OPINIE 47 TAAK VOOR GEMEENTEN, PROVINCIES EN VEILIGHEIDSREGIO’S VERSTERK BIJ CRISIS BURGERPARTICIPATIE Crisisbeheersing is een samenspel tussen overheid, bedrijfsleven, kenniscentra, media en burgers. Merkwaardigerwijs wordt die laatste categorie nauwelijks of te laat betrokken in de voorbereiding op ramp- en crisissituaties. Dat kan beter. GERT-JAN LUDDEN De burgerbevolking treedt bij calamiteiten op als ‘first responder’ FOTO: JOYCE VAN BELKOM/H.H. Pas na een terreurdaad wordt de bevolking verzocht adequaat te handelen. We zijn recentelijk teruggegaan van dreigingsniveau substantieel naar aanzienlijk, maar niemand begrijpt wat dat betekent. Na uitval van het noodnummer 112 wisten de hulpdiensten en de burgers niet wat te doen. Pas na een periode van extreem warm weer, wordt het hitteplan van kracht. Bij cyberincidenten biedt de overheid de burgers te weinig handelingsperspectief. En dan hebben we het nog niet over complexe crisissituaties als bijvoorbeeld de kredietcrisis, de aardbevingen in Groningen, de stikstofproblematiek of nu de coronacrisis. Thema’s waarbij de burgers niet proactief worden betrokken bij de aanpak. Burgerparticipatie verdient meer aandacht en dat is primair een taak voor de gemeenten, provincies en de veiligheids regio’s. Organisaties die verantwoordelijk zijn voor de openbare orde en veiligheid, rampenbestrijding en crisisbeheersing. De vraag is hoe dat te realiseren? Dat kan vrij eenvoudig op een aantal manieren. Allereerst zal men de burger actief kunnen laten meedenken bij het opstellen van het regionale risicoprofiel. Nu staan er in dat dreigingsbeeld vrijwel alleen risico’s die door ambtenaren op de tekentafel zijn bedacht. Met inbreng van de burgers zullen ook risico’s in beeld komen die momenteel in het profiel ontbreken, zoals georganiseerde criminaliteit, ondermijning, drugsproblematiek, verpaupering van wijken en overlast van hangjongeren. Betrek de burger ook bij het opstellen van veiligheidsprotocollen en crisisplannen. Dat komt de kwaliteit ten goede. Het organiseren van voorlichtingsbijeenkomsten over actuele veiligheidsvraagstukken is ook een mogelijkheid betrokkenheid en bewustwording van burgers te bevorderen. Nodig belangstellenden uit om oefensituaties bij te wonen, waardoor er een goede beeldvorming ontstaat omtrent de inzet van de hulpdiensten. Informeer burgers via sociale media over (het verloop van) crisissituaties en stimuleer buurtpreventie, het gebruik van NL-Alert, Amber-Alert en de website Crisis.nl. Verbreed en verdiep de EHBO-opleidingen en weerbaarheidstrainingen, waardoor de burgers accurater kunnen optreden bij extremistisch geweld. Tenslotte is het vroegtijdig bekendmaken van een alternatief noodnummer bij uitval van 112 een aanrader. Omdat ‘de bevolking’ en ‘de burgers’ vrij algemene begrippen zijn, zou de Nederlandse UW OPINIE IN BINNENLANDS BESTUUR? De rubriek opinie staat open voor leesbare, opiniërende bijdragen die betrekking hebben op actuele zaken in het openbaar bestuur. De maximale lengte voor inzendingen is 500 woorden. Inzendingen graag naar info@binnenlandsbestuur.nl o.v.v. ‘rubriek opinie’. Via dit e-mailadres kunt u ook reageren. overheid veel kunnen leren van de Amerikaanse en Engelse aanpak. Daar betrekt men de ‘community’ erbij via verschillende doelgroepen. Dat zijn geloofsgemeenschappen, onderwijsinstellingen, (zakelijke) netwerkgroeperingen, sportverenigingen, vrijwilligersorganisaties, politieke partijen, deelgemeenten, buurtschappen en wijken. Een aanpak die succesvol blijkt. Bestuurders van die organisaties zijn een belangrijke schakel in de veiligheidsketen. De burgerbevolking treedt bij calamiteiten op als ‘first responder’. Een serieuze aangelegenheid die niet mag worden onderschat. Daarom verdient zij als structureel partner van publiek- en private organisaties een prominente plaats op het schaakbord van de nationale veiligheid. Wanneer de overheid de kennis en vaardigheden van deze doelgroep vroegtijdig mobiliseert en versterkt, dan bevordert dat de weerbaarheid, veerkracht en het reactievermogen van de samenleving. Dat zal bijdragen aan een veiliger Nederland en daar is het uiteindelijk om te doen. Gert-Jan Ludden, adviseur crisisbeheersing BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 12 | 2020
48 Online Touch Home