Monitor Discriminatie 2024 Regio Rotterdam MONITOR DISCRIMINATIE 2024 REGIO ROTTERDAM HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
HET JAAR 2024 De Monitor Discriminatie 2024 Regio Rotterdam geeft een overzicht van meldingen bij de antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), door de politie geregistreerde discriminatie-incidenten en de cijfers van het College voor de Rechten van de Mens. Discriminatie Discriminatie is het ongelijk behandelen van mensen op grond van kenmerken die er in de situatie niet toe doen, zoals herkomst, godsdienst of geslacht. Deze kenmerken worden discriminatiegronden genoemd. Mensen die discriminatie hebben ervaren of waargenomen kunnen dit melden bij een ADV. In de politie-eenheid Rotterdam zijn dit Discriminatie.nl regio Rotterdam (voorheen RADAR) en het discriminatiemeldpunt van de gemeente Goeree-Overflakkee. Afhankelijk van de situatie kunnen slachtoffers ook terecht bij de politie of het College voor de Rechten van de Mens. ADV’s en politie De ADV’s ontvingen in 2024 608 meldingen over voorvallen van discriminatie in de regio Rotterdam. Dat is 26 procent meer dan in 2023. Het aantal meldingen over herkomst of huidskleur is met 29 procent gestegen en bedraagt ruim de helft van het totaal. Het aantal meldingen over seksuele gerichtheid is verdubbeld. Het terrein waarover de meeste meldingen binnenkwamen was de arbeidsmarkt: 23 procent van alle meldingen. Opvallende stijger was het aantal meldingen over de openbare ruimte: 58 procent meer meldingen dan in het jaar 2023. De politie registreerde in 2024 1.147 discriminatie-incidenten, 6 procent minder dan in 2023.
Bij de ADV’s is het aantal discriminatiemeldingen gestegen in 2024, terwijl bij de politie het aantal registraties is afgenomen. Het grootste deel van de politieregistraties ging over de gronden herkomst en seksuele gerichtheid. Bij 7 procent van de incidenten betreft het discriminerende uitlatingen, terwijl in 9 procent van de gevallen geweld gepaard ging met discriminerende uitlatingen. College voor de Rechten van de Mens In 2024 ontving het College voor de Rechten van de Mens 72 verzoeken tot een oordeel uit de regio Rotterdam, 9 procent minder dan in 2023. De meeste gaan over discriminatie op basis van handicap/chronische ziekte, herkomst en nationaliteit. Het College maakt onderscheid tussen drie terreinen: arbeid (24 verzoeken), sociale bescherming (12) en goederen en diensten (22). 14 verzoeken hadden betrekking op geen van deze terreinen. Op basis van de gelijkebehandelingswetgeving kan het College beoordelen of er sprake was van discriminatie. Het College gaf bij 13 verzoeken een oordeel, waarbij in 8 gevallen verboden onderscheid werd geconstateerd. Topje van de ijsberg Onderzoek toont aan dat slechts 3 procent van de discriminatie-ervaringen wordt gemeld bij een instantie die discriminatie registreert. Mensen blijken het herkennen, benoemen en melden van discriminatie vaak lastig te vinden. Veel incidenten blijven daardoor buiten de registraties. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
DE CIJFERS DISCRIMINATIE.NL REGIO ROTTERDAM Totaal meldingen: 608 Download hier alle cijfers 293 keer vijandige bejegening TOP 5 Discriminatiegrond ADV’s 1 Herkomst/huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Handicap/chronische ziekte 4 Niet-wettelijke gronden 5 Geslacht Herkomst/huidskleur +72 Handicap/chronische ziekte +15 Seksuele gerichtheid +37 Herkomst/huidskleur plus 72 Seksuele gerichtheid plus 37 Handicap/chronische ziekte plus 15 TOP 5 Discriminatieterrein ADV’s 1 Arbeidsmarkt 2 Openbare ruimte 3 Commerciële dienstverlening 4 Buurt/wijk 5 Collectieve voorzieningen Openbare ruimte Arbeidsmarkt Buurt/wijk Openbare ruimte plus 30 Arbeidsmarkt plus 28 Buurt/wijk plus 25 +30 +28 +25
Download hier alle cijfers POLITIE Totaal incidenten: 1.147 COLLEGE Verzoeken om een oordeel: 72 841 keer uitlating TOP 5 Discriminatiegrond Politie 1 Herkomst/huidskleur 2 Seksuele gerichtheid 3 Antisemitisme 4 Onbekend/overig 5 Godsdienst Herkomst/huidskleur Antisemitisme Seksuele gerichtheid Herkomst/huidskleur min 76 Antisemitisme min 41 Seksuele gerichtheid plus 17 -76 -41 +17 Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatiemeldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). Stijging of daling Hiermee wordt bedoeld een stijging of daling van het aantal discriminatie-meldingen ten opzichte van het jaar ervoor (2023). VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
Download hier alle cijfers DE CIJFERS 1 Alblasserdam A 8 B 2 C 2 en 2 Albrandswaard A 15 B 6 C 6 3 Barendrecht A 25 B 8 C 11 e 4 Capelle aan den IJssel A 52 B 18 C 44 e 5 Dordrecht A 76 B 43 C 96 e 6 Goeree-Overflakkee A 12 B 12 C 8 e 7 Gorinchem A 33 B 7 C 19 e 8 Hardinxveld-Giessendam A 3 B 1 C 4 e 9 Hendrik-Ido-Ambacht A 12 B 3 C 5 e 10 Hoeksche Waard A 46 B 8 C 28 e 11 Krimpen aan den IJssel A 15 B 4 C 5 e 12 Lansingerland A 42 B 15 C 15 e 13 Maassluis A 13 B 4 C 14 e 14 Molenlanden A 19 B 6 C 8 e 15 Nissewaard A 53 B 20 C 59 16 Papendrecht A 10 B 5 C 27 e 17 Ridderkerk A 29 B 10 C 23 e 18 Rotterdam A 747 B 372 C 634 e 19 Schiedam A 68 B 23 C 50 e e 20 Sliedrecht A 13 B 4 C 10 e 21 Vlaardingen A 61 B 19 C 33 e 22 Voorne aan Zee A 45 B 9 C 24 e 23 Zwijndrecht A 24 B 6 C 22 6 22 A Meldingen door inwoner van de gemeente bij ADV B Meldingen over voorval in de gemeente bij een van de ADV’s C Geregistreerde discriminatie-incidenten bij de politie
Download hier alle cijfers LANDELIJKE CIJFERS www.discriminatie.nl MEER INFORMATIE info@radar.nl www.radar.nl www.politie.nl 12 4 13 19 21 18 11 14 17 2 15 23 10 5 HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL 3 9 16 20 8 7 1
DE ANALYSE GRONDEN ADV-meldingen en politieregistraties betroffen in 2024 vooral de discriminatiegronden herkomst/huidskleur, seksuele gerichtheid, geslacht, godsdienst, handicap/chronische ziekte en niet-wettelijke gronden. Herkomst/huidskleur Net als voorgaande jaren is herkomst of huidskleur verreweg de meest voorkomende discriminatiegrond. In 2024 gaat 53 procent van de meldingen bij ADV’s over deze grond. De meeste meldingen over discriminatie vanwege herkomst gaan over vijandige bejegening en omstreden behandeling. Bij omstreden behandeling gaat het bijvoorbeeld om discriminatie bij sollicitaties, onheuse behandeling in winkels of weigering bij uitgaansgelegenheden. Bij vijandige bejegening gaat het om zaken als scheldpartijen en pesterijen. De belangrijkste maatschappelijke terreinen bij meldingen over discriminatie op grond van herkomst zijn: arbeidsmarkt, buurt/wijk en openbare ruimte. Zo werden melders gepest op de werkvloer of uitgescholden op straat. Van de politieregistraties heeft 48 procent betrekking op discriminatie vanwege herkomst of huidskleur. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om racistische bedreigingen of burenruzies waar mensen racistisch uitgescholden werden. Seksuele gerichtheid Zowel in de ADV-meldingen als in de politieregistraties is seksuele gerichtheid na herkomst de meest geregistreerde discriminatiegrond. Het gaat in 2024 om 28 procent van de geregistreerde discriminatie
Discriminatie op grond van herkomst bleef, net als voorgaande jaren, de meest voorkomende discriminatiegrond. incidenten, iets minder dan het jaar ervoor. Van de ADVmeldingen gaat 12 procent over de grond seksuele gerichtheid, flink meer dan in 2023 toen het 7 procent was. Door deze stijging neemt seksuele gerichtheid bij de ADV-meldingen voor het eerst de tweede plek in. In de politieregistraties gaat het vaak om algemeen schelden met ‘homo’ tegen agenten en boa’s, waarbij de gedupeerde vermoedelijk niet homoseksueel was of daarvoor werd aangezien. Voorbeelden van meldingen over discriminatie vanwege seksuele gerichtheid zijn scheldpartijen in de openbare ruimte en incidenten rondom regenboogvlaggen. Geslacht Bij de ADV’s is het aantal meldingen over discriminatie vanwege geslacht gestegen. Het is de vijfde grond (8 procent) bij de meldingen. Hiervan betreft een vijfde discriminatie van transgender personen. Negen meldingen hadden betrekking op zwangerschapsdiscriminatie op het terrein arbeid. Bij de politie betreft 1 procent van de registraties discriminatie vanwege geslacht. Hiervan betreft ruim meer dan de helft discriminatie van transgender personen. Platform RITA De stijging van het aantal meldingen over discriminatie op grond van seksuele gerichtheid komt mede door RITA. Dit platform, dat in augustus 2024 is gestart, zet mensen ertoe aan om incidenten rondom seksuele gerichtheid meer te melden. Deze meldingen zijn door de ADV in Amsterdam geregistreerd. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
DE ANALYSE GRONDEN Hieronder vervolgen we de beschrijving van de meest gerapporteerde discriminatiegronden in de meldingen bij de ADV’s en in de registraties van de politie in de regio Rotterdam in 2024. Godsdienst Het aantal meldingen over discriminatie op grond van godsdienst nam in 2024 met 2 meldingen toe. Bij de ADV’s vormt discriminatie vanwege godsdienst de zesde discriminatiegrond (7 procent van het totaal). In 2023 was het nog de tweede discriminatiegrond. 60 procent van de meldingen betreft discriminatie van moslims, vaak vrouwen met een hoofddoek. Zo mocht een moslima die steward is bij een voetbalclub geen hoofddoek meer dragen en werd een moslima in een verkeerssituatie uitgescholden vanwege haar hoofddoek. Het aantal politieregistraties nam toe met 7 meldingen. Bij de politie gaat het om 4 procent van de registraties en gaat het voornamelijk om discriminatie van moslims. Antisemitisme In 2024 registreerde de politie 126 voorvallen betreffende antisemitisme, een daling van 25 procent. Antisemitisme is de derde grond bij de politieregistraties (11 procent van het totaal). In het merendeel van de gevallen gaat het om schelden met ‘jood’ tegen politieagenten of andere handhavers en om incidenten rond voetbalwedstrijden. De ADV’s ontvingen 10 meldingen over antisemitisme, een daling van 23 procent ten opzichte van 2023. Meldingen gingen onder andere over
Bij de ADV’s en de politie nam het aantal meldingen en registraties van antisemitisme af en van discriminatie op grond van godsdienst toe. leuzen rond voetbalwedstrijden, teksten in een speeltuin en stickers in de openbare ruimte. Handicap/chronische ziekte Het aantal meldingen en het aantal registraties van discriminatie op grond van handicap/chronische ziekte nam in 2024 toe met respectievelijk 38 procent en 63 procent. Bij ADV’s is het de derde discriminatiegrond (9 procent), bij de politie is het de zesde discriminatiegrond (3 procent). Bij de ADV’s werden meldingen gemaakt van winkels die niet toegankelijk zijn voor mensen in een rolstoel en van een arbeidscontract dat niet verlengd werd vanwege handicap/chronische ziekte. Niet-wettelijke gronden De ADV’s registreren ook meldingen over niet-wettelijke gronden. Deze gaan onder meer over inkomen, opleidingsniveau, woonplaats, het niet beschikken over een mobiele telefoon en het niet gevaccineerd zijn. In 2024 steeg het aantal meldingen over niet-wettelijke gronden met 36 procent naar 53 meldingen. Daarmee is het de vierde grond in het aantal meldingen. Veel politieregistraties van discriminatie, vooral op grond van seksuele gerichtheid en antisemitisme, betreffen het uitschelden van agenten of andere handhavers met ‘(k*) homo’ of ‘(k*)jood’. Hoewel hun werkelijke seksuele gerichtheid of achtergrond hierbij meestal geen rol speelde, draagt het gebruik bij aan de negatieve stereotypering van LHBTIQA+ personen en Joden. VERVOLG HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
DE ANALYSE TERREINEN De ADV’s houden bij op welke maatschappelijke terreinen discriminatievoorvallen plaatsvinden, terwijl de politie deze terreinen niet registreert. Op deze pagina’s belichten we de terreinen waarover de meeste meldingen binnenkwamen. Arbeidsmarkt 23 procent van de meldingen betrof discriminatie op de arbeidsmarkt. In 52 procent van deze gevallen gaat het om discriminatie op grond van herkomst. Daarnaast betreffen veel meldingen discriminatie op grond van handicap/chronische ziekte (15 procent) en geslacht (12 procent). Opvallend is de stijging van meldingen van arbeidsdiscriminatie op grond van handicap/chronische ziekte van 7 meldingen in 2023 naar 21 in 2024. De meldingen over discriminatie op de arbeidsmarkt gaan om discriminerende opmerkingen op de werkvloer en om discriminatie bij solliciteren, promotie of contractverlenging. Openbare ruimte Het aantal meldingen van discriminatie in de openbare ruimte steeg in 2024 met 58 procent (13 procent van het totaal aantal meldingen). Bij 54 procent van de meldingen gaat het om discriminatie op grond van herkomst, gevolgd door seksuele gerichtheid (32 procent) en godsdienst (7 procent). Het gaat hierbij vaak om vijandige bejegening, zoals incidenten waarbij mensen op straat of andere openbare ruimte werden mishandeld, bedreigd of beledigd vanwege hun herkomst, huidskleur, seksuele gerichtheid of geloof.
Het aantal meldingen van discriminatie in de openbare ruimte steeg in 2024 met 58 procent. In ruim de helft van de gevallen gaat het om discriminatie op grond van herkomst. Commerciële dienstverlening Bij 13 procent van de meldingen ging het over discriminatie in de commerciële dienstverlening, zoals bij winkels, vervoersbedrijven of banken. In 44 procent van de gevallen gaat het om discriminatie op grond van herkomst en in 17 procent van de gevallen om discriminatie op grond van handicap. Het betreft onder meer gevallen waarin melders discriminerend werden bejegend door personeel of gevallen waarin de dienstverlener niet toegankelijk was voor mensen in een rolstoel. Buurt/wijk Bij 11 procent van de meldingen ging het om discriminatie in de woonomgeving. Meldingen op dit terrein betreffen vaak discriminatie op grond van herkomst (64 procent) of discriminatie op grond van seksuele gerichtheid (17 procent). De meldingen gaan vaak over discriminerende uitspraken, pesterijen en vernielingen door buren of buurtgenoten, waarbij de herkomst of seksuele oriëntatie van de melder een rol speelde. Zo werd een melder uitgescholden door de overbuurman met: ‘Ga terug naar je eigen land’. Semipublieke domein Van de Nederlandse bevolking van 16 jaar en ouder heeft 12 procent in een periode van 12 maanden discriminatie ervaren in het (semi)publieke domein. Zo blijkt uit onderzoek uitgevoerd in 2023. Mensen ervaren discriminatie met name op straat in winkels en in het openbaar vervoer. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
PREVENTIE Gemeenten ontvangen een structurele decentralisatie-uitkering van de Rijksoverheid om de aanpak van discriminatie en racisme te versterken. Ook de stelselherziening van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen en een proactieve aanpak dragen bij aan het tegengaan van discriminatie. Decentralisatie-uitkering Vanaf 2024 ontvangen gemeenten een structurele decentralisatie-uitkering voor de versterking van de aanpak van discriminatie en racisme. Deze uitkering, met een totaalbedrag van € 2,5 miljoen, komt neer op € 0,14 per inwoner en is specifiek bedoeld voor de financiering van preventieactiviteiten. Hiermee kunnen gemeenten, in samenwerking met hun antidiscriminatievoorzieningen (ADV’s), gerichte preventieve maatregelen nemen en lokaal maatwerk leveren. Voorbeelden hiervan zijn gastlessen, trainingen en workshops bij scholen en organisaties om bewustwording te vergroten en kennis te delen. Hoewel deze middelen expliciet zijn bedoeld voor preventie, komt een deel ervan niet bij de ADV’s terecht. Duurzaam investeren in preventie is essentieel om discriminatie te bestrijden en te voorkomen. Effectieve preventie vraagt om structurele aandacht en samenwerking tussen gemeenten en gespecialiseerde organisaties. Stelselherziening Om de effectiviteit van antidiscriminatievoorzieningen te versterken, werkt het Rijk in samenwerking met Discriminatie.nl aan een stelselherziening van de Wet gemeentelijke antidiscriminatievoorzieningen (Wga).
Duurzaam investeren in preventie is essentieel om discriminatie te bestrijden en te voorkomen. Effectieve preventie vraagt om structurele aandacht en samenwerking tussen gemeenten en gespecialiseerde organisaties. Deze wet schrijft voor dat gemeenten een laagdrempelige voorziening bieden waar burgers discriminatie kunnen melden. De wet vormt daarmee de juridische basis voor het bestaan van de ADV’s. De wettelijke taken van ADV’s bestaan in de kern uit klachtbehandeling, het registreren van meldingen en het bieden van onafhankelijke bijstand aan melders. In verschillende scenario’s wordt een mogelijke uitbreiding van de Wga onderzocht, zoals het voeren van actief discriminatiebeleid door gemeenten. Ondersteuning gemeenten Een goed gefinancierd en structureel ingebed antidiscriminatiebeleid legt een fundament onder een inclusieve samenleving, waarin discriminatie actief wordt tegengegaan en zoveel mogelijk wordt voorkomen. Steeds meer gemeenten zetten hier al stappen in, maar hebben vaak behoefte aan ondersteuning, zoals expertise, uitvoeringscapaciteit of advies over het beleidsproces. De decentralisatie-uitkering kan ook hiervoor worden ingezet. De ADV’s die zijn aangesloten bij Discriminatie.nl kunnen gemeenten bij deze stappen professioneel ondersteunen. Over Discriminatie.nl Discriminatie.nl is de branchevereniging van ADV’s. Op dit moment is meer dan 90 procent van de Nederlandse gemeenten aangesloten bij een ADV die lid is van Discriminatie.nl. Deze ADV’s hanteren een uniforme werkwijze en registreren meldingen in een landelijk registratiesysteem. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
MIJN VERHAAL Leon ‘Nadat ik lekker had gesport nam ik een douche in de sportschool. Uit het niets begon een andere bezoeker tegen mij te schelden: “Jullie k*homo’s gaan alleen maar douchen om elkaar bloot te bekijken.” En zo ging hij maar door. In de kleedkamer gaf hij me zulke harde duwen dat ik op de grond viel. Ik heb het voorval gemeld bij Discriminatie.nl. Ik vond het fijn dat ik daar mijn verhaal kwijt kon. Ook ben ik door Discriminatie.nl goed geholpen met het doen van aangifte bij de politie. De dader is veroordeeld tot een geldboete van 500 euro.’ Mariana ‘Bij de kassa van een supermarkt werden alleen mijn 9-jarige zoon en ik er uitgepikt voor tassencontrole. Omdat wij de enigen in de rij waren met een donkere huidskleur voelde ik mij gediscrimineerd. Ik vond het vooral erg voor mijn zoontje. Met hulp van Discriminatie.nl stapte ik naar het College voor de Rechten van de Mens, dat oordeelde dat er sprake was van discriminatie. Er is daarna een goed gesprek geweest met de supermarkt. De supermarkt heeft het onderwerp inmiddels besproken met andere supermarkten. Medewerkers zijn geïnstrueerd over de juiste uitvoering van de tassencontrole en zo nodig wordt het beleid nog aangepast.’ Denise ‘Bij mijn zoontje werd een zeldzame chronische ziekte geconstateerd. Dit besprak ik met een medewerker van de kinderopvang. Pas na verder ziekenhuisonderzoek zouden we weten wat dit voor de opvang zou betekenen. De opvang besloot echter om het contract meteen te beëindigen. Mijn zoon mocht niet meer komen. Met hulp van Discriminatie.nl heb ik de zaak voorgelegd aan het
Een antidiscriminatievoorziening heeft mij bijgestaan tijdens een procedure bij het College voor de Rechten van de Mens. Melden helpt! College voor de Rechten van de Mens. Het College oordeelde dat de kinderopvang verboden onderscheid maakte op grond van handicap of chronische ziekte. Samen met Discriminatie. nl heb ik binnenkort een gesprek bij de opvang om dit oordeel te bespreken.’ Nigel ‘Op mijn werk maakten een paar collega’s steeds beledigende opmerkingen over mijn afkomst en huidskleur. Ze noemden me bijvoorbeeld ‘aap’. Ik had daar zo’n last van dat ik besloot een melding te doen bij Discriminatie.nl. Een medewerker van Discriminatie.nl ging samen met mij het gesprek aan met mijn werkgever. Ook kreeg mijn werkgever informatie over hoe om te gaan met discriminatie op de werkvloer. Sindsdien is de situatie enorm verbeterd. De collega’s die mij pestten zijn hierop aangesproken. Eentje is na een officiële waarschuwing zelfs geschorst. Ik ga nu weer met plezier naar mijn werk.’ HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL Het aantal meldingen van inwoners van regio Rotterdam is meer dan verdubbeld ten opzichte van 2023. Dit hangt samen met een aantal landelijke incidenten waarover veel meldingen binnenkwamen, zoals een motie van Kamerlid Becker. Informatie over deze meldingen is te vinden in het rapport Discriminatiecijfers in 2024.
GERAADPLEEGDE LITERATUUR > Andriessen, I., et al (2020). Ervaren discriminatie in Nederland II. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. > Andriessen, I. (2017). Discriminatie herkennen, benoemen en melden. Den Haag: Sociaal en Cultureel Planbureau. > Andriessen, I., et al (2024). Ruimte voor iedereen? Onderzoek naar ervaren discriminatie in het (semi) publieke domein. Tilburg / Amsterdam : Fontys. Pedagogie / Karin Wittebrood / Universiteit van Amsterdam /Ipsos I&O. > Walz, G. en Fiere, B. (2025). Discriminatiecijfers in 2024. Rotterdam: Art.1. COLOFON Monitor Discriminatie 2024 Regio Rotterdam Tekst: Eddie Nieuwenhuizen Portretten: Discriminatie.nl Vormgeving: Go Puck UITGAVE April 2025 Dit is een gezamenlijke uitgave van de Politie Eenheid Rotterdam en Discriminatie.nl regio Rotterdam (voorheen RADAR). De politie, het College voor de Rechten van de Mens en de antidiscriminatievoorziening van de Gemeente Goeree-Overflakkee hebben voor deze uitgave gegevens beschikbaar gesteld. HET JAAR 2024 DE CIJFERS DE ANALYSE PREVENTIE MIJN VERHAAL
1 Online Touch