18 Belastingdienst onder vuur Er is het afgelopen jaar veel misgegaan bij de Belastingdienst. De belastingmoraal is in het gedrang, wordt van verschillende kanten geconstateerd. De bond van hogere ambtenaren bij het ministerie van Financiën trekt aan de noodrem. De Commissie onderzoek Belastingdienst stelt in haar rapport dat ‘de continuïteit van de inning van belasting’ gevaar loopt. Door: Hans Pieters In 2015 startte de Belastingdienst een ingrijpend meerjarig veranderprogramma: de Investeringsagenda. Met als doel: ‘een organisatie die beter, goedkoper en meer ‘in control’ is.’ De rationale achter de Investeringsagenda is een verbeterde dienstverlening. Er gaat steeds meer tijd verloren aan klachten, bezwaren, telefonie en foutherstel. De tijd die dit kost gaat ten koste van de capaciteit op het toezicht. Een toelichting beschrijft de gevolgen hiervan: ‘Minder capaciteit voor toezicht betekent dat er minder belastinggeld binnenkomt doordat er minder controles kunnen worden uitgevoerd. Maar ook dreigt de naleving geleidelijk af te brokkelen door afnemend vertrouwen in de Belastingdienst als efficiënte handhavingsorganisatie’ (belastingdienst-in-beeld.nl/themas/investeringsagendabelastingdienst/). ‘De dienst en haar medewerkers verkeren al jaren in woelig vaarwater’ De dienst en haar medewerkers verkeren al jaren in woelig vaarwater door verouderde computersystemen en complexe wetgeving die moeilijk uitvoerbaar is, zo constateert de Commissie onderzoek Belastingdienst rapporten aan de hand van onder meer de Algemene Rekenkamer. horizontaal toezicht De oplossing wordt gezocht in modernisering van de interactie met burgers en bedrijven. De Belastingdienst stuurt 150 miljoen brieven per jaar. Die communicatie moet in de toekomst plaatsvinden via een webportal. Een tweede richting is ‘informatiegestuurde handhaving’. Dit is al kleinschalig in gang gezet met de introductie van horizontaal toezicht. Onderdeel van NOAB de Investeringsagenda is een reorganisatie waarbij ongeveer 5.000 functies verdwijnen, vormgegeven in de vorm van een vrijwillige vertrekregeling, en er tegelijkertijd ongeveer 1.500 andersoortige functies bij komen. Anderhalf jaar later lijkt de Belastingdienst vooral ‘out of control’. De voorwaarden voor de vrijwillige vertrekregeling zijn zo soepel, dat ruim twintig procent van de medewerkers van de Belastingdienst zich voor de regeling meldt. Vooral de beter betaalde, hoogopgeleide medewerkers melden zich, terwijl de regeling met name bedoeld was om medewerkers met administratieve functies te vervangen. Onder curatele Begin oktober barst de bom. Wiebes moet in een brief aan de Tweede Kamer diep door het stof. De Belastingdienst wordt onder curatele gesteld. Een tweekoppige commissie krijgt naar aanleiding van de uit de hand gelopen vertrekregeling opdracht om onderzoek te doen naar de besluitvorming binnen de Belastingdienst. Halverwege december slaat de Vereniging van Hogere ambtenaren bij het Ministerie van Financiën (VHMF) terug met een open brief met als aanhef ‘Belastingdienst door het ijs’. De brief somt de gevolgen van de reorganisatie op: de dienstverlening aan de burger komt in het gedrang, het individuele toezicht bij grote ondernemingen raakt ver weg en de controledichtheid bij het mkb zakt misschien wel naar slechts 20.000 van de 1,6 miljoen ondernemingen. Bezuinigen op de Belastingdienst is in de woorden van de VHMF ‘penny-wise and pound-foolish’. Nog minder rechtshandhaving zal de belastingmoraal verder ondermijnen en de tax gap verder doen toenemen, waarschuwen de ambtenaren. De tax gap is de optelsom van belastinggelden die niet kunnen worden geïnd, gemist worden door onvolledige of onjuiste aangiften (nalevingstekort) of onbekend zijn omdat de verschuldigde belastingen volledig buiten zicht zijn (‘dark number’). Het ministerie van Financiën heeft geen inzicht in de omvang van de totale tax gap in Nederland, met uitzondering van de btw. Staatssecretaris Wiebes acht het berekenen van de tax gap weinig zinvol, heeft hij de Tweede Kamer laten weten in de Activa | Nummer 1 - 2017
19 Online Touch Home