systeem in Myanmar hebben opgezet. “Natuurlijk is dat niet altijd goed gegaan, zeker als er geld nodig was. Maar in wezen is het systeem perfect, we zijn het nu aan het finetunen.” Boogaerdt staat op het punt een proeflevering te doen volgens het Programme for Endorsement of Forest Certification Schemes (PEFC), een onafhankelijke niet-gouvernementele organisatie zonder winstoogmerk die het duurzaam beheren van bossen promoot via onafhankelijke certificering door derde partijen. Boogaerdt legt uit het er aan toe gaat: “Controleurs van de overheid kijken na uit welke bron de boomstam komt, wat eruit gezaagd is, het rendement en wat er geëxporteerd gaat worden. Dan wordt een exportvergunning aangevraagd. Bij het laden van de container komen ook weer overheidscontroleurs kijken of precies het opgegeven hout erin gaat. Dit gaat echt wel goed. Twee jaar geleden werd een derde van het teak officieel via deze wijze uitgevoerd. De rest verdween illegaal over de Chinese grens in het noorden, een enorm uitgestrekt gebied. Er is protest aangetekend door de regering van Myanmar, maar China wil daar niets aan doen, want het kost werkgelegenheid. Dat China wordt aangepakt, zie ik nog niet gebeuren.” In Krimpen aan de Lek verzaagde Houthandel Boogaerdt altijd zelf de stammen van teakbomen, maar sinds 2014 gebeurt dat door de leveranciers in Myanmar. Opmerkelijk genoeg worden er volgens Boogaerdt op de internationale markt nu nog stammen aangeboden die zogenaamd ‘legaal’ gezaagd zijn in Shanghai, wat dus niet in de haak kan zijn, omdat het zagen anders dan in Myanmar verboden is. Myanmar nu zuinig op teak De Tecona grandis, ofwel de teakboom, levert hout van de hoogste kwaliteit als zijn groei langzaam is geweest. Teakbomen komen voor in heel Azië, maar in Myanmar, ook wel Birma genoemd, staan volgens kenners de mooiste bomen. Birma werd in 1824 een Britse kolonie en het duurde niet lang of de Britten legden het wilde kappen en het in brand steken van bossen door boeren aan banden. De Britten hadden toen voor de scheepsbouw hun eigen land reeds leeg gekapt. Teak bleek nog beter geschikt voor het bouwen van schepen dan het dan toe traditioneel gebruikte eikenhout. Niet alleen voor Britse marineschepen werd Birmees teak gebruikt, ook bijvoorbeeld de fameuze T-clipper Cutty Sark werd van dit hout gebouwd in 1869. Duurzaam bosbeheer Begin 1900 werd de Birma Forest Act ingevoerd, het begin van duurzaam bosbeheer. Maar gekapt werd er toen al volop: kort voor de Tweede Wereldoorlog was Birma goed voor 85 procent van de wereld teak-export. De Japanners hielden Birma van 1942-‘45 bezet en kapten in die periode ook grote hoeveelheden teak. Desondanks telde het land kort na de oorlog nog miljoenen hectares teakbossen met bomen van 80 tot 100 jaar oud. Na de verzelfstandiging in 1948 bemoeiden veel verschillende partijen zich met de teakbossen. Het land had geld nodig en een deal met Thailand werd gesloten om de teakbossen op de grens tussen de twee landen te kappen. Door illegale activiteiten van Thaise houtkapbedrijven werd dat een grote chaos. Na de militaire coup in 1988 greep het leger met harde hand in om controle over de teakbossen terug te krijgen. Om geld te verdienen werd wel de export opgevoerd. De economische boycot van Myanmar werd in 2012 na twintig jaar opgeheven, nadat in 2011 formeel een einde werd gemaakt aan de militaire dictatuur. In 2014 werd de export van complete stammen van teakbomen in Myanmar verboden. Uitsluitend gezaagd hout mag het land verlaten. Illegale houtkappers, met name Chinezen, blijven actief in de afgelegen Kachin State, bij de Chinese grens. De regering van Myanmar legt lange gevangenisstraffen op aan overtreders die worden gepakt. Europese steun De Europese Unie ondersteunt Myanmar in de transitie naar een volledige democratie in een meerjarenplan met een fonds van in totaal 688 miljoen euro. Er is nog veel aan de hand in het land. Honderdduizenden Rohingya uit de staat Rakhine, hoofdzakelijk soennitische islamieten, zijn gevlucht naar het naburige Bangladesh. Een langslepend conflict met de boeddhistische inwoners ligt hieraan ten grondslag. Via Rakhine worden volgens recente berichtgeving in lokale kranten nog steeds grote hoeveelheden illegaal gekapt teak naar het buitenland gesmokkeld. De regering heeft begin dit jaar besloten dat in het fiscale jaar 2017-2018 de productie van teak in Myanmar met 40 procent wordt gereduceerd. Uitsluitend door het staatsbedrijf Myanma Timber Enterprise mag nog worden gekapt. In deze periode was er een quotum om 19.200 teak bomen te kappen, maar het werden er slechts 10.620. In de voor teak belangrijke Bago Mountain Range geldt een verbod van tien jaar op het kappen van teak, tot 2027. In die periode zal ruim 140.000 hectare worden herbeplant om de ontbossing van de afgelopen jaren te compenseren. De Brits/ Birmaanse Global Agricultural Joint Venture Co Ltd. maakte eind 2017 bekend dat het hier 115 miljoen dollar in investeert. Voor het hele land geldt een totale productielimiet van 15.000 ton teak, en dat is bijzonder weinig bij het besef dat de behoefte van de superjachtbouw wereldwijd vele malen groter is. Leveringsproblemen Door het tijdelijk stilleggen en sterk reduceren van de kap in Myanmar voorziet Boogaerdt ernstige problemen voor de levering van teakhout voor het topsegment van de markt: “Voor de superjachtbouw wereldwijd is binnenkort slechts duizend kuub beschikbaar van bomen van minstens 70 jaar oud. Twee jaar Olifanten werkloos In het kantoor van Houthandel Boogaerdt in Krimpen aan de Lek hangen prachtige zwartwitfoto’s van olifanten die worden ingezet bij de houtkap. Directeur Cees Boogaerdt: “Ze hebben nu een heel gek probleem in Birma: ze weten niet wat ze met de olifanten aan moeten. Er werkten 3500 olifanten in de bossen en dat was fantastisch. De dieren sleepten de stammen zonder schade aan de omgeving het bos uit (red. zoals op de foto is te zien). Nu de kap zo terugloopt, zijn ze overbodig en een olifant die niets te doen heeft, wordt baldadig. Ze moeten veel geld uitgeven om de olifanten bezig te houden en te voeren.” 25 Jachtbouw Nederland 3 juni 2018
26 Online Touch Home