PLOEGEN, EGGEN, ZAAIEN EN OOGSTEN COLUMN DOOR PIETER TIMMERS, FORWARD MANAGEMENT “Fransen zijn rationeel, maar bij die uitspraak moet je een kanttekening maken. Ze zijn rationeel in het redeneren, maar veel subjectiever in hun daden en in hun reacties. Denen zijn pragmatischer. Hun rationaliteit wordt bestuurd door hun daden en door hun kennis van de praktijk.” Omgaan met cultuurverschillen Het bovenstaande is een citaat uit het mondiale onderzoek gedaan voor IBM in de jaren 90 van de vorige eeuw door Geert en Gert Jan Hofstede. Juist voor multinationale ondernemingen is het belangrijk te weten dat je niet slechts één beleid kunt voeren voor alle vestigingen in de wereld van het bedrijf. WAT IS CULTUUR? Als het om cultuurverschillen gaat, zijn er voorbeelden te over, maar wat is cultuur? Volgens de Dikke Van Dale is dat de optelsom van normen, waarden, tradities, manier van omgaan met elkaar, enzovoort, van een bevolkingsgroep en dat is ook het geval binnen een bedrijf of organisatie. Iedereen die weleens in het buitenland op vakantie is geweest, of internationaal zaken doet, ervaart het ‘anders zijn’ van zo’n persoon of groep. Voel je dat niet aan en weet je niet met dat cultuurverschil om te gaan, dan wordt communicatie en acceptatie een probleem. In deze tijd van vervaging van de landsgrenzen wordt dikwijls gesproken over ‘globalisering’. De mens komt overal en neemt kennis van andere producten, levensmiddelen, gewoonten, taal en cultuur tot zich. In de internationale zakenwereld is kennis van wet en regelgeving belangrijk, maar is kennis van de cultuur van doorslaggevende betekenis. Managementgoeroe Peter Drucker hanteert de oneliner ‘culture eats strategy for breakfast’, daarmee bedoelt hij dat kennis van cultuur belangrijker is dan strategie. ZES CULTUURDIMENSIES MASCULIEN > FEMINIEN Typisch masculien zijn bijvoorbeeld Rusland, Turkije, VS en China. Directief machogedrag is hier de norm. Typisch feminien zijn landen als Zweden, Denemarken, Finland, Nederland en Noorwegen. Hier is empathie en democratisch polderen meer de norm. Vaak gaan ze samen met de volgende dimensie: 40 JACHTBOUW NEDERLAND JUNI 2020 GERINGE > GROTE MACHTSAFSTAND Hier geldt: een eenvoudige platte hiërarchie met een open communicatie tegenover ‘hier heeft slechts de baas het voor het zeggen’. De baas heeft altijd gelijk, ook al heeft hij het niet. INDIVIDUALISTISCH > COLLECTIVISTISCH Individualistisch zijn vaak ook feminiene landen, maar individualistisch/masculien zijn bijvoorbeeld de VS, Australië, Canada en Italië. Collectivistisch zijn toch vaak de niet-westerse landen. Hier gaat het om de groep en de familie. Hier onderwerpt men zich gemakkelijk aan de geldende regels van de clan. GERINGE > STERKE RISICOMIJDING Geringe risicomijding vinden we weer bij de feminiene landen inclusief USA, Australië, Canada en Engeland. Risicomijdend gedrag vaker in: Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en België. KORTE > LANGE TERMIJN De westerse landen (Angelsaksisch) die een snelle groei doorgemaakt hebben, zijn typisch korte termijn georiënteerd. Japan, China, Hongkong en Vietnam hebben hun kaarten gezet op succes in de nabije (circa vijf jaar) en de nog verdere toekomst. Een land als China groeit wel snel, maar heeft duidelijk een lange termijnvisie voor groei. VERLEDEN/HEDEN/TOEKOMST De eerste vertelt veel over de tradities van een land. Vrijwel in geheel Zuidoost-Azië heeft men respect voor anciënniteit en tradities. Het Westen daarentegen heeft het druk met het heden en dat is typisch Angelsaksisch. Opmerkelijk is dat de landen met een lange termijn oriëntatie hun traditionele waarden, lees ‘hun verleden’, koesteren. Dat wil zeggen; op deze dimensie overlappen verleden en toekomst elkaar. Het verleden betreft een tijdsbestek van eeuwen, evenals de toekomst. Voor hen is het heden slechts het ‘nu’; dus vandaag. Met het heden kun je strategisch weinig of niets. Je kunt er wel de toekomst mee ondermijnen en dat gebeurt op grote schaal. Niet erg duurzaam dus. HOE SCOORT ONZE OOSTERBUUR? Duitsland, onze belangrijkste handelspartner die we zowel als leverancier en als klant kennen, zijn de volgende cultuurdimensies van toepassing: masculien, individualistisch, risicomijdend en met een grote machtsafstand. Vrijwel tegengesteld aan Nederland, maar we kunnen het zakelijk uitstekend met elkaar vinden. Een CEO van een Amerikaanse multinational zei ooit eens: ‘je moet het een Duitser laten maken en een Hollander het laten verkopen’. BOTSENDE BESCHAVINGEN De Amerikaanse politicoloog Samuel Huntington zegt in zijn boek ‘Botsende beschavingen’ (Subtitel: Cultuur & conflict in de 21e eeuw) dat de culturele en religieuze identiteit van mensen de belangrijkste bron van conflicten wordt in de periode na de koude oorlog. De moeite waard om eens een kijkje in de toekomst te kunnen nemen. Wellicht valt te ontdekken hoe we de wal het schip kunnen laten keren. Bronnen: Allemaal andersdenkenden ; Geert & Gert Jan Hofstede Botsende beschavingen; Samuel P. Huntington (1996) Foto Rens Groenendijk
41 Online Touch Home