BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 31 | 2020 04 NIEUWS RUIMTE DOOR: MICHIEL MAAS Shared Space werd de afgelopen jaren door gemeenten omarmd als oplossing voor het gezamenlijk gebruik van de openbare ruimte in drukke binnensteden. Maar een aantal wil er nu alweer van af. VEILIGHEID WEGGEBRUIKERS IN HET GEDING SHARED SPACE BIJ GEMEENTEN ONDER VUUR Directeur Adrie Hellings van basisschool de Regenboog in het Brabantse Wijbosch was het in januari helemaal zat. Het drukke dorpsplein voor de school, met doorgaande weg er dwars doorheen, was in 2016 veranderd in shared space waar ook een deel van het schoolplein onderdeel van werd. Na een aanrijding op het plein met een van zijn leerlingen als betrokkene, verbood hij de kinderen langer buiten te spelen. ‘Het is echt té gevaarlijk’, zei Hellings tegen het Brabants Dagblad. Inmiddels hebben school en dorpsraad een oplossing gevonden: een fysieke afscheiding van het schoolplein van de rest van de ruimte. Wijbosch (gemeente Meijerijstad) is niet de enige plek in Nederland waar shared space onder vuur ligt. De gemeente Amsterdam kreeg forse kritiek op haar shared space achter het centraal station, waar fietsers, voetgangers en wachtenden op de IJ-pont de ruimte delen. ‘Levensgevaarlijk’, vonden critici, die een petitie starten. Voorlopig blijft Amsterdam achter het plan staan, maar in Den Haag trekt wethouder Robert van Asten (mobiliteit, D66) na zes jaar zijn conclusies: ‘Veel bezoekers, vooral van buiten, hebben niet door dat er ook fietsers door de winkelstraten rijden. Fietsers en voetgangers kunnen na al die jaren nog steeds niet aan elkaar wennen.’ Dat sluit deels juist aan bij het principe van shared space. Door verschillende verkeersstromen niet te scheiden, maar be‘ Het is misschien veiliger, maar het voelt onveiliger’ wust door elkaar te laten lopen vermindert de kans op ongelukken – is het idee. Snellere verkeersdeelnemers nemen gas terug als ze op langzamere stuiten. Voor gemeenten heeft het als voordeel dat de krappe openbare ruimte in de binnenstad niet hoeft te worden opgedeeld in aparte verkeersstromen voor fietsers, voetgangers en gemotoriseerd verkeer. CHAOS ‘Om het grof te zeggen: shared space creëert een soort chaos van verschillende verkeersdeelnemers,’ zegt Maarten van der Leck, adviseur duurzame mobiliteit bij ingenieursadviesbureau Sweco. ‘Dat maakt dat we alerter moeten zijn en onze zintuigen beter gebruiken. En dat zorgt voor meer veiligheid.’ Tegenstanders wijzen op de gevolgen voor ouderen, kinderen en gehandicapten, voor wie de wirwar aan verkeer beangstigend kan zijn en een onveilig gevoel oproept. Al komt dat niet tot uiting in meer ongelukken. Van der Leck. ‘Het is een dilemma: het is misschien veiliger, maar het voelt onveiliger.’ Shared Space moet niet worden gezien als chaos, vindt hij. ‘Het draait om het aanmoedigen van ontmoeting. De verkeersdeelnemers moeten alert zijn en contact maken met andere deelnemers. Elkaar aankijken bijvoorbeeld.’ Dat is een principe dat heel goed bij Nederlanders past, denkt hij. ‘In tegenstelling tot het buitenland zijn we hier al gewend aan het delen van de weg. Automobilisten hebben dagelijks te maken met fietsers en voetgangers. Ook zijn we vertrouwd met andere vormen van het delen van de weg, zoals fietsstraten waar de auto te gast is.’ Volgens Van der Leck heeft het succes van shared space sterk te maken met de locatie waar het wordt toegepast. ‘Ik ken de Haagse situatie niet, maar het is moeilijker om shared space toe te passen op plekken waar één type verkeersdeelnemer, zoals voetgangers, sterk overheerst. Maar ik zie dat het op het Domplein in Utrecht wel succesvol wordt toegepast.’ Veel gemeenten willen dat hun stadscentrum aantrekkelijker wordt, stelt hij. ‘De afwezigheid van gescheiden verkeersstromen maakt een plein of straat levendiger. Maar ik denk dat we tegelijk moeten blijven nadenken over de toepassing van shared space. Zeker in het licht van de vergrijzing en de toename van kwetsbare verkeersdeelnemers. En hoe pakken we de komst van e-bikes aan? Dat zijn zaken waar je rekening mee moet houden.’
5 Online Touch Home