Langs wegbermen zien we heel vaak witte schermbloemige planten/kruiden opduiken. Deze soort vormt een gecompliceerde familie, die men gemakkelijk verwart. Voor een leek is het niet evident om deze in één oogopslag te identificeren zonder een betrouwbare determinatiegids te raadplegen. Fluitenkruid, duizendblad, berenklauw, moerasspirea, wilde peen, … Johan Dezutter Deze laatste is echter duidelijk herkenbaar aan het middelste, vaak weinig ontwikkelde kleine schermpje dat purper/zwart van kleur is. Na de bloei, transformeert het bloemscherm zich tot een soort vogelnestje. De witte, wat houtachtige wortel heeft een onaangename geur en scherpe smaak, en heeft, behalve de oorsprong, niets gemeen met de huidige gekweekte wortelen. Deze zijn door langdurige verbetering en selectie ontstaan. Deze wilde peen is dus effectief de oeroude voorloper van onze huidige feloranje worteltjes die je in elke kruidenierszaak of hoevewinkel aantreft. Wortelen hebben van oudsher de reputatie een heel gezonde groente te zijn en vooral ‘goed voor de ogen’, want niemand zag ooit een konijn met een bril op … Tijd om factchecker te spelen en de wilde peen of Daucus Carota eens onder de loep te nemen! Naamgeving Peen, Wortel, Carotte, wild carrot Plinius noemde de peenwortel ‘pastinaca gallica of voedsel der Galliërs, hoewel we de peen pas vanaf de middeleeuwen terugvinden als maaltijdgroente. Vindplaats - In gans Europa, op akkers, langs wegen en onbebouwde plaatsen; niet op grote hoogten Gebruikte delen - De wortel en het zaad voor de etherische olie Belangrijkste inhoudsstoffen Oplosbare (pectine) en niet-oplosbare vezels - suikers, carotenoïden, vitamine A onder de vorm van alfa-, bèta- en gammacaroteen - Vette olie - linolzuur -vitamine E, ook vitamine C, D, B1 en B2 - Flavonoïden, organische zuren, kaliumzouten, … Belangrijkste werkingen en indicaties Bloedsuiker-verlagend (enkel de rauwe wortel!), darmgas verdrijvend, bestrijdt diarree, mild wormafdrijvend middel bij kinderen, menstruatie bevorderend, mineralen aanvullend, urinedrijvend, stimuleert melkproductie bij borstvoeding,… De geneeskrachtige werking van de wilde peen, vinden we onverminderd terug bij de geteelde worteltjes, die bij voorkeur onbespoten geconsumeerd worden. Wortels passen perfect in een gezonde voeding en dragen bij aan de groei en het herstel bij kinderen. Door het grote gehalte aan carotenoïden is de peenwortel heel belangrijk voor de gezondheid en de weerstand van de huid. Vers wortelsap is ook een perfecte remedie bij diarree. Vanwege de antioxidanten beschermen wortelen ook tegen hart- en vaatziekten en door het hoge kaliumgehalte helpt het op milde wijze bij hoge bloeddruk. Gekookte wortels verhogen de glycemische index, terwijl rauwe wortels eerder stabiliserend werken. Door de talrijke carotenoïden en andere antioxidanten is de peenwortel goed voor de ogen(!) en helpt ze nachtblindheid, ouderdom gebonden maculadegeneratie en cataract te voorkomen! De geïsoleerde etherische olie uit de zaden wordt vooral beschouwd als een hepatocellulaire regenerator, wat wil zeggen dat het levercellen herstelt! Die kan ingezet worden bij zwakke leverfunctie en verhoogd cholesterolgehalte. Het zorgt eveneens voor een zuivering van de lever via de nieren. Daardoor zou ze een invloed hebben bij preventie van blaasontsteking en aanpak van eczema, steenpuisten en couperose. Elke dag een groot glas vers wortelsap is de aangewezen dosering. Tips voor de moestuinier De moestuiniers onder ons zullen al wel ervaren hebben dat wortelzaadjes er nogal lang over doen om te ontkiemen. Meestal staat het ‘onkruid’ reeds welig te tieren, vooraleer de jonge worteltjes hun kopje boven steken. Een middeltje om het wortelzaad prioriteit te bezorgen is heel eenvoudig. Molshoopaarde! Wanneer een mol zijn eigen Vlaamse Ardennen aanlegt in uw tuin, wees dan geduldig en dankbaar! Normaal stopt de mollenactiviteit spontaan na een paar weken. Verzamel de aarde van enkele molshopen in een emmer. Wanneer het ogenblik aangebroken is om wortelen te zaaien, dan meng je het wortelzaad met een rijkelijke portie aarde van de molshopen… deze is kiemvrij! Zaaien op regels en na enige tijd komen de worteltjes als eerste aan de oppervlakte. Succes!! Johan Dezutter, Herborist - Fytotherapeut Uitbater tweedehands boekenwinkel ‘t Ezelsoortje - Wulveringemstraat 14 - Beauvoorde Bronnen: Groot handboek geneeskrachtige planten, Dr Geert Verhelst Gids voor geneeskrachtige planten, Readers’ Digest © bron foto - Wikipedia
1 Online Touch