Als een waardig spion houdt het koekoeksvrouwtje het nest van de waardvogel een lange tijd in het oog. Zodra het nest verlaten is, slaat ze toe. Ze legt haar ei in slechts 10 seconden en eet daarna een ei van de waardvogel op of gooit het uit het nest, zodat de arme vogel niets zal merken bij terugkomst. Het vrouwtje is gespecialiseerd voor één soort zangvogel. Het is dus zo dat één koekoek slechts bij één soort zangvogel kan parasiteren, omdat haar eieren alleen lijken op die van haar specifieke waardvogel. Zodra het koekoeksjong uit het ei komt, gooit het de andere nestlingen en/of de resterende eieren uit het nest zodat hij alleen overblijft. De jonge koekoek wordt vaak aanzienlijk groter dan zijn pleegouders. Na ongeveer 20 dagen vliegt de jonge vogel uit. Voedsel De koekoek is gespecialiseerd in een menu vol met rupsen, waarbij de harige en giftige geen uitzondering vormen. Door een beschermende laag in de maag kan het gif geen schade toebrengen. De kwalijke haartjes worden via een braakbal weer uitgespuwd. Bovendien eet deze soort ook graag andere insecten zoals oorwormen, libellen, sprinkhanen en kevers. Trekvogel Elk jaar overwintert de koekoek in tropisch Afrika om dan rond half april naar het noorden te komen om te gaan broeden. Een koekoek legt enorme afstanden af. Het is bekend dat een geringde koekoek genaamd Chris, in vier jaar tijd zo’n 80 duizend kilometer heeft gevlogen, dat is twee keer rond de aarde! Kwetsbaar De koekoek staat op de Rode Lijst van Nederlandse broedvogels (categorie Kwetsbaar). De afname van de koekoek wordt in ons land vooral geweten aan de afname van diverse waardvogelsoorten (bijvoorbeeld graspieper en gele en witte kwikstaart) en gebrek aan voedsel, met name rupsen. Beide factoren zijn op hun beurt weer gerelateerd aan de moderne landbouwpraktijk. Verder zijn er aanwijzingen voor het ontstaan van een mismatch tussen de aankomstdata van koekoeken in hun broedgebieden en het broedbegin van sommige waardvogelsoorten. Tekst en foto’s: Ank Pot, redactie Aakwaa Foto: Koekoek vrouw: Arnoud Huberts 35
36 Online Touch Home