BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 41 | 2021 DOOR: TON BESTEBREUR BOEK RECENSIE 55 KOOT EN BIE’S JUINEN UITVERGROOT DE LEIDERS IN DE SCHADUW We kennen allemaal de wat verouderde uitdrukking dat ‘achter iedere sterke man een sterke vrouw staat’. NRC- journalist Kees Versteegh deed een poging patronen te ontdekken rond politieke leiders en de wijze waarop zij al dan niet worden gesteund door hun tweede man of vrouw. In die vraagstelling ligt besloten dat leiderschap in steeds mindere mate een individuele activiteit is en dat leiders, ook politieke, worden gesteund door een secondant of zoals Versteegh het noemt een schaduwleider; soms als ‘kingmaker’, soms als zelfbenoemde opvolger. Zo’n onderwerp biedt veel ruimte. Vanaf de Griekse tragedies zijn geschiedenissen bekend hoe de schaduwleider de macht verwerft ten koste van de oorspronkelijke leider, goedschiks of kwaadschiks. Het boek bevat een korte in- en uitleiding en een uitgebreide beschrijving van vier duo’s. De keuze voor deze duo’s is niet helemaal navolgbaar. Eerst is er een Amerikaanse president van meer dan honderd jaar geleden, Wood row Wilson, en daarna Ruud Lubbers met Jan de Koning, Diederik Samsom met Jeroen Dijsselbloem en tenslotte Mark Rutte met Edith Schippers. Dat lijken me ook na het lezen niet de Rutte en Schippers, Samsom en Dijsselbloem meest voor de hand liggende duo’s om de onderzoeksvraag te beantwoorden. De uitleiding van het boek geeft dan ook nauwelijks meer inzicht in de bijzondere dynamiek tussen de eerste en tweede man of vrouw. Hoewel Versteegh aangeeft geen wetenschappelijke pretenties te hebben, is de lezer aan het eind van het dikke boek ook in praktisch opzicht niet veel wijzer. Toch is het geen onaardig boek. Zeker de hoofdstukken over Samsom en Rutte geven interessante kijkjes achter de schermen. Zo leert het boek dat tussen Samsom en Dijsselbloem eigenlijk helemaal geen echte boven- of onderschikking was, maar dat ze in verschillende periodes in een verschillende onderlinge verhouding stonden. Soms prevaleerde Dijsselbloem, zoals toen hij als ervarener fractielid de jonge Samsom inwerkte. Later voerde Samsom als PvdA-partijleider de boventoon die Dijsselbloem op Financiën plaatste, waarna de daar sterk opererende Dijsselbloem als minister die ook in Europa potten wist te breken gaandeweg een steeds machtiger positie verwierf, wat Samson zeer frustreerde. Een meer diepgaande studie naar het verschijnsel van de schaduwleider blijft daarom welkom. Lubbers zou dan beter kunnen worden afgezet tegen Brinkman, een mooie recente tragedie, of Donald Trump tegen Mike Pence – die als ultieme daad zijn president niet langer wilde bijvallen – of naar een van de vele andere illustere duo’s die u als lezer in gedachten hebt. Want dat hier een thema is, mag duidelijk zijn. Iedere burgemeester kent wel zijn of haar eigen Hekking. CITAAT UIT HET BOEK SCHADUWLEIDERS ‘Meer dan de leider is de tweede man gevoelig voor haalbaarheid en uitvoerbaarheid van creatief klinkende constructies en wervende slogans’ ROLLEN EN INVLOEDEN VAN ‘TWEEDE MANNEN’ IN DE POLITIEK Kees Versteegh Boom 2021 Prijs: ¤ 25,00 ADVERTENTIE Digitale infrastructuur en data-economie Wie gaat erover? Overheid, markt of allebei? Gratis webinars: 25 november 2021 | 20 januari 2022 Voorjaarscongres: 10 maart 2022 Meld u nu aan via congresdigitaleoverheid.nl
56 Online Touch Home