poor’ op 7 september Natuurlijk staat Koning Willem I bekend als de ‘kanalenkoning’ en de handelsbevorderende koning. Dat waren investeringen met min of meer bekende risico’s. Maar bij zijn investeringen in spoorwegen lag dat anders. Daar kon nauwelijks worden gesteund op eerder opgebouwde ervaring anders dan de Engelse. Een uniek nieuwsfeit, omdat tot nu toe werd aangenomen dat de Koning nauwelijks financiële belangstelling had voor spoorwegen: in de eerste registers komt zijn naam niet voor. versChillende auteurs over de risiCo’s Het inventariseren van die risico’s waarvoor de eerste ondernemers zich waarschijnlijk gesteld hebben geweten is de rode draad geworden die door de bundel essays loopt. Guus Veenendaal behandelt het ondernemen in algemene zin en daarin speelt de Koninklijke belangstelling een interessante rol. Jacq van der Meer heeft het over de technische risico’s. Daarbij komt aan de orde hoe belangrijk ook de aard van de inrichting is van de interne organisatie bij een technisch ingewikkeld systeem als spoorwegexploitatie. Gerrit Nieuwenhuis heeft het over de belangstelling van de overheid als regelgever bij het bouwproces en de exploitatie. Het heeft geleid tot een afname van de bevoegdheden van lagere overheidsorganen en een toename van de invloed van het Rijk op allerlei terreinen van vervoerswetgeving tot en met onteigening. Jan Schulten behandelt het aspect van de militaire belangstelling. Enerzijds zouden militairen kunnen zorgen voor een afname van de risico’s omdat de krijgsmacht als grote klant zou willen optreden, anderzijds lag er ook een risico indien de steden om militair-strategische redenen zich teweer zouden hebben willen stellen tegen de komst van de spoorwegen. Hugo Roos tenslotte onderzocht welke steun kon worden gevonden in ‘het concurrentiemotief’ van landen onderling en in welke mate de grafische vormgeving van aandelen iets toe- of af kon doen aan de aantrekkelijkheid van Spoorwegaandelen zelf. Dat laatste aspect leidde tot een helder antwoord: het speelde geen enkele rol. Het eerste motief speelde wel degelijk een rol. Duitse en Belgische initiatieven spoorden menig vaderlander aan om ‘mee te doen’. steun van struKton rail, Keyrail en ns Met hulp van Strukton Rail en Keyrail kon het eerste financiële risico van de uitgave van ‘ons’ boekwerk worden gedekt en met hulp van NS is het stadium bereikt van een mogelijkheid tot uitbreiding van de hulp voor het Spoorwegmuseum, het ultieme doel van ons bestaan. oude aandelenbezit Het bestuur hechtte er ook aan om het museum te helpen met het inventariseren en catalogiseren van het oude aandelenbezit in zijn geheel. Er werd contact gelegd met de Vereniging van Verzamelaars van Oude Fondsen en samen met hen is een begin gemaakt van die catalogisering en bij de presentatie op 7 september kon een eerste resultaat worden getoond. Het Spoorwegmuseum beschikt nog niet over een volledige verzameling van aandelen en obligaties van de hier te lande werkzaam geweest zijnde spoorwegondernemingen. Gelukkig zijn er particulieren die op dit punt al een heel eind gevorderd zijn. Met hulp van de heer Baas van genoemde Vereniging is die catalogisering nu een heel eind op weg geraakt. overhandiging eerste exemplaar Op 7 september kon door onze voorzitter mevrouw Peijs het eerste exemplaar van het boek worden overhandigd aan Mevrouw van Vroonhoven, lid van de Raad van Bestuur van NS en voorzitter van de Raad van Toezicht van het Spoorwegmuseum. Dit gebeurde in aanwezigheid van genodigden uit de spoorse en (oude) fondsenwereld in de wachtkamer derde klasse in het Spoorwegmuseum. Ook de Vrienden kunnen in het bezit komen van het mooie boekwerk: zoals u elders in dit nummer kunt lezen hoeft u slechts een nieuw lid van de Vereniging aan te melden om het boek gratis thuis gestuurd te krijgen. « VRIENDENDIENST - SEPT. 2012 N° 10 05
6 Online Touch Home