IJdelheid, een kans voor de marketeer In ons vakgebied gaat het hoofdzakelijk om de hardware, althans dat lijkt zo, maar het is de ‘zachte menselijke kant’ die ons in staat stelt onze hardware aan de man te brengen. Het succes is afhankelijk van onder meer design, esthetica, lifestyle, en merkwaarde van het product. In een voorgaand nummer van dit blad besteedde ik al aandacht aan de emotionele waarde van een product en wat een koper daarin ziet. Onze maatschappij heeft al een aantal revoluties achter de rug, zoals boekdrukkunst, industriële revolutie en informatie technologische revolutie. De huidige - welke we zeker niet mogen onderschatten - is de ’emotionele revolutie’. In onze moderne samenleving hebben we diverse malen kunnen ervaren dat feiten er steeds minder toe doen, maar wat men vindt of voelt steeds meer. Luxe producten Waarom hebben zaken als design en merkwaarde zoveel betekenis vandaag de dag? Dat komt doordat de welvaart luxe producten heeft gebracht voor een veel bredere groep van de samenleving. Door middel van bijvoorbeeld kleding, auto en boot kun je nu je medemens laten zien wat je bent. De moderne marketeer zegt: ‘ je bent wat je koopt’. In het algemeen kunnen we zeggen dat we graag goed gekleed, gekapt en geschoren zijn en dat we ons met de juiste make-up vertonen. We willen de juiste indruk op die ander maken. Dat heet ‘ijdelheid’. Slaan we daar de dikke Van Dale op na, dan vinden we: ‘zucht om door anderen bewonderd en geprezen te worden’. Vreemd genoeg heeft het woord in andere talen een afwijkende betekenis; leegte en in het Latijn vanitas. De Engelsman heeft er ‘vanity’ van gemaakt. Luxe goederen zoals Maserati’s, jachten, private jets en bontjassen heten in het Engels ‘vanities’. Functioneel dienen zij nauwelijks of geen doel, maar laten wel zien wie we (willen) zijn. Dit fenomeen zien we ook op het internet. Menigeen heeft een persoonlijk profiel op Facebook of LinkedIn dat er fraaier uitziet dan de persoon in werkelijkheid is. Kortom, ‘ijdelheid’. Evolutie Is ijdelheid goed of fout? Het antwoord daarop vinden we in de evolutionaire biologie. Ook in de dierenwereld treffen we ijdelheid aan en daar heeft het direct een functie. Primair draait het daar om voortzetting van de soort en dan draait het om vechten vreten of vluchten. De beste kansen maak je als je over macht beschikt. Ook de Duitse disruptieve denker Friedrich Nietzsche (1844-1900) schreef daarover in zijn boek ‘Wille zur Macht’. Hij zegt: ‘alles wat leeft, heeft een wil tot macht’. In de natuur moet je over voldoende macht of vindingrijkheid beschikken om te kunnen overleven. De mens maakt daarop geen uitzondering, maar het is de joods-chrisDoor Pieter Timmers, Forward Management telijke traditie die ijdelheid een ondeugd vindt. Het is onze oude Griekse vriend Aristoteles (384-322 v. Chr.) die dat anders zag en het gaat nuanceren. Slaat ijdelheid door naar narcisme, dan is het een ondeugd. De narcist is slechts op zichzelf gericht en heeft de medemens niet nodig, evenals degene die voor zelfverwaarlozing kiest. Die laatste is derhalve ook een ondeugd. De ijdele mens richt zich op de medemens. Die heeft hij nodig ter bevestiging dat hij de moeite waard is. De gezonde mens wil dat hij ertoe doet. Om dat te bereiken heb je contrast nodig. Alles wat bestaat, bestaat dankzij haar tegenstelling. Er is geen goed zonder kwaad, er is geen koud zonder warm. Winnen of verliezen De ijdele mens weet instinctief ook wat hij -niet- is. Als je geen winnaar bent, ben je een verliezer. De sport is daar een uitstekend voorbeeld van. Is meedoen belangrijker dan winnen? Onzin, het gaat om de overwinning, de roem en bewondering die dat met zich meebrengt. Als gevolg daarvan zorgt het brein voor een dopamine shot, waar men zich euforisch en prettig bij voelt. Evolutionair-biologisch maakt de winnaar meer kans zich voort te planten. Maar pas op! Denk niet dat de altruïst niet ijdel is, ook die streeft ernaar bewonderd en geprezen te worden. Het voorgaande toont aan dat we naast de producten en diensten, welke wij in de markt aanbieden, rekening moeten houden met de makken en kuren van onze klanten, maar wijzelf zijn met diezelfde makken en kuren behept. Het helpt wel als we dat tijdig herkennen en erkennen. IJdelheid taboe? Het blijft vreemd dat het fenomeen ‘ijdelheid’ nauwelijks of niet in de marketingboeken voorkomt. Is het dan toch nog steeds taboe? Schamen wij ons dan toch nog steeds voor deze vermeende ondeugd? IJdelheid is een deugd. Zonder ijdelheid bleven we stilstaan in de schaduw van de anonimiteit en zouden we nooit onsterfelijkheid bereiken. Zonder ijdelheid was er geen kunst, literatuur, topsport of wetenschap en zouden we geen mooie schepen hoeven bouwen. Zonder ijdelheid zouden we niets zijn, want we zijn nou eenmaal niet veel meer dan de verhalen die anderen over ons vertellen. Bron: boek ‘Zie Mij’ van Frank Meester (2010). 11 Ploegen, eggen, zaaien en oogsten Foto Rens Groenendijk april 2018
12 Online Touch Home