We hebben door robotisering werk uit Oost-Europa kunnen reshoren. Ferdinand Nibbeling, pagina 12 Ik wil bij de tegenmacht horen om kwetsbaren te kunnen helpen. Femke Halsema, pagina 16 Onregelmatig werk moet passen bij de persoon en zijn mogelijkheden. Irmgard Borghouts, pagina 20 Nummer 3, juli 2017 over bedrijven die investeren in mensen Ama’s kunnen wel wat hulp gebruiken Wali Alizadah, Sarban
Column Anton Door: Jos Verhoeven Directeur Start Foundation Hij zat al aan tafel toen ik binnenkwam. Een markante kop. Een massief lijf. Handen als kolenschoppen. De eerste handdruk is stevig, maar niet intimiderend. ‘Anton Westerlaken’, zegt hij, terwijl hij me doordringend aankijkt. Zijn stemgeluid contrasteert met zijn fysieke verschijning. Zachter, ritmischer en hoger van toon dan verwacht. Negen jaar later is hij er niet meer. Ingehaald door het noodlot. Afgelopen voorjaar overleed hij, slechts 62 jaar oud. Acht jaar lang was hij onze voorzitter. Een bijzonder mens. Zijn volle lippen proestten als we weer eens een bestuurder de gordijnen injoegen. Al te behoudende bemanningsleden dirigeerde hij soepel van boord. ‘Iedere organisatie, en ook de samenleving, heeft een paar stinkdieren nodig’, zo vatte hij onze rol op niet de meest charmante wijze samen. Hij was vaak scherp als een mes, met een vanzelfsprekende nonchalance. ‘De overheid zorgt wel voor zichzelf, laten wij ons richten op het ondersteunen van mensen’, zo beëindigde hij ooit een discussie. Hij schonk vertrouwen en had vertrouwen. Bracht ons van de puberteit naar volwassenheid zonder het bijbehorende aangepaste gedrag. In ons hart dragen we hem voor altijd mee. 2 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Inhoud Omslagverhaal 6. Wali Alizadah van restaurantketen Sarban leidt alleenstaande minderjarige vluchtelingen op naar werk. Overheid en beleid 10. De stelling De overheid moet strenger controleren op werkgevers die sollicitanten discrimineren. vervangend trots’ op Start Foundation. Een interview. 24. 16. Bestuurslid Femke Halsema is ‘plaatsSamen werken 15. Loes de Volder van MamaLoes Babysjop hielp Kelly Prince uit haar schulp te kruipen. Toppers! 19. Vijf vragen aan René Goed geregeld! 12. Zijn robots een bedreiging voor de werkgelegenheid? Dat hoeft niet, ze kunnen ook banen maken. Huizenga, directeur van 3TAC. ‘Inclusieve ondernemers werken niet voor de bühne.’ 20. Bemiddelingsbureaus schieten als paddenKosten en baten 18. In Volgens Van Gaal: schrap die huisvestingskosten en profileer je door klanten te bezoeken. stoelen uit de grond. Leveren ze duurzaam werk op? En verder… 2. Column Jos Verhoeven 4. Kortweg Start Foundation 23. Lieve Sahar Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 3 Edu Nandlal moet € 8.000,- boete betalen omdat hij een vluchteling hielp. Niet te geloven! Colofon Baanbreker nummer 3, juli 2017 Baanbreker komt vier keer per jaar uit. Baanbreker is het relatiemagazine van Start Foundation en inspireert, over tuigt en helpt ondernemers vanuit maatschappelijk en economisch realisme om mensen, voor wie een baan niet vanzelfsprekend is, in dienst te nemen en/of te behouden. Redactieadres: Start Foundation Klokgebouw 188 5617 AB Eindhoven Telefoon: 040 246 18 50 baanbreker@startfoundation.nl Gratis abonnement? Stuur een e-mail naar: baanbreker@startfoundation.nl Conceptontwikkeling en realisatie: Bindkracht 12/ Marjan Agerbeek Vormgevingsconcept: Motif Concept & Design/ Elke Kunneman en Sake van den Brule Redactie: Lycia Bakker, Sahar Mokamel-Babori en Jos Verhoeven Tekst: Marjan Agerbeek, Annemarie van Gaal, Annemarie Geleijnse, Hans Horsten, Marion Rhoen, Jos Verhoeven, Ton van der Vliet en Anka van Voorthuijsen Vormgeving: Marijke Reer Tekstcorrectie: Rob Vooren Fotografie: Johannes Abeling, Werry Crone, Cees Elzenga, Guy Offerman en Sandra Peerenboom Illustraties: Idris van Heffen Drukkerij: Baanbreker wordt ge drukt door Wedding Nederland B.V. in Harderwijk. Deze drukkerij hecht grote waarde aan maat schappelijk verantwoord ondernemen (MVO), het milieu en het inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeids markt. www.weddingnederland.nl
Kortweg Start Foundation Tekst: Ton van der Vliet Anton Westerlaken (1955 – 2017) Ernst de Haas Een tweedehandsje van € 300.000,Investeren in een gebruikte machine van drie ton? Banken gaven ‘niet thuis’ op het verzoek van VanDerEng in Heemskerk. Het bedrijf (40 medewerkers, van wie 28 in vaste dienst) maakt labels, etiketten, polsbandjes en plastic festivalmuntjes. Een nichemarkt, waarin ze verder willen innoveren. Met een extrudeermachine die op maat moet worden gemaakt. Een nieuwe machine is bedrijfseconomisch niet rendabel te krijgen. Een aangepaste tweedehands kan uit, maar dat durven de banken niet aan. Start Foundation wel. Oók omdat VanDerEng, een van de eerste bedrijven die zich aansloten bij De Normaalste Zaak, een inclusief personeelsbeleid voert. Directeur Ernst de Haas gaat de machine in het najaar aanschaffen en aanpassen. En intussen onderzoekt hij samen met Start Foundation of arbeidsbemiddeling in de regio niet effectiever kan. www.vandereng.nl Acht jaar lang (2008 – 2016) was Anton Westerlaken bestuursvoorzitter van Start Foundation. Een periode waarin de stichting naar volwassenheid groeide. De ex-politieman en oud-vakbondsman ‘zocht de randjes op’ en was er niet vies van overheid en instanties tegen de schenen te schoppen waar dat nodig was. Zoals met het Stoutfonds, dat het opnam voor werkgevers die beboet werden als ze stages aanboden aan mbo-jongeren zonder verblijfsvergunning. De actie was een succes, de minister van Sociale Zaken paste de tegenstrijdige wetgeving aan. Onder het voorzitterschap van Westerlaken richtte Start Foundation zich meer op ondernemers en op innoveren in een inclusieve economie. ‘Organisaties die voor de muziek uit lopen, maken de maatschappij rijker’, aldus Westerlaken, die op 31 maart op 62-jarige leeftijd overleed. Gunnen we onze organisatie een eerste ervaring met inclusief werkgeven? bevraag elkaar KOM IN ACTIE brainstorm besluit ‘Inclusief werkgever? Ik?’ De AWVN heeft een ‘zelfcoach’-tool ontwikkeld voor ondernemers die overwegen inclusief te gaan ondernemen. Over waar te beginnen, doelgroepen en wetgeving. Een ‘praatplaat’ zet de 28 waarden van inclusief werkgeven op een rij en nodigt uit die verder te bespreken. Er zijn verder een heleboel ‘good practices’ beschreven. Ooit geweten dat op de luchtmachtbasis Gilze-Rijen 25 mensen met een beperking werken? Al vijftien jaar. www.werkgeversgaaninclusief.nl/zelfcoach 4 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
en 44% De 35 bedrijven waar Start Foundation vorig jaar een sociale analyse uitvoerde, boden werk aan 2.066 medewerkers. Bij deze sociale bedrijven – allemaal met een krediet van de maatschappelijk investeerder – werkten 912 mensen (44 procent) met een kwetsbare positie op de arbeids markt. Meer gegevens over het reilen en zeilen van Start Foundation in 2016 staan in het online jaarverslag 2016. En zijn er specifieke zaken die u graag wilt weten, dan kunt u dat gewoon vragen. Stuur uw vraag naar startmetvragen@startfoundation.nl en binnen een week staat het antwoord op de website. www.startmetvragen.nl Een model showt de slaapzak die Bas Timmer (links) ontwierp. De Verbinding timmert aan drietrapsraket 1) Omzetgroei, 2) medewerkers anticyclisch opleiden en 3) zoeken naar producten die minder conjunctuurgevoelig zijn. Met die ‘drietrapsraket’ werkt De Verbinding in Groningen aan een meer stabiele toekomst. In 2007 begon de timmerfabriek voor doven met de productie van kozijnen en dak kapellen. Al snel hadden ze achttien doven aan het werk. Toen de crisis in de bouw toesloeg, bleef daar de helft van over. Oprichter Toine van Bijsterveldt is sinds begin 2016 operationeel directeur. Een van zijn eerste daden was het aan stellen van een commercieel manager om opdrachten van bouwbedrijven in Noord-Nederland binnen te slepen. Met succes. De fabriek is nu ook actief in houtskeletbouw. ‘Na zes lastige jaren zijn we nu weer op de weg omhoog. Ons doel is hoogwaardig werk voor minstens 25 doven, en dat gaan we in 2019 halen.’ www.deverbindingbv.nl Na twee mailtjes stond ontwerper Bas Timmer van Sheltersuit op de meeste prestigieuze designbeurs ter wereld: de Salone del Mobile van Milaan. Sheltersuit is een duurzame slaapzak die gratis wordt uitgedeeld aan daklozen. Bas ontwierp ‘m nadat een dakloze – de vader van een goede vriend – op straat overleed door onderkoeling. Vluchtelingen produceren de slaapzakken, als opstap naar betaald werk. De droom van Bas is dat dit sociale project wereldwijd wordt overgenomen. ‘Met enkel een standje op de rommelmarkt in Enschede kom je er niet.’ Dus mailde hij de organisatie in Milaan of hij zijn product mocht komen tonen. Ja, dat kon. Een tweede mailtje ging naar de gemeente Enschede en leverde geld op voor de reis- en verblijfkosten. De oogst in Milaan was groots. Artikelen in kranten in onder meer Hongkong en Argentinië, maar ook nuttige contacten met mensen van Hugo Boss en de UNHCR. Het wachten is nu op de eerste grote order. ‘Dan kunnen we ook mensen op de loonlijst zetten en een toekomst bieden.’ www.sheltersuit.com ‘Leef je droom’ Hulp nodig van Start Foundation? Start Foundation investeert in oplossingen en innovaties om mensen voor wie het hebben van een baan niet vanzelfsprekend is, te helpen aan werk te komen of hun baan te behouden. Denk aan ouderen, niet- of laagopgeleide werknemers, werknemers met een beperking of getroebleerd verleden. Ook verstrekt de organisatie kapitaal aan bedrijven die deze medewerkers in dienst hebben of gaan nemen.. Meer weten? Kijk bij innovaties of bedrijfskredieten op www.startfoundation.nl. Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 5
Omslagverhaal Wali Alizadah Sarban 6 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 Wali Alizadah (links) en zijn zus Rabia voor het nieuwe restaurant in Utrecht, dat inmiddels is geopend. Saleem Afghanmal (uiterst rechts ) en Esmat Shafagh gaan het runnen.
Werk maken voor minderjarige asielzoekers Meer informatie? –> Ik geloof niet in businessplannen Gevlucht uit Afghanistan en gesjeesd als student politicologie. En dan met ‘nul geld op zak en nul ervaring’ een restaurant beginnen. Wali Alizadah deed het. Jaarlijks helpt hij circa twintig alleenstaande minderjarige asielzoekers aan werk. Tekst: Ton van der Vliet Foto’s: Guy Offerman Wali Alizadah is allesbehalve een doorsnee ondernemer. Zo geeft hij geen euro uit aan marketing voor zijn restaurants in Tilburg, Den Bosch en Waalwijk en gelooft hij totaal niet in businessplannen. Wél gelooft hij in de ‘drive’ die in ieder mens zit om iets van het leven te maken. ‘De ene persoon heeft een duwtje in de rug nodig om dat eruit te halen, de ander moet je soms even afremmen.’ Sarban is de naam van het restaurant in Tilburg waarmee het allemaal begon. Het is de Afghaanse naam voor de gids die vroeger de kamelenkaravanen met handelswaren door het land leidde. Rabia Alizadah, zus van Wali en compagnon, vindt het een zeer toepasselijke naam. ‘Toen we in Nederland kwamen – vader, moeder en negen kinderen –, ontpopte Wali zich als een leider. Hij ging voor m’n ouders naar de belastingdienst, vertaalde brieven, ging zelfs mee naar oudergesprekken op school.’ In de ogen van Wali stelt de mens op zich niet zo veel voor. Het zijn volgens hem de verhalen én de sporen die je in het leven achterlaat, die je tot iemand maken. Die levensvisie is ook terug te vinden in de bedrijfsfilosofie van team Sarban. Eten is hier méér dan de maag vullen: hier ga je op reis door de Afghaanse keuken. Je kunt er alleen maar dineren – lunches serveren ze niet – en drie gangen zijn verplicht. Wie een snel voorgerechtje wenst, kan beter een deurtje verder gaan. ‘Wij zijn een restaurant waar de gast tot rust moet komen, en daar moet je dus wel de tijd voor nemen.’ Doorstroming Tijd nemen ze bij Sarban ook voor de opleiding van alleenstaande minderjarige asielzoekers (ama’s). Iedereen begint als afwashulp. Na enkele weken ga je helpen bij de bereiding van de gerechten. Wie dat voldoende in de vingers heeft, komt in de bediening. Een zelfontwikkelde opleiding die uiterst succesvol blijkt. De jongeren leren in hoog tempo de taal en wat werken in Nederland inhoudt. Wie de juiste ‘drive’ heeft, stroomt door. Zoals Saleem » Een vluchteling aan werk of een stageplaats helpen? Op www.werkwijzervluchtelingen.nl staan de regelingen waar u als werkgever gebruik van kunt maken. Afwasteil als opstap Afwassen is een prima opstap naar werk voor mensen die vreemd zijn. Al spreek je geen woord Nederlands, dan nog kun je aan de slag. ‘Saai’ afwaswerk, waarbij je weinig hoeft na te denken, biedt ruimte je hoofd leeg te maken. Wel zo prettig als je net een oorlog bent ontvlucht. Bovendien put fysieke inspanning in een hete keuken behoorlijk uit. Een asielzoeker die gewend was aan slaapmiddelen, kon die laten staan nadat hij in de afwasploeg terechtkwam. Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 7
Omslagverhaal Taalcompetitie De kracht van succes zit in het delen ervan Afghanmal (22) en Esmat Shafagh (23), die vijf jaar geleden tegelijk als afwassers begonnen. Ze leerden snel. Vorig jaar kregen ze samen de verantwoordelijkheid voor een klein restaurant in Waalwijk en nu kunnen ze het grote werk aan. Met een garantstelling door de Alizadahs én een lening van Start Foundation zijn ze sinds 21 mei hun eigen restaurant Darah (negentig zitplaatsen) begonnen aan de Oudegracht in Utrecht. Zo ontstaan er nieuwe betaalde arbeidsplekken voor ama’s. Goedkoop personeel? Cynici zien in de keuze voor ama’s een manier om goedkoop aan personeel te komen. Daar is bij Sarban geen sprake van, want iedereen In de keuken van Sarban werken asielzoekers en Nederlandse jongeren met en naast elkaar. Befaamd is de taalcompetitie. De Nederlanders moeten bijvoorbeeld vijf Afghaanse woorden leren. De Afghaanse jongeren moeten twintig Nederlandse woordjes leren. Het stimuleert de taalontwikkeling en de wederzijdse nieuwsgierigheid. Wat betekent het woord ‘pils’? Hoe smaakt het? Daarna is het nog maar een kleine stap gezamenlijk de stad in te gaan om zo een nieuw geleerd woord proefondervindelijk te onderzoeken. Hack Your Future Start Foundation steunt meer projecten voor vluchtelingen. Zoals Hack Your Future in Amsterdam, een pilot met vijftien Syrische vluchtelingen die tot webdeveloper worden opgeleid. Zie ook www.hackyourfuture.net. 8 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
» Wat is er in vijf jaar in je leven veranderd? Naam: Saleem Afghanmal Functie: restauranthouder In dienst sinds: 2012 Arbeidsbeperking: kwam als 17-jarige ama van Afghanistan naar Nederland ‘Net aangekomen in Nederland was ik heel verdrietig. Ik kende de cultuur en taal niet en kreeg brieven dat ik het land uit zou moeten. Toen mijn stage begon, mocht ik alleen afwassen. Ik dacht dat het geluk me verlaten had. Maar het was nodig. Ik ben gegroeid en nu medeeigenaar van een restaurant.’ wordt keurig volgens de horeca-cao betaald. Achter de keuze voor ama’s gaat een totaal ander motief schuil. Wali Alizadah: ‘Wij hadden ons gezin en onze ouders om hier te aarden en een bestaan op te bouwen. Ama’s hebben helemaal niemand, dus die kunnen wel wat hulp gebruiken.’ De waarden van de familie Alizadah zijn sterk gekleurd door hun eigen vluchtverleden. Vader (econoom en voormalig politicus) en moeder (docente) kwamen hier berooid aan en spoorden hun kinderen aan alle zeilen bij te zetten om hier te slagen. Bijna alle Alizadahs zijn vennoot in de restaurants, ook de partners werken hard mee. Om een succesvol bedrijf te runnen, doet iedereen waar hij of zij het beste in is. Rabia nam twee jaar terug afscheid van haar juristenbestaan en buigt zich nu over contracten en contacten met gemeenten. ‘Doe normaal’ De sterke familieband beperkt zich niet alleen tot de bloedverwanten. De asielzoekers voelen zich net zo goed deel van de familie. Rabia Alizadah: ‘Als wij ons mengen in hun leven, is dat toch minder bedreigend dan als anderen dat doen. Van tijd tot tijd heeft zo’n jongere een dip. Weg uit je land, weg van je familie, ondergedompeld in een compleet andere beschaving: ze voelen zich soms hopeloos en nutteloos. Wij herkennen en begrijpen dat. En vanuit de verbondenheid met onze familie kunnen wij ze stimuleren weer verder te gaan.’ De mix van asielzoekers uit onder meer Afghanistan, Syrië en Koerdistan leidt niet tot een bijzondere bedrijfscultuur. Wali: ‘Nee, hoor, wij hebben hier gewoon de Brabantse cultuur van “doe maar normaal, dan doe je gek genoeg”.’ Vanuit diezelfde nuchtere instelling geeft Wali geen cent uit aan marketing. ‘Flyeren op straat? Wat een onzin. Degenen die dat doen, zijn zó gericht op mensen van buiten naar binnen te halen, dat ze intussen vergeten zijn wat er binnen gebeurt. Mensen houden van goed en gezond eten. Dat is wat wij koken en serveren. Onze gasten – en dat zijn voor 99% Nederlanders – zien, voelen én proeven dat.’ Toekomstplannen? Wali: `We willen de onderneming kalm laten groeien. En als persoon wil je ook groeien. Je bewandelt een route, je laat je sporen na en je hoopt dat anderen dat volgen.’ Rabia vult aan: ‘Wij geloven sterk dat de kracht van succes zit in het delen van succes. We zijn klein begonnen. Sindsdien zijn er steeds meer mensen bij ons bedrijf betrokken. Waar het eindigt? Dat weet je niet. Je steekt een vuurtje aan en het loopt door, zo zie ik dat.’ Papierwerk vermijden ‘Wij Afghanen zijn niet zo goed in papierwerk’, zegt Wali Alizadah met een knipoog. Bovendien heeft hij een afkeer van regels. Gedoe met de belastingdienst of het UWV over de ama’s die bij hem werken, is echter het laatste wat hij wil. Mensen die hij in dienst neemt, meldt hij meteen aan bij een payrollbedrijf: ‘Dat kost extra geld, maar dan is iedereen wel netjes verzekerd en betalen ze keurig belasting.’ Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 9
Overheid en beleid De stelling –> ‘ De overheid moet strenger controleren op werkgevers die sollicitanten discrimineren.’ Tekst: Hans Horsten Illustratie: Idris van Heffen Discriminatie op de arbeidsmarkt is moeilijk uit te roeien. Sommige politieke partijen luiden de noodklok: overheid en arbeidsinspectie moeten werkgevers die in de fout gaan, hard aanpakken. Maar is dat wel het goede antwoord? Belonen Tom Stuij is directeur van verhuisbedrijf Mondial Movers. ‘Er wordt al honderd jaar op discriminatie bij sollicitaties gecontroleerd en het lost uiteindelijk weinig tot niets op. Met extra toezicht creëer je alleen meer bureaucratie. Ik zie meer in belonen dan in straffen. Straf probeer je te ontlopen, maar als er geprezen wordt, wil je erbij zijn. Dat geldt ook voor ondernemers. Spreek bedrijven daarom aan op hun plaats in de samenleving. De overheid kan bij de inkoop van producten en diensten selecteren op bedrijven die het op dit thema goed doen. Daarmee geef je ook een positief signaal af naar de werkgevers die wel hun best doen om alle op de arbeidsmarkt voorkomende groepen in hun personeelsbestand terug te laten komen.’ Werkvloer Wietske Kamsma is directeur van Vakbroeders. ‘Laatst was ik bij een bedrijf waarvan de directeur me vertelde dat hij alleen met witte Hollandse jongens wilde werken. Misschien moet ik dat melden bij de arbeidsinspectie, maar ik voer liever de discussie met de werkgever hierover, want ik geloof meer in bewustwording dan controle. Bedrijven die consequent bepaalde groepen buiten de deur houden, krijgen zelf het deksel op hun neus. Ga maar na, van de jonge generaties werknemers in de regio’s Den Haag en Rotterdam heeft tachtig procent een diverse culturele of etnische achtergrond. Dat personeel heb je als bedrijf straks keihard nodig. Ik denk dat er vaak onwetendheid bij werkgevers in het spel is. Met gerichte trainingen kun je daar iets aan doen.’ 10 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Focuslijst Roeptoeteren Michel Klooster is consultant bij wervingsbureau Extra-Talent. ‘Ik geloof niet zo in een strengere aanpak van discriminatie. Voor een werkgever in het MKB is personeelsselectie ingewikkelder dan voor een grote onderneming. Een directeur van een klein bedrijf wil iemand waar hij geen omkijken naar heeft; de juiste man of vrouw op de juiste plaats. Daarbij komt dat vooroordelen moeilijk zijn weg te nemen. Als een baas bepaalde mensen niet wil aannemen, dan wil hij niet. Je kunt je daarom beter concentreren op de werkgevers die mensen met een arbeidsbeperking wél een kans willen geven. Leg daar als wervingsbureau een focuslijst van aan, zodat je weet naar welk type werkgever je op zoek moet. En er moet ruimte zijn voor toeval. Ik ken voorbeelden van mensen met een arbeidsbeperking die tot de beste en meest loyale werknemers uitgroeiden.’ Wilhelmien Looymans is directeur van Zorgwacht Huishoudelijke Zorg. ‘Flauwekul, die strengere controle! We zijn aan het roeptoeteren tegen de werkgevers, terwijl het probleem zit bij de ambtenaren van het UWV en de afdelingen Werk en Inkomen. Die werken onvoldoende samen. Die ambtenaren zijn niet in staat om mensen uit het doelgroepenregister zichtbaar te maken en naar werk te bemiddelen. Ze staan te ver af van werkgevers, kennen ze niet eens. Ook een werkzoekende met achterstand op de arbeidsmarkt is een ‘product’, en een product moet je goed zien te verkopen. Nu is er voor gemeenten geen enkele prikkel om mensen uit de bijstand aan het werk te zetten, want het Rijk betaalt uiteindelijk de rekening, ook als het niet goed loopt. Als je prestatiebeloning introduceert op dit vlak, krijg je een heel ander verhaal.’ Volgende keer De stelling in het volgende nummer van Baanbreker: ‘Tijdelijke banen zijn geen goede oplossing voor mensen met een arbeidsbeperking’ Uit onderzoek van de Algemene Rekenkamer (mei 2017) blijkt dat de tot nu gerealiseerde Participatiewetbanen mogelijk vooral uitzendcontracten, WSW-detacheringen en tijdelijke contracten zijn. Wat betekent dat voor de positie van mensen met afstand tot de arbeidsmarkt? Reageren op deze stelling? Mail naar: baanbreker@startfoundation.nl Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 11
Goed geregeld! Meer weten? –> Kans op werk door de robot Pikken robots in de toekomst ‘onze’ banen in en komen mensen met een arbeidsbeperking daardoor nog moeilijker aan werk? Onzin, zeggen deskundigen. ‘Robots kunnen werk uitdagender maken en bieden juist kansen.’ Tekst: Anka van Voorthuijsen Foto’s: Cees Elzenga Een AGV, een automatisch gestuurd voertuig, zoeft bijna geluidloos door de enorme hal van 247Tailorsteel in Varsseveld. De slimme wagen stopt bij één van de enorme lasersnijders, en daar tilt een robotarm de zware stalen platen van het voertuig naar de lasersnijder. Als dit werk door mensenhanden moest worden gedaan, waren er minstens vijf medewerkers voor diezelfde handelingen nodig geweest. Nu controleert slechts één medewerker of het proces vloeiend verloopt. Toch levert de zeer ver doorgevoerde automatisering bij dit bedrijf juist nieuwe arbeidsAutomatisering haalt werk uit lagelonenlanden terug naar Nederland plaatsen op, zegt Ferdinand Nibbeling. ‘We bestaan pas tien jaar en hebben nu 225 mensen in dienst. We hebben door onze aanpak werk kunnen reshoren, vanuit lagelonenlanden in Oost-Europa, weer terug kunnen halen naar Nederland.’ De lonen liggen hier weliswaar hoger dan in bijvoorbeeld Slowakije, maar materiaal en machines kosten hetzelfde. ‘Door heel sterk te automatiseren en slim en efficiënt te organiseren, zorgen we voor werkgelegenheid in deze regio. Het werk aan de machines is relatief eenvoudig.’ In principe zijn alle wederkerende werkzaamheden bij 247TailorSteel geautomatiseerd. ‘Er is een balans tussen mens en robot’, zegt Nibbeling. ‘De kwaliteitscontrole aan het eind van de keten, dat blijft mensenwerk.’ Zorgrobot De capaciteiten van robots worden vaak overschat of verkeerd geschat, zegt Antoon van Luxemburg, die bij adviesbureau M& I Partners onderzoek doet naar de inzet van robots in de zorgsector. ‘Mensen zien een zorgrobot voor zich die een pak melk uit de koelkast pakt, een glas volschenkt en dat aan iemand geeft.’ Maar dat is de komende jaren absoluut nog niet aan de orde, zegt Van Luxemburg. ‘Met de huidige stand van de techniek hoeft er maar iets onverwachts in de weg te staan of te liggen en dan stopt » Het onderzoek van M&I-partners naar robotica in de zorg is te downloaden van www.mxi.nl. Ontwerpwedstrijd Hoe kan robotisering een positief effect hebben op de arbeidsmarkt? Biedt het mogelijkheden voor mensen die nu langs de kant staan wegens beperkte scholing of een beperking? De gemeente Eindhoven en Start Foundation hebben een ontwerpwedstrijd (‘Empowered by robots’) opgezet, waarbij ze ontwerpers en bedrijven uitdagen om met innovatieve ideeën en toepassingen te komen. Tijdens de Dutch Design Week (21-29 oktober) is een deel van de inzendingen te zien in de Hubot, het uitzendbureau voor mens én robot. Hier wordt de winnaar bekendgemaakt. www.empoweredbyrobots.com 12 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Salesmanager Ferdinand Nibbeling (links) samen met proces-operator Ronald te Welscher. Door robotisering is het aantal banen bij 247Tailorsteel Nederland gegroeid. Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 13
Goed geregeld! Hoe vind je het om met robots te werken? Naam: Ronald te Welscher (53 jaar) Functie: proces-operator bij 247TailorSteel In dienst sinds: 2011 ‘Ik heb in een slagerij gewerkt, maar die ging dicht. Daarna in een papierfabriek: die ging óók dicht. Het werken met deze robots is vrij gemakkelijk aan te leren. En het is in deze branche belangrijk, want staal is enorm zwaar, dus het is handig om robots alles te laten tillen.’ de robot er meteen mee en liggen het glas en de melk op de grond.’ Er wordt wel geëxperimenteerd met het inzetten van robots in deze sector. ‘Paro’ is bijvoorbeeld een robot-zeehondje dat een sociale functie vervult: ouderen blijken er graag mee te knuffelen, sommige mensen met autisme maken er gemakkelijk contact mee en vertrouwen de robot zaken toe die ze niet met het personeel delen. Zorgrobot Zora, een kunststof pop van ongeveer een halve meter lengte, wordt ingezet om mensen te activeren. Zora kan zo worden geprogrammeerd Robot als maatje en als ‘dommekracht’ dat ze bijvoorbeeld oefeningen voordoet of een liedje kan zingen. ‘Maar er is altijd een mens nodig om haar aan te sturen via een tablet. Dus van arbeidsverdringing is geen sprake.’ Als Zora een bewegingsoefening demonstreert, heeft het personeel meer tijd om mensen te observeren en te helpen. ‘Zo zorgt Zora voor meerwaarde, voor kwaliteitsverbetering. Het is een hulpmiddel.’ Vergelijk het met de wasmachine, zegt Van Luxemburg. ‘Mensen zijn daardoor minder tijd kwijt met wassen, zodat ze hun tijd aan belangrijkere dingen kunnen besteden. Op dit moment zijn ze zeker niet vervangend voor de inzet van personeel. Het werk kan juist uitdagender worden voor medewerkers, omdat ze zich meer met de kern van hun vak kunnen bezighouden en de robot herhalende taken overneemt.’ Uitzendbureau Mark Menting is directeur van Smart Robotics: een uitzendbureau voor robots. Bedrijven kunnen in drukke tijden een robot bij hem huren, die eentonig en fysiek zwaar werk overneemt van mensen. Menting: ‘Robots zijn nuttig bij bijvoorbeeld ompak-activiteiten. Veel producten komen in grote eenheden aan en moeten worden verdeeld over kleinere doosjes. De robot tilt de grote verpakking op, een medewerker verdeelt de inhoud en stopt er bijvoorbeeld een gratis glas bij.’ Robots worden steeds slimmer (voorzien van sensoren en camera’s bijvoorbeeld), maar Menting ziet geen verdringing: ‘In kwaliteitscontrole is een mens beter.’ Menting start eind dit jaar de ‘robotacademie’. ‘De ontwikkelingen gaan snel. Je moet als productiemedewerker aangehaakt blijven, snappen hoe het werkt. Daarmee vergroot je de kans op werk.’ Steun bij robotisering Het kabinet wil het bedrijfsleven ondersteunen in het proces van robotisering en heeft maatregelen genomen om de scholing van werkenden te stimuleren. Sinds 1 januari dit jaar is het Lage Inkomensvoordeel (LIV) van kracht. Het gaat om een subsidie van maximaal € 2.000 op jaarbasis, ongeveer € 1 subsidie per gewerkt uur. Een werknemer moet wel minimaal 24 uur per week (1.248 uur per jaar) in dienst zijn. Op 1 augustus wordt ook nog het levenlanglerenkrediet geïntroduceerd voor mensen tot 55 jaar. Meer informatie: www.rijksoverheid.nl. 14 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 »
Toppers Samen werken ‘Flexibiliteit is haar kracht’ Naam: Loes de Volder (43) Functie: eigenaar MamaLoes Babysjop ‘In het sollicitatiegesprek zag ik een héél timide, héél schuchter meisje. Later, toen ik meer van Kelly wist, begreep ik hoe dat kwam. Om te overleven heeft ze zich voortdurend onzichtbaar gemaakt. Bij ons kon ze gewoon lekker werken, meer ruimte nemen. Voelen dat ze er mocht zijn. Praten met ons, en met collega’s die een lastige tijd hadden gehad, heeft ook geholpen. Nu praat ze meer van zich af. De meeste van onze medewerkers springen eruit op één gebied, Kelly niet. Ze zat op logistiek, op klantenservice, ze stond in de winkel. Ik dacht: wat moeten we met haar? Tot ik bedacht: haar flexibiliteit, dát is haar kracht. Ze wil gewoon altijd vooruit. Dat maakt haar uniek.’ Verder lezen –> Tekst: Marion Rhoen Foto: Sandra Peerenboom Een uitgebreide versie van dit artikel staat op www.startfoundation.nl/toppers Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 15 MamaLoes Babysjop is een warm nest voor wie niet, zoals Loes de Volder zegt, bij zijn geboorte zo’n volle gereedschapskist heeft meegekregen als zijzelf. Kelly Prince kroop er uit haar schulp – na bijna dertig jaar. ‘Ik groeide van de complimenten’ Naam: Kelly Prince (30) Functie: logistiek medewerker ‘Na een faillissement van mijn zaak zat ik in de schuldsanering en de bijstand. Solliciteren lukte niet. Via de gemeente kwam ik bij MamaLoes Babysjop. Een andere wereld! De collega’s zeiden het als ik iets goed deed. En Loes knuffelde met haar man. Dat kende ik niet van thuis, waar ik werd misbruikt in mijn jeugd. En van mijn vriend ook niet. Hij vertelde me vooral wat er allemaal mijn schuld was. Door de complimenten en de goede sfeer is mijn zelfvertrouwen gegroeid. Ik doe nu meer uit mezelf. Een half jaar na mijn start hier ben ik weggegaan bij mijn vriend. Even heb ik bij Loes en Marco gewoond. Mijn leven ziet er nu heel anders uit.’
Overheid en beleid Meer weten? –> ‘ Een kwetsbaar mens maakt een ander zacht’ Tekst: Annemarie Geleijnse Foto: Johannes Abeling Mooie projecten volgens Femke Halsema: GreenFox en My Red Light. Meer informatie over My Red Light op www.startfoundation.nl zie ‘Feiten My Red Light’ rechts op de homepage. Een quotum voor arbeidsgehandicapten, investeren in technologie en – desnoods – invoering van het basisinkomen. Femke Halsema komt op voor de kwetsbaren in de samenleving. ‘We moeten de scherper wordende tweedeling op de arbeidsmarkt opheffen.’ De strijd van GroenLinks voor de emancipatie van outsiders op de arbeidsmarkt heeft weerklank gevonden, zo constateerde Femke Halsema bij haar vertrek uit de landelijke politiek in 2010. Maar dat heeft er niet toe geleid dat het nu goed gaat met de emancipatie. ‘De samenleving is harder geworden. Voorzieningen zijn afgebroken, waardoor er een scherpere tweedeling is ontstaan tussen mensen die participeren op de arbeidsmarkt en mensen die kwets baar zijn. De nadruk ligt sterker op productiviteit, waardoor laagproductieven makkelijker uit het arbeidsproces worden uitgestoten.’ Het gaat haar aan het hart. Betrokkenheid bij kwetsbare groepen vormt een rode draad in haar leven. Tijdens haar studie criminologie verdiepte ze zich in prostituees en Marokkaanse jonge Een zachtaardige samenleving is een rijke samenleving criminelen. Ook als politicus voelde ze zich verbonden met outsiders; mensen die risico lopen op vernedering, onderdrukking. ‘Ik heb altijd bij de tegenmacht willen horen om de positie van de meest kwetsbaren te helpen verbeteren.’ Lotsverbetering Als bestuurslid is ze ‘plaatsvervangend trots’ op de manier waarop Start Foundation een brug slaat naar de private sector en de bureaucratie doorbreekt. ‘Kijk naar het project My Red Light. Daar laten we zien dat prostituees gewone ondernemers kunnen zijn. Zonder dat je een eindeloos politiek debat voert over prostitutie, doe je iets aan lotsverbetering.’ Ook op de arbeidsmarkt ziet ze die creatieve aanpak. Zo is ze onder de indruk van het Haagse GreenFox. Het bedrijf begon als garnalenpellerij en opereert nu in de detacheringsbranche, omdat daar gemakkelijker arbeidsplekken voor mensen met een beperking te realiseren zijn. Bevlogen zet ze uiteen wat zij ziet als een donkere keerzijde van de participatiesamenleving. ‘Waarden als traagheid, kwetsbaarheid en een gebrek aan zelfredzaamheid zijn in een kwaad daglicht komen te staan, terwijl het positieve 16 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Femke Halsema Femke Halsema kwam in 1998 in de Tweede Kamer, acht jaar was ze politiek leider van GroenLinks. Sinds haar terugtreden in 2010 zet ze zich in voor outsiders, als bestuurder bij onder meer Stichting Vluchteling, de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN), het Aids Fonds en sinds oktober 2015 bij Start Foundation. waarden zijn. Een mens dat kwetsbaar is en kwetsbaar durft te zijn, maakt dat we allemaal zachter worden. Het maakt de omgangsvormen, op straat en op de arbeidsmarkt, humaner en prettiger. Een zachtaardige samenleving is een rijke samenleving. Het is het waard om daarin te investeren.’ Quotum In haar werk voor Gehandicaptenzorg en Start Foundation ziet ze hoe ingewikkeld het is voor mensen met een arbeidsbeperking om werk te vinden. Het maakt haar een warm voorstander van een verplicht quotum voor arbeidsgehandicapten. ‘Dat is de enige manier om achterstelling op te heffen. Het dwingt bedrijven aanpassingen te doen en om aan het idee te wennen. Een tijdelijk quotum helpt bedrijven over de drempel. Gewoon doen!’ Daarnaast vindt ze dat er flink geïnvesteerd moet worden in technologie en robotica om de zelfstandigheid en privacy van mensen met beperkingen te vergroten. ‘Dat maakt ook hun uitgangspositie op de arbeidsmarkt sterker.’ De echte emancipatie van outsiders vraagt volgens Halsema om een fundamentele verandering. Ze was lang tegen het basisinkomen, maar vindt het nu toch het overwegen waard. ‘Steeds meer mensen raken uitgesloten, terwijl we tegelijkertijd met schaarste en tekorten te maken hebben. Een basisinkomen zou de werkverhoudingen, het arbeidsethos en het denken over werk kunnen veranderen.’ Arbeid ziet ze als belangrijke waarde. De hele dag thuiszitten, nergens bijhoren en nergens trots aan kunnen ontlenen, is het ergste dat er is. ‘Elk beschaafd land kent een vangnet van uitkeringen. Maar de overheid maakt zich daarmee te gemakkelijk af van de verantwoordelijkheid passend werk te zoeken.’ Handige jongens Aan ondernemers de taak om dat werk te bieden. Halsema: ‘Veel sociaal ondernemers die ik ontmoet, zijn geëngageerd, maar ook handige jongens en goede ondernemers. Ze hebben ont dekt dat ze door inclusief te zijn hun onderneming helpen en niet verzwakken.’ Die tip geeft ze twijfelende ondernemers dan ook graag mee. ‘Consumenten worden bewuster. Gebruik dat in je marketing. Het uitdragen van sociale waarden kan bijdragen aan het verstevigen van je bedrijf.’ Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 17
Volgens Van Gaal Kosten en baten BROOD Concurreren met niks Tekst: Annemarie van Gaal Illustratie: Idris van Heffen Om een markt te creëren, is het belangrijk jezelf te onderscheiden van concurrenten. Dat kan met vriendelijk personeel of vergaande service, maar je kunt het ook doen met je vestigingsplaats. Of de afwezigheid daarvan. Puur uit gewoonte hebben veel ondernemers de neiging hun bedrijf te vestigen waar hun concurrenten al zitten. Vrijwel alle grote reclamebureaus zijn gevestigd in Amsterdam, de schoenenindustrie zit in Waalwijk, bijna alle pluimveebedrijven zitten in Barneveld en meubelzaken vestigen zich aan meubelboulevards. Maar je kunt er ook voor kiezen om je nérgens te vestigen. Verwachten jouw klanten een kantoor of bedrijfsruimte of heb je die uit gewoonte omdat andere ondernemers in jouw branche die ook hebben? Hoe zou jouw bedrijf eruitzien als je de dure huisvestingskosten zou schrappen? Zelfs bedrijven die je traditioneel linkt aan bedrijfsruimte, blijken prima zónder te kunnen. Sterker nog: ze hebben een uniek concept in handen, juist omdát ze geen bedrijfsruimte hebben. Iedereen blij Een huisarts of dierenarts heeft bijvoorbeeld traditioneel een eigen praktijkruimte. Maar stel je eens een dierenarts voor die géén praktijk heeft. De tas van de dierenarts staat in een elektrische auto voor zijn huis en hij legt bezoeken af bij de honden en katten thuis. Alle vaccinaties, diagnoses en vrijwel alle behandelingen kan hij ter plaatse doen. Klanten zijn blij omdat ze niet met hun zieke huisdieren hoeven zeulen. De paar behandelingen die hij niet ter plaatse kan doen, verwijst hij door naar zijn collega-dierenartsen die wel een behandelruimte hebben. Of hij huurt de behandelruimte van een collega. Klanten blij, collega’s blij en de huisdieren blij omdat ze lekker thuis kunnen blijven. Annemarie van Gaal is ondernemer, investeerder en bestuurslid van Start Foundation. Ze zet zich in voor armoedebestrijding en bewustwording in financiële zaken. 18 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Samen werken Vijf vragen 1. Wat doet u voor mensen met een arbeids beperking? ‘Eigenlijk hetzelfde als 25 jaar terug. In 1996 nam ik al mijn eerste herintredende WAO’er in dienst. In de piektijd had ik er zelfs zes op de loonlijst. In de loop van de jaren is het wel moeilijker geworden om met deze mensen aan de slag te gaan. De regelgeving is opgevoerd en de concurrentie wordt steeds harder.’ 2. Wat is uw drijfveer om zich voor deze mensen in te zetten? ‘Ik weet niet anders, het is een keuze. Je doet het of je doet het niet. Ik brul het niet van de daken. De laatste jaren is het begrip maatschappelijk verantwoord ondernemen in opmars. Dat is een beetje een hype geworden, vrees ik. De échte inclusieve ondernemers doen het niet voor de bühne.’ ‘Sociaal ondernemen lijkt wel een hype’ René Huizenga is directeur van 3TAC, een onderneming in lichtreclame in Oss. Hij heeft zestien mensen in dienst, onder wie vier met een arbeidsbeperking. Tekst: Hans Horsten Foto: Sandra Peerenboom 3. Zijn er ondernemers die u bewondert? ‘Joop van den Ende. Ik heb veel met hem samengewerkt en het is heel knap wat hij heeft gepresteerd. En Richard Branson van Virgin. Hij lijkt me een heerlijke boef die geniet van het leven. Plus Elon Musk. Omdat hij goed bezig is met het milieu.’ 4. Bent u inclusief ondernemen nooit eens zat? ‘In alle eerlijkheid: ja. Met alle regels die op ons afkomen, vraag ik me soms af of ik in mijn bezieling niet de verkeerde beslissing heb genomen. 3TAC is geen onderneming van dozenschuivers. Wij moeten nieuwelingen echt inwerken. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Aan de andere kant: ons personeel met beperkingen is tien tot vijftien jaar aan het werk bij ons. Dat zijn echte collega’s.’ 5. Wat doet u als u niet bezig bent met ondernemen? ‘Vroeger reed ik in cabrio’s, nam ik deel aan rally’s en was ik actief als zeezeiler. Maar mijn energiebalans laat dat niet meer toe, hoewel ik nog wel een Jaguar heb. Als je 35 of 40 bent, haal je na een lange werkdag nog weleens door. Op mijn 57ste breng ik dat niet meer op. Aan het eind van de dag ben ik blij als ik op de bank kan gaan liggen.’ De Normaalste Zaak 3TAC is aangesloten bij De Normaalste Zaak, een mede door Start Foundation geïnitieerd netwerk van ondernemers die het ‘de normaalste zaak’ vinden dat iedereen de kans krijgt om naar vermogen deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Meer informatie: www.denormaalstezaak.nl Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 19
Samen werken Jeroen Voswinkel, mededirecteur van bemiddelaar Talent4Werk hielp monteur Bas Staal aan werk bij Guidion, een bedrijf dat onder meer voor Ziggo installaties bij consumenten thuis aanlegt. Werken via uitzendbureau of detacheerder kan onrustig zijn 20 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Meer weten? –> Bemiddelaars: zinvol of bedreiging? Bemiddelingsbureaus helpen werkgevers bij het vinden van medewerkers met afstand tot de arbeidsmarkt. Ze hebben de knowhow, ze hebben contacten. Of het duurzame banen oplevert? Jeroen Voswinkel, van bemiddelaar Talent4Werk: ‘Er zijn straks voor iedereen minder vaste banen.’ Tekst: Marion Rhoen Foto’s: Werry Crone De jarenlange inspanningen om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan werk te helpen, hebben een bonte verzameling dienstverleners opgeleverd. Commerciële bemiddelingsbureaus nemen organisaties hun zoektocht graag uit handen, of ze nemen zelf medewerkers in dienst en detacheren hen via payrollconstructies. Sommige nemen ook scholing van medewerkers voor hun rekening en begeleiding bij het werk. Ook uitzendorganisaties proberen mensen met afstand te bemiddelen. Of hun aantal groeit, is onbekend. Brancheorganisatie ABU laat het momenteel inventariseren. Is de opkomst van de bemiddelingsbranche een goede zaak voor mensen met een arbeidsbeperking? Wat betekent het voor hun lonen en voor hun inkomenszekerheid? Irmgard Borghouts, universitair docent Arbeidsmarkt en Sociale Zekerheid aan de Universiteit Tilburg, vindt bemiddelingsbureaus op zichzelf geen slechte zaak. ‘Gespecialiseerde bureaus hebben zeker toegevoegde waarde. Het vereist kennis en ervaring om mensen aan het werk te helpen en te houden.’ Dagtaak Talent4Werk is zo’n bemiddelingsbureau. Jeroen Voswinkel, mededirecteur: ‘Onze klanten, bedrijven die personeel zoeken, doen echt hun best om zelf personeel te vinden. Maar zij moeten ook hun bedrijf runnen en aan het vinden van geschikte kandidaten hebben ze zowat een dagtaak. Soms is dat gewoon te veel.’ Vanwege zijn jarenlange bemoeienis met moeilijk bemiddelbare mensen heeft Talent4Werk goede contacten met klantmanagers bij UWV’s en bij gemeenten in het hele land. ‘Wij kennen de eigenaardigheden, weten dat de ene gemeente wel samenwerkt met het UWV, en de andere juist weer niet.’ Dat maakt Talent4Werk anders dan reguliere uitzendorganisaties, die mensen met een arbeidsbeperking ‘er vaak een beetje bij doen’, aldus Voswinkel over zijn concurrenten. Voswinkel werft met zijn collega’s » Opkomst pay roll zorgwekkend Start Foundation signaleert een toename in de op komst van payroll- /detacherings - bureaus die ‘gesubsidieerde’ mensen in dienst nemen en vervolgens uitlenen. Jos Verhoeven, directeur: ‘Wij begrijpen dat de arbeidswetgeving ondernemers huiverig maakt om mensen in vaste dienst te nemen. Wij zijn ook niet tegen pay - rolling of detachering, maar dan moeten de mensen die bescherming nodig hebben, die ook krijgen in de vorm van een fatsoenlijke beloning en een duurzame arbeids marktpositie. Wij betwijfelen of dat bij commercieel gedreven arbeids bemiddelaars mogelijk is.’ Op www.denormaalstezaak.nl staan informatie en tips voor het vinden van personeel met een arbeidsbeperking. Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 21
Samen werken groepen medewerkers tegelijk, nadat met een bedrijf plaatsing is afgesproken via een van de labels van Talent4Werk, zoals Talent4Service, dat zich richt op de klantcontact- en servicebranche. Voswinkel: ‘Zoek je één kandidaat, dan val je bij het UWV niet zo op. Wel als je er tien zoekt.’ Kandidaten doen samen hun opleiding, dan haken ze minder snel af. Tijdens hun detachering, altijd voor langere tijd en vaak in de vorm van manager: ‘We wilden kijken of we ook via hen monteurs konden werven. Maar het UWV was niet blij met ons: ze geven mensen het liefst een vaste baan.’ De vijftien monteurs die nu via een uitzendconstructie van Talent4Service voor Guidion werken, doen dat zeker twee jaar voltijds, daarna staan ze op eigen benen. Als je tien medewerkers tegelijk zoekt, val je bij het UWV wel op een payrollcontract, staat een mentor van Talent4Werk voor ze klaar. Niet blij Guidion, een bedrijf dat klanten helpt met installaties en onderhoud in en om het huis, zet monteurs in die Talent4Service heeft geworven. Guidion werkt normaliter met zzp’ers (zelfstandigen zonder personeel) om de klantwens te vervullen. Bij het UWV klopte het bedrijf al eerder aan. Loes Verdaasdonk, resource Onrustig Werken via een uitzendbureau of detacheerder kan onrustig zijn. Een paar maanden hier, een paar daar en als er geen werk is, zit je thuis. Borghouts van de Universiteit Tilburg ziet het liefst dat werkgevers inclusief HR-beleid voeren, met langetermijnaandacht voor álle groepen op de arbeidsmarkt. ‘Onregelmatig werk moet passen bij de persoon, diens wensen en mogelijkheden.’ Niels van Buren, algemeen directeur van Swink webservices, beaamt dat. Hij neemt mensen met autisme primair in vaste dienst. ‘Wij willen dat graag zo: zij hebben behoefte aan structuur.’ Voswinkel van Talent4Werk erkent dat een langetermijnoplossing voor veel mensen de beste optie is. Maar hij zegt ook: ‘Vaste banen liggen straks voor iederéén minder voor het oprapen. De mensen die we bemiddelen, zijn terug in het werkproces, dat is winst. Klanten nemen onze medewerkers ook in dienst als ze tevreden over hen zijn. Of wij bemiddelen hen door.’ Zelf personeel vinden Het digitale platform Onbeperkt aan de slag maakt direct contact mogelijk tussen werkzoekenden met een arbeidsbeperking en werkgevers. Ruim zestig landelijke werkgevers plaatsen er hun vacatures, deze zijn per regio te doorzoeken. Ruim 5.500 mensen hebben een profiel aangemaakt op het platform; sinds de start in 2014 zijn ruim 500 mensen aan het werk gegaan. Vrijwel wekelijks zijn er meet-and-greetbijeenkomsten voor directe ontmoetingen. Een belangrijk deel van de ‘matches’ komt daar tot stand. Zie www.onbeperktaandeslag.nl. « Hoe ervaar je het werken via een bemiddelaar? Naam: Bas Staal (39) Functie: monteur bij Talent4Service voor Guidion In dienst sinds: februari 2017 Arbeidsbeperking: lang werkloos ‘Door collectief ontslag verloor ik mijn werk als bewaker in een gevangenis. Nu help ik mensen thuis met installatie van internet en televisie. De opleiding die ik kreeg, vond ik heel fijn: er werd in me geïnvesteerd! Het zelfstandig werken was wennen, maar bevalt nu goed. En ik heb een auto van de zaak.’ 22 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
Lieve Sahar, –> Ik las in de krant dat Philips en ING een nieuw soort krediet voor bedrijven introduceren. Naarmate de kredietnemer duurzamer presteert, wordt de rente lager. Is dat geen interessante vorm voor de investeringen van Start Foundation? Hanneke O. te L. Beste Hanneke, Het idee van Philips en ING is simpel: hoe duurzamer de kredietnemer presteert, hoe lager de rente over de lening wordt. Een uitstekende stap, die sterk doet denken aan ons investeringsbeleid om bedrijven ‘socialer’ te krijgen. Al sinds enkele jaren experimenteren wij met kredietverstrekking aan bedrijven waarbij de impact op de sociale doelstellingen zwaarder weegt dan die op de financiële doelstellingen. De renteverlaging kennen wij al wat langer, maar is bij ons wat minder effectief, omdat de leningen geen enorme omvang hebben. Wij experimenteren momenteel ook door de leningnemer wel een fictieve rente op te leggen, maar als de leningnemer het bedrag verdubbelt en besteedt aan het personeel, innen we de rente niet. Nu gaan wij als maatschappelijk investeerder nog wel wat verder. We hebben leningnemers ook in staat gesteld om aflossingen in de vorm van sociale prestaties te voldoen. Als mensen in dienst worden genomen die normaliter weinig kansen op de arbeidsmarkt hebben, kan een afgesproken deel van de lening worden kwijtgescholden. Deze manier van financieren is dus niet gebaseerd op het oude adagium van ‘meer, meer’, maar van ‘beter, beter’. Dat nu het ‘grootkapitaal’ voorzichtig dezelfde richting inslaat, is fantastisch. We kunnen grote stappen zetten op weg naar een groene en sociale economie, als we voor elkaar krijgen dat het klassieke ‘verdienmodel’, door plaats in te ruimen voor maatschappelijke effecten, een veel bredere definitie gaat krijgen. Lieve groeten, Sahar Ook een vraag? Sahar Mokamel werkt sinds 2011 bij Start Foundation. Heeft u een vraag aan Start Foundation? Mail naar baanbreker@startfoundation.nl en u krijgt zo spoedig mogelijk antwoord. Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017 23
Niet te geloven! Overheid en beleid Vluchteling geholpen? € 8.000,boete Tekst: Marjan Agerbeek Illustratie: Idris van Heffen Edu Nandlal moet € 8.000, boete betalen omdat hij zonder het te weten een illegale vluchteling in dienst had. ‘Dat klopt niet.’ Sociaal ondernemer Edu Nandlal, gehandicapt door een vliegtuigongeluk, geeft met zijn Utrechtse schoonmaakbedrijf Edu mensen met afstand tot de arbeids markt een kans op scholing en werk. In 2015 krijgt hij bezoek van de Inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Tot zijn schrik blijkt een van zijn medewerkers, Issouf Coulibaly uit Ivoorkust, zeven maanden eerder zijn werkvergunning te zijn kwijtgeraakt. Nandlal: ‘Je moet je werknemer dan direct ontslaan. Afschuwelijk, want in mijn bedrijf gaat het erom mensen met weinig kansen te steunen. Issouf zit nu in de illegaliteit, wat komt er van hem terecht? Ik heb hem zo veel mogelijk geholpen, want hij is ook uit zijn huis gezet.’ De inspectie heeft Nandlal niet gespaard, zo bleek later: hij moet € 8.000,- boete betalen. Nandlal erkent dat hij een fout heeft gemaakt, maar de boete zit hem dwars. Hij vindt de hoogte onredelijk. ‘Het was de eerste keer en ik heb als kleine ondernemer nauwelijks geld. Ik moet de salarissen en scholingskosten betalen van zestien medewerkers. Als ze problemen hebben met huisvesting of schulden, draag ik ook bij.’ Ook vindt hij het onredelijk dat je niet wordt gewaarschuwd als een medewerker zijn werkvergunning kwijtraakt. ‘Issouf werkte al zes jaar bij mij. Ik heb altijd keurig premies, pensioen en belasting voor hem betaald. Hoe kan ik weten dat hij ineens niet meer mag werken?’ Boter Maar het allerergste is dat de overheid boter op het hoofd heeft, vindt hij. Hij heeft immers gewoon WW-premie moeten betalen toen Issouf al illegaal was en geen Kent u ook een Niet-te-geloven kwestie? Laat het ons weten! Mail naar baanbreker@startfoundation.nl recht op een uitkering meer had. En dat geld komt niet terug. Nandlal: ‘Hoe kan dat? De overheid wist hoe het zat.’ Ook andere instanties komen er te ge makkelijk vanaf, vindt Nandlal. ‘Het pensioen fonds heeft al die jaren premies geïnd, maar nu Issouf illegaal is geworden, heeft hij geen recht op pensioen. Het is zijn geld!’ En dan nog de woningbouwvereniging. Die heeft Issouf zeven maanden huisvesting geboden, terwijl hij illegaal was, en dat mag niet. ‘Maar de woningbouwvereniging krijgt geen boete. En ik wel. Het klopt niet.’ 24 Start Foundation – Baanbreker nr. 3 2017
1 Online Touch