De historische binnenstad van Guernica werd door de Duitse Luftwaffe platgebombardeerd. Het bombardement op Guernica 20 Op maandag 26 april, op de dag van de drukbezochte wekelijkse markt, verwoesten Duitse vliegtuigen van het Condor-legioen met een bommentapijt de stad Guernica volledig. M eer dan duizend doden, vrijwel allen burgerslachtoffers. Ook ziekenhuizen worden gebombardeerd. Vluchtelingen in de velden worden gemitrailleerd. Dat is duidelijk bedoeld als afschrikwekkend voorbeeld. Guernica moet worden weggevaagd, is de opdracht van het Condor-legioen. Juist omdat het een stad is met een symboolfunctie: de historische hoofdstad van Baskenland, dat zich tegen de opstand van Franco verzet. Verontwaardiging ‘Guernica nog slechts een rookende puinhoop’, koppen Nederlandse kranten de dagen daarna. Want het nieuws reist in de jaren dertig snel. De Spaanse burgeroorlog wordt op de voet gevolgd door de internationale media. Wereldwijd ontstaat grote verontwaardiging door de massaslachting op een onverdedigde stad. De New York Times en de Britse Times zetten het verslag van correspondent George Steer op de voorpagina. ‘Waves of German-type plains fling thousands of bombs and incendiary projectiles on Guernica, behind the lines, as priests bless peasants filling town on market day.’ Dat verslag bereikt Picasso in Parijs. het eindresultaat bevalt de republikeinse opdrachtgevers maar matig. Moet dit nu de wreedheid van Franco’s troepen weergeven? Had in plaats van dit surrealistische schilderij er niet beter een sociaal-realistisch doek kunnen hangen? Geen woede Anders dan vaak wordt gedacht, is de Guernica niet zomaar in een vlaag van woede neergezet. Veel elementen, zoals het paard en de stier, komen in eerdere werken van Picasso voor. De tentoonstelling rondom het schilderij in de zalen van het Reina Sofia-museum laat dat goed zien. Met bekende en onbekende elementen schiep hij in zwart, grijs en wit zijn weergave van het bombardement. En van alle bombardementen die daarop volgden. Wat aan de latere bekendheid van het schilderij heeft bijgedragen, is dat het wordingsproces van de Guernica is vastgelegd in een fotoreportage. Maakster Dora Maar, op dat moment de geliefde van Picasso, zou hem hebben bewogen om kleur te vermijden. Op reis Na de wereldtentoonstelling gaat de Guernica op reis door de wereld en groeit het schilderij daardoor uit tot een symbool van de wreedheid van oorlog, en zo een symbool van vrede. Uiteindelijk belandt het doek in het Museum of Modern Art (MoMa) in New York. Daar moet het van Picasso blijven, tot het moment dat vrijheid en democratie in Spanje terugkeren. In het MoMa zijn er tijdens de Vietnam-oorlog regelmatig nachtwakes van anti-oorlogsdemonstranten bij het doek. Nelson Rockefeller laat van de Guernica een kopie maken in de vorm van een wandtapijt. Zijn familie schenkt NR. 1 2016 Na!School
21 Online Touch Home