BINNENLANDS BESTUUR - WEEK 26 | 2020 38 SPECIAL THUISWERKEN DOOR: ADRIAAN DE JONGE FOTO: EYEEM GMBH / H.H. Thuiswerken biedt kansen voor nieuwe, gezonde gewoontes, maar brengt ook risico’s met zich mee. Wat zijn die risico’s en hoe kunnen we ze vermijden? ‘Voel je niet schuldig als je even van je bureau wegloopt om de was op te hangen.’ GEZONDHEIDSRISICO’S DOOR THUISWERKEN LEREN GENOEG RUSTPAUZES TE PAKKEN Hoe gaat het met de gezondheid van Binnenlands Bestuur-lezers die al zo’n drie maanden thuiswerken? De reacties op de enquête die Binnenlands Bestuur en de Radboud Universiteit hielden, gaan alle kanten op. Sommige ambtenaren rapporteren meer vrije tijd, meer bezinning, meer rust. Sommigen hebben meer energie aan het einde van de werkdag en kunnen geconcentreerder werken. Maar anderen ervaren juist stress. ‘Het gevoel van eenzaamheid is sterk vergroot. Het gevoel van ontevredenheid over mijn leven ook’, schrijft een lezer bijvoorbeeld. ‘Ik voel me opgesloten’, schrijft een ander. En weer een ander: ‘Taken voor werk en privé lopen tijdens deze crisis volledig door elkaar. Ik kan daar geen structuur in aanbrengen. Dit geeft stress en ik voel me op beide terreinen falen.’ INDIVIDUEEL Dat is dan ook het eerste inzicht over de effecten van thuiswerken op ons welzijn: het verschilt nogal van persoon tot persoon. Marc van Veldhoven, hoogleraar werk, gezondheid en welzijn aan Tilburg University, herkent dat beeld: ‘Het is vooral interessant hoe individueel die patronen zijn. Voor sommigen is het nu makkelijker om een rondje te hardlopen omdat ze niet tot half zeven in de file staan. Anderen hebben het juist drukker omdat ze bijvoorbeeld kinderen moeten bijscholen.’ In een onderzoek naar de voor- en nadelen van thuiswerken schreef hij eerder deze maand: ‘De universele reactie op thuiswerken bestaat niet.’ Ook uit dat onderzoek blijkt een gevarieerd beeld, waarbij verandering de enige constante lijkt. Bijvoorbeeld: 47 procent zegt minder te bewegen, maar 39 procent beweegt juist meer. Bijna alle thuiswerkers maakten dus een verandering door. De verschillen in onze thuiswerk-ervaringen worden deels bepaald door externe omstandigheden. Met name de thuissituatie lijkt een belangrijke factor. Maar ook verschillen in gedrag spelen een rol. Van Veldhoven: ‘Als je iemand bent die een beetje chaotisch is, dan vind je dat telewerken ook moeilijk.’ Hoewel dus niet iedereen met problemen kampt, is er wel een aantal gezondheidsrisico’s waarvoor thuiswerkers extra vatbaar zijn. Ten eerste: te lang doorwerken. ‘Je moet jezelf de rust geven’, zegt Derek Wanrooij, adviseur werk en gezondheid bij de provincie Gelderland. ‘Mijn indruk is dat mensen nu veel meer werken. Ze zijn kritisch naar zichzelf – werk ik wel voldoende? – en pakken daardoor onvoldoende rustpauzes. Terwijl dat heel belangrijk voor je is. Op kantoor doe je dat automatisch, nu we thuiswerken moeten we dat leren.’ ‘Thuis gaan mensen eerder over grenzen heen’, weet ook hoogleraar Marc van Veldhoven. ‘Op kantoor heb je vaak een dagplan‘ Mijn indruk is dat mensen nu veel meer werken’ ning, gestructureerd rond meetings, sociale contacten en gezamenlijke pauzes. Bovendien is er een soort collectieve klok. Als iedereen om half zes naar huis gaat, dan krijg je een cue. En thuis heb je misschien niet eens in de gaten dat het al half zes is.’ SCHERMEN Vooral een overschot aan beeldschermwerk kan schadelijke effecten hebben. Sterker nog: de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB) raadt aan om beeldschermwerk te beperken tot maximaal vier uur per dag en af te wisselen met andere taken. Dat is geen overbodige luxe, benadrukt Van Veldhoven: ‘Dat is gebaseerd op hele stapels langlopende, goede
39 Online Touch Home