BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 27 | 2021 16 ZOMERSERIE TOERISME vervreemding bij bewoners en tot ‘binnenstadmijders’. ‘Dat doet pijn, want Amsterdammers houden van hun stad.’ Amsterdammers vragen zich af wat de toekomst van de historische binnenstad nog is als deze niet meer als gemeenschappelijk centrum wordt gebruikt en vooral als pretpark functioneert, schrijft hij. In zijn werkkamer op Roeterseiland legt hij de oorzaak van de toerismegroei bij de smartphone. ‘Digitalisering heeft het toerismeverkeer zo aangewakkerd dat we moeten erkennen dat het niet meer bestuurbaar is.’ Hemel wijst op ‘de processie’ in de binnenstad van CS naar het Museumplein. ‘Dat is massatoerisme. Een massale middeleeuwse pelgrimage langs een aantal vaste attracties, waaronder het Red Light District. Dat kan in Amsterdam.’ Die route is in honderd jaar gevormd en bedacht door architect Pierre Cuypers die de eerste toeristen vanaf ‘zijn’ Centraal Station naar ‘zijn’ Rijksmuseum leidde. De stad wilde het hoofdstation in Zuid, maar toenmalig premier Thorbecke stond erop dat het in de havenmond kwam. ‘Je had anders door Berlage Zuid en langs de Academie van Beeldende Kunsten gelopen’, schetst Hemel. LOOPROUTE Over tien jaar verrijst in Zuid alsnog een van de grootste stations van Nederland. ‘Alle hsl’en stoppen op Zuid, niet meer op het CS. Je maakt een looproute van de Zuidas naar het Rijksmuseum, langs het Hilton. We kunnen de fout van toen herstellen, en er komt een bijzonder soort toerisme naar Amsterdam.’ Voor die tijd staat de stad wat te wachten. ANNE ZONDER RIJ Geen wachtenden voor het Anne Frankhuis scheve verhouding tussen aantal bewoners en aantal bezoekers, schreef Hodes in Het Parool. ‘Als we het volume niet aanpakken, zijn alle maatregelen dweilen met de kraan open. De aandacht moet naar beperking van toevoer en opvang van bezoekers. De rest is bijzaak.’ SP-fractievoorzitter Erik Flentge legde de maximering van aantallen toeristen voor aan Halsema. Het lijkt haar ingewikkeld, ‘omdat wij niet in staat zijn de stad ontoegankelijk te maken voor toeristen’. Tegelijk noemt ze de aantallen wel degelijk problematisch als de stijging doorzet. ‘Niet alleen omdat de stad dan overstroomt, maar ook omdat de afhankelijkheid van onze stedelijke economie ervan na corona niet even groot moet blijven als de afgelopen jaren.’ De Amsterdamse politiek is na corona wel doordrongen van de noodzaak van regulering van het toerisme. Onlangs introduceerde Halsema een drukteaanpak voor de zomer, in de breed gesteunde Aanpak Binnenstad staan 88 maatregelen en er ligt een ambitie om een erotisch centrum buiten de Wallen te ontwikkelen. BINNENSTADMIJDERS Planoloog Zef Hemel, hoogleraar grootstedelijke vraagstukken aan de Universiteit van Amsterdam, schreef in 2019 zijn ‘Visie op de binnenstad van Amsterdam 2040’ in opdracht van Halsema. Twee maanden lang sprak hij in de Oude Kerk met een rijk geschakeerd arsenaal (ex-)Amsterdammers. Hij constateerde dat de binnenstad steeds meer als economische ruimte functioneert en dat heeft geleid tot ‘De zakelijke reiziger blijft nog weg, dus KLM richt zich op de toeristenmarkt’, vreest Hemel. ‘Schiphol wordt “toeristenhub”. De bestuurbaarheid is gering. Je moet een langetermijnvisie hebben.’ Maar de raad kreeg Hemels visie niet eens. ‘Die kortademigheid is zorgelijk.’ Zijn visie wordt informeel wel omarmd. ‘Na de lancering reageerden veel ondernemers. Daar is animo, maar dan moet het wel mogelijk gemaakt worden.’ Eerst krijgt de binnenstadbewoner het zwaar, verwacht Hemel. ‘Ik schat dat 10 tot 15 procent van de winkels in de Kalverstraat en Nieuwendijk leegstaat en wellicht niet meer opent. De atmosfeer in de stad verandert: instortende kades en bruggen, winkelleegstand, leven in een bouwput en ongewenst toerisme.’ Intussen lopen later op de vrijdag de uitgaansstraten en terrassen vol. Om middernacht staan er lange rijen voor de clubs. De stad leeft weer. En de toeristen? Bij Madame Tussauds weten ze het zeker: die staan er over een paar weken weer.
17 Online Touch Home