BINNENLINNENLANDS BESTUUR - WEEK 34 | 2020 ACHTERGROND31 doorstaan. Zou Vaals de potentie van het Zuid-Limburgse heuvelland niet nog beter kunnen benutten? Wethouder Kompier begrijpt de vraag, zegt hij. ‘Maar kijk wat wij hier al hebben. Het bruist overal. De café-terrassen, de campings, de hotels. We halen jaarlijks meer dan zeshonderdduizend overnachtingen. Als je er een paar grote hotels bijbouwt, zou je naar een miljoen kunnen gaan. Moet je dat willen? Ik wandel graag door de natuur. We moeten uitkijken dat we ons vijfsterrenlandschap niet verkwanselen.’ Het dilemma reikt verder dan toerisme. ‘We hebben een wereldberoemd wijndomein, Sint-Martinus. Inmiddels een global player. Aan de ene kant heb je als gemeente het belang van het bedrijf met z’n werkgelegenheid. En Sint-Martinus is promotioneel voor onze gemeente ook buitengewoon belangrijk. Pas stonden er drie pagina’s over in de ANWB Kampioen, dat is onbetaalbaar. Maar er wonen ook mensen omheen die ongestoord willen leven. Dat is de balans waar je voortdurend naar moet zoeken.’ ‘Kwaliteit’ en ‘beleving’ zijn in het toekomstige toerisme de sleutelwoorden, weet Leunessen. Daar moet Vaals in investeren. ‘Onze historie kan beter worden uitgevent. Op het gebied van evenementen kunnen we stappen maken. Ook de kwaliteit van het winkelaanbod en van de horeca kan nog omhoog. Dan vis je in een toeristisch segment dat meer te besteden heeft.’ Maar een groot deel van de potentie van Vaals ligt slechts een paar kilometer oostwaarts of, beter gezegd, begint eigenlijk zodra je dat bestickerde Duitslandbord aan de Maastrichterlaan voorbij bent: Aken. Leunessen: ‘We realiseren ons dat we met een topuniversiteit als de Akense RWTH nog een heleboel kansen hebben liggen.’ Zijn docenten exacte vakken op de middelbare school hadden vrijwel allemaal gestudeerd aan de Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule, vult Kompier aan. Vaak woonden ze als Duitse student in Vaals en waren aan een Limburgs meisje blijven hangen. ‘Maar op enig moment zijn de banden van Vaals met Aken verwaterd.’ STUDENTEN Zoals Johann Arnold von Clermont ooit vanuit Aken het dorp Vaals tot bloei bracht, zo gebeurt dat de laatste jaren dankzij nieuwe generaties Duitsers opnieuw. Met dank aan de oplopende woningnood in Aken. Om de Akense studenten van passende woonruimte te voorzien, heeft Vaals recent twee studentencomplexen uit de grond gestampt. Leunessen: ‘We zetten als college vol in op Duitse stu‘ We moeten uitkijken dat we ons vijfsterrenlandschap niet verkwanselen’ denten. Maar de grote uitdaging zit ‘m erin om hen te betrekken bij de gemeenschap van Vaals.’ Een nieuwe jonge garde, goed opgeleid, moet Vaals van elan voorzien. In ‘Vaals verbindt’ wordt gesproken over debatcentra en andere cultuurpodia om de voorheen afwachtende Vaalsenaren tot meer betrokkenheid bij hun gemeente te verleiden. Kompier hoopt de Akense studenten langer te binden door ze tijdens hun studie de mogelijkheid te bieden in Vaals een bedrijfje te starten. ‘We hebben daarvoor twee centra opgericht met lage huren. Een leegstaande basisschool in Lemiers, en een pand hier in de Kerkstraat dat als broedplaats dient. Iedereen met een vraag of probleem kan er binnen stappen.’ Aken is blij dat Vaals een deel van de woningnood oplost, vertelt Leunessen. Maar er kan nog veel meer samen. ‘Pas hadden we op de top van de Vaalserberg een manifestatie rond 35 jaar verdrag van Schengen. Kom ik daar Marcel Philipp tegen, de Oberbürgermeister van Aken.’ Zijn Duitse collega zag ineens de potentie van de locatie. ‘Goh, we zouden samen veel meer met die Vaalserberg kunnen doen.’ Zeker, vond ook Leunessen. Nu, droogjes: ‘Als je vaker samen aan tafel zit, heb je dat soort uitwisselingen niet boven op de berg.’ CALIMERO-COMPLEX Heeft die Akense houding niet te maken met het verschil in schaal: een gemeente van 10.000 inwoners tegenover een stad met het vijfentwintigvoudige aantal? Dat leidt snel tot een Calimerocomplex. Nee, stelt Leunessen. ‘Aken behandelt ons als een gelijkwaardige partner. Dat heb ik vanaf mijn eerste contacten mogen ervaren. Maar we zijn, en dan moet ik mijn woorden zorgvuldig kiezen, tegelijk ook onderdeel van de stad en fysiek aan Aken vastgegroeid.’ En dat blijkt: behalve studenten maken ook steeds meer andere Duitsers de overstap. Inmiddels is ruim een kwart van de Vaalsenaren van Duitse origine. Is er een maximum aan? ‘Ik zie dat niet zo’, stelt Kompier. ‘Een echte Vaalsenaar als ik voelt zich meer Duits dan Hollands. Wij spreken de taal vloeiend en accentvrij. De Duitsers zijn in Vaals vaak ook goed geïntegreerd. Als ze uit ons zangkoor zouden wegvallen, hebben we een groot probleem.’ Op Facebook ziet Leunessen de Vaalsenaren Duitse tv-series volgen, Duitse boeken lezen. En daar blijft het niet bij. Het is een Duitse ontwikkelaar die het plein rond het Vaalser gemeentehuis op dit moment zijn fraaie facelift bezorgt. Zelfs de bakkers in Vaals zijn overwegend in Duitse handen. Een echte Vaalsenaar, vertelt Kompier, ‘wordt hier in het academisch ziekenhuis geboren en overlijdt er ook vaak.’ Hier is Aken, wel te verstaan, drie kilometer verderop, maar voor een Vaalsenaar een soort Vaals-oost. Leunessen: ‘Zo bekeken heeft Vaals een internationaal topevenement met het CHIO.’ Kompier: ‘Elf zwembaden. En hoeveel bioscopen wel niet?’ Wat ze willen zeggen: dat grensbord op de Maastrichterlaan is niet voor niks royaal bestickerd. Geen Vaalsenaar trekt zich er nog iets van aan.
32 Online Touch Home