is ‘onredelijk bezwarend’ en een grijs beding is ‘vermoed onredelijk bezwarend’. In totaal zijn er ruim dertig grijze en zwarte bedingen die niet in algemene voorwaarden mogen voorkomen op straffe van (mogelijke) nietigheid.“ Verdedigen Nadat de voorwaarden waren geschreven, volgde nog een taaie klus voor Van Emstede; hij moest zijn teksten tegenover de consumentenorganisaties verdedigen bij de Sociaal Economisch Raad (SER) in het kader van de Coördinatiegroep Zelfreguleringsoverleg. Van Emstede trof daar juristen van de consumentenorganisaties, die hem het vuur aan de schenen legden. “Het was een kwestie van geven en nemen. HISWA Vereniging is weliswaar een brancheorganisatie voor ondernemers, maar wilde wel een goede verstandhouding bewaren met de consumentenorganisaties, zoals de Consumentenbond en de ANWB. En dat was niet altijd even gemakkelijk omdat de tijdgeest toen nog zo was, dat de consument zoveel mogelijk beschermd moest worden tegen de ondernemer als de grote kapitalist. Uiteindelijk heb ik de voorwaarden er doorheen weten te slepen.” Vervolgens werden voorwaarden aan de HISWA-leden gepresenteerd en uitgelegd. Van Emstede: “Nadien werd ik gezien als dè nautische advocaat en kwam er doorlopend ‘nautisch werk’ op mij af. Het heeft erin geresulteerd dat ik voor 98% ‘bootzaken’ doe, business to consumer.” “De klanten zelf hebben mij opgeleid; in het merendeel van de zaken sta ik de ondernemer bij waar de vakkennis zit, die vervolgens met mij wordt gedeeld. Bij mij kan iedere ondernemer terecht, of hij nou lid is van HISWA Vereniging of van de NJI. Ik ga nogal eens naar de werf toe om de (technische) kwestie uitgelegd te krijgen en de situatie met eigen ogen te zien. Met de uitleg van mijn cliënt kan ik het in de rechtszaal beter uitleggen.” Contracten Hoe gedegen Van Emstede de HISWAvoorwaarden heeft geformuleerd, blijkt wel uit het feit geen enkele rechter tot dusver die voorwaarden heeft gekraakt. Ook de NJI schakelde Van Emstede in om de voorwaarden te screenen. “Die heb ik niet geschreven, maar op onderdelen van commentaar voorzien.” “Pas de laatste tien jaar heeft de consument mij gevonden, zogezegd. Al zijn dat wel de opdrachtgevers voor de grotere vaartuigen. Circa 75% van mijn werk bestaat uit het oplossen van disputen en 25% uit het opstellen van contracten. Met het bestek bemoei ik mij niet. Ik zorg dat alle essentiële onderwerpen duidelijk in het contract geregeld zijn waarbij ik de balans zoveel mogelijk in het midden houd. Belangrijk is dat de oplevering en opleveringstermijn goed geregeld zijn. Regel ook de overmachtsituaties, welk recht van toepassing is, welke rechter bevoegd is, et cetera. Overmachtsituaties brengen meestal de oplevering dan wel opleveringstermijn in gevaar en als er één onderwerp telkens terugkomt in mijn praktijk, dan is het wel de opleveringstermijn. Daarom is in de contracten die ik opstel nooit een fatale opleveringstermijn opgenomen, zoals: ‘Als er één onderwerp telkens terugkomt in mijn praktijk, dan is het wel de opleveringstermijn’ ‘Opleveren op 1 mei 2018, bij gebreke waarvan de werf 1000 euro per dag verschuldigd is’. Dat kan fataal zijn. Kies de opleveringstermijn zodanig dat je er altijd aan kunt voldoen. Gebruik bijvoorbeeld de formulering ‘op of omstreeks’. In de HISWA-voorwaarden staat bijvoorbeeld opgenomen: ‘De werf is pas in verzuim wanneer zij de opleveringstermijn met méér dan 15% overschrijdt.’ Daar zit voldoende rek in. Mijn advies aan bouwers is: geef nooit teveel van je marge in de prijs weg om de order maar binnen te halen, want er is zo veel onvoorzienbaar tijdens de bouw van een schip.” Tijdrovend en kostbaar Van Emstede vervolgt: “Belangrijk is ook hóe iets wordt opgeleverd. Volgens de conformiteitsleer moet je leveren wat de koper redelijkerwijs van de overeenkomst mag verwachten. Een veel voorkomend misverstand is de gedachte dat op grond van Europese regelgeving de garantietermijn 24 maanden is. De termijn van 24 maanden is opgenomen in de, wat ik noem, EU conformiteits-richtlijn en betreft een aansprakelijkheidstermijn en dus geen garantietermijn. Wel is het zo, dat in de EU-richtlijn is opgenomen, dat een gebrek dat zich in de eerste 6 maanden na oplevering openbaart, vermoed wordt reeds bij oplevering te hebben bestaan. Overigens blijf je als werf aansprakelijk als zich na jaren een gebrek openbaart dat in potentie al aanwezig was ten tijde van de aankoop.” Het voert te ver om binnen dit bestek dit Veel sneller In de loop der jaren heeft Van Emstede zijn vak zien veranderen. “Het moet tegenwoordig vooral veel sneller en efficiënter. De druk is groter. Vroeger waren er twee schriftelijke ronden: dagvaarding, conclusie van antwoord, conclusie van repliek, en conclusie van dupliek. Nu is dat terug gebracht tot één ronde. Daarin moet alles gebeuren. De termijnen zijn korter: zes weken, waarin je als gedaagde alles gedaan moet hebben. Voor een advocaat betekent dat: besprekingen met de klant, het bestuderen van de (proces)stukken, de desbetreffende wetsartikelen, de jurisprudentie- en de literatuur waarna de conclusie van antwoord kan worden geschreven. Voor een dagvaarding geldt eveneens: die moet staan als een huis.” Opvolger Met het naderen van de pensioengerechtigde leeftijd werd overdracht van de praktijk actueel. Van Emstede heeft in Edwin Slager een opvolger gevonden. “Een intelligente vent met een fotografisch geheugen”, aldus Van Emstede, “Hij opereert in de rechtsgebieden waarmee ik ook veel te maken heb: verbintenissenrecht, aansprakelijkheidsrecht, aanneming van werk, koop en verkoop, consumentenrecht en incasso. Ik ben bezig hem te introduceren in de branche en zal hem de komende jaren inwerken. Want, laat dat duidelijk zijn, ik stop nog niet!” www.vanemstede.nl onderwerp tot achter de komma uit te diepen, maar het bovenstaande laat zien hoe ingewikkeld de juridische kant is en het onderstreept de noodzaak van solide juridische assistentie voor bedrijven. Rechtszaken zijn tijdrovend en kostbaar. Niet voor niets luidt de volkswijsheid ‘procederen om een koe, kost een koe’. Ook al staat een bouwer in zijn recht, hij moet kosten maken om dat te bewijzen. Van Emstede: “Advocaten die niet thuis zijn in de botenbranche gaan veelal alleen van de wet uit. Toch werkt het in de praktijk anders. Regels hebben kleur, er zit een verhaal achter en dat verhaal is in elke branche anders. Dat verhaal moet je kennen om het wetsartikel in te kleuren. Specialisme loont omdat de gebruiken en gewoonten in de watersportindustrie zo specifiek zijn.” 13 Jachtbouw Nederland 1 februari 2018
14 Online Touch Home