deel 3 GAMBIA 2010 derde en laatste deel Ik merk dat er eigenlijk weinig sprake is van een echt ‘dagboek’, maar eerder het verhaal, zoals ik het beleefde en mij herinner. We hadden de resterende inhoud van de container in de dubbele garage van Nacofag Farmers gestockeerd en dit telkens per project op paletten gezet. Naast het Brikama Health Center, die het grootste deel van het materiaal kreeg, waren er nog elf andere projecten waar we materiaal aan doneerden. Er was een vrijwillige voetbalcoach, die diverse ploegen begeleidde, die mij bij een vorige gelegenheid aansprak over de nood aan voetbaluitrustingen. In onze container hadden we twaalf overvolle bananendozen met shirtjes, broekjes en voetbalschoenen. Ook tien lederen ballen. De man was in de wolken! We hadden eveneens verschillende workshops met solar-cookers gepland. Daarvoor hadden we 5 parabool solar-cookers gekocht bij Natuurpunt Wevelgem. Voor Nacofag Farmers hadden we heel wat materiaal voor landbouw en/of moestuinen zoals wieders, schoppen, gieters, … en een pallet vol biologisch zaaigoed: grote verpakkingen zaad van wortelen, ajuinen, tomaten, aubergines, komkommers, ... In theorie mocht het zaaigoed het land niet binnen, maar dat kwamen we pas achteraf te weten. En de douane had de pallet niet opgemerkt, gezien 30 ziekenhuisbedden strategisch gestapeld waren om het zicht te belemmeren. We hadden het jaar voordien vernomen dat Monsanto via lobbywerk 1
(lees: smeergeldoperaties bij de respectievelijke corrupte regeringen) in bijna gans Afrika het monopolie verworven had voor de aanlevering van bijna alle mogelijke groente- en maïszaden. In verhouding waren die zaden extreem duur en doelbewust hybride-F1 variëteiten, om geen zaad te kunnen recupereren voor het volgend jaar. De arme boeren werden dus verplicht om telkens weer bij Monsanto aan te kopen. Ook Nacofag Farmers stond machteloos. Voor de demonstraties met de solar-cookers en de verdeling van het tuinbouwmateriaal, gingen wij samen op pad met enkele mensen van Nacofag Farmers, die ons de belangrijkste moestuinen aanwezen, waar we het grootste aantal mensen konden bereiken. ’s Middags maakte ik met behulp van de solar-cookers een maaltijd klaar met de groenten, vis of vlees, die ik op een lokaal marktje gekocht had. Ik bakte er zelfs frietjes met de kracht van de zon. Toen ik op een dag kippenboutjes aan het bakken was, kwam een Gambiaanse man naderbij en boog zich voorover om te kijken onder de parabool-cooker. Ik vroeg hem wat hij zocht. Hij antwoordde: ‘Were is the charcoal??’ (waar is de houtskool?) Hij had dus niet door dat de reflexie van de zonnestralen de enige gebruikte krachtbron was om te koken. Tijdens de kookdemonstraties maakte ik van de gelegenheid gebruik om de aanwezige vrouwen (moestuinen worden bijna uitsluitend door vrouwen bewerkt) aan te moedigen om hun dochters langer te laten studeren. In Gambia is het onderwijs gratis tot aan de leeftijd van 12-13 jaar. Vanaf ‘grade 7’ moet er schoolgeld betaald worden. Dit zijn geen immense bedragen, maar toch vaak niet haalbaar voor veel gezinnen. In 2010 bedroeg het jaarlijks lesgeld voor een veertienjarige 60 €, maar als je weet dat een politieman maar 40 € per maand verdiende, 2
dan is de rekening vlug gemaakt. Deze bedragen zullen ondertussen waarschijnlijk niet meer exact dezelfde zijn, maar waar de lokale munt vroeger 40 Dalasis voor 1 euro waard was, is die ondertussen sterk gedevalueerd tot 56 Dalasis voor 1 euro. Maar ik wijk af. Waarom moeten die dochters langer studeren? Omdat ze dan verdorie minstens twee kinderen minder op de wereld zetten, een diploma kunnen behalen, hun eigen toekomst kunnen bepalen! Tijdens een bezoek aan de lagere school in Mariama Kunda, besloot ik Foster-parent te worden van Mariama Barrow, een meisje van 12, om haar de kans te geven om verder te studeren. Dit was de beste investering die ik ooit deed! Ondertussen is zij 24 jaar, heeft een hogeschooldiploma boekhouding, heeft werk en een vriendje, maar nog steeds geen kinderen! Een verstandige jonge vrouw die weet wat ze van haar leven wil maken, en daarbij zijn kinderen niet de eerste prioriteit. Ondertussen betaalt zij het schoolgeld van haar jongere zusje! De meeste meisjes die aan hun dertiende niet langer kunnen studeren en thuis moeten blijven, raken binnen de kortste keren zwanger; het is dan nog vaak van een buurman of een nonkel die zijn poten niet kan thuishouden. Tijdens al mijn pleidooien bij de moestuinvrouwen, werd ik slechts één keer onderbroken. Inderdaad! Door een man die vroeg ‘waar ik mij mee moeide’… Na drie weken elke dag op pad, was het grootste deel van het materiaal op de voorziene bestemmingen aangekomen. Ik had echter nog één rolstoel in reserve gehouden. Precies alsof ik een voorgevoel had, dat ik die nog ergens nodig zou kunnen hebben. Op een kruispunt, langs de drukke kustweg tussen Kololi en het toeristisch centrum van Senegambia, zat elke dag een man te bedelen. De man had geen voeten, noch enkels. Het uiteinde van de onderbenen waren met zwachtels omwonden. Hij was Libanees van origine en sprak geen Engels of Frans, enkel zijn moedertaal. Toen we de garage van Nacofag Farmers aan het opruimen waren, laadde ik de overgebleven rolstoel in onze pick-up en reed naar het bewuste kruispunt. Ik haalde de rolstoel uit de laadbak en vouwde hem open. Met primitieve gebarentaal wees ik de man en de rolstoel aan. Twee seconden later zat de man in de rolstoel en weende tranen van geluk. Hij omhelsde mij innig. Het was een moment van immense voldoening. Drie weken later, toen ik al lang terug thuis was, kreeg ik telefoon van een vriend die fietsvakanties organiseert in Gambia. Hij belde om te melden dat de Libanese man weer aan hetzelfde kruispunt zat, in het stof, op de grond, …zonder rolstoel! Via een tolk was hij te weten gekomen dat ik, met het schenken van die rolstoel, hem eigenlijk zijn inkomen had ontnomen. Mensen dachten dat hij rijk was, omwille van die rolstoel, en schonken hem bijna geen geld meer. Hij moest dus de rolstoel thuislaten en terug door het stof, om zijn inkomen te vergaren. Zo ziet u dat goede bedoelingen niet altijd het gewenste effect hebben! Johan Dezutter 3
1 Online Touch