BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 12 | 2020 ACHTERGROND45 niet groots en meeslepend. Het goede is het midden tussen een teveel en te weinig. Communicatie vooraf is belangrijk: neem zorgen en twijfels serieus. Koppel het aan het integriteitsbeleid en geef een actieve rol aan bestuur, directie en management. Bescheidenheid tonen is van belang. ‘Maak het niet groter dan het is. Het is geen wondermiddel.’ Maar het belangrijkste is het koppelen aan vakmanschap en verantwoordelijkheid, want dat werkt inspirerend. ‘Goed voorbeeld is de politieorganisatie: eerst was het beleid op het voorkomen van integriteitsschendingen gericht, nu op het bevorderen van goed politiewerk. Integriteit was eerst een grensbegrip, maar nu een richtbegrip.’ ‘Ga met iedereen in je team in gesprek en stimuleer het afleggen van de eed’, houdt Van Laarhoven de managers voor. ‘Bij een weigering ga je met ze in gesprek. Als ze eenmaal het waarom horen, legt 95 procent daarna alsnog de eed af.’ Zaak is wel mensen te vragen hoe ze erin zitten. UWV verbindt geen arbeidsrechtelijke consequenties aan het niet-afleggen van de ambtseed. ‘Het afleggen van de ambtseed is verplicht, ‘Je bent nu eenmaal 24 uur per dag ambtenaar’ maar er zit geen sanctie op.’ Wel vindt er registratie plaats in het personeelsdossier. ‘Dat vinden we belangrijk.’ De rol van de managers is mensen stimuleren om de eed af te leggen en te checken of zij zich hebben aangemeld. Tot slot is het goed om te weten voor de nieuwe ambtenaren dat de vier kernwaarden respect, openheid, eigen verantwoordelijkheid en professionaliteit ook voor de eigen vrije tijd gelden. ‘Je bent nu eenmaal 24 uur per dag ambtenaar.’ VORMEN VAN MORELE ONTKOPPELING Edgar Karssing noemt een aantal vormen van morele ontkoppeling, waarbij de werknemer een gelegenheidsargument aangrijpt om los te raken van het officiële organisatiebeleid. Zoals: • zelfrechtvaardiging • verhullend (eufemistisch) taalgebruik • het verleggen van verantwoordelijkheden (‘Befehl ist Befehl’), • verwatering van verantwoordelijkheden (hoe meer mensen verantwoordelijk zijn hoe minder eenieder zich verantwoordelijk voelt) • ontmenselijking van slachtoffers • de schuld bij het slachtoffer neerleggen (ze droeg een kort rokje, dus ze vroeg er eigenlijk zelf om) • bagatelliseren, ontkennen of vertekenen van de gevolgen (niemand heeft er last van) • afstomping (je wordt wat je doet) COLUMN JAN VERHAGEN ROOKMELDER ‘De meeste slachtoffers bij brand vallen door het inademen van rook. Als je slaapt, zie je niets en ruik je niets. Alleen je gehoor werkt nog. Daarom is het belangrijk dat iedereen rookmelders heeft. Want hoe sneller je een brand ontdekt, des te meer kans je hebt om aan de rook te ontsnappen.’ Deze tekst staat op de site www.brandweer.nl. Als op elke verdieping in elk huis een rookmelder zou hangen, scheelt dat dertien doden per jaar. Daarom wil het kabinet rookmelders verplichten, vanaf 1 juli volgend jaar. Ik stel even de onethische vragen: Wat kost dat? Wat is een mensenleven ons waard? Het kabinet heeft het keurig uitgerekend. Het gaat om zeven miljoen woningen, waarin gemiddeld twee rookmelders moeten komen. Een rookmelder kost 47 euro (inclusief installeren) en gaat tien jaar mee. Kortom: de verplichte rookmelders kosten ons 65 miljoen euro per jaar. Om dertien mensen per jaar te redden. Iemand redden kost dus 5 miljoen euro – die u en ik moeten betalen. Waar gaat dat geld heen? 4 miljoen euro per gered leven is voor de rookmelders zelf. Die hangen aan de muur, kosten stroom, slijten langzaam, gaan af en toe af. En een miljoen euro per gered leven gaat als btw naar het kabinet. Dat verdient dus dik aan de verplichte rookmelders. Maar met alleen een verplichting zijn we er nog niet. Iemand moet ook controleren of we ons allemaal wel aan die verplichting houden. Wie? De gemeenten natuurlijk. En dat kost ook geld. Als de gemeenten elk huis eens in de tien jaar controleren, en daaraan een kwartier per huis besteden, dan kost de controle hun ongeveer 13 miljoen euro per jaar. Dat is een miljoen euro per gered leven. Exact evenveel als de extra btw-ontvangsten ‘Een miljoen per mensenleven’ van het kabinet. Hoeveel vergoeding de gemeenten hiervoor van het kabinet krijgen? U raadt het al: niets. Het kabinet int een miljoen euro per gered leven aan btw op rookmelders, de gemeenten moeten een miljoen euro per gered leven betalen. Nu weet u wat een mensenleven waard is. U en ik betalen 5 miljoen euro per gered leven. De gemeenten dragen er een miljoen euro aan bij. En het kabinet? Dat heeft er geen cent voor over om iemand te redden – dat wil er alleen maar veel aan verdienen.
46 Online Touch Home