aan, want hij heeft maar 15 ooien in zijn harempje. Een ervaren machoram krijgt een koppel van wel 60 ooien tot zijn beschikking en kan desnoods per dag over wel 8-10 ooien heen. Daar moeten wij mannen toch niet aan denken? Ikke niet in ieder geval! Nou is mijn sterrenbeeld inderdaad ‘vis’ en geen ‘ram’… MANDEGUOD 63
Colofon Afmetingen advertenties hele pagina halve pagina kwart pagina staand kwart pagina liggend 180 x 128 mm 128 x 87,5 mm 87,5 x 61,5 mm 128 x 41,25 mm Iedere advertentie heeft standaard een rand, tenzij het design van de advertentie dit niet toelaat. Aanleveren advertenties en afbeeldingen Aanleveren van een advertentie kan in elk gewenst grafisch formaat zoals bijvoorbeeld BMP, TIFF, JPG, JPEG, PNG, etc. Aanleveren van een advertentie in WORD is ook mogelijk. U loopt dan wel de kans dat er afwijkingen optreden, met name in de fonttypes en fontgrootte. Mandeguod is een uitgave van Doarpsmienskip Mantgum en verschijnt 11 keer per jaar. Doarpsmienskip Mantgum Sipke Dijkstra, voorzitter. Ewoud Westrik, secretaris. Bert van der Weide, penningmeester. E-mail: doarpsmienskip@mantgum.com Website: www.mantgum.com Redactie Mandeguod Vacature hoofdredacteur, Lys Scarse eindredacteur, Maaike Kuipers redacteur, Diny de Vries redacteur, Jacob Scheffer redacteur, Frits Sieperda vormgever Financieel beheer Hotze Bonnema, penningmeester. Bankrek. Mandeguod: NL77 INGB 0005 0727 04 Verslaggever Siebolt Dijkstra korrektor Fryske teksten, Verspreiding Yme en Ary Meintema coördinatie. Verspreiding door veel vrijwilligers uit Mantgum. Druk: CSLdigitaal Tarieven Mandeguod Jaaradvertentie (binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina www.mantgum.com e 160,00 e 85,00 e 47,50 Eenmalige advertentie (alleen binnenwerk) Hele pagina Halve pagina Kwart pagina e 27,50 e 15,00 e 11,00 Verenigingsmededelingen (alleen binnenwerk) Jaarbijdrage e 30,00 Oplage: 510 exemplaren. Inleveren kopij, uiterlijk de 14e van elke maand mandeguod@gmail.com. Algemeen Politie Service Centrum (0900) 88 44 © MANDEGUOD Overname van artikelen en foto’s alleen na verkregen schriftelijke toestemming van de redactie van Mandeguod. MANDEGUOD 64 In uw mail met de bijdrage(n) dient u - voor eventuele vragen - uw naam, adres en telefoonnummer te vermelden. De bijdrage moet - tenminste - voorzien zijn van de naam van de afzender. De redactie behoudt zich het recht voor om uw tekst te redigeren, zo nodig in te korten of om uw bijdrage(n) eventueel niet te plaatsen. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van stukken die zijn geschreven door niet-redactieleden. Tevens dient u zich er rekenschap van te geven dat Mandeguod ook in pdf-formaat op www.mantgum. com geplaatst wordt. e-mailadres mandeguod@gmail.com
1 Online Touch