INTERVIEW 13 eigen broek op te houden. ‘Dat is makkelijk gezegd, maar de bedrijven die crescendo gaan in de hightech en de machinebouw betalen niet mee aan de aanleg van wegen en betalen niet de verduurzaming van de stad. Ze bouwen voor mij geen huizen en bouwen voor mij geen cultuurtempels’, reageert Jorritsma. ‘Ik geloof niet dat in Amsterdam, Den Haag of Rotterdam bedrijven meebetalen aan de publieke infrastructuur. Rotterdam ontvangt jaarlijks uit de Rotterdamse haven 50 tot 70 miljoen euro dividend. Dat geld kunnen ze in de stad en de regio pompen. Wij hebben hier alleen een jachthaven. Ik heb in Eindhoven structureel geld van het rijk nodig om het verdienvermogen van Nederland te garanderen. Hier maken we de toekomst. Hier hebben we de kennis.’ Eindhoven is volgens John Jorritsma slachtoffer van de Wet van de aardbeienjam (de Wvda). ‘Op één witte boterham leggen wij in het egalitaire Nederland in het midden één aardbei. We prakken hem fijn en smeren hem uit. De boterham wordt lichtroze. Het smaakt nergens naar, maar iedereen heeft wat.’ Die aardbei zou gewoon op Eindhoven moeten worden gelegd, vindt Jorritsma. ‘En dan een hap nemen. Eindhoven is voor Nederland de kip met de gouden eieren, dus die moet het beste voer hebben. Ja, ja, maar als er geld naar Eindhoven gaat, dan moet er ook geld naar Zwolle en naar Enschede. Waarom? Ik misgun die steden niks en als burgemeester van Enschede zou ik ook prediken voor Enschede, maar nergens in Nederland is het verdienvermogen zo groot als in Brainport Eindhoven. Als politiek Den Haag ons weer eens ophemelt, dan zou ik willen zeggen: put your money where your mouth is.’ POLITIEKE WAAN Terwijl Eindhoven floreert en de woningen voor de whizzkids van ASML niet zijn aan te slepen, zakt een ander deel van de lichtstad steeds verder weg in bijstand, schoolverzuim en drugscriminaliteit. Reden waarom Jorritsma ook nu probeert in het regeerakkoord van Rutte IV te komen, maar dan wél met veertien andere burgemeesters van steden met chronische probleemwijken. En daar zitten ook de grote steden uit de Randstad tussen. Een onweerstaanbare alliantie. De burgemeesters verlangen in hun manifest Dicht de Kloof! van het rijk langjarige extra investeringen (400 miljoen per jaar voor de stedelijke vernieuwingsgebieden en 100 miljoen voor andere kwetsbare gebieden) en meer uitzonderingen in wetgeving en onorthodoxe maatregelen. In Eindhoven moet met zo’n programma de wijk Woensel-Zuid uit ‘Ik ben geen politicus; ik ben een bestuurder’ het slop worden gehaald. Jorritsma: ‘Duurzaam, hè. Weg van de politieke waan van de dag. Niet zoals gebruikelijk in de politiek: opportunistisch en hit and run.’ De rasbestuurder Jorritsma belandde in de wereld van de hit and run toen hij in najaar van 2016 van Leeuwarden naar Eindhoven verhuisde. Zijn bestaan als commissaris van de koning in Fryslân was kalm en overzichtelijk. Hoe zei de toen bijna 60- jarige Jorritsma het ook alweer bij zijn afscheid in Binnenlands Bestuur? ‘Ik had als commissaris een volle, maar geen drukke baan en ik had tot mijn 70ste op de automatische piloot verder kunnen gaan, maar dat zit niet in mij.’ En dus koos hij op zijn ‘ouwe dag’ voor de hectiek en dynamiek van Eindhoven. Jorritsma: ‘Boele Staal en Ed Nijpels waarschuwden: “Weet je wel waar je aan begint? Het is misschien één van de zwaarste bestuurlijke banen in Nederland. Realiseer je je dat?” Ik ben heel eerlijk: dat had ik mij onvoldoende gerealiseerd. Alle vergelijkingen tussen het commissariaat en het burgemeesterschap van zo’n grote stad gaan mank. We hebben ons huis in Frankrijk moeten verkopen. Dat ging gewoon niet. We konden pas later gaan of we moesten eerder terugkomen en als we er waren, werd ik constant gebeld.’ PETTEN De lichtstad leerde zijn burgemeester vooral in deze coronatijd goed kennen. Eerst in januari, toen hij wel ‘kon janken’ van het geweld dat anti-avond klok - relschoppers gebruikten tegen de politie, en vooral in april toen hij naar aanleiding van Koningsdag met zijn vrouw Georgette figureerde in de rubriek Buis & Haard in de VARAgids. Jorritsma: ‘Ik moet tot mijn schande bekennen dat ik die rubriek niet kende, maar het was superleuk. De reacties die ik daarop heb gekregen, in de supermarkt, bij de kapper! Dat maak je niet mee na een artikel in het FD hoor. Als ik bij Nieuwsuur ben, krijg ik daar wel wat reacties op, maar als ik bij RTL Boulevard ben geweest, krijg ik van iedereen commentaar. Dat past wel bij mijn streven om aanraakbaar te zijn, hoewel ik niet het type burgervader ben. Ik ga dat niet faken. Ik ben geen politicus; ik ben een bestuurder.’ Jorritsma jongleert in zijn eigen woorden ‘met petten’. Hij somt ze op: ‘Ik ben burgemeester van een grote stad, ik ben voorzitter van de veiligheidsregio, ik ben voorzitter van de metropoolregio, ik ben voorzitter van Brainport, ik ben regioburgemeester voor Oost-Brabant en covoorzitter van de Taskforce-RIEC. Ik heb geen kapsones en hou niet van poeha, maar ik ben wel een workaholic.’ En hij is voorzitter van de gemeenteraad. Een gemeenteraad die op zijn tandvlees loopt. Marathonzittingen zijn schering en inslag en de werkdruk is onverantwoord hoog. Zo ernstig dat de Eindhovense raad begin deze maand besloot om zes kant-en-klare voorstellen pas na de zomer te behandelen. Jorritsma: ‘De ambities van de stad houden geen gelijke tred met de capaciteit van de organisatie. We willen te veel voor wat we kunnen.’ En daar kwam corona ook nog eens bij. Jorritsma: ‘Dat vreselijke teamsvergaderen. Ik heb vergaderingen gehad die ‘s middags om twee uur begonnen en om elf uur ‘s avonds eindigden. De volgende dag ging de vergadering dan weer door. Zes wethouders en 45 raads leden, en als voorzitter moet je dat constant modereren. Heel verschrikkelijk, voor iedereen. Je krijgt veel irritaties door onder andere het digitale stemmen.’ Het laat Jorritsma ook niet onberoerd. ‘Ik sta nu 15 maanden 24 uur per dag aan. Iedereen vindt dat heel gewoon, maar ik merk dat ik tegen de grens aanloop. Ik geloof dat ik vanavond naar mijn 73ste veiligheidsberaad ga. De veer staat strakker en strakker. Ik kan niet wachten tot we weer normaal bij elkaar kunnen komen in de nieuwe raadszaal, maar ik wil wachten totdat iedereen volledig is gevaccineerd. Dus voor het zomerreces nog een paar van die vreselijke teamsvergaderingen en daarna gaan we los!’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 25 | 2021
14 Online Touch Home