0 Stap het verleden binnen in Museumhuis Nagele – door Margriet Dalmeijer Februari 2020 | De Polder Courant NAGELE – Op zondag 1 maart opent Museumhuis Polman aan de Karwijhof in Nagele haar deuren. Vereniging Hendrick de Keyser, de eigenaar van de Karwijhof, heeft het Museumhuis en de naastgelegen Monument-en-Bed-locatie opgeknapt en ingericht. Cunera Vergeer, hoofd voorlichting van Hendrick de Keyser, legt uit wat het doel van de vereniging is en hoe het Museumhuis tot stand is gekomen. Cunera: ‘In één zin samengevat is het doel van onze vereniging om historisch belangrijke huizen te verwerven, te restaureren en te behouden. Dat doen we door de huizen te verhuren voor bewoning of als vakantiehuis, te verhuren als trouw- of vergaderlocatie of door er een Museumhuis van te maken. Sinds onze oprichting in 1918 hebben we al ruim 430 huizen door heel Nederland in ons bezit gekregen uit verschillende historische periodes. Wij hanteren daarbij de voorwaarde dat een huis uniek en kenmerkend moet zijn voor een bepaalde periode of een bepaalde architectonische stijl. Ons oudste huis dateert uit 1400 en het nieuwste uit 1982. In Nagele kregen we de mogelijkheid om de gehele Karwijhof te verwerven. Dit hofje bestaat uit 32 twee-onder-een-kap arbeiderswoningen en is een prachtig voorbeeld van de wederopbouwarchitectuur uit de jaren vijftig. Om het grote publiek kennis te laten maken met het unieke karakter van de Karwijhof, hebben we besloten om één zo’n dubbel woonhuis open te stellen. Het ene gedeelte is een zogenaamde ‘Monument-en-Bed’-locatie, waar mensen kunnen overnachten, en het andere deel is Museumhuis Polman, genoemd naar de eerste bewoner van het huis. De afgelopen jaren heeft Nagele te kampen gehad met leegloop en daarom is er een grootschalig project op poten gezet om het dorp te revitaliseren. Door de Karwijhof te kopen en gefaseerd te restaureren, leveren we een belangrijke bijdrage aan die revitalisatie’. Uniek dorp ‘Nagele is een uniek dorp, want het is het enige dorp in de polder dat niet traditioneel van opzet is en dat volledig is vormgegeven volgens de principes van het ‘Nieuwe Bouwen’; een dorpskern is er niet – het centrum van Nagele bestaat uit een grasveld met drie kerken en drie scholen. Daar omheen werden verschillende woonhofjes aangelegd, waaronder de Karwijhof. Door de dorpskern weg te laten, wilden de architecten als het ware de sociale hiërarchie in de samenleving opheffen. Nagele is ook het enige dorp in Nederland met uitsluitend platte daken. Voordat we tot de restauratie en inrichting van een Museumhuis overgaan, doen we veel onderzoek. We spitten archieven door, bekijken oude foto’s, zoeken informatie op over de architect en doen navraag bij oorspronkelijke bewoners voor zover die nog aanwezig zijn. Zo proberen we een zo goed mogelijk beeld te krijgen van hoe het huis er aanvankelijk van binnen en buiten uitzag. We bestuderen bijvoorbeeld ook stalen van vloerbedekking, behang en gordijnen uit de periode waarin het huis is gebouwd’. Inrichting ‘De inrichting van het huis stemmen we zo veel mogelijk af op de bouwperiode. Museumhuis Polman stamt uit 1956 en heeft daarom een jaren vijftig-inrichting. Voor de Monument-en-Bed-locatie hebben we gekozen voor een inrichting uit de jaren zeventig, omdat de huizen toen zijn aangepast. Zo kunnen we dus beide versies van het huis laten zien. Voor de inrichting putten we niet alleen uit onze eigen collectie van zo’n tweeduizend roerende goederen, maar hebben we ook meubels in bruikleen van bijvoorbeeld de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Bij de Karwijhof hadden we het geluk dat er nog veel oorspronkelijke bewoners aanwezig zijn. Zij hebben ons veel nuttige informatie kunnen verschaffen, bijvoorbeeld over hoe bewoners in de jaren vijftig met elkaar omgingen. Zo was het in Nagele gebruikelijk om via de achterdeur naar binnen te gaan; de voordeur werd nooit gebruikt. Daarom komen bezoekers in Museumhuis Polman ook via de achterdeur naar binnen. De deur kunnen ze zelf opendoen, precies zoals vroeger. We willen mensen laten ervaren hoe het was om in een bepaalde periode te leven. Als je een huis binnengaat, moet je als het ware een bepaalde tijd binnenstappen. We proberen in onze Museumhuizen alle zintuigen te prikkelen, om zodoende de bezoekers een stukje herkenning mee te geven. Misschien ruikt het in het huis wel net zoals vroeger bij oma, of hangen er gordijnen die de bezoeker zelf ook had. In Museumhuis Polman kun je zomaar een kop dampende groentesoep aangeboden krijgen, of de gastvrouw op de bank aantreffen met een borduurwerkje’. Linoleum ‘Dit stelt dus specifieke eisen aan de indeling, de meubels en het kleurgebruik in en om het huis. In Museumhuis Polman ligt bijvoorbeeld linoleum op de vloer, want dat zag je veel in de jaren vijftig. We proberen zo veel mogelijk oog voor detail te hebben: een bepaalde broodtrommel die toen in de mode was, een karakteristiek meubelstuk of behang dat in die periode veel werd gebruikt. Ook de tuin van de Karwijhof is ingericht zoals het vroeger was, met een droogrek in het midden en omzoomd door ligusterhaagjes. Daarnaast proberen we altijd persoonlijke informatie over de eerste bewoners in het huis terug te laten komen, zoals hobby’s of favoriete gerechten. Het benadrukken van de huiselijke sfeer staat in onze Museumhuizen centraal en bij ons vind je daarom geen bordjes met ‘niet aanraken’. Je mag op de bank en stoelen zitten en de kast openen om te kijken wat er in zit, net zoals je dat thuis zou doen. Wat dat betreft zijn we dus heel anders dan een traditioneel museum. Voor Museumhuis Polman zijn we nog op zoek naar enthousiaste vrijwilligers die de rol van gastheer of gastvrouw op zich willen nemen. Zij treden als het ware op als de bewoners van het Museumhuis, door het huis tot leven te brengen, de bezoekers welkom te heten en ervoor te zorgen dat ze zich thuis voelen. Wij vragen van onze vrijwilligers een beschikbaarheid van twee dagdelen per maand. Aanmelden kan via Cunera Vergeer, vergeer@hendrickdekeyser.nl’. Museumhuis Polman heeft dezelfde openingstijden als Museum Nagele en is vanaf 1 maart elke donderdag t/m zondag van 13.00 uur – 17.00 uur geopend. www.boshuismedia.nl | info@boshuismedia.nl 5
6 Online Touch Home