Niet onbelangrijk in verband met de betekenis van onze naam vinden we de taalkundige uiteenzetting van Alfred Michiels in “Andouerpis-Antwerpen” over de herkomst van de naam Eburones en de verwijzing naar enkele dun(um)-plaatsen hieraan geliëerd18: p. 41-43 De naam Eburones komt niet van het Germaanse eburo wat ‘ever’ betekent. We vinden immers een gelijkaardige stamnaam in Frankrijk. De stad Evreux (département Eure) heette.rond 400 n.C. “civitas Ebroicorum”. (1) Het was de hoofdplaats van de Keltische stam der Eburouices. Deze naam komt van eburos, “taxusboom”, en uicos “strijder”(1). Het zijn dus de “taxusstrijders” Naast de farmaceutische eigenschappen van de taxus, waren de takken van deze boom ook ideaal om er krachtige krijgsbogen van te vervaardigen. De Fanse stad Bram (dép. Aude) is het Eburomagi (“magi” = “markt” uit de 4de eeuw op de Tabula Peutingeriana(2) De Engelse stad York heette in de 3de eeuw n.C. “Eburacum” (3), waar het negende Romeinse legioen “Hispana” in 71-74 n.C. een fort had gebouwd, dus lang vóór er daar van Germaanse bewoners sprake was. (4) Er is ook nog Eburodunum in Wallis, het huidige Yverdon-les-Bains en Eburodunum in Duitsland, het huidige Brünn. (5) -dunum is zuiver Keltisch en betekent “hoogte” of “versterking (op een hoogte)”. . (1) Dauzeat A. en Rostaing Ch., Dictionnaire étymologique des noms de lieux en France, Paris 1963. (2) id als hierboven + De Tabula Peuteringeriana is een laat-Romeinse landkaart uit de 4deeeuw n.C., bewaard in een 13de eeuws afschrift. (3) Itinerarium Antonini, 466, I. Rivet A.L.F. en Smith C., The Place-Names of Roman Britain, Londen 1979. (4) The Oxford Classical dictionary, London, 1968 (5) Rivet A.L.F. en Smith C., The Place-Names of Roman Britain, Londen 1979. 26 Ook Turnhout zou een samengestelde Dun-naam zijn: Het tweede deel van de naam lijkt Germaans, wat betekent bos, maar de h komt niet voor in de oudste overgeleverde vormen van Turnhout: 1021: Tournoutervoerde (voerde=doorwaadbare plaats) 1186: Turnolt. De naam zou tweemaal worden overgenomen en aangepast: eerste door de Kelten en daarna door de Germanen; “Turnhout” zou dan voortkomen uit een samensmelting van het voor-historische tur(no) = hoogte en het Keltische dunum (=hoogte). Cfr. de Franse stad Tourdun. We zouden dus een verschuiving gehad hebben van Turn(o)dunum ► Turnoud ► Tournout. Hierna geven we letterlijk zijn uiteenzetting weer: p.59+59 De Kelten namen sommige voorhistorische namen over en pasten die aan aan hun verbuigingssysteem. Een voorbeeld: een in Frankrijk vaak voorkomend voorhistorisch woord in namen is tur. Dit betekent talud, vooruitspringende hoogte”(1 De kelten namen deze benaming over mits toevoeging van een achtervoegsel –no, om het aan de Keltische taal aan te passen en te kunnen verbuigen. Dit woord vinden we dan terug in talrijke Keltische plaatsnamen, zoals Turnu (bij Laon, 1216(2)) Tornomagus in de 5de eeuw (huidige Tournon-Saint-Pierre), en Turniacum (huidige Franse plaatsen Turny en Tourniac, e.a.) of Tornacum, het huidige Franse Tournay Dit woord vinden we dan terug in talrijke Keltische plaatsnamen, zoals Turnu (bij Laon, 1216(2)) Tornomagus in de 5de eeuw (huidige Tournon-Saint-Pierre), en Turniacum (huidige Franse plaatsen Turny en Tourniac, e.a.) of Tornacum, het huidige Franse Tournay, het Belgisch-Luxemburgse Tournay(1) en het Henegouwse Tournay (Doornik). Doornik is het Turnaco uit de 4de eeuw n.C. op de beroemde Peutingerkaart uit de Romeine tijd. Ik meen dat dit turno- ook het eerste lid is van de naam van de Kempische stad Turnhout. 18 Nieuwe zoektocht naar de betekenis van de naam Antwerpen en de vroegste geschiedenis van de Antwerpenaars, Alfred Machiels, Rumst 2007.
33 Online Touch Home