Zwolle, Aa-landen en hun straatnamen Wie bedenkt de straatnamen in de gemeente Zwolle en waarom is het de Rijnlaan en de Vordensebeek? En waar in Nederland kabbelen de beken Slinger en Puut? Wat zijn de spelregels bij het toewijzen van een naam aan een straat? Thema en criteria Het geven van een naam aan een straat gebeurt in Zwolle net zoals in de rest van Nederland. De bevoegdheid tot het bedenken van straatnamen was aanvankelijk gelegen bij de raad, gaandeweg gedelegeerd aan het college van B en W. Zij laten zich adviseren door een straatnamencommissie, met vertegenwoordigers van diverse disciplines. De definitieve beslissing ligt bij de gemeente. Latijnse woord aqua wat water betekent. (Tot 1980 ging dit wijkblad door het leven als ‘Wijkblad voor Aalanden’ toen een heldere geest het fonetisch uitgesproken Aakwaa als naam van het blad bedacht). De commissie vond dat de straatnamen in deze wijk dan ook de namen van rivieren en beken in Nederland moesten krijgen. De straatnamencommissie formuleerde een aantal criteria: de straatnaam moet geen verwarring geven met een reeds bestaande straatnaam; de naam moet niet te lang en te moeilijk zijn, moet goed uit te spreken zijn en geen aanleiding geven tot verbastering; probeer met de straatnaam de (locale) geschiedenis levend te houden. Een te vernoemen persoon moet “morsdood” zijn, hij/ zij moet tenminste tien jaar zijn overleden. Daarvan uitgezonderd zijn leden van het koninklijk huis, evenals niet meer in functie zijnde burgemeesters. Systematiek Per wijk werd en wordt er een bepaald thema gekozen. Zo kreeg Assendorp rond de wisseling van 19e naar 20ste eeuw bloemennamen en de Veerallee namen van het koninklijk huis. De Indische buurt kreeg haar naam vanwege de straatnamen die hun naam ontlenen aan ons bezit in het voormalige Nederlands Indië. Holtenbroek muziek, Zwolle-Zuid politiek en Stadshagen oude beroepen. De (hoofd)ontsluitingswegen kregen namen van belangrijke rivieren in Nederland, zoals de Rijn, de Maas, de Waal, de Regge, de Merwede en de Eems met het achtervoegsel laan. De woonstraten krijgen namen van kleinere rivieren en beekjes. Daarbij werd er zeer systematisch te werk gegaan. De verschillende namen zijn per provincie bij elkaar gegroepeerd. Met een goede topografische kennis van Nederland zie je dat er in het gebied tussen de A28 en de Zwartewaterallee namen zijn van wateren in Noord- en Zuid Holland. Ten zuid-westen van de Wijde Aa vind je namen van wateren uit de provincie Drenthe zoals Anlosediep en het Deurzerdiep, en ten oosten van sportpark Het Hoge Laar namen van wateren die in Friesland voorkomen. Zoals Potmarge, Luts en Fluessen. De namen van de meeste beken lieer je aan de provincies Overijssel en Gelderland. Foutjes? De systematiek van straatnamen in Aa-landen is voor menigeen wat moeilijk te doorgronden. Bij toedeling van straatnamen in deze wijk die haar naam ontleent aan de (Westerveldse) Aa, werden de namen van wateren in Nederland een thema. Het woord Aa is afkomstig van het Zo nu en dan even niet opletten en ja, niet alles ging goed. De Eem als rivier bestaat in Nederland wel maar is geen grote rivier. Rekening houdend met de gekozen systematiek had deze laan de Eemslaan moeten heten, maar de Eems is een grote Duitse rivier. Het vermoeden bestaat dat bij het drukken van het straatnaambordje abusievelijk de s weggelaten werd en ze het zo maar hebben gelaten. Verder zul je in Nederland zonder succes naar een Puutbeek zoeken, die is er niet. En de schrijver van dit artikel rijdt al vanaf 1976 zijn Slingerbeek in zonder te weten waar in Nederland de rivier, beek of diep de Slinger stroomt. Wel een Slinge zonder r die net zoals de beken in zijn buurt in de Achterhoek kabbelt. De bewoners van deze beek wonen er fijn en nemen die r op de koop toe. Tekst en foto’s: Martin Bos, redactie Aakwaa Bron: Wim Huijsmans, Zwols Historisch Tijdschrift (2011 nr.1) 39
40 Online Touch Home