Monitor Discriminatie 2024 Oost-Brabant MONITOR DISCRIMINATIE 2024 OOST-BRABANT HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
HET JAAR 2024 De Monitor Discriminatie 2024 Oost-Brabant geeft een overzicht van meldingen bij antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten en cijfers van het College voor de Rechten van de Mens. Discriminatie Discriminatie is het ongelijk behandelen van mensen op basis van kenmerken die er in de situatie niet toe doen, zoals herkomst, godsdienst of geslacht. Deze kenmerken worden discriminatiegronden genoemd. Mensen die discriminatie hebben ervaren of waargenomen kunnen dit melden bij een ADV. In de politieeenheid Oost-Brabant zijn dit de regiobureaus van Discriminatie.nl en het Meldpunt Discriminatie Heusden van ContourdeTwern. Afhankelijk van de situatie kunnen mensen ook terecht bij de politie of het College voor de Rechten van de Mens. ADV’s en politie In 2024 ontvingen de ADV’s 381 discriminatiemeldingen over voorvallen in Oost-Brabant. Dat is 6 procent meer dan in 2023. Iets meer dan de helft (52 procent) ging over discriminatie op grond van herkomst of huidskleur. Wel kwamen hierover 46 meldingen minder binnen dan in 2023. Meldingen over de gronden geslacht, leeftijd en godsdienst namen juist in aantal toe. Ruim de helft van alle meldingen betrof omstreden behandeling (57 procent). Ook vijandige bejegening werd veel gemeld (45 procent). Het terrein waarover ADV’s de meeste meldingen ontvingen was de arbeidsmarkt. De politie
Zowel bij de ADV’s als bij de politie is het aantal meldingen en registraties van discriminatie in 2024 met 6 procent licht toegenomen. registreerde 658 discriminatie-incidenten, 6 procent meer dan in het jaar ervoor. Het aantal politieregistraties over de grond herkomst nam met 34 toe en bedroeg bijna de helft (49 procent) van het totaal. Een derde van de politieregistraties (32 procent) ging over seksuele gerichtheid. 60 procent van alle politieregistraties betrof discriminerende uitlatingen. College voor de Rechten van de Mens Het College voor de Rechten van de Mens ontving uit OostBrabant 28 oordeelverzoeken, 8 minder dan in 2023. Verzoeken gingen het vaakst over discriminatie op grond van geslacht of handicap/chronische ziekte en waren vooral arbeidsgerelateerd. Over het aangaan of beëindigen van arbeidsrelaties kwam het grootste aantal verzoeken binnen. Op basis van de gelijkebehandelingswetgeving kan het College beoordelen of er sprake was van discriminatie. Het College gaf bij 3 verzoeken een oordeel, waarbij in 2 gevallen verboden onderscheid werd vastgesteld. Landelijke incidenten Inwoners van Oost-Brabant deden in totaal 733 meldingen bij ADV’s, 86 procent meer dan in 2023. Deze stijging hangt samen met een aantal landelijke incidenten die niet in deze regionale monitor zijn opgenomen. Zie Discriminatiecijfers in 2024 voor meer informatie over deze meldingen. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
DE CIJFERS DISCRIMINATIE.NL OOST-BRABANT Totaal meldingen: 381 Download hier alle cijfers 218 keer omstreden behandeling TOP 5 Discriminatiegrond ADV’s 1 Herkomst/huidskleur 2 Geslacht 3 Handicap/chronische ziekte 4 Niet-wettelijke gronden 5 Godsdienst Herkomst/huidskleur Geslacht Leeftijd Herkomst/huidskleur -46 Geslacht +36 Leeftijd +16 -46 +36 +16 TOP 5 Discriminatieterrein ADV’s 1 Arbeidsmarkt 2 Openbare ruimte 3 Commerciële dienstverlening 4 Collectieve voorzieningen 5 Sport en recreatie Collectieve voorzieningen -23 Publieke opinie -56 Openbare ruimte Publieke opinie -56 Collectieve voorzieningen -23 Openbare ruimte +22 +22
Download hier alle cijfers POLITIE Totaal incidenten: 658 COLLEGE Verzoeken om een oordeel: 28 393 keer uitlating TOP 5 Discriminatiegrond Politie 1 Herkomst/huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Onbekend/overig 4 Antisemitisme 5 Godsdienst Antisemitisme Herkomst/huidskleur Godsdienst Antisemitisme -17 Herkomst/huidskleur +34 Godsdienst +8 -17 +34 +8 Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatiemeldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatie-meldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
Download hier alle cijfers DE CIJFERS 1 Asten A 0 B 0 2 Bergeijk A 0 B 1 3 Bernheze A 18 B 9 4 Best A 12 B 3 5 Bladel A 4 B 2 6 Boekel A 2 B 0 7 Boxtel A 19 B 4 9 Deurne A 6 B 6 10 Eersel A 4 B 2 C 2 C 1 C 4 C 10 C 6 C 5 C 16 8 Cranendonck A 4 B 5 C 15 C 12 C 4 11 Eindhoven A 240 B 147 C 181 12 Geldrop-Mierlo A 10 B 5 C 12 13 Gemert-Bakel A 5 B 2 C 5 14 Heeze-Leende A 4 B 4 C 2 15 Helmond A 39 B 20 C 47 16 ’s-Hertogenbosch A 130 B 73 C 132 17 Heusden A 9 B 9 C 6 18 Laarbeek A 6 B 4 C 5 19 Land van Cuijk A 43 B 16 C 28 20 Maashorst A 19 B 4 C 32 21 Meierijstad A 49 B 19 C 18 22 Nuenen, Gerwen en Nederwetten A 6 B 2 C 4 23 Oirschot A 6 B 2 C 2 24 Oss A 32 B 14 C 35 25 Reusel-De Mierden A 1 B 1 C 4 26 Sint-Michielsgestel A 7 B 0 C 7 27 Someren A 6 B 2 C 2 A Meldingen door inwoner van de gemeente bij ADV B Meldingen over voorval in de gemeente bij een van de ADV’s C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie 2 25 5 10 30 23 28 Son en Breugel A 4 B 3 C 3 29 Valkenswaard A 7 B 3 30 Veldhoven A 11 B 7 31 Vught A 17 B 9 32 Waalre A 4 B 2 C 20 C 18 C 10 C 10 4 7 Download hier alle cijfers 16 17 31 26
24 LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl MEER INFORMATIE info@radar.nl www.radar.nl www.politie.nl 3 20 19 6 21 13 18 28 22 11 9 12 HET JAAR 2024 32 14 27 1 DE CIJFERS 29 8 DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE 15
DE ANALYSE GRONDEN ADV-meldingen en politieregistraties betroffen in 2024 vooral de discriminatiegronden herkomst/huidskleur, geslacht, seksuele gerichtheid, handicap/chronische ziekte, godsdienst en leeftijd. Herkomst/huidskleur Net als voorgaande jaren was herkomst/huidskleur de meest voorkomende discriminatiegrond, met 52 procent van de ADVmeldingen en 49 procent van de politieregistraties. Vaak ging het om racistische scheldpartijen. Zo werd een koppel dat klaagde over geluidsoverlast van een buurman sindsdien uitgescholden met ‘zwarte apen’ en ‘ga terug naar je eigen land’. Een echtpaar met een Aziatische achtergrond werd geslagen en voor ‘k*Chinees’ uitgemaakt, nadat het paar mensen die liedjes zongen over Chinezen had aangesproken. ADV’s kregen daarnaast veel meldingen over ongelijke behandeling. Een man meldde bijvoorbeeld dat hij en andere collega’s met een migratieachtergrond lager werden beloond dan witte collega’s. Een ander voorbeeld betreft een huisarts die geen Arabisch-sprekende vluchtelingen wilde inschrijven. Geslacht Ten opzichte van 2023 is het aantal ADV-meldingen over de grond geslacht het meest gestegen (+36). Met 52 meldingen was geslacht in 2024 de op één na meest gemelde grond (14 procent). Zwangerschapsdiscriminatie op de arbeidsmarkt werd 16 keer gemeld. Vrouwen meldden dat zij een baan, contractverlenging of promotie waren misgelopen vanwege hun zwangerschap
Ten opzichte van 2023 is het aantal meldingen bij de ADV’s over discriminatie op grond van geslacht het meest gestegen. of jong moederschap. De 11 politieregistraties op grond van geslacht betroffen discriminatie van transgender personen. De ADV’s ontvingen hierover 10 meldingen. Meerdere transgender personen kregen te maken met treiterijen en mishandelingen. Zo werd een transgender vrouw in het park geslagen en voor ‘pedofiel’ uitgemaakt. Seksuele gerichtheid Bij de politie was seksuele gerichtheid met 209 registraties na herkomst de meest voorkomende grond (32 procent). Ruim een derde betrof het uitschelden van agenten en boa’s voor ‘homo’. De politie registreerde echter ook regelmatig voorvallen waarbij mensen nadrukkelijk vanwege hun seksuele gerichtheid werden uitgescholden of mishandeld. Zo werden kussende mannen in de trein bespuugd en geschopt, met de woorden ‘Dit mag niet in dit land’. Ook waren er meerdere incidenten rond een mannenontmoetingsplek. Bij de ADV’s werd discriminatie op grond van seksuele gerichtheid 24 keer gemeld. Een vrouwelijke melder kreeg bijvoorbeeld op haar werk te maken met geroddel en pijnlijke vragen omtrent haar seksuele gerichtheid. Algemeen schelden Veel politieregistraties over de gronden seksuele gerichtheid en antisemitisme betreffen het uitschelden van agenten en andere handhavers met ‘homo’ of ‘jood’. Hun seksuele gerichtheid en achtergrond spelen vaak geen rol. Wel houdt zulk gescheld een negatief beeld in stand van nietheteroseksuele mensen en Joden. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
DE ANALYSE Handicap/chronische ziekte Met 32 meldingen kwam handicap/ chronische ziekte bij de ADV’s op de derde plaats. Een derde van de meldingen ging over collectieve voorzieningen, zoals over de ontoegankelijkheid van een voedselbank en een huisartsenpraktijk voor elektrische rolstoelen of scootmobielen. Vanwege een beperking of chronische aandoening voelden melders zich verder onder meer ongelijk behandeld door werkgevers, woningcorporaties en vervoerders. Daarnaast waren er ook meldingen over beledigingen of treiterijen. Zo meldde iemand dat een trainer de spelers van zijn G-team uitmaakte voor ‘idioot’ en ‘achterlijke debiel’. GRONDEN Hieronder vervolgen we de beschrijving van de discriminatiegronden die in 2024 het meest voorkwamen in de ADV-meldingen en in de politieregistraties. De 10 politieregistraties over de grond handicap/chronische ziekte betroffen vooral algemeen schelden met het woord ‘mongool’, maar er is ook een registratie over hulphonden die een ggz-instelling niet in mochten. Godsdienst Bij de ADV’s gingen 24 meldingen over discriminatie vanwege godsdienst, twee keer zoveel als in 2023. Ook in de politieregistraties kwam godsdienstdiscriminatie 24 keer voor. De meldingen en registraties betroffen overwegend discriminatie van moslims. Zo registreerde de politie dat een islamitisch gezin op een bluetooth-apparaat steeds koppelingsverzoeken
De ADV-meldingen en politieregistraties over de grond godsdienst gingen overwegend over discriminatie van moslims. ontving van een anonieme buur, met beledigende teksten als ‘k*moslims’. Meerdere voorvallen waren specifiek gericht op moslima’s die een hoofddoek dragen. Voorbeelden hiervan zijn hoofddoekdragende vrouwen die in de sportschool door medesporters werden uitgescholden en een sollicitante met hoofddoek die achter haar rug om door de winkelmanagers werd uitgelachen. Leeftijd Het aantal meldingen bij ADV’s over leeftijdsdiscriminatie bedroeg 24, een verdrievoudiging ten opzichte van de 8 meldingen in 2023. Meer dan de helft ging over discriminatie op de arbeidsmarkt. Melders liepen tegen leeftijdsgrenzen aan in vacatures of vermoedden vanwege hun leeftijd afgewezen te zijn bij een sollicitatie. Het contract van een andere melder werd niet verlengd omdat de werkgever verder wilde met een ‘jong team’. Ook waren er meldingen over commercieel dienstverleners. Zo vonden meerdere melders het discriminerend dat in supermarkten of andere winkels voor scholieren strengere regels golden, zoals het niet mogen meenemen van hun tas. Niet-wettelijke gronden ADV’s registreren ook meldingen over niet-wettelijke gronden. In 2024 gingen deze meldingen onder meer over opleidingsniveau en het niet beschikken over een mobiele telefoon. Het aantal meldingen in deze categorie steeg van 17 in 2023 naar 31 in 2024. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
DE ANALYSE TERREINEN De ADV’s registreren het maatschappelijk terrein waarop een discriminatievoorval zich afspeelde. De politie registreert geen terreinen. Op deze pagina’s belichten we de terreinen waarover de meeste meldingen binnenkwamen. Arbeidsmarkt Bijna een kwart van de meldingen betrof arbeidsmarktdiscriminatie. Hierover kwamen 88 meldingen binnen, 22 meer dan in 2023. De grond herkomst stond bovenaan, gevolgd door geslacht en leeftijd. Verschillende meldingen gingen over discriminatoire opmerkingen en pesterijen op de werkvloer. Soms voegden melders eraan toe dat zij incidenten tevergeefs bij leidinggevenden hadden aangekaart. Andere meldingen betroffen ongelijke behandeling. Zo werd in een vacature bijvoorbeeld gevraagd om een vrouw in de leeftijd van 25-40 jaar en werden contracten van meerdere zwangere vrouwen niet verlengd. Openbare ruimte Over incidenten in de openbare ruimte kwamen 48 meldingen binnen, 22 meer dan in 2023. Het ging veelal om discriminatoire uitingen op straat, gericht op mensen met een migratie- of LHBTIQA+-achtergrond. Een melder van kleur kreeg bijvoorbeeld te horen dat hij terug moest ‘naar de rimboe’ en een homoseksueel stel werd achtervolgd en geïntimideerd. Daarnaast werden in een bepaalde gemeente tientallen antisemitische posters aangetroffen. Commerciële dienstverlening Discriminatie door winkels, vervoersbedrijven, verzekeraars en andere commercieel
Verschillende meldingen gingen over racistische opmerkingen en pesterijen op de werkvloer. Melders hadden deze incidenten soms tevergeefs bij leidinggevenden aangekaart. dienstverleners werd 44 keer gemeld. Meldingen betroffen vooral de grond herkomst. Zo was een melder er getuige van dat een buschauffeur tegen een passagier racistische uitingen deed, zoals ‘Ga terug naar je eigen land’. Ook zijn er meldingen over tassencontroles en onterechte beschuldigingen van winkeldiefstal, waarbij melders het idee hadden dat hun huidskleur of herkomst een rol speelde. Verder voelde iemand zich beledigd door de homovijandige opmerkingen van een winkelmedewerker. Collectieve voorzieningen 43 meldingen betroffen discriminatie door gemeentelijke instanties, zorgaanbieders en opvangvoorzieningen, het vaakst op grond van herkomst. Zo voelde een woonwagenbewoner zich door de gemeente gediscrimineerd omdat in de hele gemeente glasvezel werd aangelegd, behalve in het woonwagenkamp. Derdelanders in een opvang voor Oekraïners voelden zich onjuist behandeld door medebewoners en het management. Verder was er onder meer een melding van een transgender man die door een zorgverlener steeds als vrouw werd aangesproken. (Semi)publiek domein Van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder heeft 12 procent in een periode van 12 maanden discriminatie ervaren in het (semi)publieke domein. Zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd in 2023. Mensen ervoeren discriminatie vooral op straat, in winkels en in het openbaar vervoer. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
MIJN VERHAAL Nigel ‘Op mijn werk maakten een paar collega’s steeds beledigende opmerkingen over mijn afkomst en huidskleur. Ze noemden me bijvoorbeeld ‘aap’. Ik had daar zo’n last van dat ik besloot een melding te doen bij Discriminatie.nl. Een medewerker van Discriminatie. nl ging samen met mij het gesprek aan met mijn werkgever. Ook kreeg mijn werkgever informatie over hoe om te gaan met discriminatie op de werkvloer. Sindsdien is de situatie enorm verbeterd. De collega’s die mij pestten zijn hierop aangesproken. Eentje is na een officiële waarschuwing zelfs geschorst. Ik ga nu weer met plezier naar mijn werk.’ Denise ‘Bij mijn zoontje werd een zeldzame chronische ziekte geconstateerd. Dit besprak ik met een medewerker van de kinderopvang. Pas na verder ziekenhuisonderzoek zouden we weten wat dit voor de opvang zou betekenen. De opvang besloot echter om het contract meteen te beëindigen. Mijn zoon mocht niet meer komen. Met hulp van Discriminatie.nl heb ik de zaak voorgelegd aan het College voor de Rechten van de Mens. Het College oordeelde dat de kinderopvang verboden onderscheid maakte op grond van handicap of chronische ziekte. Samen met Discriminatie. nl heb ik binnenkort een gesprek bij de opvang om dit oordeel te bespreken.’ Leon ‘Nadat ik lekker had gesport nam ik een douche in de sportschool. Uit het niets begon een andere bezoeker tegen mij te schelden: “Jullie k*homo’s gaan alleen maar douchen om elkaar bloot te bekijken.” En zo ging hij maar door. In de kleedkamer gaf hij me zulke harde duwen dat ik op de grond viel. Ik heb het voorval gemeld bij
‘Discriminatie.nl ging samen met mij het gesprek aan met mijn werkgever. Sindsdien is de situatie enorm verbeterd.’ Melden helpt! Discriminatie.nl. Ik vond het fijn dat ik daar mijn verhaal kwijt kon. Ook ben ik door Discriminatie.nl goed geholpen met het doen van aangifte bij de politie. De dader is veroordeeld tot een geldboete van 500 euro.’ Mariana ‘Bij de kassa van een supermarkt werden alleen mijn 9-jarige zoon en ik er uitgepikt voor tassencontrole. Omdat wij de enigen in de rij waren met een donkere huidskleur voelde ik mij gediscrimineerd. Ik vond het vooral erg voor mijn zoontje. Met hulp van Discriminatie.nl stapte ik naar het College voor de Rechten van de Mens, dat oordeelde dat er sprake was van discriminatie. Er is daarna een goed gesprek geweest met de supermarkt. De supermarkt heeft het onderwerp inmiddels besproken met andere supermarkten. Medewerkers zijn geïnstrueerd over de juiste uitvoering van de tassencontrole en zo nodig wordt het beleid nog aangepast.’ Topje van de ijsberg Onderzoek toont aan dat slechts 3 procent van de discriminatie-ervaringen wordt gemeld bij een instantie die discriminatie registreert. Mensen blijken het herkennen, benoemen en melden van discriminatie vaak lastig te vinden. Veel incidenten blijven daardoor buiten de registraties. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
PREVENTIE Gemeenten ontvangen een structurele decentralisatie-uitkering van de Rijksoverheid om de aanpak van discriminatie en racisme te versterken. Ook de stelselherziening van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen en een proactieve aanpak dragen bij aan het tegengaan van discriminatie. Decentralisatie-uitkering Vanaf 2024 ontvangen gemeenten een structurele decentralisatie-uitkering voor de versterking van de aanpak van discriminatie en racisme. Deze uitkering, met een totaalbedrag van € 2,5 miljoen, komt neer op € 0,14 per inwoner en is specifiek bedoeld voor de financiering van preventieactiviteiten. Hiermee kunnen gemeenten, in samenwerking met hun antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), gerichte preventieve maatregelen nemen en lokaal maatwerk leveren. Voorbeelden hiervan zijn gastlessen, trainingen en workshops bij scholen en organisaties om bewustwording te vergroten en kennis te delen. Hoewel deze middelen expliciet zijn bedoeld voor preventie, komt een deel ervan niet bij de ADV’s terecht. Duurzaam investeren in preventie is essentieel om discriminatie te bestrijden en te voorkomen. Effectieve preventie vraagt om structurele aandacht en samenwerking tussen gemeenten en gespecialiseerde organisaties. Stelselherziening Om de effectiviteit van antidiscriminatievoorzieningen te versterken, werkt het Rijk in samenwerking met Discriminatie.nl aan een stelselherziening van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga).
Duurzaam investeren in preventie is essentieel om discriminatie te bestrijden en te voorkomen. Effectieve preventie vraagt om structurele aandacht en samenwerking tussen gemeenten en gespecialiseerde organisaties. Deze wet schrijft voor dat gemeenten een laagdrempelige voorziening bieden waar burgers discriminatie kunnen melden. De wet vormt daarmee de juridische basis voor het bestaan van de ADV’s. De wettelijke taken van ADV’s bestaan in de kern uit klachtbehandeling, het registreren van meldingen en het bieden van onafhankelijke bijstand aan melders. In verschillende scenario’s wordt een mogelijke uitbreiding van de Wga onderzocht, zoals het voeren van actief discriminatiebeleid door gemeenten. Ondersteuning gemeenten Een goed gefinancierd en structureel ingebed antidiscriminatiebeleid legt een fundament onder een inclusieve samenleving, waarin discriminatie actief wordt tegengegaan en zoveel mogelijk wordt voorkomen. Steeds meer gemeenten zetten hier al stappen in, maar hebben vaak behoefte aan ondersteuning, zoals expertise, uitvoeringscapaciteit of advies over het beleidsproces. De decentralisatie-uitkering kan ook hiervoor worden ingezet. De ADV’s die zijn aangesloten bij Discriminatie.nl kunnen gemeenten bij deze stappen professioneel ondersteunen. Over Discriminatie.nl Discriminatie.nl is de branchevereniging van ADV’s. Op dit moment is meer dan 90 procent van de Nederlandse gemeenten aangesloten bij een ADV die lid is van Discriminatie.nl. Deze ADV’s hanteren een uniforme werkwijze en registreren meldingen in een landelijk registratiesysteem. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
GERAADPLEEGDE LITERATUUR > Walz, G. en Fiere, B. (2025). Discriminatiecijfers in 2024. Rotterdam: Art.1. > Andriessen, I. et al (2024). Ruimte voor iedereen? Onderzoek naar ervaren discriminatie in het (semi) publieke domein. Tilburg / Amsterdam: Fontys. Pedagogie / Karin Wittebrood / Universiteit van Amsterdam / Ipsos I&O. > Andriessen, I. et al (2020). Ervaren discriminatie in Nederland II. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. > Andriessen, I. (2017). Discriminatie herkennen, benoemen en melden. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. COLOFON Monitor Discriminatie 2024 Oost-Brabant Tekst: Marije Braakman Portretten: Discriminatie.nl Vormgeving: Go Puck UITGAVE April 2025 Dit is een gezamenlijke uitgave van de Politie Eenheid Oost-Brabant en Discriminatie.nl. De politie, het College voor de Rechten van de Mens en het Meldpunt Discriminatie Heusden van ContourdeTwern hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE MIJN VERHAAL PREVENTIE
1 Online Touch