30 ACHTERGROND RUIMTE DOOR: HARRY PERRÉE FOTO’S: ERIK VAN DER BURGT Burgerwetenschappers gingen fijnstof meten in het Brabantse Sint Anthonis (meeste varkens per inwoner van Nederland). Dat bracht de gemeente tot een eigen meetnetwerk. Dat onthulde geen fijnstofbronnen. Wel bracht het burger en boer dichter bij elkaar. SINT ANTHONIS BRENGT GEZONDHEIDSRISICO’S IN BEELD ‘ JE WILT GEEN KLOOF TUSSEN BURGER EN BOER’ ‘Hier heeft-ie gestaan’, gebaart Harrie Gerrits naar een rijkelijk gevulde plantenborder bij een sappig grasveld waarop een sproeier een regenbuitje nabootst. Gerrits is samen met zijn vrouw uitbater van De Boergondische Tuijn in het buitengebied van Sint Anthonis, een weelderige siertuin met on the side een paar provisorische kassen waarin hij 180 tomatensoorten kweekt. ‘Iemand die iets met een mooie locatie wil, kan bij ons terecht’, zo vat hij de bedrijfsvoering samen, staand tussen kistjes biologische tomatenplantjes van eigen kweek. Wát er heeft gestaan? Gerrits doelt op een fijnstofmeter, onderdeel van een pilot van de gemeente Sint Anthonis om op een gebiedje van pakweg een vierkante kilometer fijnstofconcentraties te meten. Nadat de gemeente in 2019 een voorlichtingsavond voor alle inwonenden van het pilotgebied had georganiseerd, had Gerrits zich aangemeld. ‘Ik wilde er hier wel eentje. Ik was wel benieuwd.’ Wethouder Wouter Bollen (buitengebied, VVD) van de gemeente Sint Anthonis, twee steenworpen ten westen van Boxmeer, was ook benieuwd naar het fijnstof in zijn gemeente. Daarom liet de gemeente in 2019 in een pilotgebied een meetnetwerk van acht fijnstofmeetpunten opzetten, op neushoogte en in de buurt van vermeende fijnstofbronnen ‘zoals veehouderijen, locaties waar hout gestookt wordt en de provinciale weg’, zoals het meetrapport vermeldt. Aanvankelijk was het de bedoeling ook geur en ammoniak te meten, maar dat bleek technisch niet haalbaar. Dat is niet bezwaarlijk, meent de wethouder. ‘Je wilt naar die gezondheidsrisico’s toe. Als je fijnstof meet, heb je een goede indicatie van waar die risico’s hoger zijn.’ Aanleiding voor de fijnstofmetingen is de kloof tussen burgers en boeren, die het Brabantse platteland in tweeën begint te splijten. Hoewel zowel de boeren, de burgers als de wethouder het vervelend vinden om die kloof in duidelijke bewoordingen te benoemen. Maar soms kan het niet anders. ‘Als je per inwoner bekijkt, hebben we de meeste varkens’, vertelt Bollen in de collegekamer van het gemeentehuis in Sint Anthonis. ‘De natuurlijke kloof... nou ja, natuurlijk’, verbetert hij zichzelf. ‘De kloof die er is tussen burger en boer, wil je niet hebben.’ BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 27 | 2021
31 Online Touch Home