Watertechnologie Waar komen de demo-installaties? Water Mining richt zich op de terugwinning van grondstoffen uit zee, het stedelijk gebied en de industrie. Er komen zes grootschalige demonstratieprojecten, waarvan twee in Nederland op industrieel en stedelijk gebied. Dr. Dimitris Xevgenos, die met Mark van Loosdrecht en Patricia Osseweijer deel uitmaakt van het coördinerende team van Water Mining, zet ze op een rij. Zo komt er in de Botlek een industrieel demoproject met chloorproducent Nouryon en afnemer Hexion. Doel is een betere circulariteit binnen het chlooralkalicluster. Nouryon gebruikt nu zout uit Delfzijl voor de chloorproductie, maar dat kan met technologie uit de afvalwaterstromen van de afnemers worden gehaald. De bedrijven moeten de afvalwaterstromen nu voor veel geld behandelen voor ze deze mogen lozen. “Het idee is om dat geld te gebruiken om het zout eruit te halen, zodat er geen zout meer uit Delfzijl nodig is.” Het demoproject verkent tevens het ‘chemical leasing concept’. Dat zou erop neerkomen dat Nouryon chloor gaat leasen aan de afnemers om het eigendom te behouden en het chloor ook terug te nemen. Partijen verdelen zo niet alleen de kosten, maar ook de opbrengsten. “Samen kunnen ze zo bijvoorbeeld de brijnzuiveringsunit financieren die nodig is voor het project”, zegt Xevgenos. Het stedelijke project richt zich op de terugwinning van Kaumera en fosfaat. Demo-installaties ‘sea mining’ De ‘sea mining’-projecten vinden plaats in Spanje en Italië. Bij een pilot op het Italiaanse eiland Lampedusa wordt de brijnstroom, die bij de ontzilting van zeewater ontstaat, behandeld met restwarmte van een energieproducent. Doel is om zo schade aan het aquatisch zeemilieu te voorkomen. Brijnstromen zorgen ervoor dat het ecosysteem in de Middellandse Zee, waaronder zee grasvelden, dreigt te verdwijnen. In het Zuid-Spaanse Almeria vindt een vergelijkbaar project plaats. Alleen gebruiken de initiatiefnemers hier geen restwarmte maar zonne-energie. Dat is afkomstig van het grootste onderzoekscentrum voor zonne-energie in Europa: Plataforma Solar de Almeria. Het idee erachter is dat alle EU-lidstaten volgens de Green Deal in 2025 klimaatneutraal moeten zijn. Voor ‘urban mining’ komen er vier demo-installaties: Utrecht, Barcelona, Faro en Cyprus. In Utrecht en Faro ligt de focus op de terugwinning en de vergelijking van Kaumera. In Cyprus staat fosfaat centraal en zero liquid discharge om het aquatisch milieu niet te belasten. In Barcelona gaat het vooral om energiewinning. Kaumera als voorbeeld. Betrokken partijen moeten investeren in procesapparatuur en verdienen aan de verkoop van het biopolymeer. Maar een bedrijf kan niet investeren en vervolgens van een afnemer eisen om de komende jaren het biopolymeer af te nemen. “Voor publieke organisaties als de waterschappen zitten daar allerlei juridische haken en ogen aan. Zo moeten ze aanbestedingsprocedures volgen. Ook moeten ze nadenken over de financiële risico’s. Waar leg je die? Bij publieke of private organisaties? En hoe verdeel je de winsten?” Volgens de Europese Investeringsbank is er, om de EU-doelstellingen voor energie, klimaat en milieu te realiseren, jaarlijks een extra financiering van 270 miljard euro nodig. Hiervan neemt de watersector 90 miljard voor zijn rekening. Om de infrastructuur- en investeringskloof in de watersector te dichten, bouwt Water Mining voort op ervaringen uit succesvolle publiek-private partnerschappen. Een mooi voorbeeld is de Nereda-technologie, uitgevonden bij TU Delft en naar de markt gebracht in een unieke PPS tussen de TU Delft, waterschappen en Royal HaskoningDHV. De hamvraag is natuurlijk wanneer Water Mining in de ogen van Van Loosdrecht geslaagd is. “Wij hebben onder meer een aantal technische en economische doelen en KPI’s voor de Europese Commissie opgesteld. Die variëren van het aantonen van de voordelen van ontzilting met zonne-energie en restwarmte tot de kosteneffectieve verwijdering van fosfaat uit communaal afvalwater. Wanneer we deze doelen halen, is het project voor mij een succes.” Mark van Loosdrecht, onderzoeksleider en hoogleraar milieubiotechnologie en waterzuivering aan de TU Delft (foto: Ivan Pel). WATERFORUM DECEMBER 2020 45
46 Online Touch Home