l l l ruBr I ek kunstenaar en in mindere mate zijn zus Mitche, gericht aan het Brusselse gezin. Dit ‘Rousseau-album’ bevindt zich in de collectie van de KMSKB, is in vrij slechte staat en wordt op de tentoonstelling voor het eerst aan het publiek getoond. Het luxueuze album bevat geïllustreerde brieven, persoonlijke tekeningen en originele naamkaartjes van Ensor, en werd gekoesterd door het gezin Rousseau. Vooral de frequentie van de briefwisseling tussen Mariette Rousseau en Ensor was bijzonder hoog. De schilder zou later verklaren dat zijn ontmoeting met Mariette de belangrijkste van zijn leven was geweest. Ensor koesterde een soort van platonische liefde voor Mariette. Als muze lag ze aan de basis van Zonderlinge insecten, een drogenaald uit 1888, die ook in de tentoonstelling hangt. In die prent transformeerde de kunstenaar zichzelf als kever en zijn onbereikbare Mariette als libel. Die voorstelling was geïnspireerd op een gedicht van Heinrich Heine, waarin een kever verliefd wordt op een vlieg. Les xx In de herfst van 1883 kondigde het tijdschrift L’Art moderne de oprichting aan van Les XX: twintig schilders en beeldhouwers die streefden naar een onafhankelijke kunst, vrij van welke officiële banden ook. Onder de stichtende leden bevonden zich naast Ensor ook schilders als Finch, Khnopff en Van Rysselberghe, die hij in de Academie had leren kennen. Later traden onder meer Félicien Rops (als éminence grise) en Anna Boch (als enige vrouw) tot de groep toe. De Brusselse advocaat en cultuurpaus Octave Maus werd secretaris. Het doel van de nieuwe kunstkring was om jaarlijks een tentoonstelling te organiseren met werk van zowel groepsleden als Belgische sympathisanten én buitenlandse invités. Dat internationale karakter onderscheidde Les XX van andere kringen. In tegenstelling tot de traditionele salons zou Les XX zonder jury en voorzitter functioneren. De kring onderscheidde zich bovendien door zijn avantgarde salon te verrijken met lezingen en muziekuitvoeringen en door te streven naar een geïntegreerde aanpak van visuele, literaire en muzikale beleving. Ook de presentatiewijze was innovatief: in plaats van dicht opeen in rijen boven elkaar werden de werken naast elkaar op ooghoogte gepresenteerd. een in situ-tentoonstelling Gedurende tien jaar nam Ensor deel aan de jaarlijkse tentoonstellingen van de kunstkring. Ze waren zijn belangrijkste forum en de plaats waar zijn controversieelste werken voor het eerst werden getoond. Ensor verkocht op die jaarlijkse salons ruim twintig werken. Zeventien daarvan tijdens de laatste drie edities, wat erop wijst dat Ensor tegen 1890 zijn reputatie stevig had gevestigd. Die edities vonden plaats in het Paleis van Karel van Lotharingen, dat toen het Museum voor Moderne Kunst huisvestte. Vandaag maakt het paleis deel uit van KBR en worden de werken van Ensor er (opnieuw) tentoongesteld. Er is nog een andere link tussen de kunstenaar en de huidige locatie van de tentoonstelling. Het Prentenkabinet was toen eveneens in het Paleis van Karel van Lotharingen gevestigd. Ensor bezocht dat kabinet met de familie Rousseau en bewonderde er de etsen van zijn grote voorbeeld Rembrandt. Het was ook het Prentenkabinet dat in 1892 als eerste een uitgebreide portfolio met vijfentwintig etsen van Ensor kocht. De tentoonstelling James Ensor. Inspired by Brussels kan dus als een In situ-tentoonstelling worden bestempeld, want zij vindt plaats op een plek die Ensor regelmatig bezocht en die een belangrijke rol speelde in zijn ontwikkeling als kunstenaar. een begeleidend boek Bij de tentoonstelling hoort ook het boek Ensor & Brussel. Het eerste deel ervan bevat drie artikels over de Brusselse periode van Ensor. Het tweede deel is opgezet als een collectiecatalogus en brengt voor het eerst een volledig overzicht van de Ensorverzamelingen van KBR en de KMSKB. n tekst: Luc De Munck illustraties: © KBr en KMsKB Het BOp bezoekt de tentoonstelling met gids op 27 en 28 maart. Meer informatie in de kalender. 2024 is Ensorjaar, met vooral tentoonstellingen en andere evenementen in Oostende en Antwerpen. Brussel herdenkt Ensor met twee tentoonstellingen, in de KBR en Bozar. Info: www. ensor24.be. l maarT - aprIL 2024 BOp magazine l l 27
28 Online Touch Home