OLUMN N COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUMN COLUM in de beperking herkent men de meester Auteur: Paul Beljaars, Sr projectleider bij een Infra aannemer. V anaf het begin van de mensheid zijn wij bezig met overleven, ons aanpassen aan veranderende situaties en het verleggen van onze grenzen. Met vallen en opstaan hebben we ons ontwikkeld tot de mensen die we nu zijn. Zolang het vallen niet fataal was, konden we door op te staan de grens weer een stukje verleggen. En ervan leren, natuurlijk. Want ook toen al stootte die ezel zich niet twee keer aan dezelfde steen. Vallen hoorde bij overleven. Wie dat niet durfde of wilde, moest blijven zitten waar hij of zij zat. In die tijd was dat een slechte keuze. Wie niet wilde lopen, had geen eten en hoe dat op lange termijn afloopt lijkt me duidelijk. Anno 2020 zijn we nog steeds bezig met deze ontwikkeling. We verleggen grenzen en leren van onze fouten. Het vallen noemen we tegenwoordig risico’s en die moeten we beheersen. Het opstaan proberen we in leercurven en deming-cirkels te vatten. Het principe is niet veranderd, maar de manier waarop we dit denken te managen wel. Bij elke aanbesteding of nieuw project starten we met het in kaart brengen van de gevaren: wat ligt er op de loer? In de branche zijn we inmiddels voorbij de fase dat we ‘aan risicomanagement doen’ om het af te kunnen vinken in ons kwaliteitssysteem. Hoe naïef ook, ik vertrouw erop dat we er allemaal oprecht van overtuigd zijn dat de risico’s in onze projecten serieus zijn en beheerst moeten worden. We kennen immers voorbeelden genoeg, meestal bij anderen overigens. We beginnen goed met een inventarisatie en - zoals geleerd - de beheersmaatregelen. Maar hoe gedreven zijn we dan om de onderste steen boven te krijgen? Hoe kwetsbaar durven wij ons op te stellen over het feit dat we het zelf ook niet weten? Of durven de jonge collega’s de oplossing van de ervaren rot ter discussie te stellen? Snotneuzen. En hoe vaak laten we risico’s links liggen omdat ze niet van ons zijn. Vinden we. En diepen we bekende risico’s uit tot op decimalen terwijl we de grote onbekende laten voor wat het is. En welk podium geven wij onze criticasters? In deze fase lijken onze managementsystemen en contracten het te winnen van ons gevoel en intuïtie. En laten we een schat aan beheersingstools liggen die grote gevolgkosten kunnen voorkomen. Helaas. Maar toch, we komen vaak tot een indrukwekkende lijst van risico’s die in grote lijnen wel zal kloppen. Daar laten we dan een kwantificering op los, waarbij we kansen en gevolgen waarderen. Soms staat de volgorde van de ranglijst ons niet aan en sleutelen we wat aan de input. En soms is de uitkomst van de MultiCriteriasimulatie zodanig dat we ons zekerheidspercentage aanpassen zodat we toch uitkomen op een risico-percentage dat we bij ‘dit type werk’ vinden passen. Was daarmee begonnen. Dan hadden we ons kunnen richten op de kansen. O, dat brengt mij op de volgende pubquiz-vraag. Wat is erger: een opgetreden risico of een gemiste kans? Goed risicomanagement maakt je betrouwbaar, goed kansen-management maakt je onderscheidend. Dat moet vooral de ondernemers onder ons aanspreken. En toch laten we het managen van kansen vaak links liggen. Is het onze calvinistische inborst die ons weerhoudt van het flirten met kansen? Of is het juist ons opportunisme waardoor we met een roze bril alle kansen al beschouwd hebben als waarheden om ons vervolgens met open ogen naar een waterval laten drijven? Ik denk dat we ons graag door opportunisme laten leiden. Daarmee gaan we al op voorhand uit van de goede afloop van al die kansen, optimistische aannames en positieve scenario’s. “En we zijn ondernemers, nietwaar?” Om vervolgens een piepklein lijstje over te houden met ‘opportunities’. Hallo! Hebben we de kans van ons falende opportunisme goed ingeschat? Dat zijn dan weer risico’s. Dus hoe meer kansen je meeneemt in de basisoplossing, hoe meer risico’s je op je lijstje hebt. En zo lijkt de cirkel weer rond. Lijkt, want ik ben de draad kwijt. En zo gaat het in praktijk ook. We beginnen goed, maar gaandeweg verstrikken we in oorzaak en gevolg, vage beheersmaatregelen en verouderde lijstjes. De Monte Carlo-simulatie doen we op basis van vergane input en uiteindelijk houden we voor de risicopot een bedrag aan waar we ons goed bij voelen. En signalen die tijdens het project oppoppen, worden niet meegenomen. Ik heb een voorstel. Als we het nou eens, net zoals onze voorouders deden, beperken tot de simpele driedelige afweging: wat kan er mis gaan, hoe komen we er dan heelhuids uit en hoe houden we er toch zoveel mogelijk aan over. Daar mogen best systemen voor gebruikt worden, maar zo houden we het mooi overzichtelijk. Afgesproken? 00:23
24 Online Touch Home